Barcha maqolalar - Sharqshunoslik
Maqolalar soni: 762
-
Мазкур мақолада ҳозирги форс тилида термин ясашда иштирок этувчи қадимги ва ўрта форс тили сўз ясаш воситалари ва улардан термин ясаш масалалари таҳлил этилган. Шунингдек, транспорт терминларининг шаклланишида ушбу сўз ясаш унсурларининг аҳамияти, уларнинг ишлатилиш ҳолатлари ўрганиб чиқилган. -
Мазкур мақолада дарий тилидаги аффиксация усули билан ясалган ҳарбий терминлар ясалиш усуллари илмий жиҳатдан ёритиб берилади. Шунингдек, мақолада дарий тилига оид ҳарбий терминларнинг мазмун-моҳияти очиб берилади. -
Мазкур мақолада форс тилида феъл лексикасининг ривожланиш йўллари кўрсатилади. Шунингдек, эроншунос олим Л.С. Пейсиков ва тилшунос М.Р. Ботининг “ Ǜ Ắ Ǜ ” мақоласидаги феъллар ҳақидаги фикрлари ўрганилган. -
Мазкур мақола форс тилидаги копулятив бирликларга оид назарий фикрлар тадқиқи, тилшунос-эроншунос олимларнинг мавзу юзасидан билдирган фикрлари таҳлилига бағишланган. Шунингдек, мақолада копулятив қўшма сўзлар, копулятив фразеологик бирликлар ва эркин копулятив сўз бирикмалари, ҳамда уларни ўзаро фарқлаш ҳақида фикр юритилади. -
Алишер навоийнинг “ҳайрат ул-аброр” достонидаги ўзлашма форсий феълий яримаффикслар асосида сўз ясалишиУшбу мақолада Алишер Навоийнинг “Ҳайрат ул-аброр” достонида учрайдиган -kaš, -sāz, -namāy, -xāh, -paẕīr каби феълий яримаффикслар тавсифланади. Туркий тилда ҳосил қилинган янги сўзлар таҳлилга тортилди.
Sharq mash’ali -
Мақолада пашту тилидаги ўзлашмалар, уларнинг кириб келиш сабаблари ва омиллари ўрганилган. Пашту тилида мавжуд бўлган сермаҳсул ёки каммаҳсул араб, форс, турк, инглиз, рус, франсуз тилидан кириб келган ўзлашмалар таҳлил қилинган. -
Муҳаммад раҳим илҳомнинг ز رﻮﺘﺳد ﺑ یرد نﺎ dastur-e zabân-е dari китоби: асосий тушунчалар ва таҳлилМақолада афғон тилшуноси М.Р. Илҳомнинг дарий тили грамматикасига оид асари ўрганилган. Муаллифнинг дарий тили грамматик қурилиши ҳақидаги назарий қарашлари ва ёндашувлари таҳлил қилинган.
Sharq mash’ali -
Мақолада ХХ асрнинг иккинчи ярмида яшаб ижод қилган таниқли афғон дарийзабон шоири Бориқ Шафеийнинг ҳаёти ва ижоди ёритилган, шоир шеъриятининг ғоявий-тематик мазмуни, услубий қиррилари таҳлил этилган ва унинг мазкур давр афғон адабиётида тутган ўрни борасида мулоҳазалар баён этилган. -
Мазкур мақолада Эрон-Ироқ урушининг ҳозирги замон Эрон адиблари ижодига таъсири ёритилган. Хусусан, уруш мавзусини ёритишда ҳикояларда қўлланган адабий услублар ва кўтарилган ғоялар бир қанча ҳикоянавислар ижоди мисолида таҳлилга тортилган. -
Мақола Амир Хусрав Деҳлавий рубоийларининг таҳлили асосида уларнинг ғоявий ва бадиий тизими билан танишиш, шоирнинг рубоийнавислик соҳасидаги маҳорати қирраларини аниқлаш, бу ижодий жараённинг форс-тожик адабиёти тарихида тутган ўрнини белгилашдек мақсадни ўз олдига қўйган. -
Мақолада янги форс шеъриятининг мумтоз жанрлар билан ўхшаш ва фарқли томонлари, шунингдек, йиллар давомида юзага келган янгиланишлар тадқиқ этилади. Мумтоз жанрларнинг янги қиёфада намоён бўлишига қарамай асл моҳиятини сақлаб қолганлиги ҳақида сўз юритилади. -
Ушбу мақолада форс-тожик мумтоз адабиётининг йирик вакили Абдураҳмон Жомий ғазалиёти мисолида араб алифбосидаги айрим ҳарфларнинг поэтик маъно ва образ яратишдаги ўрни ҳақида фикр юритилади. Адабий матнлар таҳлили асосида шоирнинг ҳарфлардан фойдаланишдаги юксак истеъдоди ёритилади. -
Ушбу мақолада мумтоз форс адабиётида ҳикоят жанрининг келиб чиқиши ва тарихий тараққиёти ҳақида баҳс юритилади. Ҳикоятнинг жанрий қўлланилиши ҳамда насрий ва назмий асарларда унинг мақоми ҳақида алоҳида тўхталиб ўтилган. -
Бу мақолада Раҳнавард Зарёбнинг “Тилсимланган шаҳар” номли ҳикоясидаги сюжет линияси таҳлил қилинади. Ҳикоя ҳали ҳаётнинг аччиқ чучугини татимаган содда боланинг тилидан баён қилинади. Аммо бу содда баён замирида афғон жамиятининг аччиқ ҳаётий муаммолари ўз инъикосини топади. -
Мақолада бугунги техника дунёси даврида матн ва овозли манбаларга, хусусан, классик бадиий адабиётга оид бадиий тимсоллар ва рамзларни таҳлил қилишда замонавий технология имкониятларининг ўрни, кўндаланг турган долзарб вазифалар ҳақида сўз юритилади. Маданиятлараро мулоқотни юзага келтиришда ахборот технологияларининг имкониятлари ҳақида сўз боради. -
Ушбу мақолада Амир Темур узугига нақшланган учта ҳалқа шакли ҳамда унга ёзилган “ростий рустий” жумласи манбашунослик ва матншунослик жиҳатидан таҳлил қилинди. Бунда учта думалоқ шакл ва ҳикматли сўзнинг уйғунлик касб этишига диққат қаратилди. -
Chet tili darslarida maxsus adabiyotni o'qitish metodikasi (arxitektura materiallari asosida)Мақолада чет тилида мутахассисликка оид махсус адабиёт таҳлили меъморчилик соҳасига оид матн ва терминлар, уларни таржима қилиш усуллари орқали ёритилади. Меъморчилик соҳасига оид матн терминологиясини ўқитишда муайян терминларнинг араб, форс, грек ва лотин тилларидан тўлиқ ўзлаштирилганлиги ва уларнинг муқобилсиз лексикага эга эканлиги очиб берилган.
Sharq mash’ali -
Мақола В.В. Бартолднинг тадқиқотларидаги Ҳирот шаҳри тарихига бағишланган. Мақолада тарихнавислик таҳлил, замон таъсири, В.В. Бартолднинг тадқиқотларидаги ижобий ва салбий томонлар, шунингдек Темурийлар даврида Ҳирот шаҳрининг тарихини ўрганиш соҳасидаги истиқболли йўналишлар кўрсатилган. -
Ўзбекистоннинг марказий осиёда барқарор ижтимоий-сиёсий муҳитни шакллантириш сиёсатида афғонистон омилиМазкур мақолада Марказий Осиёдаги ижтимоий-сиёсий муҳитнинг барқарорлигини таъминлаш ҳамда минтақавий тараққиёт салоҳиятини янги даражага кўтариш жараёнларидаги Афғонистон омили, бу борадаги Ўзбекистоннинг халқаро ташаббуслари таҳлил қилинади. Шунингдек, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришни бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси асосида Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасидаги яхши қўшничилик муносабатларининг изчил ривожланиши очиб берилди.
Sharq mash’ali -
Ушбу мақолада навоийшунос олима Суйима Ғаниеванинг адабиётшунослик, шарқшунослик, таржимачилик, матншунослик ва манбашунослик йўналишларида қилган илмий тадқиқот ишлари ҳақида сўз юритилган. Олиманинг ҳаёт ва ижод йўли, турли олимларнинг у ҳақидаги эътирофлари, навоийшунос сифатида фандаги улкан ютуқлари тўғрисида фикрлар билдирилган. Шунингдек, хорижлик ҳамкорлар билан илмий соҳада улкан ютуқларга эришиб, чет элларда мақолаларнинг чоп этилиши, буларнинг барчаси натижасида давлат томонидан муносиб тақдирланиши ва Ўзбекистон Қаҳрамони унвонига сазовор бўлиши ҳақида мухтасар маълумот берилган. -
Форс тилининг лексик таркибини кузатсак бир қанча туркий элементларни учратишимиз мумкин. Бу бевосита форсий ва туркий забон халқларнинг турли жабҳалардаги узоқ ўтмишга эга алоқалари мевасидир. -
Инновацион фикрлайдиган ёш авлодни вояга етказиш — мамлакатимиз мустақил демократик тараққиётининг етакчи асоси
Sharq mash’aliМазкур илмий мақолада ёшларда инновацион тафаккурни юксалтиришнинг жамият демократик тараққиётидаги улкан аҳамияти билан боғлиқ долзарб масалалар таҳлил қилинган.
-
Барча халқлар маданиятининг муҳим қисми ўтмиш даврдаги бой адабий меросни ўзига сингдирган, чуқур анъаналарга эга адабиёт ҳисобланади. Ҳозирги замон ёзувчилари архетип сюжетлар, образлар, мотивлардан фойдаланиб, замонавий воқеликка тадбиқ этиб, китобхонларнинг дунёқарашини бойитишмоқда. Замонавий ёзувчиларнинг ижодий мақсади ўтмишдаги маданий қадриятларни модификация қилиш, бугунги воқеликни мифопоэтика орқали янгича идрок этишдир.
-
Мақолада XV–XVII асрларда Қутбшоҳлар ҳокимияти даврида яшаб ижод қилган шоирлар – Қули Қутбшоҳ, Султон Иброҳим ва унинг ворислари – Муҳаммад ва Абдулла ва улар яратган куллиётлар, Муҳаммад Мазҳаруддин ибн Нишотий ва унинг “Иршоднома” маснавийси, “Сукҳ Саҳела” ва 1610 мисрали “Ҳужжат ал-бақа” ва кўплаб голкондалик шоирлар – Аминуддин Аъла, Камол Хон Рустамий, Мирзо Муҳаммад Муқимий каби дакҳинийда қалам тебратган мутасаввиф шоирлар ижоди хусусида сўз боради.
-
Илмий ахборотда суриялик олим Муҳаммад Юсуф Хатторнинг “Тасаввуф қомуси” номли йирик асарининг тасаввуф илми тадқиқотлари учун муҳим манба эканлиги ҳақида сўз юритилади.
