№ 2 (2025) International journal of scientific researchers

В данной статье рассматриваются современные технологии преподавания русского языка в системе общего образования Республики Узбекистан. Анализируются методологические подходы, применяемые в условиях билингвальной образовательной среды, исследуются теоретические основы и практические аспекты внедрения инновационных педагогических технологий. Особое внимание уделяется адаптации методик преподавания русского языка к специфике узбекскоязычной аудитории и интеграции традиционных и современных образовательных подходов. Результаты анализа показывают необходимость комплексного подхода к модернизации методов преподавания русского языка с учетом лингвокультурных особенностей региона.

Ushbu maqolada matematik analizning asosiy tushunchalaridan biri bo‘lgan hosila va uning muhandislik hisoblaridagi amaliy qo‘llanilishi tahlil qilinadi. Hosilaning matematik mohiyati, u orqali funksiya o‘zgarishini aniqlash imkoniyati, hamda bu bilimlarning turli muhandislik yo‘nalishlarida – mexanika, elektrotexnika, qurilish, termodinamika va ishlab chiqarishni optimallashtirishda qanday ahamiyat kasb etishi ochib beriladi. Shuningdek, politexnikum o‘quvchilari uchun hosila mavzusini amaliy yondashuvlar orqali o‘qitishning samarali metodlari haqida fikr yuritiladi. Maqola texnik ta’lim sohasida o‘quvchilarni kasbiy tayyorlashda matematik bilimlarning real hayotga tatbiqi zarurligini ko‘rsatadi.

Ushbu tadqiqot Buxorodagi Sitorai Mohi xossa muzeyi asosida madaniy meros obyektlarida turizmni rivojlantirish strategiyalarini o'rganadi. Muzey sifatida faoliyat yuritayotgan tarixiy majmua yiliga 158 ming sayyohni qabul qiladi va O'zbekistonning madaniy turizm sohasidagi muhim obyekti hisoblanadi. Tadqiqot adabiyotlar tahlili va muzeydagi holatni baholash orqali madaniy meros turizmini rivojlantirishning samarali yo'llarini aniqlaydi. Asosiy natijalar shuni ko'rsatadiki, raqamli texnologiyalar, barqaror turizm strategiyalari va mahalliy hamjamiyat ishrokini ta'minlash orqali muzey turizmini yanada rivojlantirish mumkin. Tadqiqot madaniy meros obyektlarini turizm resursi sifatida foydalanishda muvozanatli yondashuvning zarurligini ta'kidlaydi.

This article is dedicated to comparative-political analysis of interests between Iran and Central Asian countries. It is obviously seen that Iran had made attempts in its foreign policy to set up regionalist agenda in CA and develop relations, mainly concentrated in common cultural and economic prospects. Moreover, from Iran’s perspective, the lever of counteraction of avoiding the US-led containment system is to promote bilateral and multilateral relations with CA, and this is strengthened by coming up with diverse efficacious projects including oil pipeline of Kazakhstan- Turkmenistan- Iran and railway communication. It also covers Iran’s interactions with regional associations, such as SCO with the intention of enhancing closer ties with the Commonwealth of Independent States and obtaining the support of China and Kazakhstan. Furthermore, higher level of relationship between these countries can be elucidated by being in ethno-cultural proximity, particularly Iran and Tajikistan and presence of bilateral economic and cultural interests. To clarify, it is observed in Iran’s political activity that Tajikistan should act as a part of “Aryan unity” concept. The authors consider that Iran forms a “gateway” for CA to the World Ocean, at the same time it assists them to reach world markets by the means of Iran’s shortest routes.  In this analytic network, in the process of organizing regional integration it should be taken into consideration the perceptible role of China. Precisely, Chinese strategy “One Belt, One Road” which is described as a modern incarnation of the Silk Road incorporates Iran and Central Asia. In this partnership, Iran takes on a prominent role in being transit. Briefly, Iran excluded a prospect of export of Islamic revolution to the region so that Iran can evade short-sightedness of relationship remaining “multivectored" foreign policy and an equally profitable method of treatment with Central Asian countries.

Painting is a powerful form of artistic expression that engages cognitive, emotional, and psychological processes. This study explores the effects of painting on the mind, focusing on its impact on mental well-being, cognitive function, and emotional regulation. Research suggests that engaging in painting enhances creativity, reduces stress, and promotes mindfulness by encouraging a state of flow. Neurological studies indicate that painting activates various brain regions associated with problem-solving, memory, and emotional processing. Additionally, painting serves as a therapeutic tool, aiding in self-expression and improving mental health conditions such as anxiety and depression. This paper examines the psychological and neurological benefits of painting, highlighting its potential as a therapeutic and cognitive-enhancing activity.

Globallashuv jarayonlari natijasida oziq-ovqat xavfsizligiga ta’sir etuvchi omillar tobora murakkablashmoqda. Iqlim o‘zgarishi, suv resurslarining tanqisligi, transport-logistika uzilishlari, pandemiyalar, qurolli mojarolar va global inflyatsiya kabi omillar jahon miqyosida oziq-ovqat ta’minotining uzluksizligi va barqarorligini izdan chiqarmoqda. Shu bilan birga, O‘zbekiston kontekstida suv tanqisligi, qishloq xo‘jaligi mahsuldorligining pasayishi, oziq-ovqat narxlarining oshishi va importga yuqori bog‘liqlik kabi omillar milliy oziq-ovqat xavfsizligiga bevosita tahdid solmoqda. Tahlil natijalariga ko‘ra, mavjudlik, kirish, foydalanish va barqarorlik kabi asosiy komponentlar doirasida tizimli yondashuv zarurligi aniqlanadi. Xalqaro va milliy miqyosdagi real ko‘rsatkichlar asosida asosli ilmiy xulosalar va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Mazkur maqolada hokimiyatlar taqsimlanishi printsipi asosida tashkil etilishi va bunda parlamentning o‘rni, shuningdek, yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko‘ra O‘zbekiston parlamentining tashkiliy-huquqiy asoslari, uning qonunchilik, nazorat va vakillik funktsiyalarining  mohiyati yoritib berilgan.

This article examines the theoretical foundations of organizing inclusive education in primary schools, practical problems and ways to overcome them. It discusses pedagogical approaches, psychological preparation, the role of family and society in inclusive education. It also analyzes international experience and highlights the prospects for inclusive education in Uzbekistan.

Maqolada boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari uchun inklyuziv ta’lim bo‘yicha tashkil etilgan treninglarning samaradorligi o‘rganiladi. Treninglarning o‘qituvchilarning pedagogik mahoratini oshirishdagi roli, maxsus ehtiyojlari bo‘lgan o‘quvchilar bilan ishlashga tayyorligi, shuningdek, ta’lim jarayonida individual yondashuvni rivojlantirishdagi ahamiyati tahlil qilinadi. Maqolada treninglarning mazmuni, metodikasi va ularning amaliy natijalari ko‘rib chiqiladi. Treninglar orqali o‘qituvchilarda empatiya, kommunikativ ko‘nikmalar va innovatsion pedagogik yondashuvlar shakllanishining samaradorligi ta’kidlanadi.

Қуруқлик моллюскаларининг экологик хусусиятларини ўрганиш алоҳида аҳамиятга эга бўлиб, уларнинг кўпгина биологик хусусиятларини очиб беришга ёрдам беради. Ўзбекистон қуруқлик моллюскаларининг экологияси П.П.Архангельский [1 ], И.М.Лихарев ва Е.С.Раммельмейр [2], А.А.Шилейко [3, 4], И.М.Лихарев ва А.Й.Виктор [5], З.И.Иззатуллаев [6], А.Пазилов ва Д.А.Азимов [7], А.Пазилов  ва бошқа олимлар томонидан ўрганилган.

Ushbu maqolada zamonaviy qurilish va montaj ishlari jarayonida keng qo‘llanilayotgan plastik quvurlarga ishlov berish texnologiyasi tahlil qilinadi. Xususan, dastaki va mexanizatsiyalashtirilgan asboblar yordamida quvurlarni kesish, bukish, payvandlash va ulash usullari o‘rganiladi. Har bir asbobning texnik xususiyatlari, qo‘llanish sohalari hamda xavfsizlik me’yorlariga alohida e’tibor qaratilgan. Shuningdek, maqolada ishlov berish sifati va samaradorligiga ta’sir etuvchi omillar hamda amaliy tavsiyalar yoritilgan.

This article explores the evolving landscape of education in the context of rapid advancements in Artificial Intelligence (AI). It examines how AI technologies are reshaping teaching and learning processes, highlighting both their transformative potential and inherent limitations. The study emphasizes the irreplaceable role of human teachers as mentors, motivators, and ethical guides, while envisioning a future where AI and educators collaborate to create more personalized, efficient, and inclusive learning environments. Furthermore, the article discusses the challenges of integrating AI in education, such as ethical concerns, teacher training, and equitable access, underscoring the importance of balanced human-AI interaction for the sustainable development of educational systems.

Mazkur maqolada xizmatlar sohasining tarkibi, asosiy yo‘nalishlari va O‘zbekiston iqtisodiyotidagi Ro‘rni yoritilgan. Shuningdek, hukumat tomonidan xizmatlar sohasini qo‘llab-quvvatlash choralari, Rfevral oylarida xizmatlar hajmining oshishi, ayniqsa moliyaviy, transport, yashash va ovqatlanish, aloqa xizmatlarining sezilarli o‘sishi alohida ta’kidlangan.

Endometriosis is a chronic gynecological condition characterized by the presence of endometrial-like tissue outside the uterine cavity, leading to pain, infertility, and diminished quality of life.  Globally, it affects approximately 10% of women of reproductive age, equating to over 190 million individuals.  Despite its prevalence, the etiology remains multifactorial and not fully understood.  This literature review synthesizes current knowledge on the global prevalence and potential etiological factors of endometriosis, including genetic predisposition, hormonal imbalances, immune system dysfunction, environmental exposures, and anatomical anomalies.  Understanding these factors is crucial for early diagnosis, effective management, and the development of targeted therapies.

The field of translation studies involves complex linguistic and cognitive processes. Central to the act of translation are two key concepts: translation units and translation shifts. This article explores their definitions, functions, and interrelationship, drawing upon both classical and contemporary theories in translation. It aims to clarify how translators identify and manipulate units of meaning during the transfer from source to target language, and how inevitable changes—or shifts—occur in the process.

Ushbu maqolada raqamli texnologiyalarning asosiy tuzilishi va ularni tashkil etuvchi elementlarga bag'ishlangan. Raqamli texnologiyalar zamonaviy axborot va kommunikatsiya tizimlarining poydevori bo'lib, ular ma'lumotlarni raqamli shaklda qayta ishlash va uzatishga imkon beradi. Mavzuda raqamli qurilmalar, ularning komponentlari, signallar va ularning ishlash prinsiplari haqida tushunchalar beriladi. Shuningdek, raqamli texnologiyalarning asosiy elementlari — protsessorlar, xotira, kirish-chiqish qurilmalari va dasturiy ta'minot haqida ma'lumotlar keltiriladi. Ushbu bilimlar raqamli tizimlarni tushunish va ulardan samarali foydalanish uchun muhimdir.

Ushbu maqolada maktabgacha ta’lim tashkilotlarida o’yinlardan foydalanish ,o’yining bola hayotidagi o’rni yoritilgan.  

Ushbu maqolada kallikrein-kinin tizimining (KKT) biologik tuzilishi, faoliyat mexanizmlari hamda organizmdagi fiziologik va patologik jarayonlardagi roli yoritilgan. KKT qon bosimini tartibga solish, yallig‘lanish reaksiyalarini boshqarish, og‘riq sezgisi va qon ivish jarayonlarida ishtirok etuvchi muhim molekulyar tizim sifatida qaraladi. Tizimning asosiy komponentlari — kallikreinlar va kininlarning o‘zaro ta’siri asosida ko‘plab klinik holatlar, xususan nasliy angionevrotik shish, gipertenziya, sepsis va autoimmun kasalliklar bilan bog‘liq muhim mexanizmlar tahlil qilingan. Shuningdek, KKT ni nishonga oluvchi farmakologik preparatlar va davolash uslublari haqida ham ma’lumot berilgan. Maqola kallikrein-kinin tizimining klinik ahamiyatini yoritgan holda, uni zamonaviy tibbiyotdagi ilmiy va amaliy ahamiyatini asoslab beradi.

Mazkur maqolada ayollar sporti sohasida ta’lim jarayonini tashkil etishda qo‘llanilayotgan zamonaviy didaktik yondashuvlar tahlil qilinadi. Unda sport pedagogikasida interfaol metodlar, kompetensiyaga asoslangan yondashuv, CLIL texnologiyasi, shaxsga yo‘naltirilgan metodika kabi zamonaviy modellar ayollar jismoniy tarbiyasi samaradorligini oshirishdagi o‘rni yoritiladi. Maqolada shuningdek, ayollar sportini o‘qitishdagi gender xususiyatlar inobatga olingan didaktik konstruktsiyalar va tajribaviy amaliyotlar misolida tavsiyalar ham beriladi.

Formative assessment plays a crucial role in enhancing language learning in English as a Second Language (ESL) classrooms, especially within vocational education settings such as polytechnic institutions. This article explores various formative assessment techniques that ESL teachers can employ to monitor student progress, provide timely feedback, and promote active learner engagement. Techniques discussed include exit tickets, peer and self-assessment, quick quizzes, role-plays, and reflective journals. These methods support a learner-centered approach, fostering motivation, autonomy, and improved communicative competence.

 Ushbu maqolada yashil iqtisodiyot tushunchasi va uning barqaror rivojlanish jarayonidagi o‘rni ekonometrik modellar yordamida tahlil qilinadi[1]. Yashil iqtisodiyot atrof-muhitga zarar yetkazmasdan iqtisodiy o‘sishga erishish tamoyiliga asoslanadi. Tadqiqotda yashil investitsiyalar, qayta tiklanuvchi energiya manbalari, uglerod chiqindilarini kamaytirish va ekologik samaradorlik kabi indikatorlar iqtisodiy jarayonlarga qanday ta’sir ko‘rsatishi o‘rganiladi.Maqolada panel ma’lumotlar tahlili, regressiya modellari, vaqt qatorlari va strukturaviy tenglamalar kabi ekonometrik usullar qo‘llanilib, yashil iqtisodiy strategiyalarning makroiqtisodiy barqarorlik va ishlab chiqarish samaradorligiga ta’siri baholanadi[2]. Tadqiqot natijalari ekologik barqarorlikni ta’minlashda innovatsion iqtisodiy mexanizmlarning ahamiyatini ko‘rsatib beradi va yashil iqtisodiyot siyosatini shakllantirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishga yordam beradi.

Ushbu ilmiy maqolada O‘zbekiston Respublikasi Byudjet kodeksining amaldagi holati chuqur tahlil qilinib, uni takomillashtirish zaruriyati dolzarb masala sifatida ko‘rib chiqiladi. Hozirgi bosqichda iqtisodiy islohotlar sur’ati ortib borayotgani, moliyaviy boshqaruvda ochiqlik va samaradorlikka bo‘lgan talab kuchayayotgani byudjet kodeksining ayrim normalari eskirganligini ko‘rsatmoqda. Xususan, maqolada fiskal siyosatni zamonaviy standartlarga moslashtirishdagi mavjud to‘siqlar, byudjet prognozlarining aniqlik darajasi pastligi, byudjet intizomi va nazorat tizimlarining zaifligi, mahalliy byudjetlar moliyaviy mustaqilligini ta’minlashdagi muammolar atroflicha asoslab beriladi.

Tahlil natijalariga tayangan holda muallif quyidagi yo‘nalishlarda takomillashtirish choralarini taklif etadi: o‘rtacha va uzoq muddatli byudjet rejalashtirish tizimini joriy qilish, “Performance budgeting” (natijadorlik asosidagi byudjetlash) mexanizmlarini shakllantirish, “fuqarolik byudjeti” asosida aholining byudjet jarayonlarida ishtirokini kuchaytirish, shuningdek, byudjet ma’lumotlarining raqamli platformalarda ochiq va shaffof tarzda yuritilishini ta’minlash. Maqolada ilgari surilgan tavsiyalar O‘zbekiston moliyaviy boshqaruvi va byudjet siyosatini xalqaro standartlarga mos ravishda isloh qilishga xizmat qiladi.

Mazkur maqolada iqtisodiy o‘sishning zamonaviy sharoitida davlat moliyaviy boshqaruv tizimini takomillashtirishning dolzarb yo‘nalishlari ilmiy-nazariy hamda amaliy jihatdan tahlil qilinadi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasining fiskal siyosati, byudjet daromadlari va xarajatlari dinamikasi, davlat qarzini boshqarish holati, moliyaviy nazorat organlari faoliyati singari yo‘nalishlar o‘rganilgan. Muallif zamonaviy global iqtisodiy muhitda raqamli texnologiyalar, hududiy moliyaviy avtonomiya va shaffoflik tamoyillarini davlat moliyaviy boshqaruvi tizimiga joriy etish bo‘yicha aniq takliflar ilgari surgan. Maqolada statistik ma’lumotlar va real ko‘rsatkichlar asosida tahliliy yondashuv qo‘llanilgan bo‘lib, ilmiy va amaliy jihatdan foydali xulosalar keltirilgan.

В данной статье дается глубокий анализ теоретических основ и практических методов управления временем в деятельности современных менеджеров. Управление временем рассматривается как инструмент повышения эффективности, а также освещается роль менеджеров в планировании своей ежедневной нагрузки, определении приоритетов и достижении результатов. В статье рассматриваются стратегии управления временем с использованием матрицы Эйзенхауэра, методики SMART, метода Pomodoro и цифровых инструментов (Asana, Trello, диаграммы Ганта). Также анализируются международные подходы на основе опыта США, Японии и Германии. На основе статистических данных выявлены наиболее эффективные среди менеджеров методы и разработаны практические рекомендации. Результаты исследования служат для разработки системных подходов, направленных на повышение эффективности управления.