BANK FAOLIYATIGA MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALARNI
JORIY ETISH VA ULARDAN FOYDALANISHDA YUZAGA
KELADIGAN KAMCHILIKLAR
Annotatsiya.
Mazkur maqolada tijorat banklari faoliyatiga moliya texnologiyalarni joriy etish
masalalari yoritilgan. Zamonaviy moliyaviy texnologiyalarning bank faoliyatining qaysi
yo'nalishlarida qo'llanilayotgani tahlil qilingan. Olib borilgan tadqiqot yuzasidan amaliy taklif va ilmiy
tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Kalit so
‘
zlar:
bank, moliyaviy texnologiyalar, moliyaviy ommaboplik, bank, depozit, kredit,
onlayn mikroqarz, raqamli transformatsiya, mijoz, moliyaviy savodxonlik, mobil texnologiyalar.
Kirish
Bank ishida yuqori texnologiyali ishlab chiqarish, iqtisodiy faoliyat, moliyaviy
xizmatlar
–
internet formatida axborot va kommunikatsiya texnologiyalari va
shaxsiy hisoblash qurilmalari, biznes modeli va bugungi iqtisodiyotda iste
’
molchilar
nafaqat o
‘
zgardi, balki ijtimoiy jarayonlarni keng o
‘
zgartirish uchun asos ta
’
lim
konsepsiyalari va standartlari, ko
‘
ngilochar va dam olish, elektron o
‘
zaro asoslandi,
bu infratuzilmani, raqamli texnologiyalar asosida iqtisodiy faoliyat raqamli
maqomga ega bo
‘
lgan global iqtisodiyotning yangi taraqqiyot vektori hisoblanadi.
Mavzuga oid adabiyotlar taxlili
O
‘
zbekiston banklari katta o
‘
zgarishlar bo
‘
sag
‘
asida turibdi: tizim asta-sekin
davlatdan xususiy sektorga o
‘
tmoqda. Ushbu yo
‘
lda eng muhim bosqichlardan biri
mijozlarga xizmat ko
‘
rsatishga yondashuvni o
‘
zgartirish hisoblanadi. Shu jihatdan
bank faoliyatiga moliyaviy texnologiyalarni joriy etish dolzarb masala hisoblanadi.
Bu jarayonda yuzaga keladigan kamchiliklarni o
‘
z vaqtida bartaraf etish orqali
bugungi raqobat sharoitida bankning nufuzi, daromadliligini va mijozga
yo'naltirilgan strategiyasini amalga oshirishda dastak vazifasini bajaradi.
Xorijlik iqtisodchi olim Dj.
Kronk[3]ning fikricha, raqamli transformatsiya
moliya tizimining “qutqaruv aylanasi” hisoblanib, bank mijozlarining bank
xizmatlaridan qoniqmasliklari muammosini hal qilishda alohida ahamiyat kasb etadi.
Bank sektoriga yangi bank xizmatlarini joriy etish hamda tijorat banklarining
mijozlarga ko
‘
rsatayotgan xizmatlar ko
‘
lamini kengaytirish, masalalari bir qator
iqtisodchi olimlar, jumladan T.I.
Boboqulov, I.R.
Toymuxamedov, B.T.
Berdiyarov,
M.M.
Abduraxmanova, Z.T.
Mamadiyarov [4;7] va boshqa olimlarning ilmiy ishlarida
tadqiq qilingan.
Davlatimiz rahbari Sh.M.
Mirziyoyev “Yangi O
‘
zbekistonda yangi bank tizimi
bo
‘
ladi. 2025-yilga borib, davlat ulushini 70 foizdan 40 foizga tushirishimiz kerak,”
deb ta'kidlab o'tganlari ham alohida e'tiborga molik [5].
Tadqiqot mavzusi doirasida I.R.
Toymuxamedov [6] bank xizmatlari ko
‘
lamini
kengaytirish aholi tomonidan moliyaviy xizmatlarga bo
‘
lgan talab va moliya
institutlarining taklifiga mos kelishi kerak deb ta
’
riflagan.
Shu bilan birga, bugungi raqamli transformatsiyalashuv sharoitida bank
faoliyatiga moliyaviy texnologiyalarni joriy etish va ulardan foydalanishda yuzaga
keladigan kamchiliklarni o
‘
z vaqtida aniqlash va bartaraf etish muammosi dolzarb
masalalardan hisoblanadi.
Azlarova Aziza Axrorovna
I
.f.n., professor, “Bank ishi”kafedrasi,
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
47
2024-yil, 1-son
Tadqiqot metodologiyasi
Ushbu maqolaning nazariy va uslubiy asosi sifatida umumiqtisodiy adabiyot
hamda ilmiy maqolalar, iqtisodchi olimlarning ilmiy ishlari, zamonaviy bosqichda
bank sektorining transformatsiyasi va rivojlanishini takomillashtirishda olimlar va
soha vakillarining iqtisodiy qarashlari, ularning fikr-mulohazalarini tahlil qilish,
ekspert baholash, jarayonlarni kuzatish, iqtisodiy hodisa va jarayonlarga tizimli
yondashuv, muallif tajribalari bilan qiyosiy tahlil o
‘
tkazish orqali tegishli
yo
‘
nalishlarda xulosa, taklif va tavsiyalar berilgan.
Taxlil va natijalar
Iste
’
molchilarning keng doirasi uchun mo
‘
ljallangan odatiy bank mahsuloti
yoki xizmati o
‘
tmishda qoldi. Zamonaviy mijozga kreditlar, badallar va boshqa
xizmatlar uchun individual shartlar kerak. Buni individual yondashuvsiz amalga
oshirish mumkin emas.
Har bir yangilik bank xatarlarini oshiradi va murakkablashtiradi, banklarning
ishonchliligi va barqarorligini pasaytiradi. Axborot texnologiyalarining rivojlanishi va bank
sohasida tarmoq usullarining rivojlanishi kredit tashkilotlari kapitalini tavakkalchilikka
taqsimlash nuqtayi nazaridan boshqarishda sifatli o
‘
zgarishlarga olib keladi.
Bank tizimida davlatning ustun mavqei, banklarning turli davlat dasturlari va
korxonalarini moliyalashtirish uchun vositachi sifatida faol jalb qilinishi natijasida
bank tizimida yirik tijorat banklarining tarmoqdagi zamonaviy talablarga muvofiq
transformatsiya jarayonlarida ortda qolishi, korporativ boshqaruv standartlari,
axborot texnologiyalari mahsulotlari, aktivlar va passivlarni boshqarish, muammoli
kreditlar darajasining yuqori ekanligi, kredit portfelining diversifikatsiya darajasi
pastligi, mijozlar bilan aloqa qilish bo
‘
yicha zamonaviy usullarni amaliyotga joriy
qilishda kechikishi kabi muammolar vujudga kelmoqda.
Mavjud muammolarni bartaraf etish maqsadida O
‘
zbekiston Respublikasining
2020
–
2025-yillarga mo'ljallangan bank tizimini isloh qilish Strategiyasi [7] qabul
qilingan, unga muvofiq, bir qancha asosiy chora-tadbirlar belgilangan bo
‘
lib,
ularning asosiy maqsadi mijozlarning bank mahsulotlariga, jumladan, mijozlarga
e
’
tibor qaratish orqali qiziqishini oshirishdan iborat. Ushbu chora-tadbirlar orasida:
-
bank sektorini restrukturizatsiya qilish, shu jumladan, bir qator banklarni
davlat nazoratidan bosqichma-bosqich chiqarish;
-
xizmatlar va mijozlarga xizmat ko
‘
rsatishning mavjudligini oshirish;
-
xalqaro maslahatchilar bilan birgalikda bankni transformatsiya qilish
dasturini ishlab chiqish;
-
jarayonlarni avtomatlashtirish;
-
ma
’
lumotlar bazalarini va ko
‘
rsatilayotgan xizmatlar hajmini kengaytirish.
Masalan, jismoniy shaxslar soliqlar va uy-joy kommunal xizmatlarini to
‘
lash
imkoniyatiga ega bo
‘
ladilar;
iste
’
molchilar qoniqish indeksi (CSI), shuningdek, iste
’
molchilarning sodiqligi
indeksi (NPS) asosida bank xizmatlari sifatini baholash tizimini joriy etish.
Dunyoda ko
‘
plab banklar o
‘
rtasidagi nomaqbul va zaif raqobat shakllangan.
Aksariyat moliya tuzilmalari innovatsiya joriy qilishda sustkashlikka yo
‘
l qo
‘
yishi
samaradorlikka ta
’
sir ko
‘
rsatmoqda. Binobarin, texnologiya jadal rivojlanayotgan
bugungi davrda raqamli xizmat, moliyaviy texnologiya kompaniyalari an
’
anaviy
tizimga muqobil, ya
’
ni raqobatchi sifatida maydonga chiqmoqda.
Bank biznes modellari transformatsiyasi quyidagi yo
‘
nalishlarga
muvofiq
amalga oshirilishi mumkin
[8]
:
1)
Bankni ekotizimga transformatsiyalash. Ko
‘
pgina xorijiy tijorat banklari va
kredit tashkilotlari (Ispaniyaning BBVA banki, Singapur DBS banki va boshqalar) o
‘
z
faoliyatini kengaytirish va mijozlar ehtiyojlariga yo
‘
naltirilgan ekotizimlarni
yaratishga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirishmoqda.
2) Moliyaviy supermarket (marketplace) tashkil etish. Ushbu model mijozlarga
moliyaviy mahsulotlardan universal foydalanish va yagona integratsiyalashgan
kanal doirasida turli moliyaviy ehtiyojlarni qondirish imkoniyatini yaratadi.
48
Stars
Scientific Journal
ilmiy elektron jurnali
3) Banklarning nobank yo‘nalishga o‘tishi. Aksariyat banklar asosiy maqsad
ko‘chmas mulk sotib olish bo‘lganida, mijoz bilan o‘zaro munosabatlarning faqat
individual, an’anaviy bangga yo‘naltirilgan jihatlariga, masalan, ipoteka krediti
tadqim etishga e’tibor qaratishadi.
Bank tizimida xavfsizlikka doir va ma
’
muriy muammolar ham mavjud. Xususan,
kiberxuruj va axborot xavfsizligi bilan bog
‘
liq boshqa masalalar ham banklar uchun
jiddiy muammoga aylanyapti. Negaki, moliyaviy xizmat raqamlashuvi tufayli
xavfsizlikka nisbatan talab ortadi. Banklar zimmasiga moliyaviy amaliyot xavfsizligini
ta
’
minlash, maxfiylikni saqlash borasida ulkan mas
’
uliyat tushayotgani bejiz emas.
Xalqaro elektr aloqa ittifoqi (ITU) tomonidan e
’
lon qilingan
“
Global Cybersecurity
Index 2024
”
reytingida mamlakatlar yangi metodika asosida baholanib, O
‘
zbekiston
89,2 ball ko
‘
rsatkichi bilan Kanada, Shveysariya, Vengriya, Qozog
‘
iston va Ozarbayjon
kabi davlatlar bilan birgalikda
“
Tiyer 2 Ilg
‘
or
”
(T2: Advancing) guruhidan o
‘
rin egalladi.
Ma
’
lumot uchun: 2020-yilda e
’
lon qilingan Xalqaro kiberxavfsizlik indeksi
reytingida O
‘
zbekiston 71,11 ball bilan 182 ta mamlakat ichida 70-o
‘
rinda qayd etilgan edi.
Hozirda, Markaziy bank tomonidan tijorat banklari, to
‘
lov tizimi operatorlari va
to
‘
lov tashkilotlari, shuningdek ichki ishlar organlari bilan hamkorlikda firibgarlik
holatlarida ishtirok etgan bank kartalarini bloklash hamda mazkur bank
kartalaridagi pul mablag
‘
larini mobil ilovalar orqali xorijiy hisobraqamlarga
o
‘
tkazishni oldini olish bo
‘
yicha choralar ko
‘
rib borilmoqda. Bunda, bank kartalari
bilan bog
‘
liq frod operatsiyalarni oldini olish maqsadida mobil ilovalar orqali pul
mablag
‘
larini o
‘
tkazishda mijozlarni biometrik identifikatsiyadan o
‘
tkazish, pul
o
‘
tkazmalarini tasdiqlash va mobil akkauntlaridan foydalanishda qo
‘
shimcha
xavfsizlik talablari joriy etilgan.
Respublikamizda to
‘
lov tizimlari infratuzilmasining kengayib borishi va
foydalanuvchilar tomonidan naqd pulsiz to
‘
lovlarning afzal ko
‘
rilayotganligi
jismoniy shaxslarning bank kartalari orqali operatsiyalari hajmining oshishida
namoyon bo
‘
lib, ushbu operatsiyalar hajmi 2024-yil 1-yanvar xolatiga ko
‘
ra,
2022-yilga nisbatan 470,8 trln
.
so
‘
mga yoki 42,7 foizga oshib, 1
574,2 trln so
‘
mni
tashkil etgan. Bunda bank kartalariga kelib tushgan mablag'lar miqdori 789,5 trln
.
so
‘
mni, bank kartalaridan amalga oshirilgan to
‘
lovlar miqdori (naqdlashtirish bilan
birga) 784,7 trln
.
so
‘
mni tashkil etgan. 2023
-
yilda bank kartalariga kelib tushgan
mablag
‘
lar tarkibida pensiya, nafaqa, stipendiya va ish haqi to
‘
lovlari uchun
o
‘
tkazilgan mablag
‘
lar ulushi 29,2 foizni, naqd pul hisobiga bank kartasiga kirim
qilingan va omonat hisobvaraqlaridan kelib tushgan mablag
‘
lar – 20,4 foizni,
masofaviy o
‘
tkazmalar (R2R) orqali tushgan mablag
‘
lar – 35,3 foizni tashkil etgan.
1-
rasm.
Bank kartalari orqali aylanmalar dinamikasi. [9]
49
2024-yil, 1-son
O'zbekiston tijorat banklari tomonidan 2025-yil 1-yanvar holatiga ko'ra, 50,51
million bank kartasi chiqarilgan.
2
-
rasm.
Bank kartalari
soni haqida ma'lumot (mln. ta)
Banklar tomonidan 426,22 ming to
‘
lov terminali, shuningdek, 29,9 ming
bankomat va infokiosk o
‘
rnatilgan. 2024-yilda bank kartalari orqali to
‘
lov
terminallari orqali amalga oshirilgan aylanma 326,73 trln so
‘
mdan oshgan.
Chiqarilgan kartalar soni bo
‘
yicha yetakchi banklar: Xalq banki (12,4 mln karta),
Agrobank (5,38 mln) va Ipoteka-bank (4,66 mln) hisoblanadi.
To
‘
lov terminallari soni bo
‘
yicha Xalq banki (45
663 ta) joylashgan bo
‘
lib, undan
keyin Milliy bank (40
121 ta) va Agrobank (36
462 ta) hissasiga to
‘
g
‘
ri kelmoqda.
Bankomat va infokiosklar soni bo'yicha esa birinchi uchlik quyidagicha: To
‘
lov
tashkilotlari (13 598 ta), Xalq banki (3 075 ta) va Agrobank (2 153 ta)
[ 10]
.
Hozirgi sharoitda raqamlashtirish natijasida moliyaviy xizmatlarga bo
‘
lgan
talabning chuqur o
‘
zgarishiga javoban banklar o
‘
z biznes modellarini
transformatsiyalash uchun turli yondashuvlarni qo
‘
llashlari zarurati ortgan.
Axborotlashgan jamiyat tezlik bilan shakllanib axborot dunyosida davlat
chegaralari degan tushuncha yo
‘
qolib bormoqda. Ma
’
lumotlarga ko
‘
ra, dunyo
bo
‘
ylab har yili 500 milliondan ortiq kiberhujumlar uyushtiriladi. Har soniyada
dunyodagi har 12 nafar insondan biri kibermakonda sodir etilgan hujumlar
qurboniga aylanmoqda. Xususan, AQSH, Fransiya, Angliya, Belgiya, Germaniya,
Lyuksemburg kabi davlatlarda kiberjinoyatchilik ko
‘
rsatkichi umumiy
jinoyatchilikning 60–65 foizini tashkil etadi.
Ekspertlarning hisob-kitobicha, kiberhujumlarning asosiy qismi maxfiy
ma
’
lumotlarni qo
‘
lga kiritish, ularni o
‘
zgartirish yoki yo
‘
qotish, foydalanuvchilardan
pul talab qilish yoki biznes jarayonlarini izdan chiqarishga qaratilmoqda.
Buning natijasida bir yilda dunyo iqtisodiyoti o
‘
rtacha 20 milliard AQSH
dollaridan ziyod miqdorda zarar ko
‘
rmoqda. O
‘
zbekistonda ham so
‘
nggi uch yilda
kiberjinoyatlar 8,3 baravarga ko
‘
payib, umumiy jinoyatchilikning 5 foizini tashkil
etmoqda. Masalan, kibermakonda firibgarlik bilan bog
‘
liq holatlar 13 baravarga,
o
‘
g
‘
rilik 20 baravarga, tovlamachilik, tuhmat va haqorat qilish bilan bog
‘
liq jinoyatlar
esa 4,9 baravarga ortgan.
50
Stars
Scientific Journal
ilmiy elektron jurnali
Tahliliy ma
’
lumotlarga qaraganda, respublikamizda kiberjinoyatchilikning
ayrim turlari, jumladan noqonuniy bank-moliya operatsiyalari orqali o
‘
zgalarning
plastik kartalaridagi mablag
‘
larini o
‘
zlashtirish, birovning ishonchiga kirib, uning
nomiga onlayn mikroqarz olish, virusli dasturlar orqali kompyuterlarga hujum
uyushtirish, o
‘
zgalarning shaxsiy ma
’
lumotlarini tarqatish axborot hujumlari, onlayn
savdo maydonidagi firibgarlik kabi jinoyatlar ko
‘
payib bormoqda.
Axborotlashtirish sohasidagi davlat siyosati axborot resurslari, axborot
texnologiyalari va axborot tizimlarini rivojlantirish hamda takomillashtirishning
zamonaviy jahon tamoyillarini hisobga olgan holda milliy axborot tizimini
yaratishga qaratilgan. Bu borada O
‘
zbekiston Respublikasining 2022-yil 15-aprelda
“Kiberxavfsizlik to
‘
g
‘
risida”gi Qonunining qabul qilinishi muhim ahamiyat kasb
etadi [9].
Shuningdek, Shavkat Mirziyoyev 2025-yil 20-yanvar kuni Cyber university
davlat universitetini tashkil etish to'g'risidagi qarorni imzolagan.
Yangi oliygohga axborotni himoyalash, axborot va kiberxavfsizlik, raqamli
tex n o l o g i ya l a r va ra q a m l i i q t i s o d i yo t , s u n
’
i y i n te l l e ktg a a s o s l a n g a n
avtomatlashtirilgan axborot-taxliliy tizimlarni yaratish, robototexnika va boshqa
turdosh sohalar bo
‘
yicha kadrlar tayyorlash vazifasi yuklatilgan.
Kiberxavfsizlik va ma
’
lumotlar himoyasini kuchaytirish orqali respublikamiz
bank tizimida xavfsizlik sohasida yangi yechimlar, jumladan, biometrik
autentifikatsiya va nol-ishonch arxitekturasi rivojlanadi.
Markaziy bank tomonidan, bank kartalari bilan bog
‘
liq shubhali (frod)
operatsiyalarning oldini olish, firibgarlik sxemalarida jismoniy shaxslarga tegishli
hisobvaraqlar va bank kartalari ishtirokini kamaytirish maqsadida banklar
tomonidan bitta jismoniy shaxsga (bitta JSHSHIRga) kartalar sonini (virtual va
kobeyjing kartalarini inobatga olgan holda) vaqtinchalik bitta bankda 5 tagacha,
barcha banklarda 20 tagacha belgilagan.
Xulosa
Umuman olganda, bugungi kunda bank tizimini isloh qilish orqali aholining
moliyaviy xizmatlarga bo
‘
lgan talabini qondirish, investitsiya loyihalarini qo
‘
llab-
quvvatlash myexanizmini joriy qilish, kredit tashkilotlarini ularga xos bo
‘
lmagan
ortiqcha yuklamalardan ozod qilish orqali ma
’
muriy yukni bartaraf etishga erishish
choralarini ko'rish zarur;
Tijorat banklarining biznes jarayonlarini avtomatlashtirish, bu jarayonda
zamonaviy axborot-kommunikatsiya tyexnologiyalarini keng joriy etish va
masofaviy bank xizmatlari turlarini kengaytirish uchun zarur shart-sharoitlar
oshirish lozim.
Bank ishida yetarli darajada tajriba, bilim va obro
‘
ga ega bo
‘
lgan strategik
investorlarni jalb qilgan holda, qator tijorat banklarida davlat ulushini kamaytirish.
Bank xodimlari sun
’
iy intellektdan foydalanish bo
‘
yicha hozircha kam
ko
‘
nikmalarga ega bo
‘
lishiga qaramay, zamonaviy axborot texnologiyalaridan
foydalanish moliya-kredit tashkilotlariga faqat inson resurslari hal qila olmaydigan
juda murakkab vazifalarni hal qilishga imkon beradi.
O
‘
zbekistonning atrof-muhitga zarar keltirmaydigan hududlari aholisi uchun
yaxshilangan va arzon turmush sharoitlarini ta
’
minlash maqsadida, yashil
kreditlashning joriy etilishi lozim. Natijada O
‘
zbekiston aholisi o
‘
rtasida energiya
tejamkor va kam uglerodli uy-joylarga talabning oshishiga olib keladi.
Umuman olganda, bank faoliyatiga moliyaviy texnologiyalarni joriy etish orqali
bank xizmatlari ommabopligini oshirish hamda ulardan foydalanish imkoniyatlarini
kengaytirish, bank faoliyatida moliyaviy texnologiyalardan foydalanishda yuzaga
keladigan kamchiliklarni o
‘
z vaqtida aniqlab bartaraf etish orqali aholining kredit va
to
‘
lov tashkilotlariga bo
‘
lgan ishonchini mustahkamlash, priovardida aholi turmush
52
2024-yil, 1-son
darajasining farovonligi, moliyaviy tizim va iqtisodiy o
‘
sishning barqarorligini
ta
’
minlashga hamda mamlakatda yashirin iqtisodiyot ulushining qisqarishiga
xizmat qiladi.
ВНЕДРЕНИЕ ФИНАНСОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В БАНКОВСКУЮ
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ И НЕДОСТАТКИ ИХ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ
Аннотация.
В данной статье рассматриваются вопросы внедрения финансовых
технологий в деятельность коммерческих банков. Проанализировано, в каких сферах
банковской деятельности используются современные финансовые технологии. На основе
проведенных исследований были разработаны практические предложения и научные
рекомендации.
Ключевые слова:
банковское дело, финансовые технологии, финансовая популярность,
банковское дело, депозит, кредит, онлайн-микрозайм, цифровая трансформация, клиент,
финансовая грамотность, мобильные технологии.
IMPLEMENTATION OF FINANCIAL TECHNOLOGIES IN BANKING AND
DISADVANTAGES OF THEIR USE
Annotation.
This article addresses the implementation of financial technologies in commercial
banking operations. The study analyzes the specific areas of banking activities where modern
financial technologies are being applied. Based on the research conducted, practical proposals and
scientific recommendations have been developed.
Keywords:
banking, financial technologies, financial popularity, banking, deposit, credit,
online microloan, digital transformation, client, financial literacy, mobile technologies.
Foydalanilgan adabiyotlar ro
‘
yxati
:
1.
O
‘
zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022
–
2026-yillarga mo
‘
ljallangan
Yangi O
‘
zbekiston taraqqiyot strategiyasi to
‘
g
‘
risidagi PF
–
60-sonli Farmoni,
28.01.2022-yil. https://lex.uz/docs/5841063
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekiston – 2030» Strategiyasi
to‘g‘risida Farmoni, 11.09.2023-yildagi PF–158-son
.
https://lex.uz/ru/docs/6600413
3.
Kronk Dj. Sifrovaya transformatsiya finansovыx uslug – nadejnoye vlojeniye
v buduщee. URL: https://www.cisc0.c0m/c/dam/m/ru_ru/ intemet-of-everything-
ioe/iac/assets/pdfs/Cisco_Financial_m.pdf
4.
Abdullayeva Sh.Z. Bank ishi. Darslik. – Toshkent.: «Iqtisod-Moliya», 2017-732 b.
5.
Sh.M. Mirziyoyev Bank tizimida transformatsiya va xususiylashtirish
jarayonlari muhokamasi bo'yicha yig
‘
ilishi. 2023-yil 20-noyabr.
6.
Toymuxamedov, I., & Maxkamova, D. (2020). Sifrovaya ekonomika i yeyo
vliyaniye na bankovskiy biznes v Uzbekistane.Ekonomika i innovatsionnыe
texnologii, (2), 151–160. izvlecheno ot https://inlibrary.uz/index.php/
economics_and_innovative/article/view/11408
7.
O
‘
zbekiston Respublikasining 2020
–
2025-yillarga mo
‘
ljallangan bank
tizimini isloh qilish Strategiyasi to
‘
g
‘
risida 5992
-
sonli Farmoni. 12.05.2020 y.
https://lex.uz/docs/4811025
8.
Ataniyazov J.X. T Raqamli iqtisodiyot sharoitida bank biznes modellarining
transformatsiyasi. “Iqtisodiyotning raqamlashuvi sharoitida bank-moliya tizimini
rivojlantirish istiqbollari” mavzusida respublika ilmiy-amaliy konferensiya tezislari
to
‘
plami. Toshkent: Moliya, 2023. 820 b.
9.
https://cbu.uz/upload/medialibrary/c2e/jcu9sa4tbwawr6xfqqnyn4ivpbc7
s2l1/Yillik-hisobot-2024.pdf/ 147-bet
10.
https://www.uzdaily.uz/uzc/2025-yil-1-yanvar-holatiga-ko%CA%BBra-
o%CA%BBzbekistonda-5051-million-bank-kartasi-chiqarilgan/
11.
O
‘
zbekiston RespublikasiningKiberxavfsizlik to
‘
g
‘
risida Qonuni, 15.04.2022-
yildagi O
‘
RQ
–
764-son. https://lex.uz/docs/5960604
53
Stars
Scientific Journal
ilmiy elektron jurnali
11.
A Azlarova. Osobennosti razvitiya bankovskoy sistemы respubliki uzbekistan
na sovremennom etape. Economics and Innovative Technologies, 11 (5), 1–7.
12.
https://scholar.google.com/scholar?oi=bibs&cluster=102171242822595923
42&btnI=1&hl=ru
13.
https://www.gazeta.uz/uz/2023/11/21/state-banks/
14.
https://cbu.uz/oz/statistics/bankstats/2122799/
54
2024-yil, 1-son
