№ 10 (2025) Педагогика и психология в современном мире: теоретические и практические исследования

Ushbu tesizda korxonalar innovatsion faoliyatini moliyalashtirishning ilmiy-nazariy asoslari tahlil qilinadi. Innovatsion jarayonlarning noaniqligi, kumulyativligi va kollektiv xususiyati ularni moliyalashtirishda maxsus strategik yondashuvlar va resurslarni talab qiladi. Tadqiqotda klassik va zamonaviy iqtisodiy nazariyalar, jumladan, Shumpeter, Solow, Chesbrough va Freemanlarning yondashuvlari orqali innovatsion faoliyatni moliyalashtirish mexanizmlari, tavakkalchilik va agentlik muammolari kontekstida ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, O‘zbekiston sharoitida ilmiy-tadqiqot investitsiyalarining ahamiyati, moliyalashtirishda ichki va tashqi resurslar o‘rtasidagi muvozanat, soliq imtiyozlari va davlat siyosatining roli yoritiladi.

Hozirgi kunda ingliz tilini samarali o‘zlashtirish ta'lim tizimining eng muhim vazifalaridan biri hisoblanadi. Total Physical Response (TPR) metodi, til o‘rgatishda harakatlar va ifodalar orqali o‘rgatishni ta'minlaydi, bu esa o‘quvchilarning tilni o‘zlashtirish jarayonini qulay va samarali qiladi. TPR metodi o‘quvchilarning lug'atni o‘zlashtirishda sezilarli yaxshilanishlarni ta'minladi. Shuningdek, TPR metodi o‘quvchilarning ijodiy va jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi, bu esa til o‘rganish jarayonini yanada qiziqarli va samarali qiladi. Biroq, TPR metodining ba'zi cheklovlari ham mavjud, masalan, murakkab tushunchalarni o‘rgatishda qiyinchiliklar, jismoniy faollik uchun joy yetishmasligi va o‘quvchilarning individual xususiyatlarini inobatga olish zarurligi. Bu muammolarni hal qilish uchun TPR metodini boshqa metodlar bilan birlashtirish, sinf sharoitlarini yaxshilash va innovatsion texnologiyalarni qo‘llash tavsiya etiladi. Xulosa qilib aytadiganda, TPR metodi ingliz tilini o‘qitishda samarali va innovatsion yondashuv sifatida keng qo‘llanilmoqda.

Mazkur maqolada ajrashgan oilalarda ota-ona o‘rtasidagi munosabatlarning maktab yoshidagi bolalar hissiy-emotsional holatiga ta’siri tahlil qilinadi. Oila tuzilmasidagi o‘zgarishlar, ayniqsa ajralish holatlari bolalarning ruhiy holatiga qanday ta’sir qilishi empirik tadqiqotlar asosida yoritiladi. G.Xomentauskasning “Oila rasmi” va “Oila daraxti” metodikalari orqali olingan natijalar asosida bolalarning xavotirlanish darajasi, o‘z-o‘zini baholash va ota-onaga bo‘lgan emotsional munosabati o‘rganildi. Tadqiqot natijalari ajrashgan oilalarda bolalarda hissiy tanglik, past ijtimoiy moslashuv va psixologik beqarorlik yuqori ekanini ko‘rsatadi.

Mazkur maqolada adabiyotning paydo bo'lish jarayoni, unga asos solgan shaxslar, shuningdek, turli davrlarda yashab ijod qilgan olimlarning adabiyot haqidagi qarashlari keng yoritiladi. Maqola tarixiy va ilmiy ma'lumotlarga asoslangan holda tayyorlangan bo'lib, adabiyotshunoslik sohasida izlanish olib borayotgan tadqiqotchilar va talabalar uchun foydali bo'lishi mumkin.

Ushbu maqolada kichik maktab yoshidagi bolalarning psixologik xususiyatlarining rivojlanishi haqida ma'lumot beriladi. Jumladan, maqolada kichik maktab yoshidagi bolalarning maktabga berish jarayonida sodir bòladigan psixologik òzgarishlar haqida ma'lumotlar yoritilgan.

Ushbu maqolada hayotiy motivatsiya va insonning ichki kuch manbalari psixologik nazariyalar asosida tahlil qilinadi. Motivatsiyaning shaxsiy qadriyatlar, maqsadlar va ichki turtki bilan bog‘liqligi ilmiy manbalar asosida asoslab berilgan. Shuningdek, ichki kuch tushunchasiga zamonaviy psixologiyadagi yondashuvlar (Maslou, Frankl, Seligman, Duckworth va boshqalar) orqali yondashilib, uning tarkibiy qismlari – ruhiy barqarorlik, o‘ziga ishonch, ijobiy ichki suhbat va muvofiq ijtimoiy muhit – aniqlangan. Maqolada ichki kuchni rivojlantirishning amaliy usullari ham bayon qilinib, ushbu tushunchalarning shaxsiy va ijtimoiy taraqqiyotdagi ahamiyati yoritilgan. Tadqiqotda nazariy-analitik metodlar asosida asosiy nazariyalar tahlil qilinib, muallif tomonidan umumlashtirilgan ilmiy xulosalar taqdim etilgan.     

Ushbu tezisda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining bilish qobiliyatlarini rivojlantirishda qo‘l-motorika mashqlarining tutgan o‘rni, uning amaliy ahamiyati va samaradorligi yoritilgan. Qo‘l-motorika faoliyatining diqqat, xotira, idrok va tafakkur kabi kognitiv jarayonlarga ta’siri misollar asosida tahlil qilinadi. Shuningdek, metodik yondashuvlar, o‘yinlar va san’at faoliyatlari orqali bilish ko‘nikmalarini shakllantirish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.

В данной статье мы рассматриваем теоретические и практические вопросы формирования системы патриотического воспитания в начальных классах на уроках читательской грамотности. Так же предлагаются практические примеры уроков в начальной школе.

Ushbu  maqolada   so’z – inson tafakkurining mahsuli ekanligi , so’zlarni o’rinli  qo’llash orqali milliy tarbiyani shakllantirish, til jamiyatda insonlarni birini ikkinchisiga bog’lovchi  ma’naviy vosita hisoblanishi hamda tilning madaniylashuvi millatlar orasidagi ko’prik  ekanligi haqida so’z yuritiladi.

mazkur tezisdaa pedagogik muloqotning ta’riflari, ahamiyati va ta’lim jarayonidagi o‘rni tahlil etiladi. Yakunda, muallif tomonidan mavzu yuzasidan tegishli xulos va takliflar beriladi.

Данная статья представляет собой комплексное исследование теоретических и практических аспектов формирования благоприятного рабочего климата в педагогическом коллективе. Рассматриваются ключевые психологические и организационные факторы, оказывающие влияние на атмосферу внутри коллектива, а также представлены современные подходы к управлению социально-психологическим климатом. Особый акцент сделан на роли эмоционального интеллекта, различных стилей руководства и методов профилактики профессионального выгорания. Предложены практические рекомендации, основанные на результатах исследований в области организационной психологии и педагогического менеджмента.

Ushbu maqola maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyalanuvchil arini milliy qadriyatlar va an’analar asosida tarbiyalash va o‘zaro munosabatlarini shakllantirish, milliy qadriyatlarimizni yanada rivojlantirishning ma’naviy-ma’rifiy ishlarimizdagi ahamiyati, oila va qadriyatlarning abadiy bir-biri bilan chambarchas bog‘langanligi, bu jarayonlarda oila va ta’lim muassasalarini hamkorligini tashkil etish, bolalarga oiladagi munosabatining ijobiy darajasi to‘g‘risida yozilgan.

Ushbu maqolada maktabgacha ta'lim tashkilotlariga yangi qadam qo‘ygan bolalarning moslashuv davri, uning ahamiyati, kechish bosqichlari hamda pedagogik yondashuvlar yoritiladi. Moslashuv davrini yengillashtirishga qaratilgan samarali usullar va ota-ona, pedagog hamkorligining o‘rni tahlil qilinadi.

ushbu maqolada maktabgacha ta’lim tarbiyalanuvchilarida jismoniy faollikni oshirish usullarining va uning ahamiyati, usul va vositalari yordamida rivojlantirish xaqida ma’lumot beriladi.

Ushbu maqolada maktabgacha ta'lim tashkilotlaridagi tarbiyalanuvchilarining tarbiya jarayonlari va bunda mehnat tarbiyasini shakllantirish va uning ahamiyati hamda pedagogik yondashuvlar yoritiladi. Mehnat tarbiyasini tarkib toptirishga qaratilgan samarali usullar va ota-ona, pedagog hamkorligining o‘rni tahlil qilinadi..

Mazkur maqolada boshlang‘ich ta’lim bosqichida o‘quvchilarning nutq madaniyatini shakllantirishning dolzarbligi, bu jarayonning ta’lim-tarbiyadagi o‘rni, metodik asoslari hamda pedagogik yondashuvlar yoritilgan. Shuningdek, nutq madaniyatini rivojlantirishga xizmat qiluvchi amaliy mashg‘ulotlar, o‘yinlar va interaktiv metodlar tahlil qilinadi.

Ushbu tezisda pedagogik psixologiyaning predmeti va vazifalari, o'quv faoliyatining psixologik mohiyati, shuningdek o'quv motivlari xususida so'z yuritildi. Shuningdek, ushbu tezisda ta'lim psixologiyasi va uning mohiyati haqida ma'lumotlar berildi.

Mazkur maqolada talabalar akademik o‘zlashtirishida individual-psixologik xususiyatlarning ahamiyati tahlili yoritilgan. Shuningdek talabalarning shaxsiy, intellektual fazilatlarini aniqlash va rivojlantirishga yo‘naltirilganlikni oshirish, shaxsning o‘zini o‘zi belgilashini rag‘batlantirish, individuallashtirish va o‘z-o‘zini rivojlantirishga yordam berish ilmiy jihatdan tahlil qilingan.

This article explores the life and literary contribution of Jack London, a famous American author whose writings are deeply rooted in his own experiences of struggle, social issues, and the quest for a better existence. Born in 1876, London’s formative years were filled with poverty and neglect, shaping the themes of his later works. His novels, such as “The Sea-Wolf” and “Martin Eden”, explore powerful ideas of survival, ambition, and social injustice. Even after gaining fame, London grappled with financial difficulties and a sense of disillusionment with society, prompting him to challenge the hypocrisy of the wealthy in his autobiographical essay, “What Life Means to Me”.

Ushbu maqolada chet tilini o‘rganish jarayonida tinglab tushunish ko‘nikmasining o‘rni va uning audiomatn asosidagi topshiriqlarni tez va samarali bajarishga ta’siri tahlil qilinadi. Tinglab tushunish nafaqat eshitilgan matnni qabul qilish, balki uni ma’no jihatidan anglash, kontekst asosida talqin qilish, eshitilgan axborotni qayta ishlash hamda yodda saqlash jarayonlarini ham o‘z ichiga oladi. Maqolada ushbu ko‘nikmaning shakllanish bosqichlari, metodik yondashuvlar va amaliy mashqlar samaradorligi nazariy jihatdan ko‘rib chiqiladi. Yakunda tinglab tushunishni rivojlantirishga qaratilgan tavsiyalar beriladi.

Davlat va jamiyat o‘sib kelayotgan yosh avlodda atrofdagilarga beg‘araz yordam berishga, turli tadbirlar, aksiyalar va ijtimoiy foydali faoliyatda muntazam ishtirok etishga intilishni shakllantirish va rivojlantirishga harakat qilmoqda. Yoshlarda ijtimoiy faol hayot ko‘nikmalarini shakllantirish bo‘yicha ko‘plab dasturlar, loyihalar mavjud. Ijtimoiy faollik muammosi bugungi kunda dolzarb hisoblanadi. Hozir pessimist, sarosimaga tushgan, kelajakka ishonmaydigan, o‘z hayotida biror narsani o‘zgartirishni istamaydigan yoshlar ko‘p. Agar bunday insonlar soni ortib borsa, bu shaxsning tanazzuliga olib kelishi va umuman jamiyat taraqqiyotiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Yoshlar muammolarining zamonaviy tadqiqotchilari V.I.Chuprov va Yu.A.Zubok ta’kidlaganidek:... “u xavf-xatar sharoitida, noaniqlik sharoitida rivojlanadi”.

Jismoniy mashg‘ulotlar inson salomatligini mustahkamlashda eng muhim omillardan biri hisoblanadi. To‘g‘ri tashkil etilgan va tizimli mashg‘ulotlar yurak-qon tomir, mushak, asab hamda nafas tizimlarini rivojlantirib, sog‘lom turmush tarzini shakllantiradi. Shuningdek, jismoniy faollik stress va charchoqlarning oldini olishda ham muhim vosita bo‘lib xizmat qiladi.

Jismoniy tarbiya darslarida innovatsion metodlardan foydalanish, o‘quvchilarni jismoniy faollikka jalb qilishda, ularning salomatligini yaxshilashda va sog‘lom turmush tarzini shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi. Innovatsion yondashuvlar, masalan, interaktiv texnologiyalar, raqamli vositalar va zamonaviy o‘qitish usullari orqali jismoniy tarbiya darslarini yanada samarali va qiziqarli qilish mumkin.

Men madaniyatni etkazishhaqidagi tushunchalar. Ushbu maqolada tilda leksik-semantik vositalarning rivojlanishida xalq og‘zaki ijodining o‘rni yoritilgan. Maqollar, matallar, topishmoqlar xalq og‘zaki ijodining ajralmas unsurlari sifatida boy ma’no qatlamlariga ega bo‘lib, ularda madaniy donishmandlik, hazil-mutoyiba, inson tabiatiga oid teran tushunchalar yetkaziladi. Maqolada ushbu elementlarni tahlil qilish orqali folklorning til va muloqotni shakllantirishda kuchli leksik-semantik vosita sifatida xizmat qilishini yoritish maqsad qilingan.

Ushbu maqolada Xayriddin Sultonov asarlarida sinonimik qatorlarning tavsifi va sifatli tahlili ko'rib chiqiladi. Yozuvchining sinonimik qatorlar orqali ma'no nozikliklarini, hissiyotlarni, dunyoqarashni qanday ifodalash usuli o'rganiladi. Maqolada sinonimlar tizimi yordamida yozuvchining uslubiy dizayni va o'ziga xos ma'nolarni aniqlashdagi roli tahlil qilish.