Aprel, 2025-Yil
398
SHARAFIDDIN ALI YAZDINING “ZAFARNOMA” ASARI TAHLILI
MehriddinYunusovich Haqqulov
Yarashova Mohlaroyim Shuxrat qizi
Muyiddinov Bekali Bahodir o’g’li
Osiyo Xalqaro Universiteti
“Tarix va filologiya” kafedrasi o‘qituvchilari.
https://doi.org/10.5281/zenodo.15272448
Annotatsiya. "Zafarnoma" – bu Amir Temur davri tarixining eng muhim va nodir
hujjatlaridan biri bo‘lib, u Sohibqironning siyosiy yurishlari, jang maydonidagi muvaffaqiyatlari
va davlat boshqaruvi tajribasini bayon etuvchi betakror asardir. Ushbu asar Sharafiddin Ali
Yazdiy tomonidan, Ibrohim Sulton farmoniga binoan 1419–1425-yillar oralig‘ida yozib chiqilgan
bo‘lib, o‘sha davrning og‘zaki rivoyatlari, yozma hujjatlari va shohidlarning xotiralari asosida
yaratilgan. Asarning ikki asosiy qismi mavjud: birinchi qism – "Muqaddima" bo‘lib, unda
Temurdan oldingi davr tarixining qisqacha bayoni, shuningdek, temuriylar madaniyati va
an’analari tasvirlanadi; ikkinchi qism esa bevosita Amir Temurning yurishlari, jang sahnalari va
davlatni boshqarishdagi qat’iy qarorlarini tafsilot bilan yoritadi
Kalit so`zlar: Zafarnoma, Amir Temur, Sharafiddin Ali Yazdiy, Sohibqiron, O’zbekiston,
Markaziy Osiyo, Temuriylar sulolasi, Shohrux Mirzo, Kesh, Hirot, Muhammad Ali, Qutlug Turkon
og‘o.
Kirish.
Bu asar nafaqat tarixiy faktlarni, balki o‘sha davrning ruhiyati, adabiyati va milliy
qadriyatlarini ham aks ettiradi. "Zafarnoma" asarining yaratilishida muallif tomonidan sinchiklab
tekshirilgan sanalar, joy nomlari va voqealar ketma-ketligi o‘zining ilmiy aniqligi va tarixiy
ishonchliligini taʼminlaydi. Shuningdek, asar fors tilidagi klassik adabiy uslub asosida yozilgan
bo‘lib, uning til xususiyatlari, qalin frazeologik birliklari va adabiy konstruksiyalari o‘sha davr
adabiy merosining yuksak namunasi sifatida qadrlanadi. Ushbu asar temuriylar davrining ko‘p
qirrali tarixiy manbai sifatida nafaqat Amir Temurning shaxsiy hayoti va g‘alabalari, balki uning
zamonasida mavjud bo‘lgan siyosiy, ijtimoiy va madaniy jarayonlarni ham chuqur o‘rganish
imkonini beradi. "Zafarnoma" orqali tarixshunoslar nafaqat Amir Temurning erishgan
muvaffaqiyatlarini, balki u orqali o‘sha davrning yuksak madaniy merosi, hukmdorlar o‘rtasidagi
Aprel, 2025-Yil
399
raqobat va xalqning o‘ziga xos hayot tarzi bilan tanishishlari mumkin. Shuningdek, "Zafarnoma"
asari ko‘plab tillarga tarjima qilingan va keyingi asrlar tarixchilari, adabiyotshunoslar hamda
madaniyatshunoslar tomonidan keng tadqiqot qilingan. Uning nusxalari bugungi kunda turli
kutubxonalar va muzeylarda saqlanib kelinmoqda, bu esa asarning abadiy ahamiyatini va kelajak
avlodlarga tarixiy xotira sifatida qadr-qimmatini yanada oshiradi.
Hozirgi ilm-fan taraqqiy etgan rivojlanishlar jadallashayotgan davrda har bir xalq o’z
davlati va xalqi tarixi , uzoq o’tmish tarixi va madaniyatini har tomonlama chuqur o’rgangan
holda uzoq o’tmish saboqlaridan xulosa qilib yurt ravnaqi va istiqboliga o’z hissasini
qo’shmog’i lozim . Biz ham yurtimiz O’zbekistonni shuningdek Markaziy Osiyo xalqlari
tarixini o’rganishga ahamiyat qaratishimiz kerak. Bunda bizga turli davrlarda turli mualliflar
tomonidan yozilgan turli yozma va ashyoviy manbalar yordam beradi . Xususan bunday muhim
manbalardan biri Sharafiddin Ali Yazdiyning “Zafarnoma “ asari davlatchiligimiz tarixida
muhim o’rin egallagan Amir Temur va Temuriylar davlati tarixi haqida batafsil ma’lumot
beruvchi muhim manba sanaladi. Ushbu asarning ahamiyatli tomoni shundaki, asar muallifi
Amir Temur saroy tarixchisi bo’lgan Sharafiddin Ali Yazdiy o’zi ko’rgan va o’zi guvoh bo’lgan
voqealar haqida ma’lumot beradi.Bu o’z navbatida asarning ishonchliyliginini oshiradi.Muallif
o’z davri voqealarini shohidi bo’lgan holda bayon etadi. Sharofiddin Ali Yazdiyning Amir Temur
hukumronligi davriga oid Zafarnoma asari O’rta asrlar tarixnavisligining ajoyib yodgorliklaridan
biridir. Mavaraunnaxrda kechayotgan tarixiy jarayonning ana shu davrda XVI asrning 2-yarmida
Amir Temur tarix saxnasiga ko’tarildi. Uning faoliyati qilgan yurishlari haqida batafsil bayon
etilgan.Sharofiddin Ali Yazdiyning-Zafarnoma asari badiy uslubiy jihatdan malumotlarga juda
boy. Temurning mahoratli sarkarda ekanligini Shu asarda yaqqol ko’rishimiz mumkin.Yana bu
asarning qimmati shuki unda Temur qilgan har bir shahar davlatning iqtisodiy madaniy va ijtimoiy
hayoti to’la yoritib beriladi.Amir Temur mamlakatda ijtimoiy iqtisodiy hayotni izga soldi va
ayniqsa Samarqand shahrini dunyodagi eng obod poytahtga aylantirash maqsadida butun
dunyodan qo’li gul mohir ustalarni keltirib uni obodonchiligiga katta etibor qaratdi. Bu asarda
Amir Temurning boshqa bunyodkorlik ishlarini ham ko’rishimiz mumkin.Sharofiddin Ali
Yazdiyning bu asari aslida 3 qsimdan iborat bo’lishi kerak edi.Muarrihning vafoti tufayli uning
bizga amir Temur faoliyatiga bag’ishlangan 1-asosiy qismi yetib kelgan.Mavzuni dolzarbligi: XVI
asrning mashhur asrlaridan biri bo’lgan, o’z davri haqida muhim ma’lumotlarni beruvchi va buyuk
sarkarda Amir Temur faoliyati va uning butun hayoti haqida batafsil haqida ma’lumot beruvchi
Zafarnoma ― nafaqat o’tmish balki bugunki kun va kelajak uchun ham muhim manba. Zafarnoma
asarining dolzarbligi shundaki bu asar orqali biz Temur yashagan muhit xalqning ahvoli haqida
Aprel, 2025-Yil
400
ma’lumot olishimiz mumkin. Mavzuni o’rganilish darajasi:Zafarnoma asari ustida ko’plab ilmiy
tadqiqotlar olib borilgan. Temurning hayoti va faoliyati haqidagi ma'lumotlar nafaqat o'sha davr
tarixini, balki hozirgi kunda ham O'rta Osiyo va boshqa mintaqalarning siyosiy va madaniy
rivojlanishiga qanday ta'sir ko'rsatganini tushunishga yordam beradi. "Zafarnoma" orqali
Temurning urushlar, diplomatik qarorlar va davlat boshqaruvi haqidagi tafsilotlarni bilish
mumkin, bu esa bugungi kunda tarixiy tadqiqotlar uchun muhim manba hisoblanadi. Ushbu asar
orqali Markaziy Osiyo va uning tarixiy shaxslarini chuqurroq o'rganish mumkin.
Sharafiddin Ali Yazdi XIV-XV asrlarda yashagan mashhur tarixchi, olim va adibdir. U
taxminan 1364 yilda dunyoga kelib, 1454 yilda vafot etgan. U fors tilida ijod qilgan va asosan
Temuriylar sulolasi tarixini yozib qoldirgan. Uning faoliyati asosan Shohrux Mirzo (Amir
Temurning o‘g‘li) hukmronligi davriga to‘g‘ri keladi. Sharafiddin Ali Yazdi yoshligidan ilm-fan
va tarix bilan qiziqqan. Uning ilmiy faoliyati Kesh (hozirgi Shahrisabz) va Hirot shaharlarida
shakllangan. U o‘z davrining eng yirik olimlari bilan muloqotda bo‘lib, turli fanlar bo‘yicha bilim
olgan. Uning asosiy asarlaridan biri "Zafarnoma" bo‘lib, bu asar Amir Temur hayoti va harbiy
yurishlariga bag‘ishlangan eng nufuzli manbalardan biri hisoblanadi. Sharafiddin Ali Yazdi
nafaqat tarixchi, balki shoir ham bo‘lgan. Uning she’rlari va adabiy asarlari ham mavjud bo‘lib, u
fors va arab tillarida ijod qilgan. Uning tarixiy yondashuvi faktlarga asoslangan bo‘lib, bu uslub
"Zafarnoma"da ham yaqqol aks etadi. «Zafarnoma» fasat sohibqnronning harbiy yurishlarnnp
mastab. ko‘klarga ko‘tarpshdan iborat, desak xato bo‘lurdi. Unda inson xarakterlari ham juda
yaxshn tavspflangan. Xususan, Temurning shaxsiy xarakteri muallif tomonidan zo‘r mahorat
bilan ko‘rsatilgan. Muhammad Ali esa o‘zbek tiliga ana shunday sahifalarni yuksak mahorat bilan
akslantirgan. Ba'zi sahifalarda Temur qahramoning tavsnflanib, uning bu boradagi faoliyati
haqqoniy bayon silingan va uni asoslashga urimishlar seziladi va uning mislsiz olamgnrligi
ko‘rsatilgan bo‘lsa, boshsa sahifalarda, chunonchi, sizi Tagayshohning va o‘gli Jahongir
mirzoning vafotlarig‘a taallusln sahifalarda sohibqiron insoniy zaifliklarga ega bo‘lgan kishi
ekanlit ham ko‘rsatnlgan. Lekin ikkala muallif Sharafuddin, Muhammad Ali ham Amnr
sohnbsnronnpng buyuk sher qalbligi, mnslsiz sahramonlign, dovyurakligi va bahodurlignni katta
hasqonnyat va mahorat bilan ko‘rsatgan. Bu sahifalar o‘quvchida zarracha shubha tug‘dirmagan
va Temur siymosi ko‘z oldimizda chekinmas, yengilmas va zabardast jangchi snfatnda
gavdalanadi. Asarda nafaqat Temur siymosi, balki uning atrofndagi ba'zn boshsa shaxslarni
siymolari ham yuksak mahorat bilan tasvirlangan. Masgalan, sohmbspronnnng egachpsi (opasi)
Qutlug’ Turkon og‘o haqida sisqagina ma'lumotlar keltnrnlgan bo‘lsa ham, shu ma'lumotlarning
o‘zigina uni mushtipar va g‘amxo‘r opa, nafis didli, ndrokln va dono hamda jasur va vatanparvar
Aprel, 2025-Yil
401
ayol sifatida gavdalantnradn. Bu ayol tili bnlan aytnlgan bir necha og‘iz so‘zlarning o‘zignna uning
butun Eron va Turonda katta sudratga ega bo‘lgan hamda xalqaro siyosatga kuchln ta'sir ko‘rsata
oladngan yuksak irodaln hoknma asl bo‘lganligini ko‘rsatadi. Uning oti Turkon ogo bo‘lganlit
ham bejiz emasdsk tuyuladp kishiga. Amir Hoji Sayfuddin va amnr Husayn siymolari ham yuksak
mahorat bilan tasvsrlangan. Bularning bprinchisi sohnbqironnnng eng ishonchlp do‘sti va
safdoshlarndan barn edi. Amir eng mas'uliyatli va ogir vazifalarni farzandlaridan ham unga
ko‘pros ishonardi va yuklardi. U umrining oxirngacha sohibqironga sodiqlishcha qoladi. Amir
Husayn avvaliga Temurning qaynog‘asi va boshlang‘ich paytlar safdoshi edi. Lekin u o‘z
tabiatidagi tubanliklar tufayli yuksak imsonpylik xususiyatlariga erishol maydi va nihoyat,
Temurga nisbatan xoyinlikka og‘ib, halokatga yuz tutadi. Bu shaxs Temurga nisbatan qanday
razilliklar silgan bo‘lishiga saramay, Amir sohibsiron upga donmo olijanoblik bilan va insoniylik
bilan javob saytaradi.Amir Husayn vaqti-soati tugab, hayoti bilan mamoti oralng‘i silcha qolgan
hadisalarda mualliflar sohibqironning yuksak insoniy kechinmalarini mohirlik bilan
tavsnflaganlar.
Xulosa.
Sharafiddin Ali Yazdi – o‘zbek adabiyoti va tarixining yirik vakillaridan biri
bo‘lib, o‘rta asrlar islom dunyosining mashhur tarixchilaridan hisoblanadi. U XIV asrning oxiri va
XV asrning boshlarida yashagan va asosan Amir Temur davrida xizmat qilgan. Sharafiddin Ali
Yazdi "Zafarnoma"ning bir nechta muhim qo‘lyozmalarini yaratgan va uning asaridagi tarixiy
ma'lumotlarning ko‘plab qismlarini tahrirlagan.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘ yxati
1.
Haqqulov, M. Y. O. G. L. (2022). Markaziy Osiyoda ilk diplomatik munosabatlar tarixi.
Science and Education, 3(10), 385-389.
2.
Yunusovich, H. M. (2024). Experiences Related to the Fine Fiber Cotton of Uzbekistan
during the Years of Soviet Authority. EUROPEAN JOURNAL OF INNOVATION IN
NONFORMAL EDUCATION, 4(9), 129-132.
3.
Yunusovich, H. M. (2024). The Formation, Development and Role of the High Seljuk
Empire Founded by the Turkic Peoples in the Islamic World. Miasto Przyszłości, 53, 956-
959.
4.
Haqqulov, M. (2024). O ‘RTA OSIYO XALQLARINING OZODLIK ORZUSI
BO‘LGAN “TURKISTON MUXTORIYATI”. Modern Science and Research, 3(12), 609-
613.
Aprel, 2025-Yil
402
5.
Haqqulov, M. (2025). USMONIYLAR IMPERIYASINING TASHKIL TOPISH TARIXI.
Modern Science and Research, 4(1), 663-672.
6.
Haqqulov, M. (2024). TURKISTON OZODLIGINING JARCHILARI. Medicine,
pedagogy and technology: theory and practice, 2(11), 154-159.
7.
Gulyamov, A., Srojeva, G., & Haqqulov, M. (2025). O ‘RTA OSIYO OLIMLARINING
KARTOGRAFIK MEROSI. Modern Science and Research, 4(1), 221-227.
8.
Xakkulov, M., & Kosimov, U. (2025). HISTORY OF MILITARY WORK IN THE
EMIRATE OF BUKHARA. Journal of universal science research, 3(1 (Special issue)),
319-325.
9.
Gulyamov, A., Srojeva, G., & Haqqulov, M. (2025). BUXORO OCHILGAN
MUZEYLARNING TASHKIL TOPISH TARIXI. Modern Science and Research, 4(1),
248-256.
10.
Srojeva, G., Gulyamov, A., & Haqqulov, M. (2025). XVII ASRDA BUXORODA
ABDULAZIZXON
MADRASASINING
QURILISHI
VA
UNING
TARIXIY
AHAMIYATI. Modern Science and Research, 4(1), 471-478.
11.
Haqqulov, M., & Sadulloyeva, M. (2025). IMOM BUXORIYNING “AL-JOME’AS
SAHIH” ILMIY AHAMIYATI. Modern Science and Research, 4(2), 472-476.
12.
Haqqulov,
M.
(2025).
YANGI
DAVRDA
AVSTRIYA
(GABSBURGLAR)
IMPERIYASINING IJTIMOIY-SIYOSIY HAYOTI (XVI-XVIII ASRLAR). Modern
Science and Research, 4(2), 834-842.
13.
Xakkulov, M., & Kosimov, U. (2025). HISTORY OF MILITARY WORK IN THE
EMIRATE OF BUKHARA. Journal of universal science research, 3(1 (Special issue)),
319-325.
14.
Haqqulov, M., & Sadulloyeva, M. (2025). IMOM BUXORIYNING “AL-JOME’AS
SAHIH” ILMIY AHAMIYATI. Modern Science and Research, 4(2), 472-476.
15.
Haqqulov,
M.
(2025).
YANGI
DAVRDA
AVSTRIYA
(GABSBURGLAR)
IMPERIYASINING IJTIMOIY-SIYOSIY HAYOTI (XVI-XVIII ASRLAR). Modern
Science and Research, 4(2), 834-842.
16.
Srojeva, G., Haqqulov, M., & Gulyamov, A. (2025). KUDZULA KADFIZ
BOSHCHILIGIDA KUSHON IMPERIYASIGA ASOS SOLINISHI VA BU
IMPERIYANING RAVNAQI. Modern Science and Research, 4(2), 109-117.
Aprel, 2025-Yil
403
17.
Yarashova, M., Yuldosheva, F., & Haqqulov, M. (2025). TA’LIM OLISH TARTIBI:
YANGILANISH VA O’ZGARISHLAR. MASOFAVIY, DUAL VA INKLYUZIV
TA’LIM. Modern Science and Research, 4(2), 73-80.
18.
Haqqulov, M., Gulyamov, A., & Srojeva, G. (2025). JADIDLARNING 1916 YILDAGI
XALQ QO’ZG’OLONIDA TUTGAN O’RNI. MILLIY HUKUMAT-TURKISTON
MUXTORIYATI VA UNING FAOLIYATI. Modern Science and Research, 4(2), 100-
108.
19.
Haqqulov,
M.,
Yarashova,
M.,
&
Yuldosheva,
F.
(2025). ТARIXIY
KARTOGRAFIYANING ASOSIY YO ‘NALISHLARI, SHAKLLANISHI VA
TARAQQIYOTI. Modern Science and Research, 4(2), 81-91.
20.
Gulyamov, A., Srojeva, G., & Haqqulov, M. (2025). BUXORO MUZEYINING II JAHON
URUSHIGACHA BO ‘LGAN DAVRDAGI FAOLIYATI. Modern Science and Research,
4(2), 92-99.
21.
Haqqulov, M., & Sadulloyeva, M. (2025). THE TEACHER-STUDENT RELATIONSHIP
BETWEEN IMAM AL-BUKHARI AND IMAM AT-TIRMIDHI. Modern Science and
Research, 4(3), 440-447.
22.
Haqqulov, M. (2025). AMIR TEMUR VA TEMURIYLAR DAVRI TARIXIY
GEOGRAFIYASI. Modern Science and Research, 4(3), 584-593.
23.
Ярашова, М. . (2024). ЖАҲОН ЭТНОЛОГИЯСИ ФАНИ ВА УНИ ЎҚИТИШНИНГ
ЗАМОНАВИЙ МЕТОДОЛОГИЯСИ.
Modern Science and Research
,
3
(10), 362–368.
Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/44901
24.
Ярашова, М. (2024). БУХОРО ВОҲАСИДА МАТО ВА МАТО ТАЙЁРЛАШ
УСУЛЛАРИ.
Modern Science and Research
,
3
(11), 782–787. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/48057
25.
Yarashova Mohlaroyim Shuhratovna. (2024). Muyiddin Ibn Arabiyning Tasavvuf
Ta’limotida Tahsil Olgan Ayol Ustozlari Va Ta’lim Bergan Ayol Shogirdlari.
Miasto
Przyszłości
,
52
,
622–625.
Retrieved
from
https://miastoprzyszlosci.com.pl/index.php/mp/article/view/4679
26.
Yarashova, M. (2024). ILK O’RTA ASR MANBALARIDA KIYIM-KECHAKLAR VA
ULAR BILAN BOG’LIQ ATAMALAR TAVSIFI.
Modern Science and Research
,
3
(12),
621–632.
Retrieved
from
Aprel, 2025-Yil
404
27.
Ярашова, М. (2025). ПАРАНЖИ ВА УНИНГ ЎРГАНИЛИШ ТАРИХИ.
Modern
Science
and
Research
,
4
(1),
160–168.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/60323
28.
Yarashova, M., Sa’dullayev, U., & Yo’ldosheva, F. (2025). BUXORO VOHASI
AYOLLARINING AN’ANAVIY BOSH KIYIMLARI- DO‘PPI VA RO‘MOL.
Modern
Science
and
Research
,
4
(1),
600–607.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/64116
29.
Yarashova , M. ., & Sultonova, M. (2025). BUXORO VOHASI DAFN MAROSIMI
KIYIMLARI VA ULAR BILAN BOG’LIQ IRIM-SIRIMLAR.
Modern Science and
Research
,
4
(1),
352–358.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-
30.
Yarashova, M. (2025). EDVARD TAYLOR –ETNOLOGIYADA EVOLYUTSIONISTIK
MAKTAB ASOSCHISI.
Modern Science and Research
,
4
(2), 1005–1012. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/68483
31.
Yarashova, M., Yuldosheva, F., & Haqqulov, M. (2025). TA’LIM OLISH TARTIBI:
YANGILANISH VA O’ZGARISHLAR. MASOFAVIY, DUAL VA INKLYUZIV
TA’LIM.
Modern
Science
and
Research
,
4
(2),
73–80.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/70712
32.
Haqqulov,
M.,
Yarashova,
M.,
&
Yuldosheva,
F.
(2025). ТARIXIY
KARTOGRAFIYANING ASOSIY YO‘NALISHLARI, SHAKLLANISHI VA
TARAQQIYOTI.
Modern Science and Research
,
4
(2), 81–91. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/70714
33.
Gulyamov, A., Yarashova, M., & Karimov, S. . (2025). O‘RTA ASRLARDA G‘ARBIY
YEVROPADA SHAHAR-QAL’A, SHAHAR-CHERKOV, SAVDO O‘BYEKTI
AHAMIYATIGA OID SHAHARLARNING VUJUDGA KELISHI.
Modern Science and
Research
,
4
(3),
122–131.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-
34.
Yarashova M. (2025). IBN ARABIYNING INSON BORLIG‘IGA DOIR
QARASHLARI: ILM, RUH VA HAQIQAT.
Общественные науки в современном
мире: теоретические и практические исследования
,
4
(1), 72–74. извлечено от
https://inlibrary.uz/index.php/zdif/article/view/64262
35.
Gulyamov, A., Yarashova, M., & Karimov, S. (2025). РОЛЬ ХАНА УЗБЕКА В
РАСПРОСТРАНЕНИИ ИСЛАМА В ЗОЛОТОЙ ОРДЕ.
Modern Science and
Aprel, 2025-Yil
405
Research
,
4
(3),
146–154.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-
36.
Yuldosheva, F., Haqqulov, M., & Yarashova, M. (2025). QADIMGI TURKIY
XALQLARDA “QUT” MAROSIMI XUSUSIDA.
Modern Science and Research
,
4
(3),
132–136.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-
37.
Yarashova M., & Rahimova, N. (2025). JADIDCHILARNING MA‘RIFATPARVARLIK
HARAKATLARI VA ULARNING XALQ MA‘NAVIYATINI YUKSALTIRISHDAGI
O’RNI.
Modern
Science
and
Research
,
4
(3),
398–408.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/7306
38.
Yarashova, M. (2025). TAQINCHOQLAR VA ULARNING AHOLI ETNIK
HAYOTIDA TUTGAN O’RNI.
Modern Science and Research
,
4
(3), 778–790. Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/72864
39.
Gulyamov, A., Yarashova, M., & Karimov, S. (2025). BUXORO VOHASIDA MATO VA
MATO TAYYORLASH USULLARI. PAXTA. G‘UZAK. JUN. XALAJI. BO‘Z.
OLACHA. BEQASAM. BAXMAL. ADRAS.
Modern Science and Research
,
4
(3), 330–
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/73808
40.
Xayrullayev U., Sadullayev, U. ., Yarashova, M., & Boltayev, O. (2025). XIX ASR OXIRI
XX ASR BOSHLARIDA QO‘SHNI DAVLATLARNING POLSHAGA NISBATAN
YURITGAN SIYOSATI.
Modern Science and Research
,
4
(3), 420–432. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/74107
41.
Yarashova, M., & Rahimova N. (2025). FAYZULLA XO’JAYEV ILMIY
FAOLIYATINING DASTLABKI DAVRI.
Modern Science and Research
,
4
(3), 448–457.
Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/74113
42.
Boltayev , O., Yarashova , M. ., Xayrullayev, U. ., & Sadullayev, U. (2025). OYROT
QABILASI VA ULARNING DAVLATCHILIK ASOSLARING SHAKLANISHIGA
UMUMIY TAVSIF.
Modern Science and Research
,
4
(3), 600–608. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/75573
43.
Yarashova, M., Boltayev, O. ., Xayrullayev, U., & Sadullayev, U. (2025). BUXORO
VOHASI AYOLLARINING AN’ANAVIY LIBOSLARI (XIX ASR OXIRI XX ASR
BOSHLARIDA).
Modern Science and Research
,
4
(3), 571–581. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/75785
Aprel, 2025-Yil
406
44.
Muyiddinov, B. (2023). XII-XIII ASRLAR DAVRIDA BUXORODA ILM – FANNING
RIVOJLANISHI. SCHOLAR, 1(28), 341–345.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10027071
45.
Muyiddinov Bekali. (2023). MO’G’ULLAR BOSQINI DAVRIDA BUXORONING
AYANCHLI
TAQDIRI. TADQIQOTLAR.UZ, 25(2),
212–215.
Retrieved
from
http://tadqiqotlar.uz/index.php/new/article/view/308
46.
Muyiddinov Bekali. (2023). THE ROLE OF BUKHARA AND OTHER CITIES IN THE
MILITARY
ART
AND
ARMY
STRUCTURE
OF
KHOREZMSHAHS
.
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 35(3), 55–58.
https://www.newjournal.org/index.php/01/article/view/10035
47.
Muyiddinov, B. (2024). BARTHOLD'S "СОЧИНЕНИЯ. ТОМ I. ТУРКЕСТАН В
ЭПОХУ МОНГОЛЬСКОГО НАШЕСТВИЯ" THE HISTORY OF THE CREATION OF
THE
WORK.
MODERN
SCIENCE
AND
RESEARCH,
3(1),
699–
https://doi.org/10.5281/zenodo.10552555
48.
Muyiddinov, B. (2024). THE ROLE OF MILITARY REFORMS IN THE BUKHARA
KHANATE IN THE LIFE OF THE STATE UNDER THE SHAYBANIDS. MODERN
SCIENCE AND RESEARCH, 3(2), 646–648.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10668887
49.
MB Bahodir o’g’li. (2024). Military Art of Turkish Khaganate in the Early Middle Ages.
European Journal of Innovation in Nonformal Education, 4
(16), 223–227.
https://inovatus.es/index.php/ejine/article/view/2705/2586
50.
XORAZMSHOHIDLAR DAVLATI HAYOTIDA TURKON XOTUNNING O’RNI.
(2024). MEDICINE,
PEDAGOGY
AND
TECHNOLOGY:
THEORY
AND
PRACTICE, 2(4),
463-
https://universalpublishings.com/index.php/mpttp/article/view/5192
51.
Muyiddinov Bekali Bahodir o'g'li. (2024). The coronation and campaigns of Alexander
The Great. МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ: ТЕОРИЯ И
https://doi.org/10.5281/zenodo.11222912
52.
Muyiddinov Bekali. (2024). COVERAGE OF LEGAL ISSUES IN "AVESTO".
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА, 2(6),
https://doi.org/10.5281/zenodo.12191420
53.
MUYIDDINOV BEKALI, & QORYOG’DIEV Z. (2022). ABOUT THE CONQUEST OF
BUKHARA BY THE KHOREZMSHAHS. International Journal of Philosophical Studies
and
Social
Sciences, 2(3),
158–161.
Retrieved
from
https://www.ijpsss.iscience.uz/index.php/ijpsss/article/view/383
Aprel, 2025-Yil
407
54.
Muyiddinov Bekali Bahodir o’g’li. (2024). History of State Institutions in the Kushan
State, Which Founded Statehood on the Territory of Central Asia. EUROPEAN
JOURNAL OF INNOVATION IN NONFORMAL EDUCATION, 4(9), 184–188.
Retrieved from
https://inovatus.es/index.php/ejine/article/view/4070
55.
Bahodir o’g’li, M. B. (2024). Avesto is an Ancient Written Monument Containing
Information About the Life of the Peoples of Central Asia.
Miasto Przyszłości
,
53
, 970–
https://miastoprzyszlosci.com.pl/index.php/mp/article/view/4982
56.
Muyiddinov Bekali. (2024). SOMONIYLAR DAVLATIDA HARBIYLARGA
BERILGAN E'TIBOR VA HARBIY SAN'AT.
https://doi.org/10.5281/zenodo.14209121
57.
Muyiddinov
Bekali.
(2024).
O'ZLIKNI
NAMOYON
QILISHDA
XALQ
DOSTONLARINING AMALIY AHAMIYATI VA KITOBIY DOSTONLARNING
https://doi.org/10.5281/zenodo.14528916
58.
Sadullayev Umidjon Shokir o'g'li, Muyiddinov Begali Bahodir o'g'li, & Boltayev Oxun
Obid
o'g'li.
(2025).
IBN
SINONING
FALSAFIY
https://doi.org/10.5281/zenodo.14605977
59.
Sadullayev Umidjon Shokir o'g'li, Muyiddinov Begali Bahodir o'g'li, & Boltayev Oxun
Obid o'g'li. (2025). YOSHLAR DUNYOQARASHI SHAKLLANISHIDA MILLIY
TARBIYA VA TAʼLIMNING AHAMIYATI.
https://doi.org/10.5281/zenodo.14606021
60.
Sadullayev Umidjon Shokir o'g'li, Muyiddinov Begali Bahodir o'g'li, & Boltayev Oxun
Obid o'g'li. (2025). BUXORO AMIRLIGIDA 1900-1910-YILLARDAGI IJTIMOIY-
https://doi.org/10.5281/zenodo.14606101
61.
Muyiddinov Bekali. (2025). ILK O'RTA ASRLARGA OID MUG' ARXIVINING
https://doi.org/10.5281/zenodo.14680881
62.
Muyiddinov Bekali Bahodir o'g'li, & Tursuntoshova Sabrina Toshpo'lat qizi. (2025). ABU
RAYHON
BERUNIY
ILMIY
MEROSIDA
TARIX
FANINING
https://doi.org/10.5281/zenodo.14735052
63.
Gadayeva Mohigul Muxamedovna, Toshpo`latova Shaxnoza Shuhratovna, & Muyiddinov
Bekali. (2025). TARIX DARSLARINI O`QITISHDA INTERFAOL METODLARNING
https://doi.org/10.5281/zenodo.14863055
64.
Muyiddinov Bekali, Toshpo'latova Shaxnoza Shuhratovna, & Gadayeva Mohigul
Muxamedovna.
(2025).
TEMURIYLAR
DAVRIDA
KUTUBXONACHILIK,
HUJJATCHILIK
VA
ISH
YURITISHNING
O'ZIGA
Aprel, 2025-Yil
408
65.
Toshpo'latova Shaxnoza Shuhratovna, Gadayeva Mohigul Muxamedovna, & Muyiddinov
Bekali. (2025). BO'LAJAK O'QITUVCHILARNING PEDAGOGIK-PSIXOLOGIK
TAYYORGARLIGINI
TARKIB
TOPTIRISH
https://doi.org/10.5281/zenodo.14863169
