MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
25
KOREYS TILINI O‘QITISHDA DORAMALARDAN
FOYDALANISHNING DIDAKTIK IMKONIYATLARI
Saribayeva Dilfuza Asan qizi
Renessans Taʼlim Universiteti Xorijiy
filologiya kafedrasi oʻqituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.15629601
Annotatsiya.
Ushbu maqolada koreys doramalaridan til o‘rgatish vositasi
sifatida foydalanishning afzalliklari va metodik imkoniyatlari tahlil qilinadi.
Doramalar o‘zining real kommunikativ vaziyatlarga boy mazmuni, madaniy
konteksti va tabiiy til uslubi bilan koreys tilini o‘rganayotgan talabalar uchun
boy til materiali sifatida xizmat qiladi. Maqolada dars jarayonida doramalardan
samarali foydalanish usullari, ularning so‘z boyligini kengaytirish, talaffuzni
yaxshilash va madaniy bilimlarni oshirishdagi roli ko‘rib chiqiladi. Shuningdek,
doramalarning interaktiv topshiriqlar bilan birgalikda qo‘llanilishi orqali
talabalar motivatsiyasi va tilga bo‘lgan qiziqishini oshirish imkoniyati ham
yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
Koreys tili, dorama, til o‘rgatish, autentik material, madaniy
kontekst, kommunikativ kompetensiya, audio-vizual vosita, innovatsion
yondashuv.
So‘nggi yillarda xorijiy tillarni o‘qitish jarayonida o‘quvchilarning
qiziqishini oshirish va ularning kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirish
maqsadida autentik materiallardan foydalanish tobora ommalashmoqda.
Shunday autentik materiallardan biri sifatida koreys doramalari (seriallari) til
o‘rganuvchilar orasida katta qiziqish uyg‘otmoqda. Koreys doramalari nafaqat
tabiiy va kontekstga boy til muhitini taqdim etadi, balki koreys madaniyati,
ijtimoiy odatlari va kundalik hayot tarzi haqida ham keng ma'lumot beradi. Shu
sababli, doramalar til o‘qitish jarayonida nafaqat til ko‘nikmalarini, balki
madaniy bilimlarni ham oshirishda muhim vosita hisoblanadi.
An'anaviy til o‘qitish metodlarida asosan darsliklar va strukturaviy
mashqlar asosiy o‘rin tutadi, biroq bu usullar ko‘pincha o‘quvchilarni to‘liq
qamrab ololmaydi yoki ularning motivatsiyasini pastlatishi mumkin. Doramalar
esa o‘zining jonli va hissiy boy hikoyalari orqali o‘quvchilarning e’tiborini
tortadi, ularni tinglab tushunish, lug‘atni kengaytirish va pragmatik jihatdan
to‘g‘ri nutq ishlatishga rag‘batlantiradi. Shuningdek, vizual va eshitish orqali
taqdim etilgan til materiallari talaffuz, intonatsiya va noverbal ifodalarni
o‘zlashtirishga katta yordam beradi.
Bundan tashqari, doramalar koreys tilini o‘rganuvchilarga madaniy
kontekstni chuqurroq anglash imkonini beradi, bu esa madaniyatlararo
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
26
kommunikatsiya kompetensiyasini shakllantirishda muhim ahamiyatga ega.
Talabalar doramalarda namoyon etilgan ijtimoiy qadriyatlar, odob-axloq
qoidalari va insonlararo munosabatlarni o‘rganib, real hayotdagi muloqot
vaziyatlariga tayyorlanadi.
Asosiy qism
Koreys tilini o‘qitishda doramalar, ayniqsa
사랑의
불시착
(Crash Landing
on You)
kabi ommabop seriallar, o‘quvchilarning tilga bo‘lgan qiziqishini
oshirish va real kommunikativ ko‘nikmalarini shakllantirishda juda samarali
vosita hisoblanadi. Ushbu serial til o‘rganuvchilarga nafaqat grammatika va
lug‘atni, balki madaniy jihatlarni ham amaliy kontekstda o‘rganishga imkon
yaratadi.
1. Tilning tabiiyligi va kontekstga boyligi
사랑의
불시착
(Crash Landing on You)
serialida ishlatiladigan til real
hayotda uchraydigan kundalik so‘zlashuvga juda yaqin. Masalan, serialda
qahramonlar o‘rtasidagi muloqotda ishlatiladigan ko‘plab idiomatik iboralar,
pragmatik jihatdan to‘g‘ri so‘zlashuv shakllari va madaniy kontekstga
moslashgan til elementlari mavjud. Bu o‘quvchilarga so‘zning faqat lug‘aviy
ma’nosini emas, balki uning qanday vaziyatda, qanday ohangda ishlatilishini
tushunishga yordam beradi.
Misol uchun, “
잘
지냈어요
?” (chal chinessoyo?) iborasi “Qalaysiz?” yoki
“Qanday yashayapsiz?” degan savol bo‘lib, bu iboraning ishlatilishi kontekstga
qarab o‘zgarishi mumkin. Serialdagi qahramonlar orasidagi do‘stona yoki rasmiy
munosabatlarda bu ibora turlicha qo‘llaniladi. Bu kabi farqlarni o‘rganish
o‘quvchilarning pragmatik til qobiliyatlarini rivojlantiradi.
2. Madaniy elementlarning o‘rni
Doramada ko‘plab madaniy jihatlar namoyon bo‘ladi, masalan, “Chong” (
정
)
tushunchasi — koreys madaniyatidagi mehr-shafqat va bir-biriga bo‘lgan
samimiy aloqalar, hamda hurmat va odob qoidalari.
사랑의
불시착
(Crash
Landing on You) seriali
da bu tushunchalar qahramonlarning xatti-harakatlari
va so‘zlashuvlarida yaqqol seziladi.
Masalan, serialda qahramonlar bir-biriga murojaat qilganda ishlatiladigan
hurmat shakllari, rasmiy va norasmiy til farqlari ko‘rsatiladi. O‘quvchilar bunday
madaniy jihatlarni o‘rganish orqali nafaqat tilni, balki koreys jamiyatining
ijtimoiy tuzilishini ham tushunib boradilar.
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
27
3. Nutq ko‘nikmalarini rivojlantirish
Doramada eshitish ko‘nikmasini rivojlantirish uchun ko‘plab imkoniyatlar
mavjud. Serialdagi turli janrdagi (hazil, jiddiy, dramatik) muloqotlar
o‘quvchilarga turli talaffuz, intonatsiya va urg‘ularni o‘rganishga yordam beradi.
Misol uchun, qahramonlarning g‘azab yoki quvonch holatlaridagi talaffuz
o‘zgarishlarini eshitib, o‘quvchilar emotsional va kontekstual intonatsiyani
farqlashni o‘zlashtiradilar.
Shuningdek, o‘quvchilar dorama dialoglarini qayta ijro etish, so‘zlashuvni
amalda qo‘llash orqali og‘zaki nutq ko‘nikmalarini mustahkamlash imkoniga ega
bo‘ladilar. Bu interaktiv metod o‘quvchilarni faol ishtirok etishga undaydi.
4. Lug‘at boyligini oshirish
Doramada ishlatilgan so‘z va iboralar o‘quvchilarga keng lug‘at zaxirasini
taqdim etadi. Masalan, har bir sahnada yangi so‘zlar, iboralar, sinonimlar va
frazeologizmlar uchraydi. Ularni kontekstda o‘rganish so‘zning ma’nosini chuqur
anglashga yordam beradi. Shuningdek, dorama bilan birgalikda so‘zlar va
iboralarni o‘zlashtirish uchun lug‘at ishlanmalari va interaktiv mashqlar
qo‘llanilishi mumkin.
5. Motivatsiya va qiziqishni oshirish
Doramalarning qiziqarli va hissiy jihatlari o‘quvchilarning motivatsiyasini
oshiradi. Serial voqealari, qahramonlar hayoti va ularning til ishlatish uslubi
o‘quvchilarda til o‘rganishga nisbatan qiziqishni kuchaytiradi. Bu esa til
o‘rganish jarayonini yanada samarali va izchil qiladi.
6. Metodik tavsiyalar
O‘qituvchilar uchun tavsiya qilinadigan metodlar quyidagilarni o‘z ichiga
oladi:
Serialdan tanlab olingan sahnalarni tinglab tushunish uchun topshiriqlar
tayyorlash.
Dialoglarni tahlil qilib, madaniy va pragmatik jihatlarni o‘rganish.
Rol o‘ynash mashqlari orqali so‘zlashuvni amalda qo‘llash.
Dorama asosida yangi so‘z va iboralarni mustahkamlash uchun lug‘at
ishchi varaqalarini tuzish.
Madaniyatlararo tafovutlarni muhokama qilish uchun dars suhbatlari
tashkil etish.
Shunday qilib,
사랑의
불시착
(Crash Landing on You)
seriali koreys tilini
o‘qitishda nafaqat til ko‘nikmalarini rivojlantirishda, balki madaniy bilimlarni
oshirishda ham muhim o‘rin tutadi. Doramalardan foydalanish orqali ta’lim
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
28
jarayoni yanada interaktiv, qiziqarli va samarali bo‘lib, talabalar tilni yanada tez
va chuqur o‘zlashtirish imkoniga ega bo‘ladi.
Xulosa
사랑의
불시착
(Crash Landing on You)
seriali koreys tilini o‘qitishda
samarali vosita sifatida namoyon bo‘ladi. Ushbu dorama o‘quvchilarga nafaqat
tilning grammatik va lug‘aviy jihatlarini o‘rganish imkonini beradi, balki
madaniy kontekstni chuqur anglashga ham yordam beradi. Serialdagi real
hayotiy dialoglar, intonatsiyalar va madaniy elementlar til o‘rganuvchilarning
kommunikativ va pragmatik ko‘nikmalarini rivojlantiradi.
Interaktiv metodlar — dialoglarni tahlil qilish, rollarni ijro etish, va
madaniy tafovutlarni muhokama qilish — o‘quvchilarning tilga bo‘lgan
qiziqishini oshiradi va ularni faol ishtirok etishga undaydi. Shuningdek,
doramalardan foydalanish motivatsiyani kuchaytiradi, chunki talabalar tilni
o‘rganishni qiziqarli va hayotiy vaziyatlarda qo‘llanadigan jarayon sifatida qabul
qiladi.
Shu sababli, koreys tilini o‘qitishda doramalarning o‘rni beqiyosdir va ta’lim
jarayoniga integratsiyalash samaradorlikni oshirishning muhim omili
hisoblanadi. Kelajakda bunday interaktiv resurslarni yanada ko‘proq joriy etish
va ularni metodik jihatdan boyitish zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Kim, H. J. (2019). Using Korean Dramas in Language Learning: Benefits and
Challenges. Seoul: Korean Language Education Press.
2.
Lee, S. M. (2021). “Pragmatic Competence in Korean as a Foreign
Language: The Role of Authentic Materials.” Journal of Korean Language
Teaching, 35(2), 45-67.
3.
Park, J. Y. (2020). Cultural Aspects in Korean Language Teaching. Busan:
Hanul Publishing.
4.
Smith, J. (2018). Intercultural Communication and Language Learning.
New York: Routledge.
5.
Choi, M. S. (2022). “The Impact of Korean Dramas on Motivation in
Language Learning.” Asian Journal of Applied Linguistics, 12(1), 23-39.
6.
Kim, Y., & Lee, D. (2017). Teaching Korean through Media. Seoul: Korean
Culture and Language Institute.
