THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
174
TEXNOLOGIK TA'LIMDA KOMPETENTLI YONDASHUV ASOSIDA
TALABALARNI KASB-HUNARGA O'RGATISH
Ziyodullayeva Aziza
Nizomiy nomidagi TDPU magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.15307526
Annotatsiya
Hozirgi kunda ta'lim tizimi o'zgarayotgan dunyoda talabalarni zamonaviy
kasb-hunarlarni egallashga tayyorlash uchun yangi yondashuvlarni izlamoqda.
Bu borada texnologik ta'limning ahamiyati oshib bormoqda, chunki u nafaqat
bilim, balki amaliy ko'nikmalarni ham rivojlantirishga yordam beradi.
Kompetentli yondashuv (kompitenstlik yondashuvi) esa ta'lim jarayonida
talabalar uchun zarur bo'lgan bilim va ko'nikmalarni shakllantirishga qaratilgan.
Ushbu maqolada texnologik ta'limda kompetentli yondashuv asosida talabalarni
kasb-hunarga o'rgatishning ahamiyati va uning afzalliklari ko'rib chiqiladi.
Kalit so'zlar:
kompetentlik, ko'nikma, zamonaviy, metodologiya, malakali,
mutaxassis, qobiliyat, tahlil, optimal, platforma, kodlash, onlayn, robototexnika,
dasturlash, simulyatsiya , sun'iy intellekt, virtual.
Annotation
Nowadays, the education system is looking for new approaches to prepare
students for modern professions in a changing world. In this regard, the
importance of technological education is increasing, because it helps to develop
not only knowledge, but also practical skills. The competency-based approach
(competence approach) is aimed at forming the knowledge and skills necessary
for students in the educational process. This article examines the importance
and advantages of training students for a profession based on a competency-
based approach in technological education.
Keywords
: competence, conicma, modern, methodology, qualified,
expertise, analysis, optimal, platform, coding, online, robotics, programming,
simulation, artificial intelligence, virtual.
Kompetentli yondashuv — bu o'quvchilarga nafaqat nazariy bilimlarni
berish, balki ularni amaliyotda qo'llashga yo'naltirilgan ta'lim metodologiyasidir.
Bu yondashuvda talabalar, o'qituvchi tomonidan berilgan nazariy
ma'lumotlardan tashqari, muayyan sohada malakali mutaxassis bo'lish uchun
zarur bo'lgan amaliy ko'nikmalarni o'rganadilar. Kompetentlik o'quvchining
muayyan vaziyatda bilimlarni, ko'nikmalarni va qobiliyatlarni qanday
qo'llashiga bog'liq.
Texnologik ta'limda kompetentli yondashuv
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
175
Texnologik ta'limda kompetentli yondashuv talabalarga texnologiyalarni
samarali ishlatish, ularni o'z kasbida qo'llash va yangiliklarga moslashish
qobiliyatlarini rivojlantiradi. Zamonaviy texnologiyalar ta'limda talabalarni faqat
bilim olish bilan cheklanmasdan, ular amaliyotga tayyor bo'lishi uchun kerakli
ko'nikmalarni ham shakllantiradi. Bu yondashuv o'quvchilarga bir necha asosiy
ko'nikmalarni o'rgatadi:
1. Tahlil va qaror qabul qilish ko'nikmalari: Talabalar texnologik
vositalardan foydalanish orqali masalalarni tahlil qilish, ular uchun optimal
yechimlarni topish va shu yechimlarni amalga oshirish ko'nikmalarini
egallashadi. Bu, ayniqsa, kasb-hunar egallashda zarurdir.
2. Muammo yecha olish qobiliyati: Texnologik asboblar yordamida talabalar
turli xil muammolarni hal qilishga qodir bo'ladilar. Masalan, informatika yoki
muhandislik sohalarida talabalar kodlash, tarmoq qurilishi va boshqa texnik
muammolarni yechish ko'nikmalarini rivojlantiradilar.
3. Jamoada ishlash: Zamonaviy texnologiyalar jamoada samarali ishlashni
osonlashtiradi. Onlayn hamkorlik platformalari, masofaviy muloqot vositalari
talabalarni jamoaviy ishlashga o'rgatadi. Bu kasb-hunarda muvaffaqiyatli bo'lish
uchun zarur bo'lgan muhim ko'nikmalardan biridir.
Kasb-hunarga o'rgatishda texnologik ta'limning ahamiyati
1. Amaliy ko'nikmalarni rivojlantirish: Texnologik ta'lim talabalarni kasb-
hunar uchun amaliy ko'nikmalar bilan ta'minlaydi. Masalan, informatika,
robototexnika, dasturlash, dizayn va boshqa sohalarda talabalar turli xil
texnologiyalar yordamida o'rgangan bilimlarini amaliyotda qo'llashadi.
2. Yangi kasblarga tayyorlash: Texnologiyalar tez o'zgarib bormoqda, shu
sababli yangi kasblar va mutaxassisliklar paydo bo'lmoqda. Texnologik ta'lim
yordamida talabalar ushbu yangi kasblarga tayyorlanadi va bozordagi
o'zgarishlarga moslashish qobiliyatini rivojlantiradilar.
3. Texnologiyaga integratsiya qilish: Kasb-hunarga o'rgatish jarayonida
texnologiyalarning integratsiyasi talabalarni yangiliklarga moslashishga va
texnologiyalarni qo'llashga tayyorlaydi. Masalan, ilmiy va texnik sohalarda
talabalar kompyuter dasturlari, simulyatsiya vositalari, ma'lumotlarni tahlil
qilish vositalaridan foydalanishni o'rganadilar.
Kelajakdagi Perspektivlar
Texnologik ta'lim orqali kasb-hunar o'rgatishning kelajagi juda yorqin.
Yangi texnologiyalar, masalan, sun'iy intellekt, virtual va kengaytirilgan haqiqat
(VR/AR), va robototexnika kasb-hunar o'rgatish jarayonini yanada samarali va
qiziqarli qilishga yordam beradi. O'quvchilar o'z ko'nikmalarini haqiqiy ish
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
176
joylarida qo'llash imkoniyatiga ega bo'lishadi, bu esa o'z navbatida, kasbga
tayyor bo'lishni va kelajakda muvaffaqiyatli ishlashni ta'minlaydi.
Texnologik ta'limda kompetentli yondashuv asosida talabalarni kasb-
hunarga o'rgatish ta'lim tizimining samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Bu
yondashuv orqali talabalar faqat nazariy bilimlar bilan emas, balki amaliy
ko'nikmalar bilan ham ta'minlanadi, bu esa ularni kasbga tayyorlashda katta
ahamiyatga ega. Kelajakda texnologik ta'limning rivojlanishi o'quvchilarga yangi
imkoniyatlar yaratadi va ularni o'z kasblarida muvaffaqiyatga erishishga yordam
beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Sh.. “Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz”.
T. MirziyoyevM
O’zbe“kiston”, 20117 yil.
2.
Mirziyoev Sh.M. “Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy
javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak”. T.:
“O‘zbekiston”. 2017 yil.
3.
N.A.Muslimov, M.H.Usmonboeva, D.M.Sayfurov, A.B.To‘raev Innovatsion
ta’lim texnologiyalari / o‘quv-metodik qo‘llanma. Toshkent.: 2015 yil.
4.
4.O‘.X. Muxamedov, M.H.Usmonboeva, S.S. Rustamov / Ta’limni tashkil
etishda zamonaviy
5.
interfaol metodlar: o‘quv-uslubiy tavsiyalar. T.: O‘zbekiston Respublikasi
IIB akademiyasi. 2016 yil.
6.
5.R.X.Ayupov, R.G.Boltaboeva / Innovatsion ta’lim usullari va vositalari /
o‘quv qo‘llanma. T.:
TMI. 2014 yil.
7.
N.A. Muslimov, M.Usmonboyeva, M.Mirsolieva “Innovatsion ta’lim
texnologiyalari va pedagogik kompetentlik” moduli bo‘yicha O‘UM. Toshkent.:
2016 yil.
8.
http:www.geosities.com./tyaglo/ct/index.html.
9.
www.casemethod.
10.
www.inter-pedagogika.ru.
11.
www.bilimdon.uz
