SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
139
KHANTEX KORXONASIDA MATO SIFAT NAZORATINI
AVTOMATLASHTIRISH
Igamberdiyev Anvarjon Uktamovich
t.f.f.d., (PhD).Igamberdiev75@mail.com
Andijon Mashinasozlik instituti
https://doi.org/10.5281/zenodo.12541329
Annontatsiya:
Ushbu maqola korxonada mato sifat nazoratini
avtomatlashtirish, tekshirish usullarini, tahlil qilish jarayonlarini keng yoritib
berilgan. Korxonada mato sifatini aniqlash uchun akustik nazorat, radiatsion
nazorat va shunga oʻxshash taxlil usullari boʻyicha kerakli ma’lumotlar berilgan.
Kalit soʻzi:
mato, makrorengen, spektral, akustik, radiatsion, mato nazorati,
avtomatlashtirish, tahlil, innovatsion uslublar, strategik rivojlanish.
Jarayonni avtomatlashtirish tashkilotlarning samaradorligini sezilarli
darajada oshirishi mumkin. Bundan tashqari, bu dolzarb boʻlib qoldi, chunki
hozirgi
vaqtda
inson
hayotining
deyarli
barcha
sohalari
global
kompyuterlashtirilgan. Korporativ boshqaruvning avtomatlashtirilgan tizimi
(AMS) hozirgi kunda eng keng tarqalgan boʻlib, u koʻpincha axborot deb ataladi.
Aynan u ERP shaklida pasayishni olgan. Bugungi kunda ma’lum miqdordagi
muammolar yaxshi oʻrganilgan va ularni korxonaning oʻziga katta zarar
yetkazmasdan hal qilish imkonini beradigan samarali usullar ishlab
chiqilganligini aytish mumkin. Agar biz avtomatlashtirilgan tizimni aniqlasak, u
dasturiy ta’minot, texnik, axborot va boshqa bir qancha komplekslar, shuningdek,
maxsus tayyorlangan xodimlarning muayyan harakatlaridir. Xodimlarning
harakatlari odatda korxonada turli faoliyat turlarini rejalashtirish va
boshqarishning muayyan vazifalarini hal qilishga qaratilgan. Korxonani
boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimidan foydalanish ob’ektdagi boshqaruv
xodimlarini optimallashtirish va samaradorligini oshirish uchun moʻljallangan.
Korxonani boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimlari menejerlarning samarali
ishlashida juda muhim rol oʻynaydi. Avtomatlashtirilgan tizimning mavjudligi
xodimga kerakli ma’lumotlarni tezda olish imkonini beradi. Bundan tashqari,
korporativ boshqaruvning avtomatlashtirilgan axborot tizimidan har bir xodim
uchun ish haqini ko‘plab omillarga asoslangan holda tez hisoblash uchun ham
foydalanish mumkun [1]
.
Asosiy qism.
Avtomatlashtirilgan korxona mato sifat boshqaruv axborot
tizimidan foydalanish kerakli boʻlimda eng istiqbolli xodimlarni osongina topish
imkonini beradi. Ma’lum boʻlishicha, korporativ tizimning bir qismi sifatida
avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi koʻplab dasturlar majmuasidir. Biroq,
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
140
ularning barchasi bir xil emas va ular qoʻllaniladigan ishlab chiqarish
xususiyatiga qarab yana bir necha guruhlarga boʻlinadi. Ular uzluksiz turdagi,
diskret, ya’ni bir, kichik yoki oʻrta ishlab chiqarish, shuningdek, uzluksiz-diskret
turdagi, ya’ni yirik yoki qatordagi ommaviy ishlab chiqarish boʻlishi mumkin
[2,3]
.
1-rasm. Avtomatlashtirish tizimlari
Bunday holda, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini ishlab chiqishda texnik,
iqtisodiy va tashkiliy vazifalar majmuasini hal qilishga yondashish kerak. Boshqa
bir tamoyilni birinchi rahbar printsipi deyish mumkin. Bunday holda, bu korxona
boshqaruvining avtomatlashtirilgan tizimi uchun dasturlarni ishlab chiqish ushbu
ob’ekt rahbari ishtirokida va nazorati ostida amalga oshirilishi kerakligini
anglatadi. Bu keng koʻlamli avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini ishlab chiqish
uchun toʻgʻri keladi. Bunday holda, hal qilinishi kerak boʻlgan vazifalar soni
doimiy ravishda koʻpayib boradi, MRP tizimning asosiy kamchiligi shundaki,
materiallarga boʻlgan ehtiyojni hisoblashda korxonaning ishlab chiqarish quvvati,
quvvatlarning yuklanishi, mehnat xarajatlari hisobga olinmagan. Bu ishlab
chiqarish resurslarini rejalashtirish uchun moʻljallangan MRP II ning
rivojlanishiga turtki boʻldi [4,5]. Vaqt oʻtishi bilan unga korxonaning boshqa
xarajatlarini hisobga olish tizimlari qoʻshildi.
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
141
2-rasm. MRP seriyali o‘lchash va rad etish mashinasi
KHANTEX korxonasida mato sifat nazoratini avtomatlashtirib, qulay hamda
sifatli boʻlgan ish jarayonini tashkil qilishdan iborat. Avtomatlashtirishni joriy
etish ishlab chiqarishning asosiy texnik – iqtisodiy koʻrsatkichlarning
yaxshilanishiga, yaʻni ishlab chiqarilayotgan mahsulot miqdori va sifatining
oshishi hamda tannarxining kamayishiga olib keladi [6,7].
Foydalangan adabiyotlar:
1.
Матвалиев Д., Алиев Р.М. Development оf аn Algorithm аnd Program оn
Mysql to Create a Database to Control the Turnover of Railway
AutomationRelays Universum.
// Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2022. 11(104)
2.
Алиев Р.М., Алиев М.М., Хакимов Ш.Х., Тохиров Э.Т. Методы расчёта
коэффициентов рельсового четырехполюсника бесстыковых рельсовых
3.
цепей. Фундаментальная и Прикладная Наука: Состояние и
Тенденции
4.
Развития: Монография / [Алиев М.М. и др.]. – Петрозаводск: МЦНП
«Новая
наука», 2022. – C. 537.
5.
. Aliev R., Toshmetov K. Telecontrol of the expert system of automatic
traffic
control
//Актуальные
вопросы
развития
инновационно
информационных технологий на транспорте. – 2021. – Т. 2021. – С. 20–22.
6.
.Кочеткова, 2007 – Кочеткова А.С. (2007). Применение нейронных
сетей для мониторинга безопасности информационных сетей // Вестник
Волгоградского государственного университета. Серия 9: Исследования
молодых ученых, № 6. – С. 163–167.
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
142
7.
.Люгер, 2003 – Люгер Дж.Ф. (2003). Искусственный интеллект:
стратегии и методы решения сложных проблем. М.: Издательский дом
«Вильямс». – С. 864. 6.Макарова и др., 2016 – Исследование
операций: метод. Указания по выполнению расчетно-графических работ.
(2016). / сост.: Макарова И.Л.,Самарин В.И., Игнатенко А.М. – Сочи: РИЦ
ФГБОУ ВО «СГУ». – C. 100.
8.
Aliev R.M., Aliev Marat Mukhamedovich, Tokhirov E.T. Improvement
sensors of system crossing signalization and reduction delays at level crossings
// Монография / Международный центр научного партнерства «Новая
Наука», 2022,– C. 110.
