ILMIY TADQIQOTLAR VA ULARNING YECHIMLARI JURNALI
JOURNAL OF SCIENTIFIC RESEARCH AND THEIR SOLUTIONS
VOLUME 4, ISSUE 02, APREL 2025
WORLDLY KNOWLEDGE NASHRIYOTI
worldlyjournals.com
259
GAPIRISH KOʻNIKMASINI SHAKLLANTIRISHDA ZAMONAVIY
TEXNOLOGIYALARNING AHAMIYATI
Mamatkulova Fotima Ashirkulovna
O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti,
Ingliz tili nazariy aspektlar №3,
kafedrasi katta o‘qituvchisi
Karimbayeva Mardona Ravshanbekovna
O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti
Xorijiy til va adabiyoti Ingliz tili 3- fakultet
1- bosqich 2402-guruh talabasi
Annotatsiya:
Mazkur maqolada ingliz tilida gapirish qobiliyatini shakillantirish uchun muhim
metodlar ko’rib chiqiladi. Turli xil muloqotlar va interaktiv mashgʻulotlar asosan roʻlli o’yinlar
va muzokalar yordamida talabalar oʻz nutqini rivojlantirishlari ehtimoli katta. Bu yondashuvlar
talabalarning oʻz qarashlarini mustaqil bildira olish va o‘zlariga bo‘lgan ishonchni oshirishda
muhim rol oʻynaydi. Talabalarga real hayotdagi voqea-hodisalarga o‘xshash topshiriqlar berish
orqali, muloqot qilish imkoniyati taqdim etiladigan metodlar, gapirish ko‘nikmasini samarali
qilishlari mumkin. Bunda doimiy mashqlar va amaliyotlarning ahamiyati katta.
Kalit soʻzlar:
gapirish qobilyati,interaktiv mashgʻulotlar, rolli oʻyinlar,tez aytishlar ,
kinolar ,multfilmlar,sun’iy intellekt,lugʻat boyligi,axborot-texnologiyalar
MODERN METHODS FOR DEVELOPING SPEAKING SKILLS
Abstract:
This article explores effective methods for developing speaking skills in English.
Various types of communication and interactive activities, especially role-plays and discussions,
significantly contribute to the development of students' speech. These approaches play an
important role in enabling students to express their opinions independently and increasing their
self-confidence. Methods that simulate real-life situations and provide opportunities for
communication can help improve speaking skills effectively. Regular practice and hands-on
activities are of great importance in this process.
Keywords:
speaking ability, interactive activities, role plays, tongue twisters, movies and
cartoons, artificial intelligence, vocabulary richness, information technologies.
СОВРЕМЕННЫЕ МЕТОДЫ РАЗВИТИЯ НАВЫКОВ УСТНОЙ РЕЧИ
Аннотация
:В данной статье рассматриваются эффективные методы развития навыков
устной речи на английском языке. Различные виды общения и интерактивные занятия,
особенно ролевые игры и дискуссии, значительно способствуют развитию речевых
навыков студентов. Эти подходы играют важную роль в формировании у студентов
способности самостоятельно выражать свои мысли и повышении уверенности в себе.
Методы, приближенные к реальным жизненным ситуациям и предоставляющие
возможность для общения, могут эффективно развивать навыки устной речи. В этом
процессе важную роль играют регулярные упражнения и практические занятия.
ILMIY TADQIQOTLAR VA ULARNING YECHIMLARI JURNALI
JOURNAL OF SCIENTIFIC RESEARCH AND THEIR SOLUTIONS
VOLUME 4, ISSUE 02, APREL 2025
WORLDLY KNOWLEDGE NASHRIYOTI
worldlyjournals.com
260
Ключевые слова:
навыки говорения, интерактивные занятия, ролевые игры,
скороговорки, фильмы и мультфильмы, искусственный интеллект, богатство словарного
запаса, информационные технологии.
Bugungi globallashib borayotgan davrda o‘rganuvchilar orasida muloqot shakllantirish
uchun til bilish ko’nikmas, ayniqsa,gapirish qobilyati katta ahamiyatga ega. Soʻzlashish tilni
oʻrganish va toʻgʻri tushinish bilan bir qatorda fikrlarni erkin ifoda eta olish va tinglovchiga
toʻgʻri yetkazib berish uchun ham muhimdir. Lekin til oʻrganuvchilarning aksariyati gapirish
(speaking) ga kelganda bir qator qiyinchiliklarga duch keladi. Ushbu maqolada shu kabi
muammolarga yangicha metodlar orqali ularni bartaraf etish usullarini keltirib oʻtaman.
Ayni damda sun'iy intellekt barcha jabhada insonlarga koʻmaklashmoqda. U bir qator
funksiyalarga ega boʻlib, talabalarning gapirish koʻnikmasini rivojlantirishda samarali yordam
berib kelmoqda. Aynan oʻzimdan misol qilib keltirishim mumkinki, har kuni chat gpt bilan 30-
40 daqiqa ingliz tilida fikr almashish orqali oʻz darajamni ancha koʻtara oldim. Bular
quyidagilardan iborat.
Sun’iy intellekt hech bir xatoyingizni oʻtkazib yubormaydi hatto mayda detallargacha. U
oʻrganuvchilarga artikllarni soʻzlash davomida ishlatishdan tortib murakkab gap
tuzilmalarigacha eng yaxshi shakllarini taqdim qiladi. Bundan tashqari, soʻzlarning talaffuzlarini
ham (native speaker) ingliz tili ona tili boʻlgan odamlarniki kabi chiroyli va ravon qilishga
yordam beradi.
Xudoyorova Gulasal Ilhomiddin qizining “Ingliz tilida gapirish koʻnikmasini
rivojlantirish usullari” nomli maqolasida gapirish koʻnikmasiga toʻsqinlik qiladigan yettita asosiy
sababni sanab oʻtgan
Ular quyidagilardan iborat;
1. Yoshlarda dunyoqarashning torligi-turli xil mavzular,meditsina,ta'lim iqtisodiyot,fazo,atrof-
muhit,axborot-texnologiyalari kabi turli sohalarga oid bilimga ega emaslik
2. Ingliz tili muhitining mavjud emasligi,
3.Yetarlicha lugʻat boyligiga ega emaslik,
4.Yod olib gapirib berishga oʻrganib qolish,
5.Gapirish davomida oʻziga boʻlgan ishonch yoʻqligi,
6.Tartibsiz gapirish (berilgan fikrlarda izchillik yoʻqligi),
7.Omma oldida gapirishga noqulay boʻlish,
Aynan shu muammolarni yechish maqsadida men 20 ta talabalar oʻrtasida soʻrovnoma
oʻtkazdim. Ularga yuqoridagi muammolarning qaysi biri ularda mavjudligi haqida soʻradim.
Natijalarga koʻra 40% -yetarlicha lugʻat boyligiga ega emaslikni,30%- turli mavzularga oid
bilimlarning yetishmasligini,15%- ingliz tili muhitning mavjud emasligini 10%- omma oldida
gapirishga noqulay boʻlish,5%- gapirish davomida oʻziga boʻlgan ishon yoʻqligini tanlashdi.
Bularga yechim sifatida men gapirish koʻnikmasini oshirib, xuddi inglizlardek gapir
oladigan darajaga olib chiqadigan xaritani ishlab chiqdim. Har bir til oʻrganuvchi aktiv
amliyotda boʻlish uchun passiv jarayondan oʻtishi kerak. Eng avvalo talabalarga oʻzlarini
qiziqtirgan mavzularda kinolar va multfilmlar koʻrishni tavsiya qilaman. Misol uchun,”Vapirlar
kundaligi” “Emma” “Boshqotirma1 va 2” “Matilda” “Rosehill” kabilarni ingliz tilida koʻrishni
ILMIY TADQIQOTLAR VA ULARNING YECHIMLARI JURNALI
JOURNAL OF SCIENTIFIC RESEARCH AND THEIR SOLUTIONS
VOLUME 4, ISSUE 02, APREL 2025
WORLDLY KNOWLEDGE NASHRIYOTI
worldlyjournals.com
261
maslahat beraman.,chunki ularni subtitr bilan koʻrish orqali ham talaffuzni yaxshilashga ham
ingliz muhitini his qllishga koʻmaklashadi. Bundan tashqari quyidagi tez aytishlarni har kuni 10-
15 marta takrorlansa nutqni ravon qiladi va nutq davomida tutilishlar kamayishiga yordam beradi.
1)she sells seashells by the seashore
2) peter piper picked a peck of picked peppers
3) red lorry yellow lorry
4) fuzzy wuzzy was a bear
Xulosa qilib aytganda, ingliz tilida gapirish ko‘nikmasini shakllantirish zamonaviy
yondashuvlar orqali sezilarli darajada yaxshilanishi mumkin. Talabalarning gapirishdagi
muammolarini aniqlab, ularga mos metodlarni qo‘llash, ayniqsa, sun’iy intellektdan foydalanish,
real hayotga yaqin topshiriqlar, kinolar va tez aytishlar orqali mashq qilish samarali natijalar
beradi. Gapirishni rivojlantirish uchun muntazam amaliy mashg‘ulotlar, o‘ziga ishonchni
oshirish va til muhitini yaratish zarur. Har bir o‘rganuvchi o‘ziga mos va qiziqarli uslublarni
tanlagan holda, muntazam shug‘ullansa, qisqa fursatda erkin va ravon so‘zlasha oladigan
darajaga erisha oladi. Shu bois, o‘qituvchilar va talabalar zamonaviy texnologiyalardan to‘g‘ri va
maqsadli foydalanish orqali til o‘rganish jarayonini samarali tashkil etishlari lozim.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ROʻYXATI
1. Mukaramxodjayeva T.Y “Semantic relationships of phraseological units in English: polysemy
and homonymy” So‘z san’ati xalqaro jurnali, 7 jild 2 son, Toshkent,
2. Xudoyorova, G. I. (2024). View of INGLIZ TILIDA GAPIRISH KO‘NIKMASINI
RIVOJLANTIRISH USULLARI. International Journal of Pedagogical Research, 4(2). Retrieved
from https://interoncof.com/index.php/spain/article/view/6011/5440
3.
Bozorova,
M.
T.
(2023).
KASBGA
YO‘NALTIRILGAN
MULOQOT
KO‘NIKMALARINING
MAZMUN-MOHIYATI.
Retrieved
from
https://www.orientalpublication.com/index.php/iscrc/article/view/1256/1094
