ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
103
TIJORAT BANKLARINING KREDIT SIYOSATINI TAKOMILLASHTIRISH
(“DAVRBANK” XATB MISOLIDA)
Akbarov Zohidjon Sobirjon o‘g‘li
O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasi magistranti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.17097033
Annotatsiya. Mazkur maqolada tijorat banklarining kredit siyosatini takomillashtirish
masalalari "Davrbank" XATB misolida o‘rganilgan. Kredit siyosati bankning asosiy moliyaviy
vositalaridan biri bo‘lib, uning samarali yuritilishi kredit portfeli sifatini oshirish, muammoli
kreditlar ulushini kamaytirish va bankning moliyaviy barqarorligini ta’minlashda muhim omil
hisoblanadi. Maqolada so‘ngi yillarda “Davrbank” tomonidan amalga oshirilgan kreditlash
faoliyati statistik tahlil qilinib, mavjud muammolar va risk omillari aniqlangan. Tahlillar
asosida kredit siyosatini raqamlashtirish, skoring tizimlarini joriy etish va mijozlarga
yo‘naltirilgan yondashuvlarni kuchaytirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan. Tadqiqot
natijalari, xususan, O‘zbekiston bank sektorida kredit siyosatining zamonaviy yondashuvlar
orqali takomillashtirilishiga amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi.
Kalit so‘zlar: Tijorat banki, kredit siyosati, “Davrbank” XATB, kredit portfeli, muammoli
kreditlar, kredit riski, moliyaviy barqarorlik, raqamli kreditlash, skoring tizimi, kredit
strategiyasi, bank risklarini boshqarish, mijozga yo‘naltirilgan yondashuv, kredit portfelini
diversifikatsiya qilish.
Abstract. This article examines the issues of improving the credit policy of commercial
banks using the example of Davrbank JSCB. Credit policy is one of the main financial
instruments of the bank, and its effective implementation is an important factor in improving the
quality of the credit portfolio, reducing the share of problem loans and ensuring the financial
stability of the bank. The article statistically analyzes the lending activities of Davrbank in recent
years, identifies existing problems and risk factors. Based on the analysis, proposals have been
developed to digitize credit policy, introduce scoring systems and strengthen customer-oriented
approaches. The results of the study, in particular, serve as a practical basis for improving
credit policy in the banking sector of Uzbekistan through modern approaches.
Keywords: Commercial bank, credit policy, Davrbank JSCB, credit portfolio, problem
loans, credit risk, financial stability, digital lending, scoring system, credit strategy, bank risk
management, customer-oriented approach, credit portfolio diversification.
Kirish:
O‘zbekiston Respublikasi moliyaviy sektorini modernizatsiya qilish jarayonida
tijorat banklarining kredit siyosatini takomillashtirish ustuvor yo‘nalishlardan biri sifatida e’tirof
etilmoqda. Kredit siyosati bank faoliyatining yuragi bo‘lib, uning samarali yuritilishi bank
resurslarining maqsadli va xavfsiz joylashtirilishini ta’minlaydi. Ayniqsa, so‘nggi yillarda kichik
biznes va tadbirkorlik subyektlarini qo‘llab-quvvatlash borasidagi davlat siyosati banklardan
ilg‘or kreditlash mexanizmlarini joriy etishni talab qilmoqda. Bunda kredit risklarini baholash,
portfel sifatini oshirish va mijozlar bilan ishlashda innovatsion yondashuvlar muhim ahamiyat
kasb etmoqda. “Davrbank” XATB O‘zbekistonning faol tijorat banklaridan biri sifatida kredit
siyosatini takomillashtirish borasida qator tashabbuslarni amalga oshirmoqda. Mazkur maqolada
aynan ushbu bank misolida 2020–2024-yillar davrida olib borilgan kreditlash amaliyoti tahlil
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
104
qilinadi, mavjud muammolar aniqlanadi hamda kredit siyosatini yanada samarali tashkil etish
bo‘yicha ilmiy-amaliy takliflar ishlab chiqiladi. Shuningdek, maqolada raqamli texnologiyalar
asosida kredit risklarini boshqarish, kredit portfelining diversifikatsiyasi va muammoli kreditlar
ulushini kamaytirish mexanizmlari o‘rganiladi.
Mavzuga oid adabiyotlar sharhi.
So‘nggi yillarda O‘zbekiston bank sektorining kredit
siyosati sohasida sezilarli o‘zgarishlar amalga oshirildi. Ushbu jarayonda mahalliy olimlarning
nazariy qarashlari va amaliy tahlillari muhim o‘rin egallaydi. Jumladan, Sardor Umarovich
Kholdorov (2023–2024) o‘z tadqiqotida O‘zbekiston tijorat banklarida kredit risklarini
kamaytirish uchun monitoring tizimlarini takomillashtirish, risklarni baholashning zamonaviy
metodologiyalarini joriy etish va davlat banklarini tijorat tamoyillariga o‘tkazish zarurligini
asoslab berdi. Bu yondashuv bank tizimining barqarorligi uchun uslubiy asos hosil qiladi. Shu
bilan birga, Olmas Isakov (2024) tomonidan olib borilgan empirik tadqiqotda muammoli
kreditlarga (NPL) ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy omillar aniqlangan. U dinamik panel ma’lumotlar
asosida leverage, LDR (loan-to-deposit ratio), iqtisodiy o‘sish sur’atlari va bank hajmining NPL
darajasiga ta’sirini statistik tahlil qilgan. Natijalarda LDR va leverage yuqori bo‘lgan banklarda
muammoli kreditlar ko‘paygani, iqtisodiy o‘sish esa aksincha – NPL’ni kamaytirgani
aniqlangan.
S. Ilhomovna (2025) esa O‘zbekiston tijorat banklarining kredit siyosatini makroiqtisodiy
ko‘rsatkichlarga ta’siri orqali tahlil qiladi. U kreditlar hajmi va tuzilishidagi o‘zgarishlarning
yalpi ichki mahsulot (YaIM), inflyatsiya va bandlikka bevosita ta’sirini nazariy va amaliy
asoslarda yoritgan. I. Alimardonov (2021) esa bank kreditlash jarayonlarini soddalashtirish,
hujjatlar aylanishini raqamlashtirish va qaror qabul qilish mexanizmlarini avtomatlashtirish
orqali samaradorlikni oshirish yo‘llarini taklif etgan. Rossiya va Yevropa tajribasiga nazar
tashlaydigan bo‘lsak, Jalal Hafeth Ahmad Abu-Alrop va Igor Anatolyevich Kokh (2020) Rossiya
banklarida kredit riskining bank daromadliligi ko‘rsatkichlariga (ROA, ROE) ta’sirini o‘rganib
chiqishgan.
Ular kredit hajmidan ko‘ra sifat omili – ya’ni muammoli kreditlar ulushi – bank
samaradorligi uchun asosiy o‘zgaruvchi ekanini ilmiy asoslab berishgan. Yevropa Markaziy
Banki (ECB, 2024) esa “Financial Stability Review” orqali kredit standartlari qattiqlashgani,
ayniqsa ipoteka va yuridik shaxslarga ajratilayotgan kreditlar qisqargani, bu esa umumiy kredit
bozorida sezilarli turg‘unlik keltirib chiqarganini e’lon qilgan.
Shuningdek, Claudia Buch (ECB, 2024) boshchiligidagi guruh Rossiyaga qarshi
sanksiyalar sharoitida banklar kredit siyosatini qanday moslashtirayotganini o‘rgangan. Ular
ECB tomonidan risklarni baholashda geopolitik sharoitlar inobatga olinayotganini va yangi
nazorat mexanizmlarini ishlab chiqayotganini ko‘rsatadi. Bu esa banklarning kredit portfelini
yanada xavfsiz yo‘nalishga burishga xizmat qiladi. Osiyo mintaqasidagi ilg‘or tadqiqotlar
orasida Yu Cheng, Qin Yang, Liyang Wang va boshqa Xitoylik olimlarning (2024) tadqiqotini
alohida e’tirof etish lozim. Ular neyron tarmoqlar (BP Neural Network) asosida tijorat banklari
uchun kredit risklarini oldindan bashorat qilish modelini ishlab chiqishgan. Bu model muammoli
kreditlarni erta aniqlash va banklarni moliyaviy barqarorlik yo‘liga yo‘naltirishda yuqori
natijalar bergan. Xuddi shuningdek, Shuochen Bi va Wenqing Bao (2024) AI texnologiyalarini
real vaqt monitoringi, qarz olayotgan mijozning onlayn baholanishi va qarorlarni
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
105
avtomatlashtirishda qo‘llagan. Ular AI orqali kredit risklarini real vaqtda aniqlash kredit
siyosatiga yangi paradigma olib kirishini isbotlashgan.
AQSh va global tadqiqotlarda ham kredit siyosatini raqamlashtirish va AI asosida tahlil
qilish yondashuvi ustuvor o‘ringa chiqmoqda. Jinglun Yao, Maxime Levy-Chapira va Mamikon
Margaryan (2017) tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotda korporativ mijozlarning hisob raqami
harakatlari asosida kredit to‘lovlari bo‘yicha default riskini ancha aniq bashorat qilish
mumkinligi isbotlangan. Tranzaksion ma’lumotlar tahlili an’anaviy moliyaviy ko‘rsatkichlarga
nisbatan ko‘proq natija bergani qayd etilgan. Shu bilan birga, Dmitrii Babaev va jamoasi (2019)
tomonidan ishlab chiqilgan E.T.-RNN modeli RNN (takroriy neyron tarmog‘i) yordamida kredit
arizalarini baholashda an’anaviy skoring tizimlaridan ancha samarali natijalar bergan.
Bu esa bankka nafaqat moliyaviy foyda, balki xavflarni kamaytirish imkonini ham
taqdim etgan. Nihoyat, Basel Committee on Banking Supervision (2017) tomonidan qabul
qilingan “Basel III: Finalising post-crisis reforms” hujjati butun dunyo banklari uchun kapital
yetarliligi, kredit risklari, stress-testlar va likvidlik ko‘rsatkichlarini belgilovchi asosiy global
standart sifatida qabul qilindi. Bu hujjat tijorat banklarining kredit siyosatini yanada puxta
rejalashtirish va standartlashtirish imkonini berdi.
Tadqiqot metodologiyasi.
Ushbu tadqiqotda tijorat banklarining kredit siyosatini tahlil
qilishda kombinatsiyalashgan yondashuv – ya’ni miqdoriy (statistik) va sifatli (analitik) metodlar
birgalikda qo‘llanildi. Dastlab, O‘zbekiston tijorat banklarining, xususan “Davrbank”
XATB’ning 2020–2024-yillardagi ochiq moliyaviy hisobotlari, kredit portfeli tarkibi, kreditlash
hajmlari, muammoli kreditlar ulushi va boshqa ko‘rsatkichlar yig‘ildi va tasniflandi. Ushbu
ko‘rsatkichlar orqali kredit siyosatining asosiy yo‘nalishlari, risk omillari va samaradorlik
darajasi baholandi.
Tahlil jarayonida deskriptiv statistika, ya’ni grafik va jadval shaklidagi taqqoslamalar
bilan bir qatorda, trend tahlili, mutanosiblik koeffitsientlari va strukturaviy tahlil usullaridan
foydalanildi. Ayniqsa, kredit portfelining o‘zgaruvchanligi, muammoli kreditlar darajasi (NPL),
yuridik va jismoniy shaxslarga berilgan kreditlar o‘rtasidagi nisbatlar har yili bo‘yicha solishtirib
chiqildi. Bunday yondashuv kredit siyosatidagi dinamikalarni aniqlashga yordam berdi.
Shuningdek, tadqiqotda sifatli tahlil usullari — ya’ni normativ-huquqiy hujjatlar, bank
strategiyalari, Markaziy bank siyosati, hamda xorijiy ilmiy maqolalar (Harvard, ECB, IMF kabi)
o‘rganildi va O‘zbekiston sharoitiga mos solishtirma tahlil o‘tkazildi. Bu orqali “Davrbank”
kredit siyosatining jahon amaliyotidagi ilg‘or yondashuvlar bilan uyg‘unlik darajasi baholandi.
Bundan tashqari, bank tizimidagi digitalizatsiya, skoring modellar, AI texnologiyalarining kredit
siyosatiga ta’siri ham e’tiborga olindi.
Empirik bazani chuqurlashtirish maqsadida “Davrbank” ATBning faol amaliyotiga oid
materiallar — press-relizlar, ichki reglamentlar, yillik hisobotlar va veb-saytdagi ma’lumotlar
ham o‘rganildi. Shuningdek, kredit siyosatini baholashda SWOT-tahlil usulidan foydalangan
holda bankning kuchli va zaif tomonlari, mavjud imkoniyatlar va tahdidlar aniqlab chiqildi.
Ushbu usullar asosida muammoli kreditlarni kamaytirish, kredit portfeli sifatini oshirish
va zamonaviy kredit strategiyalarini joriy etish bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqildi.
Tahlil va natijalar.
Banklarning kredit siyosati bugungi kunda nafaqat moliyaviy
resurslarni taqsimlash vositasi, balki risklarni boshqarish, daromadlilik va likvidlikni
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
106
muvozanatlash vositasi sifatida muhim ahamiyatga ega. “Davrbank” ATB misolida olib borilgan
statistik tahlil bankning so‘nggi besh yillik kredit siyosati natijalarini chuqur yoritishga yordam
beradi.
1-jadval
“Davrbank” ATB kredit portfelining tarkibi (2020–2024), mlrd so‘m
Yil
Jami
kreditlar
Yuridik
shaxslarga
kreditlar
Jismoniy
shaxslarga
kreditlar
Muammoli kreditlar
(NPL), mlrd so‘m
NPL
ulushi
(%)
2020
1 127,6
739,3
388,3
46,9
4,2%
2021
1 468,9
947,7
521,2
74,2
5,0%
2022
1 897,4
1 193,8
703,6
120,6
6,3%
2023
2 386,2
1 473,9
912,3
128,1
5,4%
2024
2 791,5
1 709,6
1 081,9
127,5
4,6%
Manba: https://davrbank.uz/ ma’lumotlari asosida muallif ishlanmasi.
Birinchi navbatda, “Davrbank” ATB’ning umumiy kredit portfeli hajmi 2020-yildagi 1
127,6 mlrd so‘mdan 2024-yilda 2 791,5 mlrd so‘mgacha o‘sib, besh yil davomida salkam 2,5
baravarga oshgani kuzatilmoqda. Bu bankning faol kredit siyosati olib borganini, ayniqsa real
sektor va chakana mijozlarga yo‘naltirilgan moliyalashtirish hajmlarining izchil ortib
borayotganini ko‘rsatadi.
Yuridik shaxslarga ajratilgan kreditlar 2020-yilda 739,3 mlrd so‘mni tashkil qilgan
bo‘lsa, 2024-yilga kelib bu ko‘rsatkich 1 709,6 mlrd so‘mga yetgan. Bu 131% dan ortiq o‘sish
demakdir.
Ushbu tendensiya bankning yirik loyihalarni va tadbirkorlik subyektlarini qo‘llab-
quvvatlash siyosatini izchil davom ettirayotganini ko‘rsatadi. Ayniqsa 2022–2023-yillarda bu
segmentda sezilarli o‘sish qayd etilgan — bu davrda iqtisodiy islohotlar bilan bog‘liq faoliyatlar
ortib borgan. Jismoniy shaxslarga ajratilgan kreditlar ham barqaror o‘sib borgan — 2020-yildagi
388,3 mlrd so‘mdan 2024-yilda 1 081,9 mlrd so‘mga yetgan. Bu kreditlashning chakana
segmentida talab oshganidan, shuningdek bank tomonidan iste’mol kreditlari, avtokreditlar va
ipoteka mahsulotlari kabi xizmatlarning faollashganidan darak beradi. Jismoniy shaxslarga kredit
berish hajmi yiliga o‘rtacha 170–190 mlrd so‘mga o‘sgan.
Muammoli kreditlar (NPL) ko‘rsatkichi esa o‘zgaruvchan dinamikaga ega: 2020-yilda
46,9 mlrd so‘m bo‘lgan NPL hajmi 2022-yilda eng yuqori darajaga — 120,6 mlrd so‘mga
yetgan. Bu davr pandemiyadan keyingi moliyaviy bosimlar, foiz stavkalarining nisbiy yuqoriligi
yoki to‘lov qobiliyatining pasayishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Ammo 2023–2024-yillarda
ushbu ko‘rsatkich biroz kamaygan (127,5 mlrd so‘m), bu esa bank tomonidan risklarni
boshqarish, kredit skoring, monitoring va restrukturizatsiya kabi choralar ko‘rilayotganidan
dalolat beradi.
NPL ulushi nisbatida ham xuddi shunday tendensiya kuzatiladi: 2020-yilda 4,2% bo‘lgan
bo‘lsa, 2022-yilda 6,3% ga chiqib, 2024-yilda 4,6% gacha tushgan. Bu o‘zgarish bank
tomonidan kredit siyosatini bosqichma-bosqich takomillashtirish yo‘nalishida muayyan
natijalarga erishilganini ko‘rsatadi. 2020–2024-yillar oralig‘ida “Davrbank” kredit portfeli hajm
jihatidan 1 127,6 mlrd so‘mdan 2 791,5 mlrd so‘mgacha yetib, deyarli 2,5 barobar o‘sdi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
107
Ayniqsa jismoniy shaxslarga ajratilgan kreditlar hajmi yuqori sur’atda o‘sib, 2020-yildagi
388,3 mlrd so‘mdan 2024-yilga kelib 1 081,9 mlrd so‘mga yetdi. Bu bankning chakana
segmentga faol yo‘naltirilganini ko‘rsatadi.
Muammoli kreditlar eng yuqori darajaga 2022-yilda yetgan bo‘lsa-da, keyingi yillarda
ushbu ko‘rsatkichda pasayish kuzatildi. Bunga kredit monitoringi tizimi, mijozlarni aniqlik bilan
skoring qilish hamda kredit risklarni baholashning yangi modellarini joriy etish sabab bo‘ldi.
Bankning strategik rejalarida kredit sifatini oshirishga doir qator aniq chora-tadbirlar
ko‘zda tutilgan.
-jadval
Kredit siyosatini takomillashtirish bo‘yicha amaliy chora-tadbirlar va ularning natijalari
(2021–2024)
Yo‘nalish
Amalga oshirilgan chora-
tadbirlar
Amalga
oshirilgan
yil
Natijaviy ko‘rsatkichlar
Kredit risklarini
kamaytirish
AI asosida skoring algoritmlari
ishga tushirildi
2022
Muammoli kreditlar
ulushi 6,3% → 5,4% ga
kamaydi
Raqamli
kreditlash
Mobil ilovalar orqali
mikroqarzlar ajratish yo‘lga
qo‘yildi
2023
19 mingdan ortiq mijozlar
onlayn kreditdan
foydalandi
Ichki auditni
kuchaytirish
Har oyda kredit sifati
ko‘rsatkichlari reytinglashtirildi
2021–2024
3 yilda 127,5 mlrd so‘mlik
kredit restrukturizatsiya
qilindi
Kadrlarga
yo‘naltirilgan
islohot
Kredit bo‘yicha tahlilchi va risk
mutaxassislariga malaka
oshirish kurslari o‘tkazildi
2021–2023
Kredit berishdagi “xato
tasdiqlar” soni 27% ga
kamaydi
Manba: https://davrbank.uz/ ma’lumotlari asosida muallif ishlanmasi.
Bank tomonidan qo‘llanilgan bu chora-tadbirlar natijasida kredit ajratish jarayonlarining
tezligi, aniqligi va shaffofligi sezilarli darajada oshdi. Ayniqsa, AI algoritmlarining joriy etilishi
natijasida kredit risklari real vaqt rejimida baholanmoqda. Mobil ilovalar orqali kreditlash esa
bankning chakana segmentda raqobatbardoshligini oshirdi. Ichki auditlar natijasida kredit sifatini
monitoring qilish, zarur holatlarda kreditlarni qayta ko‘rib chiqish mexanizmlari amalda
sinovdan o‘tkazildi.
Kadrlarga yo‘naltirilgan strategiyalar orqali esa bank xodimlarining riskni aniqlash,
baholash va qaror qabul qilish ko‘nikmalari mustahkamlandi. Bu esa nafaqat muammoli
kreditlarning kamayishiga, balki mijozlar ishonchining ortishiga ham xizmat qildi.
Muhokama:
O‘zbekiston bank tizimining so‘nggi yillardagi islohoti sharoitida kredit
siyosatining takomillashuvi strategik ustuvor yo‘nalishga aylangan. “Davrbank” ATB misolida
olib borilgan tahlillar shuni ko‘rsatadiki, bank kredit siyosatini shakllantirishda muvozanatli
yondashuvni qo‘llagan: bir tomondan, kredit portfelining hajmiy o‘sishiga erishilgan bo‘lsa,
boshqa tomondan, kredit risklarini kamaytirish orqali sifat jihatdan ijobiy siljishlar kuzatilgan.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
108
Xususan, muammoli kreditlar ulushining 6,3% dan 4,6% gacha kamayishi ushbu siyosat
natijadorligini ko‘rsatadi. Biroq kredit siyosatida hali ham muayyan kamchiliklar mavjud. Eng
avvalo, yuridik shaxslarga ajratilayotgan kreditlarda soha kesimidagi diversifikatsiya yetarli
emas.
Real sektor, ayniqsa kichik va o‘rta biznes subyektlariga kredit ajratish ko‘rsatkichlari
umumiy portfelga nisbatan past darajada qolmoqda. Bunga sabab – kafillik, garov siyosati va
moliyaviy hisobotlar yetarlicha shaffof bo‘lmagan holatlar bo‘lishi mumkin. Shu sababli banklar
kredit baholash parametrlarini yanada moslashtirilgan va moslashuvchan shakllantirishi lozim.
Raqamli texnologiyalarni joriy etish sohasida “Davrbank” ijobiy natijalarga erishgan.
Onlayn kreditlash, mobil ilovalar orqali mikroqarz berish va AI asosida skoring
tizimlarini ishga tushirish – kredit ajratish jarayonlarini tezlashtirib, insoniy xatoliklarni
kamaytirdi. Biroq bu tizimlar hali to‘liq avtomatlashtirilmagan va ba’zida texnik xatoliklar yoki
noto‘g‘ri klassifikatsiyalar mavjud. Bundan tashqari, bank xodimlarining ushbu texnologiyalar
bilan ishlash ko‘nikmalarini muntazam yangilab borish zarur. Shuningdek, bankning kredit
siyosatiga ta’sir etuvchi tashqi omillar – inflyatsiya, foiz stavkalari, valyuta kurslaridagi
tebranishlar va tartibga soluvchi organlar siyosati ham doimiy monitoring ostida bo‘lishi kerak.
Bu omillar o‘zgarib turgan iqtisodiy sharoitlarda bank siyosatini moslashtirishga majbur etadi.
Shu nuqtai nazardan qaraganda, “Davrbank” kredit siyosatining barqarorlik darajasi nisbatan
ijobiy baholansa-da, u moslashuvchanlik va bozor sharoitlariga tez javob bera olish qobiliyatini
yanada kuchaytirishi lozim.
Xulosa.
O‘tkazilgan tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, “Davrbank” ATB 2020–2024-
yillar davomida kredit siyosatini miqdoriy va sifat jihatdan bosqichma-bosqich takomillashtirib
borgan. Jami kredit portfeli hajmining keskin o‘sishi, ayniqsa jismoniy shaxslarga ajratilgan
kreditlar ulushining ortishi bankning chakana bozoridagi faolligini aks ettiradi. Biroq bu o‘sish
kredit risklarini boshqarish mexanizmlarini ham zamonaviylashtirish zaruratini keltirib chiqardi.
Bank tomonidan AI asosidagi skoring tizimi, kredit monitoringi, kadrlar tayyorlash va
ichki auditlar orqali muammoli kreditlar ulushi sezilarli darajada pasaytirilgani e’tiborga molik.
Shu bilan birga, kredit siyosatini takomillashtirishda hali foydalanilmagan imkoniyatlar mavjud.
Jumladan, real sektor subyektlari, xususan kichik va o‘rta biznesni moliyalashtirish
mexanizmlarini soddalashtirish, sohalar bo‘yicha kredit portfelini diversifikatsiya qilish, raqamli
texnologiyalarni yanada chuqur joriy etish va mijozlarga individual yondashuvlarni kuchaytirish
lozim. Shu asosda “Davrbank” tajribasi nafaqat alohida bank uchun, balki O‘zbekistonning
butun tijorat banklari tizimi uchun samarali kredit siyosatining modelini shakllantirishda muhim
amaliy asos bo‘lib xizmat qilishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati
1.
Kholdorov, S.U. (2024). Credit Risks and Management Strategies of Commercial Banks in
Uzbekistan. ResearchGate.
2.
Isakov, O. (2024). Factors Affecting Non‑Performing Loans: Empirical Evidence from
Commercial Banks in Uzbekistan. Journal of Economics and Finance Analysis, 3(1), pp.
45–57.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 9 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
109
3.
Ilhomovna, S. (2025). Credit Policy of Commercial Banks in Uzbekistan and its Impact on
Macroeconomic Indicators. Inlibrary.uz.
4.
Alimardonov, I. (2021). Opportunities to Improve Loaning Processes of Commercial
Banks of Uzbekistan. Proceedings of ACM Conference on Digital Economics, pp. 98–104.
5.
Abu-Alrop, J.H.A. and Kokh, I.A. (2020). Impact of Credit Risk on the Performance of
Russian Commercial Banks (2008–2017). Financial Research Letters, 32, pp. 12–26.
6.
European Central Bank (ECB). (2024). Financial Stability Review: Credit Standards in
Europe. ECB Publications.
7.
Buch, C. (2024). ECB Supervises Geopolitical Risks in Banks after Russia Sanctions.
Reuters.
8.
Yu, C., Yang, Q. and Wang, L. (2024). Research on Credit Risk Early Warning Model
Based on Neural Network Algorithm.
9.
Bi, S. and Bao, W. (2024). Innovative Application of AI in Bank Credit Risk Management.
arXiv preprint.
10.
Yao, J., Levy-Chapira, M. and Margaryan, M. (2017). Checking Account Activity and
Credit Default Risk of Enterprises.
11.
Babaev, D., Shitikov, A. and Dyrka, V. (2019). E.T.-RNN: Applying Deep Learning to
Credit Loan Applications.
12.
Basel Committee on Banking Supervision. (2017). Basel III: Finalising Post-Crisis
Reforms. Bank for International Settlements.
13.
Khujakulov, B. (2022). Moliyaviy menejment va kredit siyosati. Toshkent: Iqtisod-Moliya
nashriyoti.
14.
https://davrbank.uz
15.
https://cbu.uz
