№ 9 (2025) Прикладные науки в современном мире: проблемы и решения

Экспертиза тайинлаш ва эксперт хулосасини баҳолаш тартибини такомиллаштиришнинг энг муҳим йўналиши – уларнинг холислиги, аниқлиги ва ишончлилигини таъминлашдир. Юқорида келтирилган муаммолар ва уларни ҳал этиш бўйича таклифлар эксперт хулосаларининг сифатини ошириш, уларнинг ишончлилигини ва шаффофлигини таъминлашга қаратилган. Ушбу таклифларни жорий қилиш орқали суд, ҳуқуқ ва бошқа органлар қарорлари тўғри ва ҳаққоний бўлишини таъминлаш мумкин.

Maqolada yuksak intellektual bilim, kuchli intuitiv qobiliyat va teran ijodiy eruditsiya birligi filologiya fanlari doktori, prof. K.Quramboyev munaqqidlik faoliyati misolida tadqiq qilinadi. Unda qardosh tillardan tarjima malakasi, adabiy aloqalar tadriji hamda ijodiy ta’sir omillariga e’tibor qaratiladi, buyuk siymolar ijodi tahlili tekshiriladi. XX asr 70-yillarida fan sahniga chiqqan mutaxassis nazariy tajribasi joriy adabiyotshunoslik aspektida umumlashtiriladi.

Mazkur maqolada zamonaviy axborot texnologiyalarining umumta’lim maktab o‘quvchilari orasida sog‘lom turmush tarzini shakllantirishdagi roli va imkoniyatlari tahlil qilinadi. Raqamli vositalarning ta’siri nafaqat o‘quvchilarning jismoniy faolligini oshirish, balki ularning ruhiy holatini, ovqatlanish madaniyatini, gigiyena ko‘nikmalarini shakllantirishga ham xizmat qilishi mumkinligi ilmiy asosda yoritiladi. Maqolada ilg‘or xorijiy va mahalliy tajribalar, pedagogik texnologiyalar, tahliliy yondashuvlar va natijaviy strategiyalar keltirilgan.

Ushbu maqolada maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarning jismoniy faolligini oshirishda samarali pedagogik yondashuvlar qo‘llanilishi muhokama qilinadi. Tadqiqot davomida kuzatuv, so‘rovnoma va eksperimental usullar yordamida mavjud holat o‘rganilib, jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarining faollashtiruvchi omillari tahlil qilindi. O‘yin texnologiyalari, integratsiyalashgan, individual va rag‘batlantiruvchi yondashuvlarning samaradorligi amaliy misollar asosida asoslab berilgan. Maqola natijalarida jismoniy faollikni oshirish bo‘yicha takliflar berilib, ularning maktabgacha yoshdagi bolalarning sog‘lom rivojlanishidagi o‘rni yoritilgan.

Ушбу мaқoлaдa Қуръoни кaримни ўргaниш, уни ўргaтиш, тaфсир илмининг шaрaфи, бу илм билaн шуғуллaнгaнлaрнинг фaзилaти, юртимиздaн чиққaн, Қуръoни кaримни ўзбек тилидa тaфсир қилгaн улaмoлaр ҳaқидa ўқиш мумкин.

Анемия, являясь одним из проявлений хронических заболеваний почек (ХБП) у детей, характеризуется снижением уровня эритроцитов и гемоглобина ниже нормальных значений.

Mazkur maqolada shaxmatning o‘sib kelayotgan yoshlarning aqliy rivojlanishiga ta’siri tahlil qilinadi. Tadqiqot shaxmat o‘yinining mantiqiy tafakkur, xotira, strategik rejalashtirish, qaror qabul qilish va kreativ tafakkurni rivojlantirishdagi rolini ko‘rsatib beradi. Shuningdek, shaxmatning ta’lim jarayonidagi o‘rni va uning yoshlarning ijtimoiy-emotsional rivojlanishiga ta’siri muhokama qilinadi. Ilmiy manbalar va tadqiqot natijalariga asoslangan holda, shaxmatning maktab va oliy ta’lim tizimiga integratsiyasining dolzarbligi tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada maktab yoshidagi futbolchilarni gigiyenik tarbiyalash masalasi har tomonlama tahlil qilinadi. Bolalar va o‘smirlar sportida, xususan futbolda, jismoniy faollikning yuqori darajada bo‘lishi bola organizmiga salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi uchun to‘g‘ri gigiyenik tarbiya juda muhim ahamiyat kasb etadi. Maktab yoshi inson hayotida jismoniy, ruhiy va psixologik rivojlanishning eng faol davri bo‘lib, bu bosqichda to‘g‘ri shakllangan gigiyena ko‘nikmalari nafaqat sog‘lom turmush tarzini yuritish, balki sportda yuqori natijalarga erishishga ham xizmat qiladi.

Mazkur maqolada Bino va inshoatlar kadastr ishlarini tuzish Toshkent arxitektura-qurilish universiteti muhandislik fakulteti binosi misolida ko‘rsatilgan bo‘lib, Kadastr yig‘ma jildini shakllantirish  bosqichlari keltirib o‘tilgan.

Mazkur maqolada Islom tarixidagi eng muqaddas va mo‘jizaviy hodisalardan biri bo‘lgan Isro va Me’roj voqeasining ma’naviy-ma’rifiy mohiyati tahlil qilinadi. Ushbu hodisa nafaqat Payg‘ambar alayhissalomning ilohiy yuksalishi sifatida, balki butun musulmon ummati uchun axloqiy, tarbiyaviy va ruhiy saboqlar manbai ekani asoslab beriladi. Maqolada Isro va Me’rojning Qur’oni karim va hadisdagi o‘rni, tarixiy manbalardagi izohi, bugungi axloqiy hayotga ta’siri hamda uni yoshlarga to‘g‘ri yetkazishning ma’rifiy vositalari ilmiy nuqtai nazardan yoritiladi.

"Giyohvandlik – asr vabosi" mavzusidagi ushbu ishda giyohvand moddalarni inson hayotiga, jamiyatga va kelajak avlodlarga yetkazayotgan salbiy ta’siri muhokama qilinadi. Giyohvandlik faqat shaxsiy muammo emas, balki global ijtimoiy muammodir. Ushbu mavzu doirasida giyohvand moddalarining turlari, ularning inson organizmiga ta’siri, bu illatga olib keluvchi omillar va unga qarshi kurashish chora-tadbirlari yoritiladi. Shuningdek, yoshlar o‘rtasida profilaktika ishlarining ahamiyati, oila va ta’lim muassasalarining roli haqida ham fikr yuritiladi. Ishning maqsadi – giyohvandlikning xatarlarini ochib berish, jamiyatda sog‘lom turmush tarzini shakllantirishga hissa qo‘shishdir.

Mazkur maqola jinoyat protsessida majburlov choralarining ahamiyatini tahlil qilishga bag‘ishlangan. Jinoyat protsessining asosiy maqsadlaridan biri jinoyatchilikni oldini olish va adolatli sudlovni ta'minlashdir. Majburlov choralarining (masalan, hibsga olish, garovga qo‘yish, ma’muriy jazolar va hokazo) qo‘llanilishi, shuningdek, jinoyat ishi doirasidagi harakatlarning o‘z vaqtida va qonuniy ravishda amalga oshirilishini nazorat qilishda muhim ahamiyatga ega. Maqolada majburlov choralarining jinoyatchilikni nazorat qilishdagi o‘rni, ularning sud jarayoniga ta'siri va sudning majburlov choralari bo‘yicha qarorlar qabul qilishda qanday o‘zgarishlar yuz berayotgani ko‘rib chiqiladi. Ushbu tadqiqotda, shuningdek, majburlov choralarining huquqiy asoslari va amaldagi qonunchilikka ta’siri tahlil qilinadi, hamda sudlarning majburlov choralarini qo‘llashda yuzaga keladigan muammolar va ularni hal etish yo‘llari taklif qilinadi. Maqola jinoyat protsessida majburlov choralarining adolatga erishish, jinoyatchilikni kamaytirish va huquqni muhofaza qilish tizimi samaradorligini oshirishdagi ahamiyatini chuqur o‘rganadi.

Мазкур мақолада, судланганлик институтининг мазмун-моҳияти, судланганлик ҳолатининг жиноий-ҳуқуқий аҳамияти нимада эканлиги ҳамда судланганлик ҳолатининг тугалланиши ва олиб ташланишининг бир биридан фарли жихатлари, ушбу институтга доир қонун ҳужжатларини такомиллаштириш таҳлил қилинган.

So‘roq qilish — jinoyat protsessining ajralmas qismi bo‘lib, u tergov harakatlari ichida alohida o‘rin egallaydi. Ushbu jarayon orqali tergovchi guvoh, jabrlanuvchi, gumon qilinuvchi va ayblanuvchidan jinoyatga oid muhim axborotlarni aniqlaydi va huquqiy baholash uchun zarur bo‘lgan dalillarni to‘playdi.

Maqolada voyaga yetmaganlar jinoyatchiligini tergov qilishning o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilinadi. Tergov jarayonida voyaga yetmaganlarning yoshiga, psixologik va ijtimoiy holatiga alohida e'tibor berish zarurligi ta'kidlanadi. Shuningdek, bu turdagi jinoyatlar bilan bog'liq ijtimoiy omillar, jinoyatni sodir etgan bolaning ruhiy holati va tergovchilarning maxsus tayyorgarligi haqida so'z boradi. Maqola voyaga yetmaganlarning huquqlarini himoya qilish va ularni ijtimoiy jihatdan qayta tarbiyalashning muhimligini ko'rsatib beradi.