№ 2 (2025) Педагогика и психология в современном мире: теоретические и практические исследования

в статье рассматриваются о современных технологиях, средства и методы обучения. Внедрение новых информационных технологий в педагогический процесс. Революция информационно-коммуникационных технологий. Взаимосвязь мультимедийных технологий и критического мышления. Учет различных аспектов при создании контента. Поиск и критическая оценка информации.

Ushbu maqolada bugungi kunda axborot texnologiyalarining rivojlanishi bilan, axborot bilan ishlash ko‘nikmalarining shakllanishi ta’lim jarayonining ajralmas qismiga aylangan. O‘quvchilarga axborotlarni to‘g‘ri topish, tahlil qilish, ishlatish va uzatish ko‘nikmalarini o‘rgatish nafaqat ma’lum bir sohada muvaffaqiyatga erishishga, balki umumta’lim maqsadlarining amalga oshirilishiga ham xizmat qiladi. Shu boisdan, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida axborot bilan ishlash ko‘nikmalarini shakllantirish zaruriyati tobora ortib boraytgani haqida batafsil ma’lumot keltirilgan.

Ushbu maqolada Оna tilini о‘rgatishda lug‘аtlar bilаn ishlаsh о‘quvchilаrdа bаrchа аsоsiy kоmpetensiyаlаrni rivоjlаntirish imkоniyаtidir. Lug‘аtlаr nutqni rivоjlаntirish uchun foydali vosita sanaladi. Lug‘аt yоrdamida о‘quvchilar sо‘z bоyligini bоyitadi, aniqlaydi va fаоllаshtirаdi. Ulаr sо‘zlarning leksik ma’nоsi bilan tanishadilar, grаmmatik shаkllаrni о‘zlаshtirаdilar, tо‘g‘ri imlо tаlаffuzini vа sо'zlаrdagi me’yоriy urg‘ugа riоyа qilishni о‘rgаnаdilar.

Mazkur maqolada boshlangʻich sinf oʻquvchilarining bogʻlanishli nutqini shakllantirishda inshodan foydalanish ahamiyati ochib beriladi. Bog'lanishli nutq — bu o'zaro bog'langan, bir-birini to'ldiruvchi va tartibli fikrlar zanjiridir. Unda fikrlar va gaplar o'rtasida aniq aloqalar bo'ladi, ularning ma'nosi va mazmuni bir-biriga mos keladi.

Maqolada raqamli texnologiyalarning o‘qitish jarayoniga ta'siri va ularning o‘qituvchilarning raqamli kompetentliklarini oshirishdagi roli tahlil qilinadi. Innovatsion vositalar, jumladan, o‘quv jarayonini samarali tashkil etish uchun zarur bo‘lgan 3D modellash, simulyatsiyalar va interaktiv platformalar kabi texnologiyalar haqida batafsil ma'lumot beriladi. Shuningdek, o‘qituvchilarning raqamli texnologiyalarni qo‘llashdagi malakasini oshirishning ahamiyati, pedagogik innovatsiyalarni amalga oshirishda raqamli vositalardan foydalanishning afzalliklari va bu jarayonda yuzaga keladigan muammolar ko‘rib chiqiladi. Maqola, shuningdek, texnologiya fani o‘qituvchilarining pedagogik metodologiyasini rivojlantirish va zamonaviy pedagogik vositalarni integratsiya qilish orqali ta'lim sifatini oshirishga qaratilgan tavsiyalarni taqdim etadi.

Ushbu maqolada oilaviy muhit barqarorligining oilada voyaga yetayotgan farzand psixologiyasiga ta’siri yoritib o‘tilgan.

Ushbu maqolada inkluziv ta'limda individual yondashuvning metodologik asoslari ko‘rib chiqiladi. Maqola o‘quvchilarning turli ehtiyojlarini inobatga olgan holda, ta'lim jarayonini shaxsga moslashtirishning muhimligini ta'kidlaydi. Individual yondashuvning asosiy prinsiplari sifatida o‘quvchilarning individual xususiyatlarini tahlil qilish, differensatsiya qilingan ta'lim va o‘quvchi markazli ta'lim strategiyalarini ko‘rib chiqish bilan birga, baholashning ko‘p jihatli tizimi ham muhim ahamiyatga ega. Ushbu metodologik yondashuv ta'limda adolatli va teng imkoniyatlarni yaratishga, o‘quvchilarning har biri uchun muvaffaqiyatli o‘qish sharoitlarini ta'minlashga yordam beradi.

Talabalar kreatіv kompetensіyasіnі rіvojlantіrіsh bugungі kun ta`lіm tіzіmіnіgn dolzarb vazіfasі hіsoblanadі. Maqola maqsadі ushbu vazіfanіng mohіyatіnі tushuntіrіshdan іborat. Tadqіqot metodlarі nazarіy solіshtіrma usulda olіb borіladі. Tadqіqot natіjalarі orqalі kreatіv kompetensіyalarnі rіvojlantіrіsh usullarі o`rganіb chіqіladі.

Ushbu maqolada iqtidorli bilan ishlashning muhim jihatlari va usullari tasvirlangan boshlang'ich sinflardagi bolalar. Iqtidorli bolalarning o'ziga xos xususiyatlari, ehtiyojlari va ta'lim jarayonidagi imkoniyatlar boshqalardan farq qiladi. Maqola haqida gapiradi o'qituvchilarga iqtidorli bolalarni aniqlash, ularni individual yondashuv asosida o'rgatish zarurati va maxsus usullar va strategiyalardan foydalaning. Shuningdek, bolalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish usullari va qo'shimcha tadbirlar orqali ularga yordam bering va qiziqarli loyihalar ko'rib chiqiladi.

Maqolada imkoniyati cheklangan bolalarning ta'limga jalb qilinishi uchun zarur bo‘lgan sharoitlar, uslublar va texnologiyalar ko‘rsatilgan. Maqola, shuningdek, inkluziv ta'limni amalga oshirishda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan o‘qituvchilarni tayyorlash, pedagogik yondashuvlarni moslashtirish, maxsus texnologiyalar va yordamchi vositalardan foydalanish kabi jihatlarni ham muhokama qiladi. Bunda ta'limda texnologiyalarning roli, maxsus dasturlar va ilovalar yordamida o‘quvchilarning ehtiyojlariga moslashish muhimligi ta'kidlanadi. Maqola umumiy ta'lim tizimida imkoniyati cheklangan bolalar uchun o‘zgarishlarni amalga oshirish va inkluziv ta'limni kengaytirish bo‘yicha amaliy tavsiyalar beradi.

Ushbu maqola alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalarning ta’lim muassasalarida boshqaruv jarayonlarini tahlil qilishga bag‘ishlangan. Maqolada ta’lim tizimida inklyuziv ta’limning o‘rni, boshqaruv jarayonlarining samaradorligi va ta’lim muassasalarida alohida ehtiyojga ega bolalar uchun ta’limni tashkil etish tamoyillari ko‘rib chiqiladi. Tadqiqotda inklyuziv yondashuvni amalga oshirishda mavjud muammolar va ular bilan bog‘liq boshqaruv metodlari tahlil qilingan. Maqolada shuningdek, raqamli texnologiyalar va innovatsion pedagogik yondashuvlar orqali ta’limni yaxshilash yo‘llari hamda kelajakdagi rivojlanish istiqbollari haqida mulohazalar keltirilgan. Tadqiqot metodologiyasi sifat va miqdoriy yondashuvlarni o‘z ichiga oladi va empirik ma’lumotlarga asoslanadi. Maqola alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar uchun ta’lim tizimini boshqarish jarayonlarini yaxshilashga qaratilgan takliflar va tavsiyalarni taqdim etadi.

Kredit-modul tizimi zamonaviy ta’limning eng takomillashgan shakli sanaladi. Bugungi kunda taraqqiyparvar insoniyat davlatlar o’rtasida ijtimoiy, iqtisodiy, harbiy va madaniy sohalarda o’zaro kelishuvga erishish, hamkorlikni yo’lga qo’yishning yangidan yangi yo’llarini izlashda davom etmoqda. Zamonaviy o’qitish texnologiyasi, OTMning jihozlanganligi, professor-o’qituvchilar tarkibi faqat darajali, yuqori malakali kadrlardan iborat bo’lishi, o’qitishning yuqori sifatlari – ECTS uchun dastlabki zaruriy talablar hisoblanadi. Kredit-modul tizimiga ko’ra o’quv mashg’ulotlari shaxsga yo’naltirilgan o’qitish texnologiyalari va talabaning mustaqil o’qib o’rganishiga asoslanadi.

Zamonaviy jamiyatda chet tillari kasbiy ta’limning muhim tarkibiy qismiga aylanmoqda. Bunday bilimlarni insonlar dastlab maktab, kollej, litsey, keyinchalik institutlarda, o’quv kurslarida yoki mustaqil ravishda xorijiy tilni o’rganishga yordam beruvchi asosiy ma’lumot to’plamlari bilan tanishgan holda o’rganadilar. Chet til – bu xorijiy mamlakat tilidir. Respublikamizda G‘arbiy Yevropa (ingliz, ispan, nemis, faransuz) tillari va Sharq (arab, turk, fors, xitoy, hind) tillari o‘qitilib kelinmoqda. Bu tillar ta‘lim muassalarining o‘quv rejalaridan o‘rin olgan. Chet til muallimi metodika fani yutuqlarini puxta o'zlashtirish orqali o'quvchi-talabaning to'plagan til tajribasi me'yorini aniq bilishga va uni yanada takomillashtrishga erishadi. Chet tillarni samarali o'rgatish uning metodikasini bilishni taqozo etadi.

В современном образовательном процессе методика преподавания русского языка играет ключевую роль, определяя эффективность усвоения языковых норм и коммуникативных навыков обучающихся. Основной целью данной статьи является анализ современных методик преподавания русского языка, их эффективности, а также выявление оптимальных подходов, способствующих успешному освоению языка как родного, второго или иностранного. В статье рассматриваются основные традиционные и инновационные методики преподавания, включая грамматико-переводной, коммуникативный, деятельностный, интерактивный и проектный подходы. Особое внимание уделяется роли цифровых технологий и мультимедийных ресурсов в обучении, а также проблемам мотивации учащихся. Автор акцентирует внимание на значимости междисциплинарного подхода, интеграции языка с другими дисциплинами и практическом применении языковых знаний. Кроме того, статья затрагивает вопросы билингвального образования, методику преподавания русского языка иностранцам, а также педагогические стратегии, направленные на повышение интереса к изучению языка. Важным аспектом исследования является учет возрастных, когнитивных и психологических особенностей обучающихся, что позволяет разрабатывать эффективные методики адаптивного обучения.

Mazkur tezisda o‘zbek xalq cholg‘u asboblari ijrochilik tarixini san’at maktablarining xalq cholg‘u asboblari bo‘limida o‘rganish masalasi tahlil etiladi. O‘zbek milliy cholg‘ularining shakllanishi, rivojlanish bosqichlari va ularning ta’lim jarayonidagi o‘rni ilmiy-nazariy jihatdan asoslanadi. Shuningdek, san’at maktablarida xalq cholg‘ularini o‘qitish metodikasi, pedagogik yondashuvlar va ijrochilik an’analari bo‘yicha ilg‘or tajribalar yoritiladi. Tezisda milliy musiqa merosini saqlab qolish va yosh avlodga yetkazishning ahamiyati hamda zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan foydalanish istiqbollari ko‘rib chiqiladi.

Благодаря этой статье мы познакомимся с жизненным путем и творчеством сына Бедимурода Каргабоя, основоположника каракалпакской классической литературы, работавшего под псевдонимом Бердак.

ushbu maqolada o’qish va uning turlari va boshlang’ich sinf o’quvchilarida o’qish ko’nikmalarini shakllantish,  shu bilan birga ifodali o’qish ko’nikmasini takomillashtirish haqidagi fikrlar bayon etilgan.

Ushbu tezisda muammoli ta'lim metodlarini ta'lim tizimiga joriy etishning afzalliklari, qiyinchiliklari va samaradorligini baholash masalalari muhokama qilinadi. Shu tariqa, metodlarni o'qituvchilarning metodologik tayyorgarligi, ta'lim muassasalarining infratuzilmasi va o'quvchilarning tayyorligi bilan bog'liq bo'lgan muammolarni ko'rsatilib o'tilgan. Shuningdek, muammoli ta'limning o'quvchilarda mustaqil fikrlash, tanqidiy qarash, ijodiy fikrlash va kommunikativ ko'nikmalarni rivojlantirishdagi o'rni ta'kidlangan.

Ushbu maqolada boshlang'ich sinflarda matematika fanini o'qitishning zamonaviy metodlari, ularning ahamiyati va samaradorligi haqida so'z yuritiladi. Matematik ta'limni ilg'or usullar yordamida tashkil etishning xalqaro tajribalari, milliy amaliyotda qo'llaniladigan yondashuvlar va ularning samarali natijalari muhokama qilinadi. Tadqiqot davomida o'quvchilarning qiziqishini oshirish, ularning ijodiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirishga xizmat qiladigan metodlarga alohida e'tibor qaratilgan.

Arxaizmlar eskirgan soʻz tiplaridan biri boʻlib, zamonaviy narsa va hodisalarining eskirib qolgap nomlaridir. Agar istorizm hodisasida predmet yoki hodisaning oʻzi ham, nomi ham eskiradigan boʻlsa, arxaizm hodisasida esa predmet va hodisa zamonaviy boʻladi, ularning nomi yoki nomlaridan biri eskiradi, isteʼmoldan chiqadi, natijada narsa yoki predmetlar, hodisalar nomlari yangisi bilan atala boshlaydi. Xullas, bunda, asosan, hozirda hayotda mavjud boʻlgan narsalarni ifodalashda kamida ikkita soʻz ishtirok etadi, ulardan biri faol ishlatilsa, ikkinchisi, nofaol leksik qatlamga oʻtadi va asta-sekin eskiradi.

Ushbu maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarda nutqning to’g’ri shakillanishi, duduqlanish, duduqlanishning  kelib chiqish  sabablari, duduqlanishni   zamonaviy o’yinlar orqali korreksiyalash, artikulatsion mashqlar, bola bilan tizimli korreksion ish olib borish, duduqlnishni oldini olish haqida bayon qilingan.

В статье рассматриваются вопросы организации и использования практических работ на уроках естествознания, реализации их организации.