№ 4 (2025) Педагогика и психология в современном мире: теоретические и практические исследования

This article provides a detailed description of string-bow instruments and their types, methods of enriching works related to gijjak performance with various musical decorations, teaching musical works to students by teachers during the lesson, etc.

Ma’lumki, “O‘z imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarish” atamasi birinchi marta 1902 yilda “Falsafa va psixologiya lug‘ati”da qo‘llanilgan. Ko‘pincha “o‘z salohiyatini ro‘yobga chiqarish” tushunchasi “o‘z imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarish” deb talqin qilinadi [3]. Shaxsning o‘z salohiyatini ro‘yobga chiqarish masalasi alohida va ehtiyotkorlik bilan ko‘rib chiqila boshlandi, shu bilan birga turli fanlar uchun muammoli bo‘lib qolmoqda.

Mazkur maqolada shaxsning o‘zini o‘zi faollashtirish xususiyatining mazmuni, gumanistik psixologiya yo‘nalishi olimlarining psixologik nazariyalari hamda shaxs hayotida o‘zini o‘zi faollashtirishning ahamiyatli jihatlari keng yoritilgan. Shuningdek, o‘zini o‘zi faollashtirishga erishish yo‘llari va uning inson ehtiyojlari bilan bog‘liqlik jihatlari keltirilgan.

В цилиндрической система координатах  расматривается распростронение продольных волн. Линейной уравнение движенине механических систем в векторной форме при отсутственние обемних сил принимает вид.

Mazkur maqola buyuk olim va astronom Ahmad al-Farg‘oniyning “Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum kitobi” asarining mazmuni va ilmiy ahamiyatini tahlil qiladi. Kitobda koinot, samoviy jismlar harakati, astronomik kuzatish usullari va qadimgi ilmiy an’analarning umumiy tahlili keltirilgan. Ushbu maqola orqali asarning o‘rta asr faniga qo‘shgan hissasi va zamonaviy astronomiya haqida batafsil fikrlar yoritib berilgan.

Ushbu maqola sun'iy intellektning (SI) pedagogik oliy ta'limga ta'siri хақида fikr yuritadi.Asosiy e'tibor shaxsга yoʻnaltirilgan ta'lim, o'qituvchilarni qo'llab-quvvatlash va muntazam vazifalarni avtomatlashtirish orqali ta'lim sifati va qulayligini oshirish uchun SI salohiyatiga qaratilgan. Stenford universitetida olib borilgan tadqiqotlar sun'iy intellektning talabalar oʻzlashtirishi, faolligi va o'quv jarayonidan qoniqishiga ijobiy ta'sirini ko'rsatdi. O'qituvchilarning rolini pasaytirish va texnologiyaga bog'liqlik kabi sodir boʻlishi mumkin bo'lgan salbiy oqibatlar muhokama qilinadi va ularni oldini olish bo'yicha strategiyalar taklif etiladi. SI integratsiyasining asosiy maqsadi an'anaviy usullarni almashtirish emas, balki moslashuvchan va adaptiv ta'lim muhitini yaratish uchun ularni qo'llab-quvvatlash va kuchaytirishdir.

ushbu maqola orqali matematika fani orqali bo’lajak pedagoglarni intellektual ijodiy qobiliyatini rivojlantirishda qo’llaniladigan metodlarni afzalliklarining amaliy va nazariy asoslari haqida atroflicha yoritilib o’tilgan.

Ушбу мақолада Сурхондарё вилояти саноатининг ҳудудий ва таркибий салоҳиятининг ҳолати ва ривожлантириш имкониятлари ёритилиб, улардан самарали фойдаланиш таҳлили амалга оширилган.

В статье анализируется современный системный подход к изучению психологии личности. Рассматриваются целостность психической деятельности, понятия нормы и патологии, системные особенности развития личности. Исследуются вопросы взаимодействия личности с окружающей средой, взаимовлияние внутренних и внешних факторов. Обоснована методологическая значимость системного подхода и его роль в психологических исследованиях.

Hozirgi kunda uzluksiz ta’limning muammolari jadal bartaraf etish usullarini talab etmoqda. Ushbu muammolar keng qamrovli bo‘lib, talabalardan tortib professor-o‘qituvchilargacha, sharoitlardan tortib yangi o‘quv tizimlarigacha kirib kelib ulgurdi. Keng ko‘lamda olib borilayotgan tizimli islohotlar o‘laroq, ayni kunlarda oliy ta’lim sifatini boshqarishning samarali yo‘lga qo‘yilishi qator ta’limiy-tarbiyaviy muammolarga yechim bo‘lmoqda. Jumladan, mazkur maqolada ham, aynan, ta’limmni raqamlashtirish sharoitida oliy ta’lim sifatini boshqarishning falsafiy shartlari haqida so‘ yuritiladi.

ушбу макола оркали мактабгача ёшдаги болаларнинг яширин кобилятлари,кобилият турлари хакида ёритиб утилган.

Mazkur maqolada boshlang‘ich sinflarda ona tili ta’limining ahamiyati, maqsad va vazifalari yoritilgan. Shuningdek, ona tili darslarida zamonaviy pedagogik yondashuvlardan foydalanish, o‘quvchilarning nutqini rivojlantirish hamda yozma va og‘zaki muloqot ko‘nikmalarini shakllantirish masalalariga e’tibor qaratilgan.

В статье рассматриваются современные подходы к преподаванию медиакомпетентности среди студентов медицинских ВУЗов. Анализируется необходимость интеграции цифровых технологий и критического мышления в образовательный процесс. Представлены результаты исследования эффективности различных методик, включая проблемно-ориентированное обучение, интерактивные технологии и анализ кейсов. Приведены статистические данные, подтверждающие рост уровня медиаграмотности среди студентов, прошедших обучение по модернизированной программе.

В статье рассматривается современное медицинское образование которое сталкивается с необходимостью интеграции инновационных технологий для повышения качества подготовки специалистов. Анализируется роль виртуальной и дополненной реальности (VR/AR), манекенов высокой точности, сценарного обучения и межпрофессионального моделирования в формировании клинических навыков, преодолении разрыва между теорией и практикой, а также в укреплении междисциплинарного сотрудничества. Рассматриваются лучшие практики внедрения этих технологий, проблемы их реализации и стратегии для достижения устойчивых результатов. 

O'qitish-bu talabalarning ta'lim natijalarini maksimal darajada oshirish uchun innovatsion fikrlash va yangi yondashuvlarni talab qiladigan ijodiy kasb. An'anaviy didaktik usullar uzoq vaqtdan beri qo'llanilgan bo'lsada, zamonaviy ta'lim o'qituvchilardan o'qitish texnikasida ham, o'quv muhitida ham ijodkorlikni rivojlantirishni talab qiladi. Ushbu maqolada o'qituvchi faoliyatida ijodkorlik fazilatlarini tarbiyalash ta'lim samaradorligiga qanday ijobiy ta'sir ko'rsatishi mumkinligi ko'rib chiqiladi.

Ushbu maqolada O‘zbekistonda xalqaro tajribaga asoslangan masofaviy musiqa ta’limi modellarini joriy etish masalasi tahlil qilinadi. Masofaviy musiqa ta’limi zamonaviy raqamli texnologiyalar va pedagogik yondashuvlarga asoslangan holda samaradorligini oshirish imkoniyatlariga ega. Jahon tajribasi asosida masofaviy musiqa ta’limi platformalari, o‘quv-uslubiy materiallar hamda interaktiv metodlardan foydalanishning ahamiyati yoritilgan. Tadqiqotda rivojlangan mamlakatlardagi ilg‘or tajribalar o‘rganilib, O‘zbekiston sharoitida qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Masofaviy ta’lim orqali musiqiy bilim va ko‘nikmalarni samarali o‘zlashtirishning afzalliklari va istiqbollari ko‘rib chiqiladi.

Insoniyat tаrаqqiyotidа  shundаy tushunchаlаr mavjudki hech qachon  o’z   ma'nosini yo'qotmaydi.   Bu do'stlik tushunchasi. Asrlar davomida u insoniyat jаmiyatining enг muhim ko'rsatkichi sifatida o'rganilаdi. Do'stlik haqida ko'plab fikrlar bildirilgan va oltin so'zlar ifodalangan. Ulardа barcha xalqlar va millatlarning buyuk  mа’nаviy boyliklari ifoda etilgаn. Ushbu maqolada biz buyuk ajdodimiz Ibn Sinoning do'stlik haqidagi ba'zi fikrlarini keltirdik, unda mutafakkirning do'stlik va do'stlarni tanlash haqidagi ajoyib fikrlari bayon etilgan.

Sharqning buiyk mutafakkurlari jahon stivilizastiyasi rivojlanishiga salmoqli qissa qoshgan.Ushbu mutafakkurlarning asarlari hozirgi kunga qadar o’z ahamiyatini yo’qatmagan va qullanma sifatida jahon fani va madaniyatida keng foiydalaniladi.Shundaiy allomalardan biri Abu Ali Ibn Sinodir. Ushbu Sharq allomalasi nafaqat tibbiyiot,falsafa, tabyi va gumanitar fanlar balkyi ta’lim va tarbiya sohasiga ham katta e’tibor qaratgan.Uning ta`lim-tarbiyaga oyid  ugitlari va yaratgan asarlari hozirgi kunga qadar o’sib kelayiotgan yosh avlodni tarbiyalashda va ta’lim berishla jahonda keng qo’llaniladi.

Mazkur maqolada maxsus o‘quv muassasalari uchun axborot vositalaridan foydalanish bo‘yicha ko‘rsatmalar ishlab chiqish metodikasining asosiy tamoyillari va yondashuvlari yoritiladi. Maxsus ehtiyojli o‘quvchilarning axborotga kirish imkoniyatlarini kengaytirish, ularning ijtimoiy moslashuvi va ta’limdagi muvaffaqiyatlarini oshirishda axborot vositalarining ahamiyati tahlil qilinadi. Tadqiqotda, axborot vositalarining maxsus ehtiyojlarga moslashtirilgan shakllari va ulardan foydalanish metodikasining samaradorligi ko‘rib chiqiladi.

This article is devoted to the methodology of teaching the information processes section. The article covers the concept of information processes, their place and significance in the education system. The importance of deepening students' knowledge and developing practical skills through modern pedagogical methods, interactive educational approaches and practical exercises in teaching information technologies in the teaching process is emphasized. The importance of methodological approaches and visual aids in teaching topics such as information systems, algorithms and programming fundamentals is also shown. The role of a differential approach and feedback in teaching information processes to students is also given special attention. This methodology helps to familiarize students with information technologies, form practical knowledge and skills in them. The article includes pedagogical approaches and methods aimed at teaching students the real-life application of information technologies and their importance in their future professional activities.

The methodology of teaching the Software Engineering section is crucial for effectively teaching programming and software development processes in modern educational systems. This methodology aims to combine theoretical knowledge with practical skills, encourages students to participate in solving real-world problems, and promotes group work and collaboration during software creation. The teaching process primarily involves interactive methods, coding exercises, and project-based teaching methods. The role of the teacher is significant in establishing effective communication with students, providing correct guidance, and helping to solve problems. Furthermore, the evaluation and feedback process helps students analyze and improve their work. The methodology of teaching the Software Engineering section helps students develop excellent skills in programming, preparing them for their future professional careers.

В статье рассматриваются педагогические и психологические особенности формирования интереса к чтению у школьников и значение чтения в наши дни.

Ushbu maqola orqali ta’lim sohasidagi o‘zgarishlarga qaratilgan kreativ g‘oyalar, takliflar va muammolar yechimlarining turlari haqida yoritib o‘tilgan.

Ushbu maqola Mujassam nuqsonli bolalar, jamiyatdagi ahamiyati va roli haqida fikr-mulohaza yuritadi. Shuningdek, Nuqsonli bolalar bilan ishlash haqida nazariy ma’lumotlar beradi. Mazkur maqoladan pedagogika sohasida faoliyat yurituvchi mutaxasislar, bu sohada tahsil olayotgan talaba va magistrlar hamda mustaqil tatqiqotchilar foydalanishlari mumkim.

О‘zbеkistоndа milliy аmаliy sаn’аt bеzаklаri muhim mаdаniy vа tаrixiy аhаmiyаtgа еgа bо‘lib, xаlq о‘zigа xоsligining bаdiiy ifоdаsi vа tаshuvchisi bо‘lib xizmаt qilаdi. Bu bеzаklаrning “О‘zbеkistоnning еng yаngi tаrixi” о‘quv dаsturigа kiritilishi xаlqning ijtimоiy-siyоsiy vа mаdаniy о‘zgаrishlаri hаqidа kо‘rgаzmаli vа rаmziy tushunchаlаr bеrib, mаvzuni bоyitаdi. Ushbu mаqоlа bеzаklаr tаrixiy dаvоmiylikni, hunаrmаndchilikdаgi о'zgаrishlаrni vа zаmоnаviylikning аn'аnаviy sаn'аtgа tа'sirini qаndаy аks еttirаyоtgаnini о'rgаnаdi. Undа ushbu bаdiiy еlеmеntlаrni tаrix tа’limigа kiritishning pеdаgоgik аhаmiyаti kо‘rib chiqilаdi, ulаrning О‘zbеkistоn mаdаniy mеrоsi vа milliy g‘ururini chuqurrоq аnglаshdа tutgаn о‘rni tа’kidlаnаdi. Tаdqiqоt shuningdеk, аn'аnаviy sаn'аt vа zаmоnаviy tаrixiy kоntеkstlаrni bоg'lаsh uchun tа'lim vоsitаsi sifаtidа bеzаklаrdаn fоydаlаnishning sаmаrаli usullаrini tа'kidlаydi.