Ўзбекистонда конституциявий назорат: ҳозирги ҳолати ва ривожланиш истиқболлари
Annotasiya
Мақолада конституциявий назоратни такомиллаштириш масалалари, уни самарадорлигини ошириш йўллари таҳлил қилинган. Ўзбекистонда конституциявий одил судловнинг қонунчилик асослари тадқиқот предметини ташкил қилади.
Конституциявий назорат институтининг моҳияти, конституциявий назоратни амалга оширишнинг ҳуқуқий механизмалари кўриб чиқилган. Мамлакатда конституциявий назоратни амалга оширишдаги мавжуд камчиликлар ва муаммолар кўрсатиб берилган.
Ўзбекистонда конституциявий назорат конституциявий одил судловни амалга оширишнинг европа моделига асосланиши қайд этилади. Бугунги кунда конституциявий назорат институтини амалга ошириш механизмларини янада такомиллаштирилишини тақозо этмоқда.
Муаллиф конституциявий назоратни ҳолатини таҳлил қилиш мақсадида унинг шаклланиш даврларини кўрсатиб берган. Конституциявий назоратнинг ҳозирги ҳолатини таҳлил қилиш асосида қуйидагиларни қайд этиш мумкин. Конституциявий суд томонидан амалга ошириладиган назоратнинг норматив-ҳуқуқий асослари ҳамда конституцииявий назоратни амалга ошириш амалиётини такомиллаштириш талаб қилади. Конституциявий шиноят институтининг йўқлиги конституциявий назоратни самарадорлигини пасайтиради.
Конституциявий шикоят институтини жорий қилиш, фуқаролар ва юридик шахсларга Конституциявий судга мурожаат қилиш ҳуқуқини бериш масалалари атрофлича кўриб чиқилди. Муаллиф конституциявий шикоят институтини жорий қилишда хорижий мамлакатларнинг бу борадаги тажрибасини эътиборга олиш лозим, деб таъкидлайди.
Мақолада конституциявий шикоятни қўллашнинг ўзига хос хусусиятлари кўрсатиб ўтилади. Хусусан, конституциявий шикоят агар фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқлари муайян ишда қўлланилган қонун билан бузилган ва бу масала суд томонидан кўриб чиқилган холларда йўл қўйилиши лозим деб таъкидланади. Шунингдек, фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини дастлабки тарзда кўриб чиқиш тартибини, конституциявий шикоят бериш муддатларини белгилаб қўйиш лозим. Конституциявий суд судьялари ташаббуси билан масала киритиш амалиётидан воз кечиш, шунингдек, Конституциявий суд девони бўлинмалари томонидан фуқаролар ва юридик шахслардан келиб тушган мурожаатларни қонун талабларига мослигини нуқтаи назаридан дастлабки тарзда кўриб чиқиш тартибини жорий этиш таклифи илгари сурилган. Бу таклифларнинг барчаси конституциявий назоратни такомиллаштириш, уни мамлакатда конституциявий қонунийликни таъминлашдаги самарадорлигини оширишга ва фуқароларнинг асосий ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилишга қаратилган.
Хулоса қисмида конституциявий назоратнинг самарадорлиги пастлиги сабаблари, конституциявий назоратни такомиллаштириш, конституциявий шикоятни жорий қилиш, фуқароларнинг мурожаатларини мақбуллиги мезонларини белгилаш борасидаги таклифлар ўрин олган.
Кўчирилди
Annotasiya
Мақолада конституциявий назоратни такомиллаштириш масалалари, уни самарадорлигини ошириш йўллари таҳлил қилинган. Ўзбекистонда конституциявий одил судловнинг қонунчилик асослари тадқиқот предметини ташкил қилади.
Конституциявий назорат институтининг моҳияти, конституциявий назоратни амалга оширишнинг ҳуқуқий механизмалари кўриб чиқилган. Мамлакатда конституциявий назоратни амалга оширишдаги мавжуд камчиликлар ва муаммолар кўрсатиб берилган.
Ўзбекистонда конституциявий назорат конституциявий одил судловни амалга оширишнинг европа моделига асосланиши қайд этилади. Бугунги кунда конституциявий назорат институтини амалга ошириш механизмларини янада такомиллаштирилишини тақозо этмоқда.
Муаллиф конституциявий назоратни ҳолатини таҳлил қилиш мақсадида унинг шаклланиш даврларини кўрсатиб берган. Конституциявий назоратнинг ҳозирги ҳолатини таҳлил қилиш асосида қуйидагиларни қайд этиш мумкин. Конституциявий суд томонидан амалга ошириладиган назоратнинг норматив-ҳуқуқий асослари ҳамда конституцииявий назоратни амалга ошириш амалиётини такомиллаштириш талаб қилади. Конституциявий шиноят институтининг йўқлиги конституциявий назоратни самарадорлигини пасайтиради.
Конституциявий шикоят институтини жорий қилиш, фуқаролар ва юридик шахсларга Конституциявий судга мурожаат қилиш ҳуқуқини бериш масалалари атрофлича кўриб чиқилди. Муаллиф конституциявий шикоят институтини жорий қилишда хорижий мамлакатларнинг бу борадаги тажрибасини эътиборга олиш лозим, деб таъкидлайди.
Мақолада конституциявий шикоятни қўллашнинг ўзига хос хусусиятлари кўрсатиб ўтилади. Хусусан, конституциявий шикоят агар фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқлари муайян ишда қўлланилган қонун билан бузилган ва бу масала суд томонидан кўриб чиқилган холларда йўл қўйилиши лозим деб таъкидланади. Шунингдек, фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини дастлабки тарзда кўриб чиқиш тартибини, конституциявий шикоят бериш муддатларини белгилаб қўйиш лозим. Конституциявий суд судьялари ташаббуси билан масала киритиш амалиётидан воз кечиш, шунингдек, Конституциявий суд девони бўлинмалари томонидан фуқаролар ва юридик шахслардан келиб тушган мурожаатларни қонун талабларига мослигини нуқтаи назаридан дастлабки тарзда кўриб чиқиш тартибини жорий этиш таклифи илгари сурилган. Бу таклифларнинг барчаси конституциявий назоратни такомиллаштириш, уни мамлакатда конституциявий қонунийликни таъминлашдаги самарадорлигини оширишга ва фуқароларнинг асосий ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилишга қаратилган.
Хулоса қисмида конституциявий назоратнинг самарадорлиги пастлиги сабаблари, конституциявий назоратни такомиллаштириш, конституциявий шикоятни жорий қилиш, фуқароларнинг мурожаатларини мақбуллиги мезонларини белгилаш борасидаги таклифлар ўрин олган.
