`
35
GLOBAL MIGRATION ISSUES
Polvonova Shahrizoda Alisherovna
Iqtisodiyot va pedagogika universiteti 1-bosqich talabasi
Shahrizodapolvonova1@gmail.com
https://doi.org/10.5281/zenodo.14744540
ABSTRACT
Global migration is one of the most pressing and complex problems of the modern
world. This process is shaped by social, economic and environmental factors and has a
significant impact on the global balance. Factors such as economic inequality wars political
instability, climate change and he search for educational opportunities are the main causes of
migration. Although migration brings economic development and cultural wealth to the
receiving countries, it also creates problems such as social conflicts ,crime and economic
burden. This article examines the causes consequences and strategic approaches to solving
the problems of the global migration process.
АННОТАТЦИЯ
Глобальная миграция является одной из наиболее актуальных и сложных
проблем современного мира. Этот процесс формируется на основе социальных,
экономических и экологических факторов и оказывает серьезное влияние на
глобальный баланс. Такие факторы, как экономическое неравенство, войны,
политическая нестабильность, изменение климата и поиск возможностей получения
образования, являются основными причинами миграции. Хотя миграция приносит
экономическое развитие и культурное богатство принимающим странам, она также
создает такие проблемы, как социальные конфликты, преступность и экономическое
бремя. В данной статье рассматриваются причины, последствия и стратегические
подходы к решению глобального миграционного процесса.
ANNOTATSIYA
Global migratsiya zamonaviy dunyoning eng dolzarb va murakkab muammolaridan biri
hisoblanadi. Ushbu jarayon ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik omillardan kelib chiqib shakllanadi
va dunyo miqyosidagi muvozanatga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Iqtisodiy tengsizlik, urushlar,
siyosiy beqarorlik, iqlim o‘zgarishi va ta’lim imkoniyatlarini izlash kabi omillar migratsiyaning
asosiy sabablaridir. Migratsiya qabul qiluvchi davlatlarda iqtisodiy rivojlanish va madaniy
boylik keltirsa-da, ijtimoiy ziddiyatlar, jinoyatchilik va iqtisodiy yuk kabi muammolarni ham
yuzaga keltiradi. Ushbu maqolada global migratsiya jarayonining sabablari, oqibatlari va
muammolarni hal qilish bo‘yicha strategik yondashuvlar ko‘rib chiqiladi.
Kalit so‘zlar:
global migratsiya, iqtisodiy tengsizlik, urush, qochqinlar, iqlim o‘zgarishi,
xalqaro hamkorlik, qonuniy migratsiya, ijtimoiy ziddiyatlar.
Kirish
Migratsiya – insoniyat tarixida doimiy davom etib kelayotgan, ammo so‘nggi o‘n
yilliklarda global miqyosda yangi ko‘rinish olgan jarayonlardan biridir. Dunyoda har yili
millionlab odamlar iqtisodiy imkoniyatlar izlab, urushlardan qochib yoki tabiiy ofatlardan
ta’sirlanib, yangi hayot qidirishda boshqa mamlakatlarga ko‘chib o‘tmoqda. BMT
ma’lumotlariga ko‘ra, hozirgi kunda xalqaro migrantlar soni 300 milliondan oshgan. Ushbu
jarayon jahon iqtisodiyoti va siyosiy barqarorligiga bevosita ta’sir qilmoqda. Migratsiya
`
36
masalasini hal qilish esa xalqaro hamjamiyat oldida turgan eng muhim vazifalardan biri
sanaladi. Ushbu maqola migratsiyaning sabablari, oqibatlari va muammolarni hal qilish uchun
amalga oshirilishi kerak bo‘lgan tadbirlarni tahlil qiladi.
ASOSIY QISM
Migratsiyaning sabablari: Iqtisodiy muammolar
Migratsiyaning asosiy sabablaridan biri iqtisodiy muammolardir. Ko‘plab odamlar o‘z
yashayotgan hududida iqtisodiy imkoniyatlar yetishmasligi yoki og‘ir iqtisodiy sharoitlar
tufayli boshqa joylarga ko‘chib ketishga majbur bo‘ladilar. Ishsizlik darajasining yuqoriligi,
past ish haqi va mehnat sharoitlarining yomonligi insonlarni yaxshiroq iqtisodiy imkoniyatlar
izlashga undaydi.
Iqtisodiy notinchlik, inflyatsiya va turmush darajasining pastligi kabi omillar ham
migratsiyaning kuchayishiga olib keladi. Ko‘pincha rivojlanayotgan mamlakatlarda iqtisodiy
qiyinchiliklar odamlarni chet elda ish izlashga majbur qiladi. Qishloq xo‘jaligidagi inqiroz,
hosildorlikning pastligi yoki bozorlarga kirish imkoniyatining cheklanganligi qishloq aholisini
shaharlarga yoki boshqa davlatlarga ko‘chishga sabab bo‘ladi.
Shuningdek, xorijda ishlash orqali oila a’zolariga moliyaviy yordam ko‘rsatish
maqsadida ko‘pchilik migrant bo‘lishni tanlaydi. Bu migratsiya oqibatida pul jo‘natmalari
nafaqat alohida oilalarga, balki butun iqtisodiyotga ham ta’sir ko‘rsatadi. Shu sababli iqtisodiy
muammolar migratsiyaning eng keng tarqalgan omillaridan biri hisoblanadi.
Migratsiyaning sabablari: Iqtisodiy muammolar
Migratsiyaning asosiy sabablaridan biri iqtisodiy muammolardir. Ko‘plab odamlar o‘z
yashayotgan hududida iqtisodiy imkoniyatlar yetishmasligi yoki og‘ir iqtisodiy sharoitlar
tufayli boshqa joylarga ko‘chib ketishga majbur bo‘ladilar. Ishsizlik darajasining yuqoriligi,
past ish haqi va mehnat sharoitlarining yomonligi insonlarni yaxshiroq iqtisodiy imkoniyatlar
izlashga undaydi.
Iqtisodiy notinchlik, inflyatsiya va turmush darajasining pastligi kabi omillar ham
migratsiyaning kuchayishiga olib keladi. Ko‘pincha rivojlanayotgan mamlakatlarda iqtisodiy
qiyinchiliklar odamlarni chet elda ish izlashga majbur qiladi. Qishloq xo‘jaligidagi inqiroz,
hosildorlikning pastligi yoki bozorlarga kirish imkoniyatining cheklanganligi qishloq aholisini
shaharlarga yoki boshqa davlatlarga ko‘chishga sabab bo‘ladi.
Shuningdek, xorijda ishlash orqali oila a’zolariga moliyaviy yordam ko‘rsatish
maqsadida ko‘pchilik migrant bo‘lishni tanlaydi. Bu migratsiya oqibatida pul jo‘natmalari
nafaqat alohida oilalarga, balki butun iqtisodiyotga ham ta’sir ko‘rsatadi. Shu sababli iqtisodiy
muammolar migratsiyaning eng keng tarqalgan omillaridan biri hisoblanadi.
Migratsiyaning ijobiy va salbiy oqibatlari
Ijobiy oqibatlari:
1. Iqtisodiy rivojlanish
Migrantlar chet elda ishlash orqali o‘z vatanlariga moliyaviy mablag‘lar yuboradi. Bu
mablag‘lar oilalar daromadini oshirish bilan birga, mamlakat iqtisodiyotiga ham ijobiy ta’sir
ko‘rsatadi.
2. Ishsizlikning kamayishi
Ish izlab boshqa hududga ko‘chgan odamlar mahalliy mehnat bozoridagi raqobatni
kamaytiradi va ishga joylashish imkoniyatlarini oshiradi.
`
37
3. Malakali kadrlarning tajriba orttirishi
Migratsiya natijasida chet elda ishlagan kishilar o‘z sohalarida yangi bilim va tajriba
orttirib, kelajakda bu ko‘nikmalarni vatanida qo‘llashi mumkin.
4. Madaniy xilma-xillik
Migratsiya jarayonida turli xalqlar o‘rtasida madaniy almashinuv kuchayadi, bu esa
jamiyatning boyishini ta’minlaydi.
5. Demografik muvozanatni ta’minlash
Aholi zichligi yuqori hududlardan boshqa hududlarga ko‘chish orqali resurslar tengroq
taqsimlanadi.
Salbiy oqibatlari:
1. Malakali ishchi kuchining yo‘qotilishi
Ko‘plab mutaxassislar rivojlangan mamlakatlarga ko‘chib ketadi, bu esa mahalliy
iqtisodiyot va ilm-fan rivojiga zarar yetkazadi.
2. Ijtimoiy muammolar
Migratsiya oilalarning ajralib ketishiga olib keladi. Ota-onadan uzoqda qolgan bolalarda
psixologik muammolar va ta’limda orqada qolish xavfi oshadi.
3. Shahar infratuzilmasiga yuklama
Qishloqdan shaharga ko‘chish aholining keskin o‘sishiga, transport, uy-joy, va ijtimoiy
xizmatlarda yuklamaning ortishiga olib keladi.
4. Madaniy ziddiyatlar
Migrantlar yangi hududga moslashish davomida mahalliy aholining madaniyati va
an’analariga zid keladigan vaziyatlarga duch kelishi mumkin, bu esa ijtimoiy ziddiyatlarga
sabab bo‘ladi.
5. Demografik muammolar
Ishchi kuchining mamlakatdan chiqib ketishi qariyalar sonining ortib, yosh mehnatkash
aholining kamayishiga olib keladi. Bu demografik muvozanatni buzishi mumkin.
Migratsiya ijobiy va salbiy tomonlarni bir vaqtning o‘zida keltirib chiqaruvchi jarayon
bo‘lib, uning ta’siri mamlakatning iqtisodiy, ijtimoiy va demografik xususiyatlariga bog‘liq.
Xulosa
Global migratsiya muammosi zamonaviy dunyoning dolzarb masalalaridan biri bo‘lib
qolmoqda. Ushbu jarayonni boshqarish nafaqat qabul qiluvchi davlatlar, balki xalqaro
hamjamiyatning birgalikdagi harakatini talab qiladi.
Migratsiyaning ijobiy tomonlarini rivojlantirish va salbiy oqibatlarini kamaytirish uchun
uzoq muddatli strategiyalar ishlab chiqilishi zarur. Xalqaro hamkorlik, iqtisodiy rivojlanishni
qo‘llab-quvvatlash va qonuniy migratsiya imkoniyatlarini kengaytirish ushbu muammoni hal
qilishda asosiy yechim bo‘lishi mumkin.
References:
1.
BMTning Qochqinlar bo‘yicha Oliy Komissarligi (UNHCR) hisobotlari.
2.
IOM (Xalqaro Migratsiya Tashkiloti) rasmiy ma’lumotlari.
3.
World Bank ma’lumotlari – Global migratsiya va iqtisodiy rivojlanish bo‘yicha tahlillar.
4.
Castles, S., & Miller, M. J. (2009). The Age of Migration.
`
38
5.
Buzan, B., & Wæver, O. (2003). Regions and Powers: The Structure of International
Security.
6.
National Geographic – Iqlim o‘zgarishi va migratsiya bo‘yicha tadqiqotlar.
