№ 9 (2024) Modern science and research international scientific journal

Maqolalar

• 

  OʻZBEK TILI KORPUSIDA TERMINLARNING QIDIRUV VA TAHLIL USULLARI Mazkur maqolada oʻzbek tili korpusida terminlarni qidirish va tahlil qilish usullari koʻrib chiqiladi. Terminologiyani tizimli oʻrganishning dolzarbligi va ilmiy-tadqiqot ishlarida zamonaviy korpus lingvistikasi vositalaridan foydalanishning samaradorligi tahlil qilinadi. Terminlarni korpusda qidirish uchun qoʻllaniladigan usullar, ular orasidagi kontekstual bogʻliqlik va qidiruv algoritmlarining afzalliklari batafsil bayon etiladi. Shuningdek, maqolada oʻzbek tilidagi terminlarni identifikatsiya qilish va ularni qoʻllanish chastotasini aniqlash uchun ilgʻor texnologik yechimlar tahlil qilinadi. Bu jarayonda terminlarning semantik, morfologik va sintaktik xususiyatlari ham eʼtiborga olinadi.

  Z.Z. Kadirova

  317-320

  51   13

  • Batafsil o'qish
• 

  TО‘Y-MАRОSIM LEKSEMАLАRINING SEMАNTIK TАDQIQI Ushbu maqolada o‘zbek va qoraqalpoq xalqlarining qadim o‘tmishdan to bugungi kungacha shakllanib kelgan va hozirda davom etayotgan milliy urf-odatlari, sovchilik va nikoh to‘yi bilan bog‘liq bo‘lgan to‘y-marosimlari haqida mulohazalar yuritilgan.

  Uldaulet Almambetova

  321-326

  26   13

  • Batafsil o'qish
• 

  TA’LIM MUASSASALARIDAGI IJTIMOIY MUAMMOLARNI HAL ETISHDA TARBIYAVIY KORREKSION FAOLIYATNING O`RNI Ushbu maqolada ta’lim jarayonida xulq atvorida og’ishish bor o’quvchilar bilan tarbiyaviy korreksion faoliyat olib borish ahamiyati, o’quvchilarning psixologik holatlari hamda tarbiyaviy korreksion faoliyat metodlari haqida bilim ko’nikmalar berilgan.

  Laylo Xamidova

  327-329

  28   7

  • Batafsil o'qish
• 

  XALQ CHOʻLGULARI ORKESTRIDA AFGʻON RUBOBI CHOLGʻUSINING TUTGAN OʻRNI Ushbu maqolada Oʻzbek xalq cholg’ulari orkestrida Afgʻon rubobining tutgan oʻrni haqida soʻz yurutiladi va albatta afgʻon rubobing tarixi haqida va sozlanishlari aplikaturalari haqida soʻz yurutiladi. Bu maqolada afgʻon rubobining xalq cholgʻulari orkestrida tutgan oʻrni, uning tarixi, xususiyatlari va ahamiyati haqida toʻliq ma’lumot beriladi.

  Abbos Yoʻldashev , Rano Abatbaeva

  176-180

  32   13

  • Batafsil o'qish
• 

  BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARIDA BOLALAR ADABIYOTI ORQALI TIL (LINGVISTIK) KOMPETENSIYALARINI SHAKLLANTIRISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI. Bu maqolada o’quvchilarda og’zaki va yozma nutq ko’nikmasini, ijodiy fikrlash malakasini, kitobxonlik va nutq madaniyatini rivojlantirish haqida so’z etilgan.

  I Ixlasov

  181-187

  36   13

  • Batafsil o'qish
• 

  ШАРТЛИ ҲУКМ ҚИЛИШ ТУШУНЧАСИ Бу мақолада шартли ҳукм қилиш зарурати ва унинг натижасида вужудга келган жиноят-ҳуқуқий ва бошқа ижтимоий муносабатлар ҳақида сўз етилган.

  Дилбар Ережепова , Зулхумар Каллибекова

  188-194

  22   19

  • Batafsil o'qish
• 

  KOMMUMIKATIV KOMPETENTLIKNI O`STIRISH: MUAMMO VA YECHIMLAR Mazkur maqolada shiddat bilan rivojlanib borayotgan ijtimoiy hayotda yoshlarning o‘z o‘rnini topishida ta’lim jarayonini kommunikativ kompetensiya asosida tashkil etishning samarasi va yosh avlodning ijtimoiylashuviga ta’siri haqida so‘z yuritilgan.

  Zulayho Xudoynazarova

  195-199

  17   9

  • Batafsil o'qish
• 

  DEVELOPMENT OF RISK-BASED PLAN OF INTERNAL AUDIT SERVICE OF COMMERCIAL BANKS This article describes the development of a risk-oriented plan for the internal audit service of commercial banks. It talks about increasing the competitiveness of commercial banks in the national economy, further strengthening their positions in international integration and economic processes, as well as internal control, i.e. the audit service, when checking and assessing the compliance of banks is supported by global requirements and standards. The article examines the above issues, provides suggestions and recommendations for improving the internal audit service.

  Maftuna Gayibnazarova

  200-204

  22   4

  • Batafsil o'qish
• 

  TOPIRAQ QALA DIYWALIY SÚWRETLERI HÁM MUSINLERI Bul maqalada topıraqqala sarayı diywallarına islengen súwretler hám musinler olardıń mánis mazmunı haqqında sóz etilgen.

  Muhammedyar Alliyarov

  205-209

  27   20

  • Batafsil o'qish
• 

  BOSHLANG’ICH SINF O‛QUVCHILARIGA ONA TILINI O‛RGATISHNING LINGVISTIK ASOSLARI. Bu maqolada o‛quvchilarda og’zaki va yozma nutq ko‛nikmasini, ijodiy fikrlash malakasini, nutq madaniyatini rivojlantirish haqida so‛z etilgan.

  I. Ixlasov

  117-123

  17   20

  • Batafsil o'qish
• 

  JAHON BANKI TOMONIDAN RAQAMLI IQTISODIYOTNI QO’LLAB QUVVATLASH YO’NALISHLARI Jahon iqtisodiyotida xizmat ko‘rsatish sohasi ko‘p yillar davomida o‘sish sur’atlarini saqlab, eng faol rivojlanmoqda. Iqtisodiyotni rivojlantirishning texnologik asoslarini modernizatsiya qilish, boshqaruvning yangi yo‘nalishlarining paydo bo‘lishi xizmatlar bozorining o‘sishiga bevosita ta’sir qiladi. Tezisda xizmat ko‘rsatish sohasining marketing strategiyasiga qo‘yiladigan ba’zi raqamli iqtisodiyotga doir qarashlar hamda Jahon bankining bu boradagi sa`y-harakatlari ko‘rib chiqilgan.

  Xanifa Shafqarova

  124-127

  25   6

  • Batafsil o'qish
• 

  TALABALARDA KOMMUNIKATIV KOMPETENTLIGINI RIVOJLANTIRISHGA INNOVATSION YONDASHUVLAR Ushbu maqolada kompetentlik, talabalarni kommunikativ kompetentligini rivojlantirish masalalari, kompetentlik turlari haqida fikrlar keltirilgan.

  Zulayho Xudoynazarova

  128-131

  18   8

  • Batafsil o'qish
• 

  NODAVLAT UNIVERSITETLARINING RAQOBATBARDOSHLIKNI OSHIRISHDA XORIJ TAJRIBASI Ta’lim jarayonning to‘g‘ri tashkil etilishi jamiyat va davlat taraqqiyotini ta’minlashi shubhasiz. Ta’lim jarayonining samaradorligi ta’lim muassasalarining faoliyati bilan bevosita bog‘liq bo‘ladi. Shuningdek, jahon tajribalarini ta’limda raqobatbardoshlikni oshirishning yangi usul va yo‘llarini o‘rgatadi. Gumanitar yo‘nalishga ixtisoslashgan ta’lim muassasalarida ta’lim jarayonining sifatli tashkil etilishi shaxs ma’naviyati shakllanishida asosiy o‘rin tutadi.

  Munisa Yuldasheva

  132-136

  19   14

  • Batafsil o'qish
• 

  MATN USTIDA ISHLASH VA TUSHUNISHNI RIVOJLANTIRUVCHI METODLARNING XALQARO TADQIQOTLARGA TAYYORLANISHDAGI AHAMIYATI Maqolada PISA baholash dasturi bo‘yicha matnni tushunish va uning ustida ishlashni nazarda tutuvchi metodlar haqida ma’lumot berilgan. Shuningdek, tadqiqotlarda o‘quvchilar tomonidan bajariladigan namunaviy topshiriqlar va ularni ishlash usullari, shuningdek, javoblari taqim etilgan.

  Nafisaxon Ismadiyorova

  141-147

  22   4

  • Batafsil o'qish
• 

  NEFTCHILARNING MAXSUS KIYMINI LOYIHALASH MASALALARI Neft va gaz sanoati ishchilarining mehnat sharoitlarini hisobga olgan holda, ishchilarning ish o‘rinlari o‘rganildi. Neft ishlab chiqaradigan korxonasi ishchilari o‘rtasida o‘tkazilgan ijtimoiy so‘rovnoma natijalari asosida maxsus kiyimlar assortimentining yangi namunasini loyihalash masalasi belgilab olindi.

  Sh.A. Tosheva, M.B Norqobilova, M.A. Mansurova

  137-140

  46   10

  • Batafsil o'qish
• 

  YANGI DAVR OʻZBEK ADABIYOTIDA SHE'R KONSEPTI, SHOIR SIYMOSI TASVIR VA TALQINLARI Ushbu ilmiy maqola zamonaviy o‘zbek adabiyotida she’r-u shoirlik masalalari haqidagi badiiy-estetik qarashlar va mavzuning badiiy talqinlari tadqiqiga bag’ishlanadi. Unda o‘zbek she’riyatining taniqli vakillari Rauf Parfi, Asqar Mahkam, Shavkat Rahmon, Mirzo Kenjabek boshlab bergan uslubda ijod qilib, o’z ovoziga ega yosh ijodkorlar xususida so’z boradi. Jumladan, Benazir Muhammad, Go’zalbegim, Jontemir, Shahriyor Shavkat, Najmiddin Ermatov, Suhrob Ziyo singari shoirlarning she’r-u shoirlikka doir qarashlari, she’r olami va shoir siymosi xususidagi talqinlari ochib beriladi. Shu bilan birga mavzuga tegishli fikrlar boshqa ijorkorlar va olimlar nuqtai nazarlari bilan qiyosiy tahlil etiladi.

  Rayhon Saidova

  247-252

  55   17

  • Batafsil o'qish
• 

  FURQATNING “SHOIR VA SHE’R MUBOLAG’ASI XUSUSIDA” Maqolada XIX asr ikkinchi yarmida yozilgan Furqat “Shoir va she'r mubolagʻasi xususida” masnaviysida shoirning hayotni, uning haqiqatlarini badiiy kashf etishni hammadan afzal deb bilganligi, haqqoniylik kerakligi haqqoniylik kerakligini ta'kidlaydi. Bu fikrning ahamiyati shundaki, unda badiiy tafakkurning asosiy tomonlariga realistik qarashning kurtaklari mavjudligidadir. Furqat she'riyatning hayot bilan chambarchas bogʻliq ekanini, uning mazmuni mavjud hayot ekanini toʻgʻri koʻrsata olganligi maqolada yoritib berilgan.

  Rayhon Saidova

  134-137

  43   7

  • Batafsil o'qish
• 

  PROBLEMS OF POETRY IN UZBEK LITERATURE, CHARACTERISTICS OF EXPRESSION AND INTERPRETATION AND GENRE TYPOLOGY This article focuses on the scientific information about poets and their work in examples of tazkira in Turkish, Persian and Arabic literature. The opinions of tazkiranavis such as Saolibi, Avfiy, Farididdin Attar, Jami, Alisher Navoi, Davlatshah Samarkandi about penmen and poetry are analyzed. "Majolis un-nafois" work is in the center of analysis and is compared with other tazkiras.

  Rayhon Saidova

  330-334

  35   6

  • Batafsil o'qish
• 

  БИЗ ҲАҚИҚИЙ КИТОБХОНМИЗМИ? Ушбу мақолада бугунги кун китобхонларнинг китобга бўлган муносабати уларнинг кўпроқ интернет маълумотларига қизиқишлари ошиб бораётганлиги ҳақида фикр юритилган.

  Гуллола Норбоева

  335-336

  20   10

  • Batafsil o'qish
• 

  KITOBXONLIK MADANIYATI ORQALI TALABALAR MA’NAVIYATINI YUKSALTIRISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI Ushbu maqolada kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish chora-tadbirlari, kitobxonlik auditroiyasi yosh xuxusiytlari, jamiyatimizda yoshlarni g‘oyaviy-mafkuraviy jihatdan kamol toptirishida beqiyos ahamiyatga ega bo‘lgan kitobxonlik madaniyatining bugungi kundagi holati, bu boradagi ayrim muammolar va ularni bartaraf etish yuzasidan fikr-mulohaza bildirilgan.

  Maxbuba Sharipova , Shaxrizoda Rajabova

  148-155

  50   11

  • Batafsil o'qish
• 

  ABDULLA QAHHOR HIKOYALARIDA XARAKTER YARTISH MAHORATI Mаzkur mаqоlаdа zаbаrdаst yоzuvсhi Аbdullа Qаhhоr hikoyalarida xarakter yaratish mahorati, аdibning jаmiyаt hаyоtigа оid muhim mаsаlаlаr, оnаlik vа bоlаlikni himоyа qilish, millаt tаrаqqiyоtidа оnа tilining аhаmiyаti, insоniyаt uсhun zаrur bоʻlgаn аxlоqiy sifаtlаr, mаishiy hаyоtdаgi kоʻz ilgʻаmаydigаn, аyni dаmdа jаmiyаt inqirоzigа sаbаb bоʻlаdigаn оmillаr vа tаʼlim-tаrbiyа, аdаbiy-tаnqidiy qаrаshlаrigа аlоhidа eʼtibоr qаrаtildi.

  Maxbuba Sharipova , Shaxina Saidova

  156-162

  35   59

  • Batafsil o'qish
• 

  FOLKLOR VA ADABIYOTNING O’ZARO TARIXIY HAMKORLIGI, BIR-BIRIGA TA’SIRI VA AKS TA’SIRI Ushbu maqolada folklor yozma adabiyotning bunyodga kelishi va rivojlanishi, folklor va adabiyotning o’zaro tarixiy hamkorligi, bir-biriga ta’siri va aks ta’siri haqida fikr-mulohaza bildirilgan.

  Marjona Shuhratova

  163-169

  36   12

  • Batafsil o'qish
• 

  FOLKLOR JANRLARINING ADABIYOT BILAN O’ZARO MUNOSABATLARIDAGI MUSHTARAKLIKLAR Ushbu maqolada folklor va adabiy tur, janr va janriy xilma-xillik tushunchalarning mushararakligi, o’zlarigagina xos tuzilish, g`oyaviy-badiiy xususiyatlar, qo’llanish o’rni haqida fikr-mulohaza bildirilgan.

  Maxbuba Sharipova , Durdona Jabborova

  170-177

  15   16

  • Batafsil o'qish
• 

  ДАСТЛАБКИ ЭШИТУВ БОСҚИЧИДА ПРОКУРОР ИШТИРОКИНИНГ ЎЗИГА ХОС ЖИҲАТЛАРИ Мақолада жиноят ишлари дастлабки эшитув тарзида кўрилишида прокурор иштирокининг ўзига хос жиҳатлари, ушбу босқичда прокурорнинг асосий вазифалари, эътибор қаратилиши лозим бўлган ҳолатлар, прокурор иштирокини такомиллаштириш масалалари таҳлил этилган.

  С.Н. Эсаналиев

  337-350

  26   11

  • Batafsil o'qish
• 

  LOYIHANI SAMARALI AMALGA OSHIRISH TENDENSIYALARI Loyihalarning ko‘lami, tuzulma, resurslari, qiymati va boshqalarga qarab ularni boshqarishning maxsus usullariga ehtiyoj ortib boradi. Ushbu tezisda loyihani samarali amalga oshirish tendensiyalari xususida so’z boradi.

  Surayyoxon Umarjonova

  351-353

  34   6

  • Batafsil o'qish