№ 02 (2025) ILMIY TADQIQOTLAR VA ULARNING YECHIMLARI JURNALI

Talabalarning kasbiy-amaliy jismoniy tayyorgarligi harakat malakalari va ko‘nikmalarining individualligi, jismoniy qobiliyatlarni va u bilan bevosita yoki bilvosita bog‘liq bo‘lgan kasbiy yaroqlilikni boyitadigan ta’lim jarayoni sifatida yoritilgan.

Zamonaviy axborot texnologiyalarining rivojlanishi va ularning kundalik hayotga integratsiyasi so‘nggi o‘n yillikda jadal o‘sdi. Ushbu texnologiyalar hayotimizning har bir sohasida sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda va ularning salohiyati turli sohalarda, jumladan, sog‘liqni saqlash tizimida o‘zini namoyon qilmoqda. Sog‘liqni saqlash sohasida innovatsion texnologiyalar, jumladan virtual haqiqat (VR) texnologiyalari tobora keng tarqalmoqda va tibbiyotda yangi yondashuvlarni yaratishda muhim rol o‘ynamoqda.

Ushbu tadqiqot kichik yoshdagi bolalarga chet tillarini o‘rgatishda gamifikatsiya va interaktiv texnologiyalarning rolini o‘rganadi. An’anaviy til o‘qitish metodlari ko‘pincha yodlash va so‘z boyligini oshirishga urg‘u beradi. Biroq, zamonaviy raqamli vositalar — ta’limiy o‘yinlar, til o‘rgatish ilovalari va interaktiv platformalar — til o‘rganishni yanada jonli va qiziqarli qilish imkonini beradi. Bolalarning o‘yin va kashfiyotga bo‘lgan tabiiy moyilligidan foydalanish orqali bu usullar so‘z yodlash, talaffuz va muloqot ko‘nikmalarini samarali rivojlantiradi. Tadqiqot mazkur yondashuvlarning samaradorligini tahlil qiladi hamda ularning bola tafakkurining rivojlanishiga va til o‘zlashtirishiga qanday hissa qo‘shishini o‘rganadi. Maqola gamifikatsiya va texnologiya yordamida ilk bosqichdagi til o‘rganishni qanday yangi bosqichga olib chiqish mumkinligini ko‘rsatadi.

Dart dasturlash tili va Flutter ramkasi yordamida mobil ilovalar yaratish jarayoni chuqur o‘rganiladi. Dart tili Google tomonidan ishlab chiqilgan va mobil, veb hamda server tomonlari uchun dasturlar yaratishga mo‘ljallangan zamonaviy dasturlash tili hisoblanadi. Flutter esa, Dart tilidan foydalanadigan, multiplatform (Android va iOS) mobil ilovalar yaratish uchun qulay va samarali ramkadir. Ushbu ishda Dart va Flutter platformalarining xususiyatlari, afzalliklari, va ular yordamida yaratish mumkin bo‘lgan samarali ilovalar haqida so‘z boradi. Ayniqsa, bu texnologiyalar mobil ilovalar yaratishning tezligini oshirish, ishlab chiqish jarayonini soddalashtirish va dasturchilar uchun samarali va optimallashtirilgan yechimlar taklif qilish imkoniyatini taqdim etadi. Tadqiqotda Dart tili va Flutter ramkasining kuchli tomonlari, ularning o‘zaro integratsiyasi va real hayotdagi amaliy misollar keltirilgan. Shu bilan birga, O‘zbekiston dasturchilari uchun ushbu texnologiyalarning afzalliklari va ularning jamiyatdagi dasturchilarni rivojlantirishdagi roli ham ko‘rib chiqiladi. Tadqiqotda mobil ilovalar yaratish uchun Dart va Flutter texnologiyalarini qo‘llashda yuzaga keladigan qiyinchiliklar, imkoniyatlar, va istiqbollar tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada boshlang’ich sinf yoshidagi o’quvchilarning jismoniy sifatlarini oshirishda aylanma trenirovka metodidan foydalanishning ustuvor yo’nalishi o’rganilgan. Boshlang’ich sinf yoshidagi o’quvchilarni ham jismonan, ruhan, fiziologik jihatdan ham rivojlanishida mashqlardan unumli foydalanish haqida ma’lumotlar berilgan.

Talabalarning kasbiy-amaliy jismoniy tayyorgarligi harakat malakalari va ko‘nikmalarining individualligi, jismoniy qobiliyatlarni va u bilan bevosita yoki bilvosita bog‘liq bo‘lgan kasbiy yaroqlilikni boyitadigan ta’lim jarayoni sifatida yoritilgan.

Mobil ilovalar ishlab chiqish sohasida Android va iOS platformalari uchun dasturlash tillari, masalan, Kotlin, Java, va Swift, asosiy ahamiyatga ega. Bu tillar mobil ilovalar yaratishda samarali va xavfsiz yechimlar taqdim etadi. Shuningdek, cross-platform texnologiyalari, jumladan, React Native va Flutter, bir nechta platformalarda ilovalarni ishlab chiqishni osonlashtiradi, bu esa vaqt va resurslarni tejash imkoniyatini yaratadi. Mobil ilovalarning foydalanuvchi tajribasini yaxshilash uchun UX/UI dizayn muhim ahamiyatga ega bo'lib, ilovalarni intuitiv va qulay qilishga yordam beradi. Shuning uchun mobil ilovalar ishlab chiqishda texnologik yondashuvlar va foydalanuvchi tajribasi doimiy ravishda takomillashib boradi.

Maqolada O‘zbekiston umumta’lim muassasalari o‘quvchilarining bilimlarini baholashda xalqaro dasturlarni amaliyotga joriy etish muammosi ko‘rib chiqilgan. Turli mamlakatlarda ta’lim sifatini yanada oshirish mezoni sifatida keng qo‘llanilayotgan ta’lim sifati va darajasini belgilovchi xalqaro dasturlar tahlil qilinib. Ushbu mavzuning dolzarbligi O‘zbekiston ta’lim muassasalarining xalqaro baholash dasturlarini aniqlash va taqqoslashga asoslangan ta’lim sifatini baholashning yangi monitoring tizimiga bo‘lgan qiziqishining ortib borayotgani bilan bog‘liq.

Zamonaviy axborot texnologiyalari rivojlanishi bilan tarmoq xavfsizligi hamda ma’lumotlarni himoyalash masalalari jadal sur’atlarda dolzarb bo‘lib bormoqda. Kvant kompyuterlarining paydo bo‘lishi esa bu sohani yangi bosqichga olib chiqmoqda. Kvant kompyuterlari, klassik shifrlash algoritmlarini buzish qobiliyatiga ega bo‘lib, ularning kelajakdagi ta’siri tarmoq xavfsizligi uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada kvant kompyuterlarining tarmoq xavfsizligiga ta’siri chuqurroq ko‘rib chiqilgan bo‘lib, mavjud kriptografik algoritmlarning zaif tomonlari tahlil qilingan va post-kvant kriptografiya protokollari kabi yechimlar taklif etilgan. Maqolada Shor va Grover kabi kvant algoritmlarining klassik shifrlash tizimlariga ta’siri, ularni buzish imkoniyatlari hamda post-kvant kriptografiya orqali xavfsizlikni mustahkamlash usullari baholangan. Natijada, kvant kompyuterlarining potentsial hujumlari oldini olish uchun samarali strategiyalar ishlab chiqilgan. Bundan tashqari, kvant kompyuterlarining tarmoq xavfsizligiga musbat ta’sir o‘stirish imkoniyatlari ham ko‘rib chiqilgan. Maqola, kvant kompyuterlarining kelajakdagi rivojlanishi va kiberxavfsizlik sohasida ularga qarshi qo‘llaniladigan zamonaviy yechimlarni tushunishga yordam beradi.

Mazkur maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga mantiqiy masalalarni o‘rgatishda raqamli texnologiyalarni qo‘llash metodikasi tahlil qilinadi.Tadqiqotda mantiqiy masalalarni yechishda interaktiv o‘yinlar, vizual dasturlar va sun’iy intellekt texnologiyalardan foydalanish usullari ko‘rib chiqiladi. Natijalarga ko‘ra, boshlang‘ich sinfarda raqamli texnologiyalar yordamida ta’lim jarayonini tashkil etish o‘quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantirishda muhim omil ekanligi aniqlanadi.

Bu tadqiqotning maqsadi o‘quv markazlari uchun onlayn ta'lim platformalarini yaratish va interaktiv ta'lim usullarini joriy etishning samaradorligini o‘rganishdir. Onlayn ta'limning hozirgi kunda o‘sib borayotgan ahamiyati va raqamli ta'lim resurslarining imkoniyatlari, o‘quvchilarga interaktiv va shaxsiylashtirilgan ta'lim olish imkoniyatlarini yaratadi. Tadqiqotda gamifikatsiya, simulyatsiyalar, ko‘p variantli testlar va video darslar kabi interaktiv metodlarning ta'lim jarayonidagi ahamiyati ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, o‘quv markazlarida veb platformalarni yaratish va ularni samarali boshqarish uchun eng so‘nggi texnologiyalar va pedagogik yondashuvlar tahlil qilinadi. Tadqiqotning natijalari o‘quvchilarning motivatsiyasini oshirish, ularning bilimlarini yanada samarali baholash va ta'lim sifatini oshirishda interaktiv platformalarning muhim rol o‘ynashini ko‘rsatadi. Ushbu ish onlayn ta'limda yangi yondashuvlar va metodologiyalarni ishlab chiqish uchun tavsiyalarni taqdim etadi.

 Mazkur maqolada tinglab tushinish konikmasini rivojlantirishda raqamli texnologiyalarning o‘rni tahlil qilinadi . Zamonaviy o‘quv jarayonda tinglab tushunish til o‘rganishning muhim tarkibiy qismi bo‘lib ,lingvistik malumotlarni to‘g‘ri qabul qilish va qayta ishlashga ko‘maklashadi . Zamonaviy texnologiyalar va mediatexnologiyalar orqali talabalar hayotiy vaziyatlarni tushunish,yangi leksik birliklarni o‘zlashtirish hamda madaniy kontekstni tushinish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Ushbu maqolada tinglab tushinish kompetensiyasini rivojlantirishga xizmat qiluvchi samarali usullar,jumladan,audiovizual materiallar ,interaktiv va kommunikativ yondashuvlar taqdim etiladi.

Mazkur maqolada ingliz tilida gapirish qobiliyatini shakillantirish uchun muhim metodlar ko’rib chiqiladi. Turli xil muloqotlar va interaktiv mashgʻulotlar asosan roʻlli o’yinlar va muzokalar yordamida talabalar oʻz nutqini rivojlantirishlari ehtimoli katta. Bu yondashuvlar talabalarning oʻz qarashlarini mustaqil bildira olish va o‘zlariga bo‘lgan ishonchni oshirishda muhim rol oʻynaydi. Talabalarga real hayotdagi voqea-hodisalarga o‘xshash topshiriqlar berish orqali, muloqot qilish imkoniyati taqdim etiladigan metodlar, gapirish ko‘nikmasini samarali qilishlari mumkin. Bunda doimiy mashqlar va amaliyotlarning ahamiyati katta.

Metanogel materiallari so‘nggi yillarda ilm-fan va sanoatda katta e’tibor qozonmoqda. Ularning noyob xususiyatlari ularni yuqori samarali bioinjiniring, tibbiyot, energetika va ekologik muammolarni hal qilishda muhim material sifatida qaralishiga sabab bo‘lmoqda. Ushbu maqolada metanogellar ustida olib borilayotgan zamonaviy tadqiqotlar, metanogel materiallarning ishlab chiqarilishini yangi bosqichlari va ularning amaliy ahamiyati haqida so‘z yuritiladi.

Zamonaviy axborot texnologiyalarining rivojlanishi va ularning kundalik hayotga integratsiyasi so‘nggi o‘n yillikda jadal o‘sdi. Ushbu texnologiyalar hayotimizning har bir sohasida sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda va ularning salohiyati turli sohalarda, jumladan, sog‘liqni saqlash tizimida o‘zini namoyon qilmoqda. Sog‘liqni saqlash sohasida innovatsion texnologiyalar, jumladan virtual haqiqat (VR) texnologiyalari tobora keng tarqalmoqda va tibbiyotda yangi yondashuvlarni yaratishda muhim rol o‘ynamoqda.

Ushbu tadqiqot kichik yoshdagi bolalarga chet tillarini o‘rgatishda gamifikatsiya va interaktiv texnologiyalarning rolini o‘rganadi. An’anaviy til o‘qitish metodlari ko‘pincha yodlash va so‘z boyligini oshirishga urg‘u beradi. Biroq, zamonaviy raqamli vositalar — ta’limiy o‘yinlar, til o‘rgatish ilovalari va interaktiv platformalar — til o‘rganishni yanada jonli va qiziqarli qilish imkonini beradi. Bolalarning o‘yin va kashfiyotga bo‘lgan tabiiy moyilligidan foydalanish orqali bu usullar so‘z yodlash, talaffuz va muloqot ko‘nikmalarini samarali rivojlantiradi. Tadqiqot mazkur yondashuvlarning samaradorligini tahlil qiladi hamda ularning bola tafakkurining rivojlanishiga va til o‘zlashtirishiga qanday hissa qo‘shishini o‘rganadi. Maqola gamifikatsiya va texnologiya yordamida ilk bosqichdagi til o‘rganishni qanday yangi bosqichga olib chiqish mumkinligini ko‘rsatadi.

Dart dasturlash tili va Flutter ramkasi yordamida mobil ilovalar yaratish jarayoni chuqur o‘rganiladi. Dart tili Google tomonidan ishlab chiqilgan va mobil, veb hamda server tomonlari uchun dasturlar yaratishga mo‘ljallangan zamonaviy dasturlash tili hisoblanadi. Flutter esa, Dart tilidan foydalanadigan, multiplatform (Android va iOS) mobil ilovalar yaratish uchun qulay va samarali ramkadir. Ushbu ishda Dart va Flutter platformalarining xususiyatlari, afzalliklari, va ular yordamida yaratish mumkin bo‘lgan samarali ilovalar haqida so‘z boradi. Ayniqsa, bu texnologiyalar mobil ilovalar yaratishning tezligini oshirish, ishlab chiqish jarayonini soddalashtirish va dasturchilar uchun samarali va optimallashtirilgan yechimlar taklif qilish imkoniyatini taqdim etadi. Tadqiqotda Dart tili va Flutter ramkasining kuchli tomonlari, ularning o‘zaro integratsiyasi va real hayotdagi amaliy misollar keltirilgan. Shu bilan birga, O‘zbekiston dasturchilari uchun ushbu texnologiyalarning afzalliklari va ularning jamiyatdagi dasturchilarni rivojlantirishdagi roli ham ko‘rib chiqiladi. Tadqiqotda mobil ilovalar yaratish uchun Dart va Flutter texnologiyalarini qo‘llashda yuzaga keladigan qiyinchiliklar, imkoniyatlar, va istiqbollar tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada boshlang’ich sinf yoshidagi o’quvchilarning jismoniy sifatlarini oshirishda aylanma trenirovka metodidan foydalanishning ustuvor yo’nalishi o’rganilgan. Boshlang’ich sinf yoshidagi o’quvchilarni ham jismonan, ruhan, fiziologik jihatdan ham rivojlanishida mashqlardan unumli foydalanish haqida ma’lumotlar berilgan.

Sun’iy intellekt (AI) chuqur o‘rganish va neyron tarmoqlar orqali avtomatik tasvir yaratish imkonini berib, kompyuter grafikasida inqilob qildi. Ushbu texnologiya insonning minimal aralashuvi bilan yuqori sifatli, real tasvirlarni sintez qilish uchun Generativ raqib tarmoqlari (GANs) va diffuziya modellari kabi generativ modellardan foydalanadi. Sun’iy intellekt yordamida tasvir ishlab chiqarishda o‘yin, virtual haqiqat, kontent yaratish va raqamli san’atda ilovalar mavjud bo‘lib, samaradorlik va ijodkorlikni oshiradi. Ushbu maqola kompyuter grafikasida sun’iy intellekt yordamida tasvir yaratishning asosiy usullari, muammolari va kelajakdagi istiqbollarini o‘rganadi.

Ushbu maqolada tasviriy san’at darslarida “Alla Prima” akvarel texnikasidan foydalanishning o‘quvchilarning rangtasvir ko‘nikmalarini rivojlantirishdagi o‘rni va samaradorligi yoritilgan. Shuningdek, “Alla Prima” usulining rang sezgirligi, ijodiy tafakkur va texnik ko‘nikmalarni shakllantirishdagi ahamiyati ta’kidlangan.

Mazkur maqolada zamonaviy ishlab chiqish metodologiyalaridan biri — Agile yondashuvi axborot tizimlarini avtomatlashtirish jarayonidagi roli va samaradorligi yoritiladi. Agile metodologiyasining o‘ziga xos jihatlari, u orqali loyihalarni tez va moslashuvchan boshqarish imkoniyatlari, shuningdek, amaliyotda qo‘llash holatlari tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada Buvayda tumanidagi ayrim qishloqlar va ularning shevasi, Urganji qishlog‘i shevasidan to‘plangan ayrim lug‘atlar, ularning leksik, morfologik, fonetik xususiyatlari haqida ma’lumotlar berib o‘tilgan.

Zamonaviy davrda globalizatsiya jarayoni brend nomlari (ergonimlar)ni yaratishga katta ta’sir ko‘rsatmoqda. Bu holat til strukturasi va madaniy qarashlarda sezilarli o‘zgarishlarni yuzaga keltirmoqda. Ushbu tadqiqot o‘zbek va ingliz tillarida brend yaratish jarayonini qiyosiy tahlil qilish orqali global kuchlarning nomlash amaliyotiga qanday ta’sir qilayotganini o‘rganishga qaratilgan. Fonologik, morfologik va semantik xususiyatlar tahlili asosida turli sohalarga oid 100 ta brend nomi (50 o‘zbekcha va 50 inglizcha) tahlil qilindi. Natijalarga ko‘ra, o‘zbek brendlari ingliz tilidan o‘zlashgan va aralash shakllarni ko‘proq qo‘llay boshlagan, ammo tilga xos tovush uyg‘unligi va agglutinativ tuzilma hanuzgacha saqlanib qolmoqda. Ingliz brendlari esa qisqaligi, esda qoluvchanligi va global bozorga mosligi bilan ajralib turadi. Tadqiqot til, identitet va tijorat o‘rtasidagi bog‘liqlikni yoritib beradi.

 Maqolada tikuv sanoatida intellektual boshqaruv tizimlarini joriy etishning dolzarbligi va zarurati tahlil qilinadi. Sun’iy intellekt asosidagi avtomatik boshqaruv tizimlarining afzalliklari – ishlab chiqarish jarayonini optimallashtirish, mahsulot sifatini oshirish, inson omiliga bog‘liq xatoliklarni kamaytirish va nosozliklarni oldindan aniqlash imkoniyati yoritib berilgan. Shuningdek, ilg‘or texnologiyalardan foydalangan holda zamonaviy tikuv dastgohlarining funksional imkoniyatlari misollar orqali ko‘rsatib o‘tiladi. Maqola tikuv sanoatida raqamli transformatsiyani jadallashtirish va raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarish uchun intellektual boshqaruv tizimlarini keng joriy etishning muhimligini asoslab beradi.