№ 14 (2024) Наука и технология в современном мире

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyot va raqamli iqtisodiyotda axborot texnologiyalaridan foydalanishni muhimligi,global iqtisodiyotdagi o’rni haqida va nojo’ya ta’sirlari va ularni bartaraf etish haqida fikr yuritiladi.

Mazkur maqolada buyumlar interneti (IoT) tushunchasi, uning asosiy xususiyatlari va qo‘llanilish sohalari tahlil qilinadi. Shuningdek, IoT texnologiyalarining afzalliklari va muammolari yoritilgan.

Ushbu maqolada, blokchen texnologiyasi haqida asosiy tushunchalar, blokcheyn texnologiyasining nazariy asoslari, blokcheyn texnologiyasining qo’llanilish sohalar, blok zanjirlarini shakllantirish texnologiyasi, blok umumiy ko’rinishi, tranzaktsiyalar, blok korpusishakllantirilishi, blokcheynga bo’ladigan kriptohujumlar tasnifi, butun dunyo blokcheyn texnologiyasidan foydalanilganlik darajasi, blokcheyn texnologiyasining matematik asosi va bir qancha masalalarning yechimlari keltirilgan.

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotning afzalliklari, uning zamonaviy iqtisodiy tizimga ta'siri va rivojlanishining ahamiyati ko‘rib chiqiladi. Maqola raqamli texnologiyalarning iqtisodiy jarayonlarga qanday integratsiya qilinishi, yangi imkoniyatlarni yaratishi va an'anaviy iqtisodiyotga nisbatan qanday ustunliklarni taqdim etishi haqida chuqur tahlil beradi. Raqamli iqtisodiyotning samaradorligi, ishbilarmonlik jarayonlaridagi tezlik, narxlarni pasaytirish va yangi ish o‘rinlarini yaratish kabi jihatlar xususida muhokama qilinadi. Maqolada shuningdek, raqamli iqtisodiyotning dunyo bo‘ylab keng tarqalishi, uning iqtisodiy o‘sish va rivojlanishga qo‘shgan hissasi, shuningdek, kamchiliklari va xavflari ham yoritiladi.

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida ijtimoiy va iqtisodiy jarayonlarni rivojlantirishning zamonaviy usullari tahlil qilinadi. Raqamli infratuzilmani kengaytirish, sun’iy intellekt va ma’lumotlar tahlilidan foydalanish, raqamli platformalarni joriy etish hamda innovatsion texnologiyalar orqali samaradorlikni oshirish kabi usullar ko‘rib chiqilgan. Maqolada raqamli texnologiyalarning jamiyatdagi ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlarga ta’siri, resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashdagi roli batafsil yoritiladi. Ushbu tadqiqot raqamli iqtisodiyot imkoniyatlaridan samarali foydalanishni istagan mutaxassislar va tadqiqotchilar uchun foydali bo‘ladi.

Ushbu maqolada tizimida smart texnologiyalarni qollash boyicha fikr yuritilgan. Smart texnologiyalarni tutgan orni qanday ekanligi ko rsatib o’ tilgan. Global dunyoda "kerakli" bilimlarni sifati, zamonaviyligini ilmiy tanlash zarur. Smart ta'lim o'z maqomiga ko'ra: hayot davomida o'z-o'zini o'zi rejalashtirish, shaxsning o'zini o'zi anglashi, muvaffaqiyatli shaxsiy martaba, shuningdek, jamiyat va ishlab chiqarish manfaatlari yo'lida kasbga ega bo'lishdan iborat. XXI asr axborot texnologiyalari zamonaviy jamiyatning ajralmas qismiga aylangan asrdir[1]. Smart ta'lim ko'p miqdordagi manbalar, multimediyaning (audio, video, grafik) maksimal xilma-xilligini, tinglovchilarning talab va ehtiyojlariga tez va oson moslashish imkoniyatini nazarda tutadi [2]. Bu mutlaqo yangi ta'lim muhiti bo 'lib, unda ta'lim faoliyati Internetda umumiy standartlar, texnologiyalar va ta'lim muassasalari tarmog'i o'rtasida tuzilgan shartnomalar asosida olib boriladi va umumiy tarkibdan foydalaniladi. Bu turdagi ta'limning o'ziga xos xususiyati - yashash joyidan va moliyaviy ahvolidan qat'i nazar, aholining barcha qatlamlari uchun qulaylik, ya'ni "hamma joyda" ta'lim olish imkoniyatidir [3]. Axborotlashgan jamiyatda yashayotganligimiz barchaga ayon. Bugungi davrda hayotimizni axborot texnologiyalarisiz tasavvr qila olmaymiz. Shunday ekan dars jarayonlarni ham turli texnologialardan foydalanilsa maqsadga muvofiq bo'lar edi. Bu haqida fikrlar juda ko'p aytilmoqda.

Tezisda kasbiy ta'lim sohasidagi xalqaro tajribalar va ularning o'ziga xos xususiyatlari o'rganilib, O'zbekiston sharoitida malakali kadrlar tayyorlash tizimini yaxshilash bo'yicha takliflar ishlab chiqiladi. Xalqaro tajribalarga asoslanib, malakali kadrlar tayyorlashda ishlatilayotgan metodologiyalar, innovatsion yondashuvlar va ta'lim tizimidagi o'zgarishlar tahlil qilinadi. Tezisda, shuningdek, O'zbekiston kasbiy ta'lim tizimida mavjud muammolar va ularni hal qilish yo'llari, xorijiy mamlakatlar tajribasidan foydalangan holda, kadrlar tayyorlash jarayonini yanada samarali qilish bo'yicha tavsiyalar berildi.

Ushbu tezis Toshkent viloyatida gastronomik turizmni rivojlantirish istiqbollarini o‘rganishga qaratilgan. Tadqiqotda gastronomik turizmning mohiyati, uning turizm sohasidagi o‘rni va mamlakat iqtisodiyotiga ta'siri tahlil qilindi. Xususan, Toshkent viloyatining gastronomik salohiyati va uning turizmni rivojlantirishdagi roli ko‘rib chiqildi. Viloyatning turli hududlaridagi milliy taomlar, ularning tarixi, madaniyati va o‘ziga xos xususiyatlari o‘rganilib, gastronomik turizmni rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan infratuzilma, marketing strategiyalari va ilg‘or tajribalar tahlil etiladi. Tadqiqotda Toshkent viloyatining gastronomik turizm salohiyatini maksimal darajada oshirish uchun takliflar va tavsiyalar ishlab chiqildi.

The demand for energy consumption is increasing year by year not only in developed and developing cities but also in rural areas. By 2022, the rural electrification rate worldwide reached 87.6%, whereas this figure in Uzbekistan had already reached 100% by 2016

Ushbu maqolada davlat ishtirokidagi yirik korxonalarda korporativ ijtimoiy ma’suliyatning mavjudligi, uning ahamiyati, korxona rivojidagi o’rni, bugungi kundagi korporativ boshqaruv sohasidagi transformatsiyalar, korporativ ijtimoiy ma’suliyatni korxonalarda joriy qilishdagi muammolar va ularga yechimlar ko’rib chiqilgan.

Usı maqala qaraqalpaq tilinde taǵam atamaları hám olardıń leksika-semantikalıq qásiyetlerin úyreniwge arnalǵan. Maqalada qaraqalpaq xalqınıń asxana mádeniyatı hám taǵam atamaları arqalı milliy identifikaciyalaw procesi kórsetilip, olar xalıqtıń tariyxıy hám ekonomikalıq ómirin sáwlelendiriwshi tiykarǵı kórsetkish retinde qaraladı. Qaraqalpaq tilindegi taǵam leksikasınıń lingvistikalıq analizi nátiyjesinde til hám mádeniyat arasındaǵı óz-ara baylanıslılıq zárúrligini ashıp beriw názerde tutıladı.

Maqolada raqamli sxemalarda turli mantiqiy funksiyalarni amalga oshirish haqida fikr yuritilib, YOKI-EMAS va VA-EMAS mantiqiy elementlarning tranzistorlar asosidagi sxemalarini Multisim dasturiy kompleksi yordamida chizish va ishlash jarayonini o‘rganish haqida ma’lumotlar berilgan.

ushbu maqolada  Farg’ona vodiysi jadidchi ma’rifatparvarlarining, O’rta Osiyoda birinchilardan bo’lib ta’lim-tarbiyaga, pedagogik fikrlarga, mustaqillikka birinchilardan bo’lib qadam qo’ygan. Vodiyda birinchilardan bo`lib Hamza, Ibodiy, Isoqhon Ibrat haqida ma’lumot beriladi.

Ushbu maqolada ta’limda axborot texnologiyalarining asosiy tushunchalari, vazifalari va o’ziga xos xususiyatlari borasida so’z boradi. Unda zamonaviy axborot texnologiyalarning ta’lim samaradoorligini oshirishdagi vazifalari, rivojlanishi, axborot resurslarining kengayishi va integratsiyalashuvi to’g’risida tahlillar va misollar asosida ma’lumotlar berilgan.

Ushbu tezisda dasturiy vositalar arxitekturasining nazorati va dasturiy modulni ishlab chiqish tartibi borasida ayrim mulohazalar yuritilgan. Unda dasturiy vositalar arxitekturasining nazorat turlari, funksional spesifikatsiyasi, dasturiy modulni ishlab chiqarish jarayonlari va ahamiyati to’g’risida tahlillar asosida fikr yuritilgan.

The article is devoted to the analysis of the main principles and ways of semantication of lexical units in linguistic and bilingual dictionaries. Key approaches to semantics, such as denotative, functional, and contextual aspects, as well as their significance for the accuracy and informativeness of dictionaries, are considered. Particular attention is paid to the role of semantics in the process of conveying meanings and cultural connotations of terms. Examples from linguistic and bilingual dictionaries are analyzed, which allows us to demonstrate the practical implementation of semantics. The work emphasizes the importance of integrating different ways of semantics to improve the quality of bilingual and specialized dictionaries.

This research explores the role of Computer-Assisted Language Learning (CALL) in designing effective teaching materials for English classrooms. The study highlights how CALL integrates technology to enhance language acquisition through interactive and adaptive tools. Key focus areas include the development of multimedia resources, gamified learning environments, and student-centered activities that promote engagement and autonomy. The paper also evaluates challenges such as accessibility, teacher training, and the balance between digital and traditional methodologies. Findings suggest that incorporating CALL can significantly improve learners' linguistic competencies when applied thoughtfully in lesson planning and material development.

Many critics have shared their insightful opinions on J. Stuart’s novels, delving into the intricacies of her storytelling and unique writing style. They meticulously analyzed her works, exploring themes, character development, and narrative techniques, often comparing her approach to that of other prominent authors in her genre. By offering detailed commentary on her novels, critics have contributed significantly to the understanding and appreciation of J. Stuart’s literary contributions. In this article we analyze their opinions about J. Stuart’s works.

Исследование анализирует влияние хронического никотинового отравления на слизистую оболочку желудка, выявляя морфологические изменения, такие как эрозии, язвы, гиперемия и гипертрофия слизистой. В первой группе (n=58) более выраженные изменения, такие как эрозии (60,3%), язвы (48,3%) и гиперемия (69,0%), по сравнению со второй группой (n=42). Также исследованы методы детоксикации, показавшие эффективность в восстановлении состояния слизистой. Полученные результаты могут способствовать разработке новых подходов к лечению и профилактике заболеваний желудка, вызванных хроническим никотиновым отравлением.

В статье рассмотрена целесообразность разработки технологии хлебобулочных изделий из пшеничной муки с внесением нетрадиционных видов сырья, реализация которой позволит повысить эффективность технологического процесса, обеспечить увеличение пищевой ценности хлеба, а также рационально использовать сырьевую базу агропромышленного комплекса.

Qarshi shahri O‘zbekiston janubida joylashgan bo‘lib, quruq iqlimi va sho‘rlangan tuproqlari bilan ajralib turadi. Bu hududda daraxt va buta turlarini tanlash shahar ekologiyasi, aholi salomatligi va iqtisodiy barqarorlikni ta'minlashda muhim rol o‘ynaydi. To‘g‘ri tanlangan o‘simliklar nafaqat atrof-muhit muammolarini hal qilishga yordam beradi, balki shaharni yanada jozibador, yashash uchun qulay va ekologik toza hududga aylantiradi.

Metil asetat (CH₃COOCH₃) – bu organik erituvchi bo'lib, kimyo sanoati, bo‘yoqlar, lentalar va plastmassa ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. U tez bug'lanadigan, oson yonadigan va zararli ta'sirlarga ega modda hisoblanadi. Ushbu moddaning yuqori konsentratsiyasi nafas olish tizimiga, teriga va ko'zlarga zarar yetkazishi mumkin. Metil asetatning bug'lari inhalatsiya qilinsa, bosh og'rig'i, ko'ngil aynishi, yo'talish kabi simptomlarga olib keladi. Shuningdek, bu modda atrof-muhitga zarar yetkazishi, suv va tuproqni ifloslantirishi mumkin. Ishlatishda xavfsizligini ta'minlash uchun yong'inga qarshi choralar, himoya kiyimlari va toza havoni ta'minlovchi ventilyatsiya tizimlari zarur. Metil asetat bilan ishlashda ehtiyotkorlik va xavfsizlik choralariga qat'iy rioya qilish zarur.

Temir ionlari tirik organizmlarning hayot faoliyatida muhim ahamiyatga ega bo‘lishiga qaramay, ularning mikromiqdori meyoridan oshib ketishi inson va boshqa tirik organizmlar uchun zararli ta'sirlar ko‘rsatadi [1]. Shu sababli, atrof-muhitdagi temir ionlarini aniqlash va ularni doimiy ravishda monitoring qilish katta ahamiyatga ega. Temir ionlarini aniqlash uchun turli xil fizik-kimyoviy usullar ishlab chiqilgan [2].

Maqoda boshlang‘ich sinf o’qituvchisining kompetentligini shakllanishi kontekstidagi “kasbiy kompetentlik” tushunchasining mazmuni, pedagogik faoliyat jarayonida kasbiy kompetentlikni shakllantirishning nazariy asoslari va sharoitlari ochib berilgan. Boshlang‘ich sinf o’qituvchisining kasbiy kompetentligini oshirish texnologiyasi va modeli ko'pqirrali pedagogik kompetensiyalar sifatida pedagogik faoliyatini amalga oshirishga tayyorligi, kasbiy bilimlarni nazariy va amaliy jihatdan integratsiyalashi hamda o'zini shaxsiy va kasbiy rivojlantirishi asosida asoslanadi.

Taԁbіrkօrlіk faօlіyatі turlі shakllarԁa namօyօn bօlіshі mumkіn, jumlaԁan, startapnі bօshlash, όz bіznesіngіznі rіvօjlantіrіsh, franchayzіng, іnvestіtsіya, kօnsaltіng va bօshqa tіjօrat faօlіyatі.