№ 1 (2024) «Жамият ва инновациялар» фанлараро электрон илмий журнали

Maqolada oliy o‘quv yurtlari bitiruvchilarini o‘z mutaxassisligi bo‘yicha ishga joylashtirish muammolari o‘rganilib, ularning paydo bo‘lish sabablari va bitiruvchilarni ishga joylashtirishga to‘sqinlik qiluvchi omillarni aniqlash orqali bitiruvchilarni ish bilan ta’minlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha takliflar berilgan.

Мақолада ўқотар қурол, унинг моҳияти, ўқотар қуролнинг пайдо бўлишига туртки бўлган омиллар, ўқотар қуролни дунёнинг турли минтақаларида ривожланиш жараёнлари, юртимизда ўқотар қурол ривожига ҳисса қўшган шахслар, шунингдек ўқотар қурол тушунчасини амалдаги қонунчиликда тўғри қўллай билиш ҳамда Ўзбекистон Республикаси фуқаролари томонидан ўқотар қуролга эга бўлиш ёши ва асослари бўйича назарий таклиф ҳамда тавсиялар берилган.

Ушбу мақолада халқаро хусусий ҳуқуқ нормаларини тизимлаштириш босқичларининг ўзига хос жиҳатлари ҳамда халқаро хусусий ҳуқуқни кодификациялаш турлари батафсил таҳлил қилинган. Таҳлил натижасида бугунги кунда дастлаб тарқоқ бўлган қисмларни қайта ишлаш ва бирлаштириш йўли билан комплекс автоном кодификация тури кенг қўлланилаётгани асосланган ҳолда, бу турдаги кодификациянинг афзаллиги исботланган.

Мақолада адвокатлик фаолиятини тартибга солувчи Конституция ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда мавжуд алоҳида тушунча ва атамаларнинг қиёсий-ҳуқуқий таҳлили амалга оширилган. Ҳуқуқни қўллаш билан боғлиқ муаммолар ажратилган ва уларнинг ечими бўйича муаллиф тавсиялари шакллантирилган.

Ушбу мақолада мамлакатимизда сўнгги йилларда амалга оширилаётган маъмурий ислоҳотлар натижасида ижро этувчи ҳокимият органлари фаолиятининг шаффофлиги ва очиқлигини таъминлаш, жисмоний ва юридик шахсларга ахборот тақдим этишнинг замонавий шаклларини жорий қилиш, жамият ва бизнес билан ўзаро ҳамкорлик қилишда ортиқча маъмурий сарф харажатларга барҳам бериш мақсадида амалга оширилаётган ишлар тизимли таҳлил қилинади. Бу борада “Маъмурий тартиб-таомиллар тўғрисида”ги Қонунда белгилаб берилган маъмурий тартиб-таомилларнинг асосий принциплари мазмун моҳиятини тушуниш долзарб аҳамиятга эга эканлиги, шунингдек, “Маъмурий тартиб-таомиллар тўғрисида”ги Қонунда белгилаб берилган ушбу принциплар маъмурий тартиб-таомилларнинг асосий қоидаларини белгилаб берганлиги ҳамда ушбу принципларни тўғридан-тўғри қўллаш зарурати ҳақида фикрлар баён этилади.

Ushbu maqolada Yangi O‘zbekistonda turizm faoliyatida mulk huquqi kafolatlarini yaxshilashga qaratilgan konstitutsiyaviy islohotlar haqida izlanish olib boriladi. Tadqiqotda turizmni rivojlantirish va uning iqtisodiyotga ta’siri bilan bog‘liq masalalar o‘rganildi. Jismoniy shaxslarning turizm bilan bog‘liq huquqiy munosabatlardagi ishtiroki xususiyatlari, shuningdek, yakka tartibdagi tadbirkorlar va yuridik shaxslarning ushbu sohadagi o‘rni tahlil qilindi. Turizmda elektron tijorat, uning imkoniyatlari va muammolariga alohida e’tibor qaratilmoqda. Turlarni onlayn bron qilish va sotishni rivojlantirish tendensiyalari, shuningdek, Internet orqali sayohat xizmatlarini xarid qilishda iste’molchilar huquqlarini himoya qilish masalalari aniqlandi. Bundan tashqari, maqolada turizm sohasini yanada toʻliqroq tahlil qilishga yordam bergan xorijiy va mahalliy huquqiy va iqtisodiy manbalar keltirilgan. Fuqarolik muomalasini raqamli o‘zgartirish sharoitida elektron tijorat sub’yektlari faoliyatini huquqiy tartibga solishni takomillashtirish bo‘yicha turli yondashuvlar ko‘rib chiqildi.

Mazkur maqolada tibbiy xizmatda javobgarlik, uning huquqiy asoslari, o‘ziga xos xususiyatlari tahlil qilinib, olimlarning qarashlari o‘rganildi. Shuningdek, tibbiy javobgarlik bo‘yicha milliy qonunchilikda mavjud huquqiy normalar o‘rganib chiqildi. Xorijiy davlatlar tajribasida tibbiy javobgarlikni huquqiy tartibga solish masalalari muhokama qilindi. Tibbiy javobgarlikni huquqiy tartibga solishning asoslari aniqlandi va mualliflik xulosalari berildi.

Ушбу мақола мамлакатимизда мажбурий ижро соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар, давлат ижрочисининг  суд ҳужжатлари ва бошқа орган ҳужжатларининг ижросини таъминланлаш учун мажбурий ижрони қўллаш тартиби ҳамда  ижро механизмини такомиллаштиришнинг муҳим жиҳатларига бағишланади.

Мазкур мақолада ер қонунчилигининг ҳуқуқий асосларининг айрим жиҳатлари, ер ресурсларидан фойдаланишда прокурор назоратини амалга ошириш тартиби, прокурор назорати тушунчаси, бунда олимларнинг фикр-мулоҳазалари, ер ресурсларидан фойдаланиш ва унинг назоратини ташкил этишда прокуратура органларига юклатилган вазифалар, қўлланилган прокурор назорати ҳужжатлари таҳлили, ер участкаларини ўзбошимчалик билан эгаллаш оқибатлари, бу соҳада прокурор назоратини амалга оширишда аниқланган қонунбузилиш ҳолатлари, прокурор амалиёти мисоллар асосида таҳлил қилиниб, муаллиф ўз қарашларини баён қилган.

Ushbu ilmiy maqolada davlatning xalqaro savdo munosabatlarining to‘la huquqli ishtirokchisi sifatida shakllanishi, sheriklik savdo munosabatlarining rivojlanishi, shuningdek, tariflar va savdo to‘g‘risidagi kelishuvlarning mohiyati hamda tovarlarning kelib chiqish qoidalari qayd etilgan. Ushbu maqolada, shuningdek, tovarlarning kelib chiqishini aniqlash usullari va ushbu shartnomalar bilan bog'liq mumkin bo'lgan muammolar muhokama qilinadi.

Шахсий ҳаётга бўлган ҳуқуқ кўплаб халқаро ва миллий қонунлар ва ҳужжатларда тан олинган асосий ҳуқуқлардан биридир. Ушбу ҳуқуқ ҳар бир инсон учун асосий деб тан олинган ва унинг шахсий ҳаёти, ўзлиги, шахсий қадр-қиммати ва эркинлигини ҳимоя қилади. Ушбу мақолада шахсий ҳаётга бўлган ҳуқуқнинг моҳияти, унинг ҳуқуқий табиати, шунингдек, ахборот технологияларининг ушбу ҳуқуққа таъсири кўриб чиқилади. Мақолада шахсий ҳаётга бўлган ҳуқуқ инсоннинг ўз доирасини, шу жумладан унинг фикрлари, ҳис-туйғулари, алоқалари ва жисмоний даҳлсизлигини сақлаб қолиш ҳуқуқи эканлиги аниқланган. Ушбу ҳуқуқ давлат, жамият ёки бошқаларнинг ноқонуний аралашувидан ҳимоя қилади. Шахсий ҳаётга бўлган ҳуқуқ кўплаб халқаро ҳужжатларда, шу жумладан Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясида ва Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пактда мустаҳкамланган. Шунингдек, у кўплаб мамлакатларнинг конституциялари ва қонунларида ҳимояланган. Мақолада шахсий ҳаётга бўлган ҳуқуқнинг ҳуқуқий асослари ҳар ким ўз шахсий соҳаси дахлсизлиги ва ўзбошимчалик билан аралашишдан ҳоли бўлиш ҳуқуқига эга эканлигини англатади.

Мақолада тафтиш ўтказишнинг криминалистик жиҳатлари, уни ўтказишда эътибор қаратиши лозим бўлган ҳолатлар изоҳланган. Тафтиш ўтказиш ваколатига эга бўлган органлар ва улар томонидан йўл қўйилаётган хато ва камчиликлар таҳлил қилинган ва уларни бартараф этиш йўллари баён қилинган.

Ushbu maqolada shaxs ongida o‘rganish jarayoni qanday kechishi haqidagi ilmiy bilimlar, to‘plangan tajribalar va ularning pedagogik-psixologik adabiyotlarda yoritilish jarayoni hamda ilmiy mulohazalar o’rganilib, tahlil qilingan.

Ushbu maqolaning maqsadi oliy ta’lim muassasalari talabalariga ingliz tilidan tashqari chet tilini o‘qitish jarayonida madaniyatlararo kommunikativ kompetensiyani shakllantirishning asosiy yondashuvlari va tamoyillarini asoslashdan iborat.

Ushbu maqolada Jaccard o‘xshashlik usulini yuqori sinf o‘quvchilari mutolaa qilishi uchun mos keladigan adabiyotlar ro‘yxatini tuzishga tatbiqi haqida fikrlar bayon etiladi.Qo‘yilgan masala 5-11-sinf o‘quvchilarining adabiyot darsliklari va o‘zbek tilidagi badiiy asarlar asosida to‘la tahlil qilingan.

Ushbu maqolada talabalarning nutq faoliyati turlarini takomillashtirishda metodik tamoyillarning o‘rni va ahamiyati haqida fikrlar berilgan. Shuningdek, olimlarning fikrlaridan va metodik tamoyillardan namunalar keltirilgan.

Ushbu maqolada kasbiy-pedagogik kompetentlik, kompetensiyalar, ingliz tili o‘qituvchisining kasbiy-gnostik, kasbiy - lingvistik kompetensiyasi, globallashuv jarayoni, o‘zini o‘zini baholash, o‘zini o‘zi anglash qobiliyati, ijodiy muhitni yaratish haqida so‘z boradi.

Mazkur maqolada О‘zbekiston jamiyatida, uning qisqa davrlik istiqlol yillarida, mustaqil va Yangi О‘zbekiston tarixida ommaviy axborot vositalarining davlat va jamiyat hayotida tutgan о‘rni, uning rivojlanish tendensiyalari va bu borada qonunchilikdagi islohotlar hamda demokratik jamiyatni rivojlantirish va jadal islohotlar davriga mos va raqobatbardosh tizimni yaratishning muhim jihatlari kо‘rib chiqilgan.

Ushbu ilmiy maqolada Yangi Oʻzbekistonda zamonaviy fuqarolik jamiyati institutlarining shakllanishi va rivojlanishining asosiy bosqichlari koʻrib chiqilgan. Fuqarolik jamiyati institutlari faoliyatini yanada kengaytirish, yurtimizda demokratik qadriyatlarning shakllanishi jarayonida ularning roli va ahamiyatini oshirish muammolari oʻrganilgan. Jumladan, ijtimoiy-siyosiy hayotni erkinlashtirishda ularni faollashtirish imkoniyatlarini muallif  tahliliy mulohazalari shakllantirilgan.