29
O’QUVCHILARNING MUVAFFAQIYATINI KUZATISHDA MENEJMENTNING ROLI
Djumaniyazova Muxayyo Atabekovna
Toshkent shahar Yangihayot tumani
329-maktab ingliz tili o’qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14062681
Annotatsiya:
Ta’lim tizimining samaradorligi o‘quvchilarning muvaffaqiyatini aniqlash va
ularga yetarlicha ko‘mak berish orqali oshirilishi mumkin. Ushbu tadqiqotda ta'lim
muassasalarida menejmentning o‘quvchilarning muvaffaqiyatini kuzatish va ularni
rag‘batlantirishdagi roli o‘rganilgan. Mavzuning dolzarbligi shundaki, o‘quvchilarning
muvaffaqiyati ta'lim jarayonining asosiy ko‘rsatkichlaridan biri hisoblanadi va ularni muntazam
kuzatib borish va qo‘llab-quvvatlash jarayonlari ta'lim sifatini oshirishda muhim ahamiyat kasb
etadi.
Kalit so’zlar.
Menejment, o’quvchilar, samaradorlik, ta’lim sifati.
Аннотация.
Эффективность системы образования можно повысить, определяя
успехи учащихся и обеспечивая им адекватную поддержку. В данном исследовании
рассматривается роль менеджмента в образовательных учреждениях в контроле и
мотивации достижений учащихся. Актуальность темы заключается в том, что успешность
учащихся является одним из основных показателей образовательного процесса, а
процессы регулярного контроля и поддержки имеют важное значение в повышении
качества образования.
Ключевые слова.
Менеджмент, студенты, эффективность, качество образования.
Abstract.
The effectiveness of the education system can be increased by determining the
success of students and providing them with adequate support. This study examines the role of
management in educational institutions in monitoring and motivating student achievement. The
relevance of the topic is that the success of students is one of the main indicators of the educational
process, and the processes of regular monitoring and support of them are important in improving
the quality of education.
Key words.
Management, students, efficiency, quality of education.
Ta’lim muassasalarining asosiy vazifasi - bilim berish va o‘quvchilarning muvaffaqiyatiga
ko‘maklashishdir. Zamonaviy ta'lim tizimida o‘quvchilar bilimini kuzatish va baholash jarayonlari
muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu jarayonlar ta'lim muassasalarida menejment tomonidan
tashkil qilinadi va nazorat qilinadi. Boshqaruvning samarali mexanizmlari orqali o‘quvchilarning
kuchli va zaif tomonlarini aniqlash, o‘z vaqtida yordam ko‘rsatish va ularning muvaffaqiyatini
oshirish mumkin. Mazkur tezisning maqsadi - o‘quvchilarning muvaffaqiyatini kuzatish
jarayonida menejmentning o‘rni va ahamiyatini aniqlashdir.
Ta'limda menejment jarayoni o‘quv jarayonini rejalashtirish, tashkil etish va nazorat qilishni
o‘z ichiga oladi. Ta'lim menejmenti - ta'lim tizimining sifatini oshirishga qaratilgan boshqaruv
tizimi bo‘lib, o‘quvchilar va o‘qituvchilar o‘rtasidagi hamkorlikni muvofiqlashtiradi. Bunda
boshqaruvning asosiy funksiyalari, xususan, rejalashtirish, tashkil qilish, motivatsiya va nazorat,
o‘quvchilarning muvaffaqiyatini ta'minlash uchun samarali usulda qo‘llaniladi.
O‘quvchilarning muvaffaqiyatini kuzatishda bir qator nazariy yondashuvlar mavjud.
Masalan, maqsadli nazorat nazariyasiga ko‘ra, o‘quvchilarning ma'lum bir maqsadlarga erishish
darajasi baholanadi. Ta'limda qayta aloqa mexanizmi esa o‘quvchilarning yutuqlari va
30
kamchiliklari haqida axborot almashinuvini ta'minlaydi. Ushbu nazariyalar menejment
tomonidan o‘quvchilarni kuzatish jarayonida samarali qo‘llaniladi.
O‘quvchilarning muvaffaqiyatini kuzatishda eng muhim qadam ularning bilim darajasini
doimiy baholab borishdir. Ta'lim menejmenti o‘quvchilarning harakatlarini tizimli ravishda
kuzatib borish va ularning o‘zlashtirish darajasini baholash uchun turli usullarni qo‘llaydi. Shu
jumladan, o‘quvchilar bilimini tekshirish uchun reyting tizimi, testlar, baholash ko‘rsatkichlari va
boshqa nazorat shakllari qo‘llaniladi.
Har bir o‘quvchining o‘ziga xos o‘qitish uslubi va individual yondashuvni talab qilishi
mumkin. Menejment o‘quvchilarning ehtiyojlarini aniqlash orqali individual yondashuvni
ta'minlaydi. Bunda har bir o‘quvchining imkoniyatlari va qobiliyatlarini hisobga olib, ularga mos
sharoit va resurslar taqdim etiladi. Bu jarayon ta'lim jarayonining samaradorligini oshiradi va har
bir o‘quvchining muvaffaqiyatini ta'minlashga yordam beradi. Motivatsiya ta'limda muhim rol
o‘ynaydi, shuning uchun o‘quvchilarni rag‘batlantirish ham menejmentning asosiy vazifalaridan
biridir. Rag‘batlantirishning turli shakllari, masalan, yuqori baho, maqtov, tan olinish, va
boshqalar o‘quvchilarni yanada faol o‘qishga undaydi. Ta'lim menejmenti rag‘batlantirish tizimini
takomillashtirib, o‘quvchilarning motivatsiyasini oshiradi.
O‘quvchilar muvaffaqiyatini kuzatishda menejment tomonidan qayta aloqa tizimi joriy
etiladi. Ushbu tizim o‘quvchilar va o‘qituvchilar o‘rtasida samarali axborot almashinuvini
ta’minlaydi. Masalan, o‘quvchilar o‘z kamchiliklarini aniqlash va ularni tuzatish uchun o‘z
o‘qituvchilari bilan muntazam muloqotda bo‘lishi mumkin. Bu jarayon o‘quvchilar uchun muhim
ahamiyat kasb etadi, chunki ular o‘z bilimlarini rivojlantirish va o‘qishdagi muvaffaqiyatlarini
oshirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Ta'lim muassasalarida o‘quvchilar muvaffaqiyatini kuzatish jarayonida menejmentning o‘rni
katta. Samarali menejment orqali o‘quvchilarning bilim olish jarayoni kuzatib boriladi, ularning
bilim darajasi muntazam ravishda baholanadi va kamchiliklar o‘z vaqtida tuzatiladi. Bu esa ta'lim
jarayonining sifatini oshirishga yordam beradi.
Ayrim yetakchi ta'lim muassasalarida o‘quvchilarning individual ehtiyojlarini inobatga olish
va ularni rag‘batlantirish orqali muvaffaqiyatli natijalarga erishilgan. Bu muassasalar o‘z
o‘quvchilarining muvaffaqiyatini kuzatish va qo‘llab-quvvatlash jarayonida menejmentning
yuqori samaradorligini ko‘rsatdi.
O‘quvchilar muvaffaqiyatini kuzatishda menejment bir qator muammolarga duch keladi.
Masalan, o‘qituvchilar va o‘quvchilar orasida aloqa yetarlicha samarali bo‘lmasligi, resurslarning
yetishmasligi va vaqtning yetarli bo‘lmasligi kabi omillar kuzatiladi. Bundan tashqari, ta'lim
muassasalarida individual yondashuvni ta'minlash qiyinchilik tug‘dirishi ham mumkin. Mazkur
muammolarni hal qilish uchun ta'lim menejmenti qayta aloqa tizimlarini takomillashtirishi,
o‘qituvchilar uchun qo‘shimcha resurslar ajratishi va har bir o‘quvchiga individual yondashuvni
qo‘llab-quvvatlashi zarur. Shuningdek, o‘qituvchilar va o‘quvchilar o‘rtasidagi samarali muloqotni
ta’minlash uchun menejment tomonidan muntazam ravishda treninglar va seminarlari o‘tkazilishi
maqsadga muvofiqdir.
O‘quvchilarning muvaffaqiyatini kuzatishda menejmentning o‘rni va ahamiyati katta.
Samarali boshqaruv orqali o‘quvchilarning yutuqlari kuzatib boriladi, ularga ko‘mak beriladi va
zarur holatlarda individual yondashuv amalga oshiriladi.
31
References:
1.
Karimov, Z. Ta'lim jarayonida menejmentning yangi tamoyillari. Toshkent: Innovatsiya va
rivojlanish, 2021.
2.
Yusupov, O. A. O‘quvchilarning bilimlarini rivojlantirishda menejmentning roli. Toshkent:
Fan va texnologiya, 2022.
3.
Xolboev, E. T. Ta'lim boshqaruvi va o‘quvchilarning muvaffaqiyatini kuzatish usullari. Nukus:
Qoraqalpog‘iston, 2023.
4.
Abdurashidov, K. Ta'limda menejment va zamonaviy yondashuvlar. Toshkent: Milliy
Universitet nashriyoti, 2020.
5.
Qo‘chqorov, I. Raqamli davrda ta'lim menejmenti. Toshkent: Ma'naviyat va ma'rifat, 2021.
