№ 11(57) (2025)

Mazkur maqolada rang-tus bildiruvchi so‘zlarning salbiy konnotatsiyani ifodalashi, rang-tus bildiruvchi so‘zlar turli pragmatik maqsadlarda qo‘llanishi natijasida salbiy ma’no ifodalab, nutqda konnotativ ma’no bildirishi hususida ayrim fikr-mulohazalar bayon etilgan. Shuningdek maqolada, rang-tus bildiruvchi so‘zlar salbiy konnotatsiyani ifodalashi turli misollar yordamida tahlil etib berilgan.

Ориентировка в грамматическом учении о времени на момент речи порочна с точки зрения общей теории языка уже потому, что непосредственно аппелирует к конкретному психологическому содержанию высказывания, а не к его обобщенному значению, не закрепляет в словах и в соединении слов в предложениях результаты абстрагирующей работы человеческого мышления».

Environmental pollution - the presence in the environment of substances that negatively affect the ecological state. Environmental pollution, in addition to the depletion of natural resources, seriously affects the disruption of ecological systems and the natural course of energy exchange. Environmental pollution leads to physical and chemical changes in the composition of natural substances - soil, water, mineral resources, and atmospheric air. If such a change is associated with human activity, it is called anthropogenic pollution; if it is associated without its participation, it is called natural pollution. Anthropogenic environmental pollution accounts for 90-97% of total pollution.

Zamonaviy jamiyatda malakali mutaxassislarni tanlashni tashkil etish, ularning malakasini oshirish va ko‘nikmalarini shakllantirish, uzluksiz kasbiy rivojlantirib borish bugungi kunning zarurati bo‘lib qolmoqda. Maqolada ta’lim tizimi kadrlarini uzluksiz kasbiy rivojlantirib borish holatlari ko‘rib chiqilgan.

Currently, scientific research on the sustainable development of animal husbandry, increasing the resistance of animals to diseases, and ensuring their productivity is of particular importance. In sheep breeding, which is an important branch of animal husbandry in the steppe region of Uzbekistan, parasitic diseases such as echinococcosis have a negative impact on the health and productivity of fungi.

Мақолада Aerva lanata L. (тукли ерва) доривор ўсимлигининг ўрганилиш тарихи, таксономик классификацияси ва ҳозирги кундаги илмий тадқиқотлардаги аҳамияти таҳлил қилинган. Ўсимликнинг шифобахш хусусиятлари, фитокимёвий таркиби ва тиббиётда қўлланиш имкониятлари ҳақидаги маълумотлар мавжуд илмий манбалар асосида умумлаштирилган. Шунингдек, Ўзбекистонда доривор ўсимликлардан фойдаланишнинг истиқболли йўналишлари, интродукция ишлари ва маҳаллий иқлим шароитида турли хил шифобахш ўсимликларни етиштириш борасида амалга оширилган илмий фаолиятлар таҳлил этилади.

Qur’on – musulmonlar uchun yagona haqiqat manbai bo‘lib, u hayotning har bir sohasiga yo‘l-yo‘riq beradi. Islom nafaqat e’tiqod va ibodat tizimi, balki axloqiy-odobiy me’yorlar, jamiyat bilan munosabatlar, muomala madaniyatini ham belgilab beradi. Shu jihatdan “al-Hujurot” surasi musulmon jamiyatining axloqiy asoslarini aniq va keng qamrovli tarzda bayon qiladi. Ushbu surada musulmonlar o‘rtasidagi o‘zaro hurmat, bir-birini kamsitmaslik, g‘iybat va tuhmatdan tiyilish, tinchlikparvarlik, jamoa birligi kabi ko‘plab ijtimoiy odoblar zikr etilgan. Bu sura Alloh taoloning musulmonlar jamiyatini tarbiyalashga, uni axloqiy jihatdan pok, adolatli va uyg‘un bo‘lishini ta’minlashga bo‘lgan yuksak g‘amxo‘rligini ko‘rsatadi.

Мақолада “Табиат-жамият-инсон” муносабатларининг экологик ахлоқий нормалар нуқтаи назаридан ижтимоий ва фалсафий таҳлили амалга оширилган. Тарихий даврлар мобайнида инсон ва табиат ўртасидаги муносабатларнинг шаклланиши, унинг ижтимоий онг ва ахлоқ тизимлари билан боғлиқ жиҳатлари ўрганилган. Қадимги Юнонистон ва Шарқ мутафаккирларининг экологик ахлоққа оид таълимотлари, шунингдек Зардушт таълимоти ва “Авесто” манбалари мисолида табиатни муҳофаза қилишнинг маънавий-ахлоқий жиҳатлари таҳлил қилинган.

Ушбу мақолада таълимнинг жамият ва давлат ривожланишидаги ўрни ҳақидаги илк фалсафий ва ижтимоий ғоялар таҳлил қилинади. Қадимги цивилизацияларда таълимнинг шаклланиши, унинг бошқарув, ахлоқ, дин ва маданият билан боғлиқ жиҳатлари ўрганилади. Шунингдек, Платон, Арасту, Конфуций каби мутафаккирлар таълим орқали идеал жамият қуриш ғояларини қандай асослаб берганликлари кўрсатилади. Қадимги давлатлар ва фалсафий мактабларда таълимнинг марказлашган, иерархик, мақсадга йўналтирилган бошқаруви қандай тушунча сифатида юзага келгани ҳақида сўз боради. Мақсад – таълим бошқарувининг давлат ривожи, ижтимоий барқарорлик ва инсон капиталини шакллантиришдаги аҳамиятини аниқлаш. Шунингдек, мақолада глобаллашув таъсири остидаги замонавий таълим ва тарбия соҳасида юзага келаётган муаммолар таҳлил этилади. Хусусан, болаларнинг билим олишдан узоқлашиш тенденциялари, ахборот оқимида йўқолиш, рақамлашув таъсири, ота-оналар ва жамиятнинг ролининг ўзгаришига алоҳида эътибор қаратилади.

Мақалада Китапханатаныӯшылық пәниниң улыӯма характеристикасы ᶍаққында сөз етиледи. Китапханатаныӯшылық пәниниң жәмийетлик пәнлер менен байланысы, соның менен бирге китапханатаныӯшылық ᶍәм архив таныӯшылық пәнлериниң ишки байланыслық характерли ᶍаққында кең сөз етиледи.

Силлиқ мушаклар инсон танасидаги турли органлар деворларида жойлашган бўлиб, уларнинг фаолияти ҳаётий жараёнларни — масалан, қон босимини бошқариш, овқат ҳазм қилиш ва нафас олишда иштирок этади[ 2 ]. Бу мушакларнинг қисқаришини ион каналлари орқали амалга ошадиган электрофизиологик жараёнлар бошқаради. Силлиқ мушак тўқималари инсон ва ҳайвонотлар организмларида кўпгина ҳаётий муҳим органлар — қон томирлар, ўпка, ичаклар, бачадон, сийдик чиқарув тизими ва бошқаларда учрайди[1].

Temuriylar davri siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy hayoti, harbiy tarixiga doir tadqiqotlar dunyoning ko‘plab davlati tarixchi olimlari tomonidan o‘rganilgan. Temuriylar davri tarixining muhim tadqiqot masalalaridan biri esa shubhasiz, bu davrning ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga doir masalalardir. Ushbu mavzu bir qator davlat tarixchilarining asarlarida qalamga olingan. Ana shunday davlatlar qatoriga Turkiyalik tarixchilar tomonidan olib borilgan tadqiqotlarni misol qilishimiz mumkin. Ushbu maqolada Turkiyalik tadqiqotchilarning Temuriylar davri ijtimoiy-iqtisodiy tarixiga doir tadqiqotlari tahlil etiladi.

Ushbu maqolada suv resurslardan samarali foydalanish, O‘rta Osiyoda global muammo hisoblangan Orol dengizining atrof-muhitga ta’sirini bartaraf etish haqida fikr yuritilgan.

Ushbu maqolada o‘zbek tilimizda qo‘shma so‘zlar semantikasi, o‘zaro ma’no munosabatlari nemis tilidagi qo‘shma so‘zlar bilan qiyoslangan holda yoritilgan.

Mazkur maqolada tarjimashunoslik, arab tili, arab tarjimashunosligi tadriji, arabshunoslik, arab xalqlari tarixi va yashash tarzi, shu bilan birgalikda arab tilining gramatik va leksik shakillanishi, mumtoz arab tilining paydo bo‘lishi haqida dunyo olimlarining bergan fikr mulohazalariga alohida e’tibor qaratilgan. Shu bilan birgalikda Saudiya adabiyotining zamonaviy arab tili prozasi hamda nasrining rivoj topishi yoritib berilgan.

Ushbu maqola mis tarkibli xomashyolarni qayta ishlashning sanoatdagi strategik o‘rni va ekologik ta’sirini o‘rganishga bag‘ishlangan. Misga bo‘lgan global talab ortib borar ekan, uni qazib olish va qayta ishlash texnologiyalarini takomillashtirish dolzarb masalaga aylanmoqda. Tadqiqotda pirometallurgiya, gidrometallurgiya, bioleaching kabi zamonaviy usullar samaradorligi va atrof-muhitga ta’siri nuqtai nazaridan tahlil qilinadi. Shuningdek, chiqindilarni kamaytirish, suv sarfini optimallashtirish va yashil texnologiyalarni joriy etish orqali ekologik barqarorlikni ta’minlash yo‘llari yoritiladi.

Ushbu maqolada Amir Temur va temuriylar davri tabobat tarixi hamdan mashhur tabiblar haqida ma’lumotlar berib o‘tilgan bo‘lib, maqolada temuriylar davri shifoxonalari, oromgohlar va turli davolanish maskanlari bilan bir qatorda tibbiy ta’lim va uning tashkil etilishi bilan bog‘liq ma’lumotlar keltirib o‘tilgan. Bundan tashqari ushbu davr uchun havfli bo‘lgan kasalliklar va ularning davolash uslublari, bu jarayonda foydalaniladigan dori darmonlar hamda umuniy ushbu jarayonlarni yoritib beruvchi manba va adabiyotlar haqida ma’lumotlar keltirilgan.

This article presents a comprehensive analysis of the theoretical foundations and practical implementation aspects of symmetric and asymmetric cryptographic algorithms. It examines the operational principles, security strengths, and computational efficiency of widely used symmetric encryption schemes such as DES and AES. Furthermore, the study explores the mathematical underpinnings, key management complexities, and security characteristics of prominent asymmetric algorithms, including RSA and ECC. The findings highlight that symmetric algorithms are characterized by high processing speed and minimal resource requirements, whereas asymmetric algorithms demonstrate superior capabilities in ensuring secure key distribution and authentication. The paper also evaluates the trade-off between security and performance across varying key lengths and algorithmic structures, ultimately underscoring the effectiveness of a hybrid cryptographic approach in modern cybersecurity systems.

Ushbu maqolada vaz’ ilmining mohiyati, nazariy asoslari va uning tarixiy rivojlanish bosqichlari keng yoritilgan. So‘z va ma’no o‘rtasidagi munosabat, tilning ilohiy yoki insoniy kelib chiqishi haqidagi turli yondashuvlar — tavqifiy, istilohiy va muvofiqlashtiruvchi — atroflicha tahlil qilingan. Shuningdek, maqolada vaz’ ilmining fiqh, tafsir, balog‘at va zamonaviy tilshunoslikdagi ahamiyati ko‘rsatilib, u orqali semantika, kontekstual ma’no, ma’no o‘zgarishi kabi tushunchalar ham izohlangan. Xulosa qismida bu ilmning bugungi kunda ham dolzarbligi va uni zamonaviy fanlar bilan uyg‘unlashtirish zarurligi ta’kidlanadi.

This article reveals the internal development of the science of history, its role in social life in the post-war period. General conclusions are made about the creation of many new scientific centers that develop historical problems.

Ushbu maqolada yoshlarimizni har tomonlama yetuk insonlar qilib tarbiyalashimizda xalq pedagogikasi umuman olganda ilmiy pedagogika bilan bog‘liqligi, o‘zbek xalq og‘zaki ijodi to‘g‘ridan -to‘g‘ri yoshlar tarbiyasiga ta’sir etish vositasi bo‘lib xizmat qilgan va xizmat qilib kelayotgani haqida yoritilgan.

Ushbu maqolada aralash ta’lim sharoitida o‘qituvchining roli, uning yangi funksiyalari va zamonaviy ta’limdagi o‘rni yoritilgan. An’anaviy yondashuvdan farqli ravishda, o‘qituvchi endilikda motivator, yo‘naltiruvchi, texnologik yordamchi sifatida maydonga chiqadi. Shuningdek, aralash ta’limni tatbiq etishdagi dolzarb masalalar va istiqbolli yo‘nalishlar tahlil qilingan.

Ushbu maqolada aralash ta’lim (blended learning) texnologiyasining samarali joriy etilishi va uning asosiy omillari haqida so‘z yuritiladi. Xususan, ta’lim platformalarining imkoniyatlari, ularning o‘quv jarayonidagi roli hamda 4 “C” kompetensiyalari (kreativlik, kritik fikrlash, kommunikatsiya va hamkorlik)ni shakllantirishdagi ahamiyati, shuningdek, aralash ta’lim muhitida raqamli texnologiyalar orqali talabalarning ijodiy va mustaqil fikrlashini rivojlantirish imkoniyatlari tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada hikoya janrining kelib chiqishi va yozuvchi Isajon Sultonning “Sog‘inch” nomli liro-romantik uslubda yozilgan hikoyasi tahlilga tortilgan. Adib hikoyalarida ramziy-falsafiy talqin o‘ziga xosligi, davr va qahramon ichki ruhiyatini tasvirlash orqali yozuvchi mahorati ochib berilgan.

Búgingi bilimlendiriw procesinde tálim sapasın rawajlandırıw ushın maqsetli reformalar ámelge asırılmaqta. Solardan biri jańa bahalaw sisteması bolıp, bul sistema oqıw iskerliginde joqarı nátiyjege erisiw jolındaǵı sistemalı joybar esaplanadı. Jańa bahalaw sisteması “bilimlendiriwdegi summativ bahalaw” túsinigi menen sinonim sıpatında qollanıladı. Bilimlendiriwdegi bul bahalaw – oqıwdıń maqsetine erisiwi ushın birinshi qádem bolıwı menen birge, oqıwshılardıń tiyisli bahasın anıq kriteriyalarǵa tiykarlanǵan halda kórsetip beriwshi usıllardıń biri.

Summativ bahalaw jáhán standartları úlgisinde alıp barılıwıshı nátiyjege tiykarlanǵan bahalaw usılı. Bul bahalaw usılı arqalı oqıwshılardıń teoriyalıq, ámeliy hám metodikalıq xarakterdegi bilimleri bahalanıp barıladı. Solay eken, bul bahalaw usılı arqalı olarda belgili bir qábiletler jetilisip baradı. Biz bul maqalamızda oqıwshılardı bahalawdıń jańa summativ formasınıń tálim menedjmentine tásiri haqqında ilimiy kózqaraslarımızdı keltirip óttik.