№ 2 (2025) Наука и технология в современном мире

Asarda sun’iy intellektning musiqa sanoati, ta’lim va ijodiy jarayonlarga ta’siri tahlil qilinadi. Zamonaviy texnologiyalar, xususan, kompyuterlar va sun’iy intellekt, musiqani yaratish va tarqatishda yangi imkoniyatlar yaratib, ijodiy jarayonni tubdan o‘zgartirishi, sun’iy intellektning musiqiy ta’limda qo‘llanilishi, yangi texnologiyalar orqali individual yondashuvlar va interfaol darslar imkoniyatlarini kengaytirishga yordam berishi haqida so’z boradi. Bundan tashqari musiqa sanoatida sun’iy intellekt dasturlarining rivojlanishi musiqani yaratish va ishlab chiqarish jarayonlarini o‘zgartirib, ijodiy faoliyatni yangi shakllarda qo‘llab-quvvatlashi ham ta’kidlab o’tilgan. 

Pathological dental wear represents a significant challenge in modern dentistry, affecting 20-45% of the adult population worldwide. Current diagnostic and treatment approaches often lack precision and predictability, necessitating the development of more advanced techniques for comprehensive patient care.

Tа'limdа tаrixiy yоndаshuvning intеgrаtsiyаsi о'quvchilаrdа ilmiy vа pеdаgоgik kоmpеtеntsiyаni rivоjlаntirish uchun mustаhkаm аsоs yаrаtаdi. Ushbu mаqоlаdа tаlаbаlаrning pеdаgоgik tаmоyillаr vа аmаliyоtlаrni tushunishlаrini kuchаytirish uchun tаrixiy istiqbоllаrdаn fоydаlаnishning sаmаrаli usullаri о'rgаnilаdi. Аsоsiy tа'lim nаzаriyоtchilаrining hissаlаrini о'rgаnish vа tаrixiy misоllаrni tаhlil qilish оrqаli mаqоlа tаrixiy yоndаshuv tаnqidiy fikrlаsh, kоntеkstuаl tushunish vа fаnlаrаrо о'rgаnishni qаndаy rivоjlаntirishini kо'rsаtаdi. Muhоkаmа bо'lаjаk о'qituvchilаrni hаr tоmоnlаmа vа аks еttiruvchi kо'nikmаlаr bilаn qurоllаntirish uchun ushbu usullаrni zаmоnаviy tа'lim shаrоitlаrigа kiritish bо'yichа tаvsiyаlаr bilаn yаkunlаnаdi.

The study investigated the specific activity and antimicrobial properties of “Vaidaz” gel - 15% (Sample 01, Shelf Life 3 years), developed at the Department of Pharmaceutical Production Organization and Quality Management of Medicines at Tashkent Pharmaceutical Institute. The research demonstrated that the drug possesses anti-inflammatory and minor antibacterial effects. The research results are documented in a scientific report on research work in accordance with the requirements of GOST and O’zDSt 2762:2018 “Good Laboratory Practice,” Tashkent 2018.

Tа'limdа tаrixiy yоndаshuvning intеgrаtsiyаsi о'quvchilаrdа ilmiy vа pеdаgоgik kоmpеtеntsiyаni rivоjlаntirish uchun mustаhkаm аsоs yаrаtаdi. Ushbu mаqоlаdа tаlаbаlаrning pеdаgоgik tаmоyillаr vа аmаliyоtlаrni tushunishlаrini kuchаytirish uchun tаrixiy istiqbоllаrdаn fоydаlаnishning sаmаrаli usullаri о'rgаnilаdi. Аsоsiy tа'lim nаzаriyоtchilаrining hissаlаrini о'rgаnish vа tаrixiy misоllаrni tаhlil qilish оrqаli mаqоlа tаrixiy yоndаshuv tаnqidiy fikrlаsh, kоntеkstuаl tushunish vа fаnlаrаrо о'rgаnishni qаndаy rivоjlаntirishini kо'rsаtаdi. Muhоkаmа bо'lаjаk о'qituvchilаrni hаr tоmоnlаmа vа аks еttiruvchi kо'nikmаlаr bilаn qurоllаntirish uchun ushbu usullаrni zаmоnаviy tа'lim shаrоitlаrigа kiritish bо'yichа tаvsiyаlаr bilаn yаkunlаnаdi.

Ushbu maqolada bugungi kunda ta’limda axborot texnologiyalarining roli tobora ortib bormoqda. O‘quvchilarga turli mavzularni o‘rgatish jarayonida interaktiv metodlar, kompyuter dasturlari va onlayn resurslar muvaffaqiyatli qo‘llanilmoqda. Ayniqsa, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini sonlar va raqamlar bilan ishlashga o‘rgatish, ularni nomerlashni o‘rganish jarayonida axborot texnologiyalaridan foydalanish o‘quvchilarning bilimlarini mustahkamlashga, qiziqishlarini oshirishga va o‘rganish jarayonini yanada samarali qilishga yordam berishi haqida ma’lumotlar keltirilgan.

Ushbu maqolada punktuatsiyaning matn mazmunini to‘g‘ri ifodalashdagi va tushunarli qilishdagi ahamiyati tahlil qilingan. To‘g‘ri tinish belgilaridan foydalanish muloqotda aniqlik, izchillik va hissiyotlarni ifodalashga yordam berishi haqida misollar keltirilgan. Shuningdek, noto‘g‘ri punktuatsiyaning matn mazmuniga salbiy ta’siri haqida ham fikr yuritilgan. Maqola o‘quvchilarga tinish belgilarining muhim ahamiyatini  anglash va ulardan samarali foydalanish bo‘yicha tavsiyalar beradi.

Zamonaviy Amerika adabiyotida ko’p madaniyatlilik (multikulturalizm) o'zining muhim va keng tarqalgan mavzularidan biriga aylangan. Amerika jamiyatining ko'plab etnik va madaniy guruhlaridan iborat bo'lishi, adabiyotdagi ko’p madaniyatlilikning paydo bo'lishi va rivojlanishiga asosiy omil bo'ldi. Multikulturalizm, asosan, turli madaniyatlar, millatlar va ijtimoiy guruhlar o'rtasidagi o'zaro ta'sirlarni va farqlarni tasvirlash orqali, jamiyatdagi xilma-xillikni anglashga yordam beradi. Zamonaviy Amerika adabiyotida ko’p madaniyatlilik, o'zini anglash va identitetni izlash masalalariga katta ahamiyat beradi, ayniqsa, Amerika jamiyatining ko'p millatli va ko'p madaniyatli tarkibini aks ettiruvchi asarlar orqali.

Maktabgacha va maktab ta’lim tizimini rivojlantirishni empirik modellashtirish masalasi bugungi kunda ta’lim sohasini takomillashtirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Empirik modellar ta’lim tizimining zaif va kuchli tomonlarini tizimli o‘rganishga imkon beradi. Bu esa islohotlarning samaradorligini oshirishga yordam beradi. Modellashtirish ta’lim siyosatida statistik va empirik ma’lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilishga ko‘maklashadi.

Глобальная миграция является одной из наиболее актуальных и сложных проблем современного мира. Этот процесс формируется на основе социальных, экономических и экологических факторов и оказывает серьезное влияние на глобальный баланс. Такие факторы, как экономическое неравенство, войны, политическая нестабильность, изменение климата и поиск возможностей получения образования, являются основными причинами миграции. Хотя миграция приносит экономическое развитие и культурное богатство принимающим странам, она также создает такие проблемы, как социальные конфликты, преступность и экономическое бремя. В данной статье рассматриваются причины, последствия и стратегические подходы к решению глобального миграционного процесса.   

Neft va gаz sanoatining burgʻulash qorishmalari uchun modifikatsiyalangan stabillovchi reagentlarni ishlab chiqarish bо‘yicha olib borilgan ilmiy tadqiqot ishlarida ko‘rishimiz mumkinki, turli plastlarda burgʻulash jarayonlarida ishlatiladigan stabillovchi burgʻulash qorishmalarini qо‘llash va ular tarkibidagi turli reagentlar ustida olib borilayotgan amaliy ishlar atroflicha о‘rganildi.

1-tur qandli diabet (QD) dunyo bo‘ylab keng tarqalgan surunkali kasalliklardan biri bo‘lib, u ko‘plab tizimli asoratlarni, jumladan, jigar hujayralarining yallig‘lanishini keltirib chiqaradi. Jigar yallig‘lanishi qondagi glyukoza darajasining uzluksiz yuqori bo‘lishi, oksidativ stress va yallig‘lanish mediatorlarining faollashuvi bilan bog‘liq bo‘lib, bu bemorlarda jiddiy gepatobiliyer patologiyalarning rivojlanishiga olib keladi [2]. Hozirgi kunda jigar yallig‘lanishini davolashda antioksidant dorivor moddalardan foydalanish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Antioksidantlar jigar hujayralarini oksidativ shikastlanishdan himoya qilish va yallig‘lanish jarayonlarini kamaytirishda muhim ahamiyatga ega. Ammo turli antioksidant vositalar samaradorligini o‘rganish va ularni solishtirish bo‘yicha tadqiqotlar yetarli darajada o‘tkazilmagan.

Adverse effects of medications, particularly those affecting the kidneys and cardiovascular system, represent a significant global medical concern. Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) are among the primary contributors to these complications, as they are one of the most widely used drug classes. The pharmacological action of NSAIDs involves inhibiting the synthesis of vasodilatory renal prostaglandins by deactivating the cyclooxygenase enzyme. This inhibition can result in vasomotor acute kidney injury, acute tubulointerstitial nephritis, chronic kidney disease, and other renal complications.

Ushbu maqolada iqlim o‘zgarishining bioxilma-xillikka ta’siri ekologik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Iqlim o‘zgarishi – yer yuzasidagi iqlim sharoitlarining doimiy ravishda o‘zgarishi, insoniyat va tabiat tizimi uchun katta tahdidni tashkil etadi. Bioxilma-xillik esa yer yuzidagi turli xil organizmlar va ularning ekosistemalaridagi o‘zaro aloqalarini anglatadi. Maqolada iqlim o‘zgarishining hayotga turli darajalarda, jumladan, floraga, faunaga va ekosistemalarga ta’siri, shuningdek, bunday o‘zgarishlarga qarshi kurashishda amalga oshirilishi kerak bo‘lgan ekologik strategiyalar haqida so‘z boradi. Iqlim o‘zgarishining biologik xilma-xillikka olib keladigan xavf va tahdidlarini bartaraf etish uchun global miqyosda amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar ham tahlil etiladi.

O‘rta Osiyo qadimdan turli xalqlar va madaniyatlarning kesishmasi bo‘lib kelgan. Ushbu hududda qadimiy qonunlar va sud tizimlari shakllanib, zamon o‘tgan sayin rivojlanib borib, o‘ziga xos xususiyatlar va tafovutlarga ega bo‘lgan. Ushbu maqolada O‘rta Osiyoning sud tizimining tarixiy rivojlanishi, uning huquqiy asoslari, qadimiy qonunlar, turli davrlarda amalga oshirilgan sud protseduralari va adliya tizimining o‘zgarishlari haqida so‘z yuritiladi. Tadqiqotlar natijasida sud tizimlarining paydo bo‘lishi va rivojlanishini quyidagi tarixiy bosqichlarga ajratish mumkin:

Mazkur maqolada o‘quv jarayonida infografika va vizual materiallardan foydalanishning ahamiyati, ularning ta’lim samaradorligini oshirishdagi o‘rni, o‘quvchilarning bilimlarni tez va samarali o‘zlashtirishiga ko‘rsatadigan ta’siri yoritib beriladi. Shuningdek, ushbu usullar yordamida ma’lumotlarni tizimli, lo‘nda va qiziqarli tarzda taqdim etishning afzalliklari ham tahlil qilinadi. Maqolada innovatsion yondashuvning ta’lim sifatini oshirishga qo‘shadigan hissasi keng muhokama qilinadi.

Ushbu maqolada ikki xil bariandagi vafel (bo‘rtma) o‘rilishli kostyumbop gazlamalarning  olinishi usullari va ularning sifat ko’rsatkichlarini baholash bo‘yicha ma‘lumotlar keltirilgan.

В данной статье рассматривается профессиональные качества будущего педагога, помогающими ему при осуществлении социально-педагогической работе в школе. Методика развития социально-педагогической компетентности будущих учителей и связь с выделением социальной педагогики в самостоятельную область педагогических знаний в профессиональной подготовке, а также особое значение подготовки будущих учительей современных условиях.

Ushbu maqolada ma’sofaviy ta’lim iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida asosiy omil sifatida e’tirof etilgan.

Бухарский государственный медицинский институт, Республика Узбекистан,   город Бухара.

Language is a dynamic system that continuously evolves to meet the communicative needs of its speakers. One of the key mechanisms of linguistic change and lexical expansion is word formation, which includes various processes such as derivation, compounding, blending, clipping, and conversion. Among these, conversion—the process of changing a word’s grammatical category without altering its form—plays a significant role in the development of the English lexicon. For example, nouns like email and google have been converted into verbs (to email, to google), demonstrating how conversion contributes to linguistic economy and flexibility.

В статье характеризуются причины появления заимствований из английского языка в русском языке, степень распространения и адаптации этих слов, их фонетическое и лексико-семантическое освоение. Авторами выделяются и анализируются наиболее употребляемые лексемы, приводится их семантический и исторический анализ. В статье приводятся результаты проведенного авторами исследования речи педагогов на предмет использования англоязычных слов в деловой речи и делается вывод.

Ushbu maqolada bugungi kunda, tezkor o'zgaruvchan dunyoda, kreativ fikrlash har qanday sohada muvaffaqiyatga erishish uchun zaruriy vosita hisoblanadi. Ushbu maqolada kreativ fikrlashning yangi g'oyalar va innovatsiyalarni ishlab chiqishdagi ahamiyati ko'rib chiqiladi.

Xalqaro tajribalarini sinchkovlik va qunt bilan o‘rganish ta’lim tarbiyada qotib qolgan, o‘z dolzarbligini yo‘qotib borayotgan ish shakllari, uslublaridan xalos bo‘lish bilan birga, uni munosib tarzda yangilashda qo‘shimcha boy manbalarga ega bo‘lishning asosidir. Davlatimiz rahbari mamlakatda kadrlar muammosi mavjudligini barcha sohalarga islohotlar sur’atiga mos zamonaviy tizim va kadrlar zarurligini ta’kidlagan bir paytda butun ta’lim tizimini takomillashtirish xalqaro tajribalarni o‘rganishdan boshlanadi. Maktabgacha va umumiy o‘rta ta’lim sifatini ilg‘or xalqaro tajriba va zamon talablari asosida shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi.

The information presented in the review can serve as a rationale for more active use of NSAIDs in cases where there are direct indications for their use. It is indicated that it is advisable to move from the tactics of purely symptomatic use of these drugs (“only when pain appears”) to the practice of regular use in a constant daily dose if pain in the joints and/or spine is present most of the time.