№ 1 (2025) ILM FAN XABARNOMASI

Ushbu maqolada boshlang’ich sinf yoshidagi bolalarning  iqtidori va qobiliyatlari rivojlanishida yuzaga keladigan muammolar ularni bartaraf etishdagi samarali yechimlar batafsil yoritib berilgan.

x

In this article, in the activities of furniture production enterprises, we will expand the assortment, increase competitiveness, draw the attention of customers to furniture sets, create product catalogs, explain the technological maps of production in detail, and offer science-based furniture for different purpose rooms.

Abdurahmon Jomiy (1414-1492) – o’z davrining yetuk mutafakkiri, tasavvuf falsafasining buyuk vakili hamda ilm-fan sohasida yuksak yutuqlarga erishgan shoir va olim. Uning ilmiy merosi grammatikadan tortib, tasavvuf, falsafa va she’riyatgacha bo’lgan ko’plab yo’nalishlarni qamrab oladi hamda Sharq madaniyatining ajralmas qismi bo’lib, ma’naviy-axloqiy qadriyatlarni shakllantirishda katta ahamiyat kasb etadi. Jomiyning “Favoiduz ziyoiyya” asari nahv (arab tili sintaksisi) sohasidagi muhim risola bo’lib, u grammatik qonun-qoidalarni qisqa, ravon va tizimli shaklda taqdim etgani bilan mashhurdir. Bu maqolda Jomiyning ilmiy merosi va aynan “Favoiduz ziyoiyya” ning yaratilish sabablari, uning mazmuni va ahamiyati yoritiladi.

Mazkur tezisda tibbiyot ta’limining zamonaviy muammolari va innovatsion yondashuvlar orqali ta’lim sifatini oshirish masalalari tahlil qilinadi. Tibbiy ta’limda an’anaviy usullarni innovatsion texnologiyalar bilan uyg‘unlashtirish, klinik vaziyatlarni tahlil qilish va mustaqil qaror qabul qilish ko‘nikmalarini shakllantirishning ahamiyati yoritilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, interaktiv pedagogik texnologiyalar, simulyatsion o‘qitish usullari va masofaviy ta’lim platformalaridan foydalanish tibbiy ta’lim samaradorligini oshirishga yordam beradi. Shuningdek, ta’lim jarayonida pedagoglarning malakasini oshirish va nazorat mexanizmlarini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb etishi ta’kidlangan.

“Ma’oniy ilmida xobariy jumlaning nutq tinglovchilarining holatiga nisbatan moslashishi” nomli maqola arab tilshunosligining mustaqil bo‘limi hisoblangan balog‘at ilmida o‘rganiladigan kichik, ammo muhim ahamiyatda ega mavzuni yoritishga qaratildi. Balog‘at ilmining mustaqil yo‘nalishi hisoblanuvchi ma’oniy ilmi xobariy jumlani nutq tinglovchilari holatidan kelib chiqib uch guruhga bo‘ladi:  ibtidoiy, tolabiy hamda inkoriy.  Ushbu maqolada Ahmad Hoshimiyning “Javahir ul-balag‘a” asari asosida har bir turdagi xobarning tinglovchi holatlariga nisbatan qo‘llanilish o‘rinlarini o‘rganildi.

Mazkur maqolada buyuk alloma va tasavvuf ahli Abdurahmon ibn Ahmad ibn Muhammad Jomiyning hayoti, ilmiy faoliyati va asarlari haqida batafsil ma’lumot berilgan. Jomiyning nasabi, kunyasi, laqablari va ilmiy shakllanishi, shuningdek, Naqshbandiya tariqatidagi o‘rni, hukmdorlar bilan munosabatlari va oilaviy hayoti haqida muhim tarixiy ma’lumotlar keltirilgan. Uning shogirdlari va ustozlari bilan bo‘lgan aloqalari ham tahlil qilingan. Maqolaning asosiy qismi Jomiyning arab va fors tillarida yozilgan asarlariga bag‘ishlangan bo‘lib, ularning mavzusi, mazmuni va ahamiyati yoritilgan.

Mақолада суғурта бозорининг мамлакатимиз молия тизимидаги ўрни ва ролини мустаҳкамлашга оид баъзи долзарб масалалар ёритилган.

The uniqueness of child-oriented education, the advantages of the Montessori method are highlighted. Analyzes of the organization of educational content and methods in the environment where the processes of the formation of the child's personality and his recognition as an independent person take place are presented.

Yoshlarga zamonaviy ta'lim berish va bu orqali mamlakat barqaror rivojini ta'minlash asosiy muammolardan biriga aylandi. Shiddat bilan rivojlanish kechayotgan hozirgi davrda axborot olish va undan to'g'ri foydalanishni o'rganish yoshlar oldidagi asosiy maqsadga aylangani ayni haqiqat.

Ushbu maqola 6-sinf o‘qish kitobining zamonaviy talablar darajasida takomillashtirish to‘g‘risida bo‘lib, unda o‘quvchilarni o‘quv jarayonining faol ishtirokchilariga aylantiradigan, o‘quv vaqtini oqilona ishlatishga hissa qo‘shadigan va, eng muhimi, o‘quvchilarning bilimini chuqurlashtiradigan, o‘quv materiallarini yuqori darajada o‘zlashtirishni ta’minlaydigan, ta’lim mazmunini yaxshilash uchun qulay shart-sharoit yaratadigan  lirik asarlarni o‘qitishda fanlararo aloqani yo‘lga qo‘yishning zamonaviy metodikasi haqida  fikrlar yuritilgan.

Melatonin va progesteron o‘zaro ta’siri sirkadiyalik ritmlar, reproduktiv gomeostaz va neyroendokrin muvozanatni tartibga soladi. Uyqu buzilishlari progesteron yetishmovchiligi va gormonal disbalansga sabab bo‘lib, tuxumdon polikistozi sindromi va metabolik sindrom rivojlanish xavfini oshiradi. Bu bog‘liqlikni chuqur o‘rganish gormonal muvozanatni tiklashda muhim ahamiyatga ega ekanligi  ushbu maqolada tahlil etiladi.

Ushbu maqolada plastmassalarning kimyoviy tarkibi, asosiy turlari va ularning turli sohalarda qo'llanilishi bo'yicha tahlil taqdim etilgan. Maqolada plastmassalarning xossalari, ishlab chiqarish texnologiyasi va ekologik jihatlariga ham e'tibor qaratilgan. Plastmassalarning zamonaviy iqtisodiyotdagi o'rni va kelajakdagi istiqbollari adabiyotlar tahlili orqali ko'rib chiqilgan.

Ushbu maqolada O'zbekiston Respublikasining umumiy o'rta ta'lim tizimi strukturasi va boshqaruv mexanizmlari tahlil qilingan. Ta'lim tizimining zamonaviy holati, boshqaruv organlari vazifalari va ularning samaradorligi o'rganilgan. Maqolada ta'lim tizimini rivojlantirish istiqbollari va mavjud muammolar muhokama qilingan.

Ushbu maqolada ingliz va o‘zbek tillarida sinekdoxaning stilistik xususiyatlari hamda uning tarjima jarayonidagi muammolari tahlil qilinadi. Sinekdoxa, bir butunni uning qismi orqali yoki aksincha, qismni butun orqali ifodalashga asoslangan stilistik vosita sifatida har ikki tilda ham keng qo‘llaniladi va adabiy matnlarning ifodaviyligini oshiradi. Tadqiqot davomida ingliz va o‘zbek adabiyotidan olingan sinekdoxa namunalari tahlil qilinib, ularning o‘xshash va farqli jihatlari aniqlangan.

Natijalar shuni ko‘rsatadiki, ingliz tilida sinekdoxa ko‘proq institutsional va individualistik qadriyatlarni aks ettirishda ishlatiladi, o‘zbek tilida esa u oila, jamiyat va an’anaviy qadriyatlar bilan bog‘liq obrazlar orqali ifodalanadi. Tarjima jarayonida yuzaga keladigan muammolar leksik, madaniy va stilistik farqlar bilan bog‘liq bo‘lib, ularni hal etish uchun kontekstual moslashuv, izohli tarjima va ekvivalent ifodalarni topish kabi usullar qo‘llanilishi tavsiya etiladi.

Maqola tilshunoslik va tarjimashunoslik sohalarida izlanish olib borayotgan tadqiqotchilar uchun muhim manba bo‘lib, sinekdoxaning lingvistik va stilistik tahlilini chuqurlashtirishga xizmat qiladi.

Ushbu maqola turli tizimli tillardagi maqollarning universal va xususiy jihatlarini tahlil qilishga bag‘ishlangan. Maqollar xalq og‘zaki ijodining noyob namunalaridan biri sifatida insoniyatning umumiy tajribalari va madaniy qadriyatlarini aks ettiradi. Maqolada o‘zbek, ingliz va boshqa tillardagi maqollarning struktura, semantika va madaniy kontekstda o‘xshash va farqli jihatlari ko‘rib chiqiladi.

Tadqiqotda maqollarning universal jihatlari – mehnat, halollik, do‘stlik va vaqtni qadrlash kabi mavzular barcha tillarda uchrashini ko‘rsatadi. Shu bilan birga, maqollarning xususiy jihatlari – milliy qadriyatlar, madaniy kontekst va hayot tarzi bilan bog‘liq leksik va semantik xususiyatlar orqali ifodalanadi.

Maqollarning tarjima qilishdagi muammolari va ularni hal qilish usullari ham tahlil qilingan. Ekvivalent maqollarni topish, deskriptiv tarjima va madaniy moslashuv kabi yondashuvlar orqali maqollarning to‘g‘ri tarjima qilinishi va ularning ma’no va madaniy xususiyatlarini saqlab qolish yo‘llari ko‘rsatilgan.

Ushbu maqola tilshunoslik, madaniyatshunoslik va tarjimashunoslik sohalarida izlanish olib borayotgan tadqiqotchilar, tarjimonlar va til o‘rganuvchilar uchun foydali manba bo‘lib xizmat qiladi. Turli tillardagi maqollarni taqqoslash orqali ularning umumiy va milliy xususiyatlarini chuqurroq tushunish, madaniyatlararo muloqotni rivojlantirish imkoniyatlarini ochib beradi.

Har bir tilda so’z yasalishining o’ziga xos xususiyatlari mavjud. Arab tili ham faqat undosh tovushlarga asoslangan bo’lib, bu xususiyat so’z yasalishida muhim o’rin tutadi. Arab tilida so’z yasalishi “ishtiqoq” deb atalib, uni turli davr olimlari har xil talqin qilgan. Ushbu maqolada ishtiqoqni klassik arab tili davri olimi Ibn Jinniy hamda hozirgi misrlik mashhur olimlardan biri Abdulloh Aminning ishtiqoq haqidagi fikrlari taqqoslangan. Shuningdek, ishtiqoqning 4 turi: kichik, katta, eng katta ishtiqoq va naht usulida so’z yasash holatlari qisqacha bayon etilgan.

 в данной статье рассматривается вопрос языкового знака с точки зрения его исторического развития и теоретического осмысления. Исследуется ключевая идея о том, что языковой знак состоит из двух элементов: обозначающего и обозначаемого, при этом на протяжении истории языка и лингвистической теории возникали различные интерпретации их соотношения. В статье анализируются работы ведущих теоретиков, таких как Фердинанд де Соссюр, Сергей Иосифович Карцевский и Александр Афанасьевич Потебня.

В данной статье рассматривается применение технологии блокчейн в банковской сфере, анализируются ее преимущества и риски. В условиях цифровизации финансовых услуг блокчейн становится одним из ключевых инструментов для повышения безопасности, скорости и прозрачности банковских операций. Основные преимущества технологии включают сокращение транзакционных издержек, защиту от мошенничества и автоматизацию процессов с использованием смарт-контрактов. Однако существуют и значительные риски, связанные с правовым регулированием, киберугрозами и техническими ограничениями. В статье проводится анализ текущего состояния внедрения блокчейна в банковский сектор, обсуждаются перспективы его дальнейшего развития и возможные пути минимизации рисков.

Maqolada ilm-fan va texnika sohalarida terminlarning paydo bo‘lishi va rivojlanishi, shuningdek, atama va istiloh tushunchalari o‘rtasidagi farq va ularning tilda qanday ishlatilishi tahlil qilinadi. Maqola ilmiy terminologiyaning baynalmilal rivojlanishiga, turli tillar va madaniyatlar o‘rtasidagi aloqalarga katta e’tibor qaratadi. Yangi ilmiy tushunchalar va terminlarning yaratilishi, ularga ilmiy yondashuv va aniq ifodaning zaruriyati ko‘rsatiladi. Maqola ilmiy va texnik sohalarda terminologiya ishlab chiqish jarayonlari va tilshunoslikda ularning rolini o‘rganish uchun muhim manba hisoblanadi.

Davlat tilada ish yuritishni ta'minlash uchun eng avvalo, qòllanma zarur. Ana shulardan eng muhimi bugun keng ommaga taqdim etilmoqda. Davlat tili rivojlantirish organlari tashabbus bilan yaratilgan " Davlat tilida ish yuritish" nomli mazkur yangi qòllanmada ish yuritish faoliyatida eng kòp foydalaniladigan hujjatlar , ularni, tuzish tartib - qoidalar tegishli namunalar bilan berilgan. Ushbu maqolamizda shukar haqida gaplashamiz.