ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
16
KIMYO DARSLARIDA NOSTANDART TOPSHIRIQLARDAN
FOYDALANISHNING AHAMIYATI
Nigmatov Zavqiddin Muyitdinovich
Samarqand Davlat Veterinariya Meditsinasi, Chorvachilik va Biotexnologiyalar
Universiteti akademik litseyi kimyo fani o‘qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14022100
Annotatsiya.
Ushbu tezis
“Kimyo” ta’limida nostandart topshiriqlardan foydalanish
uning tarkibiy tuzilishi va mazmuni, ta’lim amaliyotiga joriy etish, dars jarayonida darsliklar
bilan ishlash ko‘nikmalarini shakllantirish bosqichlari o’rganilgan.O‘quvchilarda nostandart
topshiriqlardan kimyo darslarida foydalanish, interaktiv texnologiyalarga asoslangan
ko‘nikma va malakalarini egallaganlik darajalari va shu kabilarni e’tiborga olingan.
Kalit so‘zlar:
nostandart topshiriqlar, elektron resurs, tushuntirish-motivatsion,
kognitiv, texnologik jadval, kreativ topshiriqlar.
Maktabda olingan bilim insonning kelgusi hayot yo‘lini belgilaydi. Ko‘pchilik bilimni
baho bilan o‘lchaydi. Ammo baho bilimni belgilovchi aniq mezon emas. U o‘quvchilarni
faollikka undovchi, rag‘batlantiruvchi vosita, xolos. Har bir o‘qituvchining o‘z ish usuli,
baholash metodi bor. Qaysidir o‘qituvchi uchun baho bu — rag‘bat yoki o‘quvchini 45 daqiqa
ushlab turish vositasi.
Nostandart topshiriqlar o‘quvchilarning kompetensiyasini baholovchi o‘quvchilarning
bilim sifatini va tabiiy fanlar bo‘yicha bilimlarini baholanadi. Hozirgi davrda maktab
bitiruvchilarining tayyorgarlik darajasi qanday bo’lishi lozimligi haqidagi qarashlar
o’zgarib bormoqda. Maktab o'quvchilarining fanlar bo’yicha bilim va ko'nikmalarini
shakllantirish bilan bir qatorda o'z bilimlarini turli hayotiy vaziyatlarda qo'llay olish
malakasini rivoljantirishni ta 'minlash zarur. Kelajakda bu malakalar maktab
bitiruvchisining jamiyat hayotida faol qatnashishiga, butun hayoti davomida bilimini oshirib
borishga yordam beradi.
Tabiiy fanlar savodxonligi – shaxsning tabiiy fanlar rivoji va ularning yutuqlaridan
foydalanish
bilan
bog'liq
masalalarda
faol
fuqarolik
pozisiyasini
egallash
qobiliyati.Tadqiqotda baholanadigan tabiiy fanlar savodxonligi bo'yicha bilim va
ko'nikmalar maktabdagi tabiiy fanlar, fizika (astronomiya elementlari bilan), biologiya,
kimyo, geografiya fanlarini o'rgatilayotganda shakllanadi.
Tadqiqotning maqsadi ko'nikma va tushunchalarni kompleks tekshirishdan iborat.
Asosiy e'tibor, taklif qilingan savollarga o'quvchilarning tabiiy fanlardan olgan bilimlari
orqali javob berilishi, berilgan axborot asosida ilmiy jihatdan asoslangan xulosalar chiqarish
qobiliyatiga qaratiladi. O'quvchilarga taqdim etilgan hayotiy vaziyatlar har bir insonning
shaxsiy hayotida yuzaga keladigan dolzarb muammolar bilan bog'liq bo’ladi.
Biz ham ushbu maqolada aynan nostandart topshiriqlar o'quvchilarni tanqidiy tahlil,
kreativ fikrlash, mustaqil izlanish, yaratuvchanlik qobiliyatlarini shakllantirishga hamda
tabiiy fanlar bo'yicha savodxonligini oshirishga yo'naltirilgan topshiriqlar bilan tanishtirib
kimyo faniga oid namunalarni havola etamiz.
1
. Quyidagi genetik bog’lanishni amalga oshirish reaksiya tenglamalarini yozing?
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
17
Javob:
2. Quydagi keltirilgan karikaturalarda qaysi elementlar tasvirlangan?
A)
Hg, W, Br, Ca
B)
Br, V, Zn, Ca
C)
Hg, Co, Zn, Ca
D)
I, W, Br, Ca
3. Quyida qaysi element haqidagi tasvirlar keltirilgan?
A)
Alyuminiy
B)
Mishyak
C)
Volfram
D)
Simob
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
18
4. Quyida qaysi element haqidagi tasvirlar keltirilgan?
A)
Fosfor
B)
Azot
C)
Kislorod
D)
Uglerod
5.Tasvirda ko’rgan elementlarning atom massalari yig‘indisini hisbolang?
5.Quyidagi kimyogar olimlarni ixtirolari bilan juftlab ko’rsating?
A B C
D E
1-
Radioaktivlikning asoschisi.
2-
1854 yil sun’iy yog’ moddani sintez qilgan.
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
19
3-
Dissosialanish nazariyasi asoschisi.
4-
…………… (6,02∙10
23
) uning soni.
5-
Hajmiy nisbatlar qonuni asoschisi.
6.Quyidagi tuz namunalarining qaysi biri- CuSO
4
∙5H
2
O?
A)
B)
C)
D)
References:
1.
Kimyoni o’qitishda zamonaviy texnologiyalar oq’uv qo’llanma/ Ixtiyarova G. Bekchanov
D. Ahadov M. Toshkent- 2019.223-230 bet.
2.
“Biz bilgan va bilmagan kimyo” M.Primqulov, R.Ziyayev, B.Akbarov, U.Haydarov
“O‘qituvchi” Nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent - 2011.
3.
O’tkir zehinlilar kitobi. B.Akbarov, M.Primqulov. Toshkent “O’zbekiston”-2015.
4.
Qiziqarli kimyo. T. D o‘stmurodov, A. Aloviddinov Akademiya Toshkent 2005.
