ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1694
AHOLINI JISMONIY TARBIYAGA JALB ETISHGA QARATILGAN FAOLIYAT
SAMARADORLIGINI BAHOLASH TIZIMI
Elboyeva Umida
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti Jismoniy tarbiya va sport menejmenti,
sport tadbirlarini tashkil etish va boshqarish yo’nalishi Magistranti.
umidaelboyeva6@gmail.com
https://doi.org/10.5281/zenodo.15320725
Annotatsiya. Ushbu maqolada aholini jismoniy tarbiyaga jalb etishning samaradorligini
baholash tizimi va uning ahamiyati tahlil qilinadi. Aholini jismoniy tarbiyaga jalb qilish, nafaqat
jismoniy sog‘likni yaxshilash, balki ruhiy holatni, farovonlikni oshirish va jamiyatda sog‘lom
turmush tarzini targ‘ib qilishga ham katta hissa qo‘shadi. Maqolada baholash tizimi uchun
qo‘llaniladigan metodologik yondashuvlar, ko‘rsatkichlar va zamonaviy usullar taqdim etiladi.
Samaradorlikni baholashda ishlatiladigan metodlar, shu jumladan statistik tahlil,
so‘rovnomalar va ko‘rsatkichlar tahlili kabi usullar hamda jismoniy tarbiya faoliyatini
takomillashtirish bo‘yicha takliflar keltirilgan. Ushbu maqola aholini jismoniy tarbiyaga jalb
qilish bo‘yicha samarali tizimlarni yaratishga va sog‘lom turmush tarzini shakllantirishga
qaratilgan ilmiy asoslarni taqdim etadi.
Kalit so‘zlar: Jismoniy tarbiya, Aholi, Samaradorlikni baholash, Sog‘lom turmush tarzi,
Sport, Jismoniy faollik, Ta'lim, Sog‘liq, Baholash tizimi, Jamiyat, Tashkiliy faoliyat,
Metodologiya, Tahlil, Sport musobaqalari, Innovatsion metodlar.
SYSTEM FOR EVALUATING THE EFFECTIVENESS OF ACTIVITIES AIMED
ATTRACTING THE POPULATION TO PHYSICAL EDUCATION
Abstract. This article analyzes the system for evaluating the effectiveness of involving the
population in physical education and its significance. Involving the population in physical
education makes a significant contribution not only to improving physical health, but also to
improving mental health, well-being, and promoting a healthy lifestyle in society. The article
presents methodological approaches, indicators, and modern methods used for the evaluation
system. The methods used to assess effectiveness, including statistical analysis, questionnaires,
and indicator analysis, as well as proposals for improving physical education activities, are
presented. This article provides a scientific basis for creating effective systems for involving the
population in physical education and for forming a healthy lifestyle.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1695
Keywords: Physical education, Population, Performance assessment, Healthy lifestyle,
Sports, Physical activity, Education, Health, Evaluation system, Society, Organizational activity,
Methodology, Analysis, Sports competitions, Innovative methods.
СИСТЕМА ОЦЕНКИ ЭФФЕКТИВНОСТИ МЕРОПРИЯТИЙ ПО ПРИВЛЕЧЕНИЮ
НАСЕЛЕНИЯ К ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЕ
Аннотация. В статье анализируется система оценки эффективности вовлечения
населения в занятия физической культурой и ее значимость. Вовлечение населения в
занятия физической культурой не только улучшает физическое здоровье, но и вносит
значительный вклад в улучшение психического здоровья, благополучия и пропаганду
здорового образа жизни в обществе. В статье представлены методические подходы,
показатели и современные методы, используемые в системе оценки. Представлены
методы оценки эффективности, включая статистический анализ, анкетирование и
анализ показателей, а также предложения по совершенствованию занятий по
физическому воспитанию. В статье представлены научные основы создания
эффективных систем вовлечения населения в занятия физической культурой и
пропаганды здорового образа жизни.
Ключевые слова: Физическая культура, Население, Оценка деятельности,
Здоровый образ жизни, Спорт, Физическая активность, Образование, Здоровье, Система
оценки, Общество, Организационная деятельность, Методология, Анализ, Спортивные
соревнования, Инновационные методы.
Jismoniy tarbiya — insonning salomatligini saqlash, jismoniy va ruhiy holatini
yaxshilashda asosiy vositalardan biridir. Bugungi kunda jismoniy tarbiyaning ahamiyati nafaqat
sportchilar, balki barcha aholi qatlamlari uchun ham oshib bormoqda. Aholini jismoniy tarbiyaga
jalb etish, sog‘lom turmush tarzini shakllantirish, insonlarning ruhiy va jismoniy holatini
yaxshilash, umuman jamiyatning farovonligini oshirishga xizmat qiladi. Biroq, jismoniy tarbiya
va sportga bo‘lgan qiziqishning samaradorligini baholash uchun aniq va samarali tizimga ega
bo‘lish zarur.
Maqolada aholini jismoniy tarbiyaga jalb etishga qaratilgan faoliyat samaradorligini
baholash tizimi, uning metodologiyasi va amaliy yondashuvlari tahlil qilinadi. Shu bilan birga,
jismoniy tarbiya tizimini rivojlantirishga oid asosiy tamoyillar, metodlar va amaliy misollar
keltiriladi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1696
Jismoniy tarbiyaning ahamiyati va jamiyatdagi roli
Jismoniy tarbiya nafaqat sport yoki musobaqalarga qaratilgan faoliyat, balki salomatlikni
saqlash va rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi. Bugungi kunda ko‘plab kasalliklar, jumladan,
yurak-qon tomir kasalliklari, diabet va semizlik, beqaror hayot tarzidan kelib chiqadi. Aholini
jismoniy tarbiyaga jalb etish orqali ushbu kasalliklarning oldini olish mumkin. Jismoniy tarbiya
nafaqat jismoniy, balki ruhiy holatni ham yaxshilaydi, stressni kamaytiradi va umumiy
farovonlikni oshiradi.
Jamiyatda jismoniy tarbiyaning o‘rni to‘g‘risidagi bilimlarning oshishi va unga bo‘lgan
talabning ortishi, jismoniy tarbiya tizimini kengaytirishga va yangi metodlarni yaratishga olib
keladi. Shuningdek, yoshlarni jismoniy tarbiyaga jalb qilish, ularning sog‘lom turmush tarzini
shakllantirishda asosiy omil hisoblanadi.
Aholini jismoniy tarbiyaga jalb etishning mavjud tizimlari
Aholini jismoniy tarbiyaga jalb etish jarayonida foydalaniladigan tizimlar, dasturlar va
faoliyat turlari turlicha bo‘lishi mumkin. O‘zbekiston Respublikasida aholi o‘rtasida jismoniy
tarbiyani rivojlantirish bo‘yicha turli davlat dasturlari, sport musobaqalari, dam olish va o‘yin
joylarida jismoniy faoliyatlar tashkil etilgan. Bu tizimlar:
•
Sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish dasturlari: Jismoniy tarbiya va sportni sog‘lom
turmush tarzining ajralmas qismi sifatida ko‘rsatish.
•
Jismoniy tarbiya o‘quv dasturlari: Maktablar va oliy o‘quv yurtlarida jismoniy tarbiya
darslari, sport to‘garaklari va faoliyatlari.
•
Sport musobaqalari va tadbirlar: Jismoniy faollikni rag‘batlantirish uchun sport tadbirlari
va musobaqalar o‘tkazish.
Samaradorlikni baholash tizimining metodologiyasi
Aholini jismoniy tarbiyaga jalb etish faoliyatining samaradorligini baholash uchun bir
qancha metodologik yondashuvlar mavjud. Bu baholash tizimi samaradorligini to‘g‘ri aniqlash,
tahlil qilish va kelajakda jismoniy tarbiyaga bo‘lgan qiziqishni oshirish uchun zarur.
Samaradorlikni baholashda quyidagi yondashuvlar qo‘llaniladi:
•
Statistik yondashuv: Jismoniy tarbiya faoliyatiga jalb etilgan odamlar soni, ularning
faoliyat darajasi va natijalari haqida statistik ma'lumotlarni yig‘ish va tahlil qilish.
•
So‘rovnomalar va intervyular: Aholi orasida so‘rovnomalar o‘tkazish orqali ularning
jismoniy tarbiya faoliyatiga bo‘lgan qiziqishini va uning samaradorligini o‘rganish.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1697
•
Ko‘rsatkichlar tahlili: Aholining jismoniy holati, kasalliklar darajasi va jismoniy
faollikning o‘sishi yoki kamayishi haqida ko‘rsatkichlarni tahlil qilish.
•
Sog‘lom turmush tarzini o‘lchash: Jismoniy tarbiyaning aholi turmush tarziga ta'siri,
stress darajasi, sog‘liq holati va o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligini o‘lchash.
Samaradorlikni baholashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar
Aholini jismoniy tarbiyaga jalb etishga qaratilgan faoliyatning samaradorligini baholashda
quyidagi asosiy ko‘rsatkichlar tahlil qilinadi:
•
Jismoniy faollikning darajasi: Aholi orasida doimiy ravishda jismoniy mashqlar bilan
shug‘ullanuvchilar soni, yosh guruhlariga ko‘ra faollik darajasi.
•
Sog‘liq ko‘rsatkichlari: Jismoniy tarbiyaga jalb etilgan shaxslarning umumiy salomatlik
holati, kasalliklarning kamayishi yoki ortishi, ko‘krak qafasining shakllanishi.
•
Sport natijalari: Jismoniy tarbiya dasturlarida qatnashgan shaxslarning sport
musobaqalaridagi natijalari, jismoniy tayyorgarlik darajasi.
•
Jismoniy faollik va stress darajasi: Aholining jismoniy faollik darajasi bilan birga ruhiy
holatlari, stress va bezovtalik darajasi.
Jismoniy tarbiya faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha takliflar
Aholini jismoniy tarbiyaga jalb etishning samaradorligini oshirish uchun bir qator takliflar
kiritish mumkin:
•
Ko‘proq sport maydonchalarini yaratish: Shahar va qishloqlarda ochiq sport
maydonchalarini tashkil etish, aholiga sport bilan shug‘ullanish uchun qulay sharoitlar yaratish.
•
Jismoniy tarbiya o‘qituvchilarining malakasini oshirish: Jismoniy tarbiya o‘qituvchilari
va trenerlarining bilim va ko‘nikmalarini doimiy ravishda oshirish.
•
Sport musobaqalari va tadbirlar tashkil qilish: Jismoniy faollikni rag‘batlantirish uchun
keng miqyosdagi sport musobaqalari va tadbirlar o‘tkazish.
•
Sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish: Televizor, internet va boshqa ommaviy axborot
vositalari orqali sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish va uning foydalari haqida axborot
tarqatish.
Xulosa
Jismoniy tarbiya va sportga bo‘lgan qiziqishning samaradorligini baholash uchun aniq va
samarali tizim zarur. Bu tizim, aholi orasida jismoniy faollikni oshirish, sog‘lom turmush tarzini
targ‘ib qilish, salomatlikni yaxshilash va jamiyatni yanada farovon qilishga yordam beradi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1698
Jismoniy tarbiyaga jalb etishning samaradorligini oshirish uchun sport inshootlarini
rivojlantirish, o‘quv dasturlarini yangilash va jismoniy tarbiya metodlarini takomillashtirish
muhimdir.
REFERENCES
1.
Abduqahhorov, F. (2020).
Aholini jismoniy tarbiyaga jalb etish: metodlar va amaliyot
.
Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Ta'lim vazirligi.
2.
Davronov, S. (2018).
Jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirishda innovatsiyalar
.
Toshkent: O‘zbekiston pedagogika nashriyoti.
3.
G‘ulomov, N. (2021).
Jismoniy tarbiya va sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish
.
Toshkent: O‘zbekiston xalqaro ilmiy nashriyoti.
4.
Karimov, R. (2019).
Samarali jismoniy tarbiya tizimi va uning aholi uchun ahamiyati
.
Toshkent: O‘zbekiston davlat nashriyoti.
5.
Mavlonov, A. (2020).
Jismoniy faollik va uning jamiyatdagi roli
. Toshkent: O‘zbekiston
pedagogikasi nashriyoti.
6.
Qodirov, D. (2021).
Sog‘lom turmush tarzi va sport faoliyatining samaradorligi
.
Toshkent: Fan va ta'lim nashriyoti.
7.
Shamsiev, M. (2019).
O‘zbekistonning sport infratuzilmasi: rivojlanish va natijalar
.
Toshkent: O‘zbekiston sport nashriyoti.
