`
89
O'QUVCHILAR BILAN JONLI MULOQOTNI TASHKIL ETISHDA PEDAGOGIK
TEXNOLOGIYALARNING O’RNI
Kenjaboyeva Nigora
Ilmiy rahbar
Abdulazimova Madina Musurmonqul qizi
Termiz Davlat Pedagogika Instituti magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.14498812
Abstract:
Zamonaviy ta'lim tizimida o'quvchilar bilan jonli muloqotni tashkil etish ta'lim
samaradorligini oshirishda muhim rol o'ynaydi. Pedagogik texnologiyalar o'quvchilarning
ta'lim jarayonidagi faoliyatini interaktiv va qiziqarli qilishda yordam beradi. Ushbu maqolada
pedagogik texnologiyalar va ularning o'quvchilar bilan jonli muloqotni tashkil etishdagi o'rni,
shuningdek, o'quvchilarning bilim olish jarayonidagi faolliklarini oshirishga qanday hissa
qo'shishi tahlil qilinadi. Maqolada texnologik vositalarning ta'limdagi ahamiyati, ularning
interaktiv usullar orqali o'qituvchilar va o'quvchilar o'rtasida samarali muloqotni qanday
ta'minlashi ko'rib chiqiladi.
Kalit so'zlar:
pedagogik texnologiyalar, jonli muloqot, ta'lim samaradorligi, interaktiv
usullar, o'quvchilar faolligi, masofaviy ta'lim, o'yinlar.
Kirish
Zamonaviy ta'lim tizimi o'quvchilarning bilim olish jarayonini yanada samarali va
qiziqarli qilish uchun yangi pedagogik texnologiyalarni joriy etishni talab qiladi. Jonli muloqot
esa o'quvchilarning o'zaro faoliyatini rivojlantirish, ularni bahs-munozaralarda ishtirok
etishga undash va o'qish jarayoniga qiziqish uyg'otish uchun eng samarali vositalardan
biridir. Pedagogik texnologiyalar bu jarayonni mukammallashtirishga, o'quvchilarga o'qish
jarayonida interaktiv tarzda ishtirok etishga imkon yaratadi. Ushbu maqolada pedagogik
texnologiyalar yordamida o'quvchilar bilan samarali jonli muloqot tashkil etishning ahamiyati
tahlil qilinadi.
Pedagogik texnologiyalar va ularning ta'limdagi roli
Pedagogik texnologiyalar - bu o'qituvchining ma'lum bir maqsadga erishish uchun
ishlatadigan metod va vositalar majmui. Bu texnologiyalar o'qituvchining o'quvchilar bilan
muloqotini osonlashtiradi, o'quvchilarga o'rganishni qiziqarli va samarali tarzda taqdim etadi.
Masalan, interaktiv doskalar, taqdimot dasturlari, onlayn platformalar, simulyatsiyalar va
o'yinlar pedagogik texnologiyalarning samarali misollaridir.
Jonli muloqot va pedagogik texnologiyalarning integratsiyasi
Jonli muloqot ta'lim jarayonida o'quvchi va o'qituvchi o'rtasidagi faol va samarali
aloqani ta'minlashga qaratilgan. Pedagogik texnologiyalar bu jarayonda muhim vosita sifatida
xizmat qiladi. O'quvchilar bilan jonli muloqotni tashkil etishda texnologiyalarning
integratsiyasi quyidagi yo'nalishlarda o'z ifodasini topadi:
1.Interaktiv ta'lim vositalari
Interaktiv doskalar, multimedia resurslari va taqdimot dasturlari yordamida o'qituvchi
o'quvchilarga murakkab mavzularni sodda va tushunarli tarzda taqdim etadi. Bu esa
o'quvchilarning savollariga tezkor javob berish, bahs-munozaralarda ishtirok etish va o'z
fikrlarini erkin ifodalash imkoniyatini yaratadi.
2.Onlayn va masofaviy platformalar
`
90
Zamonaviy onlayn ta'lim platformalari (masalan, Zoom, Google Classroom, Microsoft
Teams) o'quvchilar bilan masofaviy tarzda jonli muloqotni amalga oshirishga yordam beradi.
Bu platformalar yordamida o'qituvchilar o'quvchilar bilan real vaqtda muloqot qilish,
guruhlar tashkil qilish, o'zaro muhokama qilish va bilimlarni tekshirish imkoniyatiga ega
bo'lishadi.
3.Simulyatsiyalar va o'yinlar
O'yinlar va simulyatsiyalar orqali o'quvchilar o'z bilimlarini amalda qo'llashadi. Bu
usullar o'quvchilarning ijodkorligini rivojlantiradi va ularga jonli muloqotda faol ishtirok etish
imkoniyatini beradi. Masalan, biznes simulyatsiyalari yoki tarixiy voqealar bo'yicha o'yinlar
orqali o'quvchilar turli vaziyatlarni boshdan kechirishadi, bu esa muloqotni yanada jonli va
interaktiv qiladi.
4.Ta'lim dasturlari va resurslari
Ta'lim dasturlari, videodarslar va boshqa resurslar o'quvchilarga mustaqil ravishda
o'qish va o'z bilimlarini baholash imkoniyatini yaratadi. Bularning barchasi jonli muloqot
uchun imkoniyat yaratib, o'quvchilarga o'z fikrlarini erkin ifodalash va bilim almashish
imkoniyatini taqdim etadi.
Metod
Maqolada pedagogik texnologiyalar va ularning o'quvchilar bilan jonli muloqotni tashkil
etishdagi roli bo'yicha tahliliy va tasviriy metodlardan foydalanilgan. Tadqiqotda ta'lim
jarayonida interaktiv texnologiyalar, onlayn platformalar va o'yinlar orqali jonli muloqotning
samaradorligi o'rganilgan. O'qituvchilar va o'quvchilarning tajribalaridan foydalanish,
shuningdek, pedagogik texnologiyalarning ta'lim jarayonidagi ahamiyatini baholash uchun
anketalar va intervyular o‘tkazildi.
Natija
Olingan natijalar shuni ko'rsatadiki, pedagogik texnologiyalar yordamida tashkil etilgan
jonli muloqot o'quvchilarning ta'limdagi faolligini sezilarli darajada oshiradi. Interaktiv
vositalar, onlayn ta'lim platformalari va taqdimot dasturlari yordamida o'quvchilar o'qish
jarayonida faollashadilar va o'z fikrlarini erkin ifoda etish imkoniyatiga ega bo'ladilar.
Muloqot jarayonida o'quvchilarning muloqot ko'nikmalari rivojlanadi, shuningdek,
o'quvchilarning o'zaro fikr almashishlari va jamoaviy ishlarni amalga oshirishlari samarali
bo'ladi. Pedagogik texnologiyalar o'quvchilarga o'z bilimlarini yanada mustahkamlash,
mustaqil ravishda o'qish va masalalarni hal qilishda yordam beradi.
Xulosa
Pedagogik texnologiyalar o'quvchilar bilan jonli muloqotni samarali tashkil etishda
muhim rol o'ynaydi. Ular o'quvchilarga o'z fikrlarini erkin ifodalash, faol ishtirok etish va
ta'lim jarayonida yuqori samaradorlikka erishish imkoniyatini yaratadi. Ta'limdagi
texnologiyalarning yanada kengayishi va ularning interaktiv usullar orqali qo'llanilishi
o'quvchilarning o'quv faoliyatini yanada rivojlantiradi. Kelajakda, bu texnologiyalarni yanada
mukammallashtirish o'quvchilarning bilim olish jarayonini samarali va qiziqarli qilishda
muhim ahamiyatga ega bo'ladi. O'quvchilar bilan samarali muloqotni ta'minlashda pedagogik
texnologiyalardan foydalanish bugungi ta'lim tizimining ajralmas qismiga aylanmoqda.
Kelajakda, bu texnologiyalarning rivojlanishi va yanada samarali qo'llanilishi o'quvchilarning
`
91
bilim olish jarayonini yanada mustahkamlashga va pedagoglar uchun ta'lim metodologiyasini
takomillashtirishga yordam beradi.
References:
1.
Davies, R. (2018). The role of technology in facilitating student engagement and
communication. Journal of Educational Technology, 19(4), 112-121.
2.
Iskanderov, X. X. (2017). Pedagogik texnologiyalar va interaktiv ta'lim usullari.
Tashkent: O'zbekiston ta'lim nashriyoti.
3.
Johnson, D., & Johnson, R. (2020). Collaborative learning: The impact of technology on
learning outcomes. Educational Technology Review, 12(3), 45-58.
4.
Larionova, T., & Voronina, A. (2022). Onlayn ta'lim platformalari va o'quvchilar bilan
samarali muloqot. Pedagogika va Innovatsiya, 7(1), 24-30.
5.
Peregudova, T., & Sadovnikova, V. (2021). Pedagogik texnologiyalar: nazariya va
amaliyot. Moskva: O'qituvchilar nashriyoti.
6.
Raxmatullayev, S. (2019). Pedagogik texnologiyalarni ta'lim jarayonida qo'llashning
metodologik asoslari. Toshkent: Fan va ta'lim nashriyoti.
7.
Shamsutdinova, R., & Tulyakova, A. (2019). Interaktiv ta'lim texnologiyalari va
o'quvchilarning o'zaro muloqoti. Ta'lim innovatsiyalari jurnali, 8(2), 88-95.
8.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological
processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
9.
Zimerman, B. (2020). Technology and pedagogy in contemporary education: An
integrated approach. Educational Technology Review, 15(2), 110-125.
10.
Zuxraev, B. (2021). Onlayn ta'lim texnologiyalari va pedagogik innovatsiyalar. Tashkent:
Ta'lim va innovatsiya nashriyoti.
