78
OʻSMIRLARNING ZIDDIYATSIZ SHAXSLARARO MUNOSABATLARGA KIRISHA
OLISHIDA SEPARATSIYANING AHMIYATI
Muxamedova Madinaxon Baxodirovna
Nizomiy nomidagi TDPU– mustaqil tadqiqotchi
424 DMTT psixologi, Toshkent shahri
https://doi.org/10.5281/zenodo.15220449
Annotatsiya.
Oʻsmirlik davri — shaxsning rivojlanishidagi muhim bosqich boʻlib, bu davrda
oʻsmirlar oʻzligini, ijtimoiy rolini va boshqalar bilan aloqalarini shakllantiradilar. Ushbu maqolada
oʻsmirlarning ziddiyatsiz shaxslararo munosabatlarga kirisha olishida separatsiyaning ahamiyati
koʻrib chiqiladi. Separatsiya — bu oʻsmirning ota-onalaridan yoki boshqa muhim shaxslaridan
mustaqil boʻlish jarayoni hisoblanadi. Bu jarayon oʻsmirlarning ijtimoiy va emotsional
rivojlanishida muhim rol oʻynaydi.
Separatsiya
— bu psixologik jarayon boʻlib, oʻsmirlar oʻzlarini ota-onalaridan yoki boshqa
muhim shaxslaridan ajratish, mustaqil shaxs sifatida shakllanishidir. Bu jarayon, odatda, oʻsmirlik
davrida boshlanadi va oʻsmirlarning ijtimoiy, emotsional va kognitiv rivojlanishiga ta’sir
koʻrsatadi. Separatsiya jarayoni muvaffaqiyatli oʻtsa, oʻsmirlar oʻzlarini mustaqil va mas’uliyatli
shaxslar sifatida his qilishlari mumkin.
Oʻsmirlar va ziddiyatsiz munosabatlar
Oʻsmirlar oʻzaro munosabatlarda ziddiyatlardan qochishga intilishlari mumkin. Bunday
ziddiyatsiz munosabatlar oʻsmirlarning ijtimoiy koʻnikmalarini rivojlantirishga yordam beradi.
Oʻsmirlar oʻzaro munosabatlarida muammolarni hal qilish, empatiya koʻrsatish va ijtimoiy
qoidalarni tushunish kabi koʻnikmalarga ega boʻlishlari zarur.
Separatsiyaning oʻsmirlar munosabatlariga ta’siri
Separatsiya jarayoni muvaffaqiyatli oʻtgan oʻsmirlar oʻzaro munosabatlarda koʻproq oʻziga
ishongan va mustaqil boʻlishadi. Psixologlar, masalan, Erik Eriksonning rivojlanish nazariyasiga
koʻra, oʻsmirlik davrida shaxsning identifikatsiya va mustaqillikni qabul qilish jarayoni muhimdir.
Agar oʻsmirlar separatsiya jarayonini muvaffaqiyatli oʻtkazsa, ular oʻzaro munosabatlarda
ziddiyatlarga duch kelmasliklari yoki ularni samarali hal qilishlari mumkin.
Bir qator psixologik tadqiqotlar separatsiyaning oʻsmirlar munosabatlariga ta’sirini
oʻrgandi. Masalan, K. H. Bowers va A. M. H. Voyer (2015) tomonidan oʻtkazilgan tadqiqotlar shuni
koʻrsatadiki, oʻsmirlar oʻz ota-onalaridan mustaqil boʻlganda, ular ijtimoiy koʻnikmalarini
yaxshilaydi va ziddiyatsiz munosabatlarni oʻrnatish qobiliyatini oshiradi.
Xulosa
Separatsiya jarayoni oʻsmirlarning ziddiyatsiz shaxslararo munosabatlarga kirisha olishida
muhim ahamiyatga ega. Muvaffaqiyatli separatsiya oʻsmirlarning oʻziga boʻlgan ishonchini
oshiradi, ijtimoiy koʻnikmalarini rivojlantiradi va ziddiyatlarni samarali hal qilish qobiliyatini
ta’minlaydi. Oʻsmirlar uchun bu jarayonni qoʻllab-quvvatlash va ularga mustaqil boʻlishda yordam
berish muhimdir.
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: Norton.
2.
Bowers, K. H., & Voyer, A. M. H. (2015). The Role of Separation in Adolescent Development.
Journal of Adolescent Research, 30(5), 563-586.
3.
Харламенкова Н.Е. Кумыкова Е.В., Рубченко А.К. Психологическая сепарация: подходы,
проблемы, механизмы. - М : Институт психологии РАН, 2015.
