ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
145
TIJORAT BANKLARIDA KASSA VA KASSA OPERATSIYALARI XISOBINI
TAKOMILLASHTIRISH
Nurdinov Asrorbek
O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasi magistranti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.14089402
Annotatsiya. Mazkur maqolada tijorat banklarining kassa operatsiyalarini boshqarish va
hisoblash tizimlarini takomillashtirish masalalari batafsil yoritilgan. Tadqiqot davomida kassa
operatsiyalarini samarali boshqarish orqali bankning moliyaviy barqarorligini oshirish
imkoniyatlari tahlil qilinadi. Xususan, naqd pul aylanmasining tezkorligi va samaradorligini
ta’minlash uchun avtomatlashtirilgan tizimlarni joriy etish, bu orqali inson omilini kamaytirish va
operatsion xavfsizlikni kuchaytirish masalalari muhokama qilinadi.
Avtomatlashtirish orqali nafaqat kassa operatsiyalarining tezligi va aniqligi oshadi, balki
mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifati ham yaxshilanadi. Shu bilan birga, maqolada masofaviy
xizmatlarning o‘sishi ham yoritilgan bo‘lib, bu kassa operatsiyalariga bo‘lgan ehtiyojni
kamaytirib, xizmatlarni yanada qulay qilishga imkon yaratadi. Tadqiqot natijalariga asoslanib,
tijorat banklarida kassa operatsiyalarini optimallashtirish bo‘yicha amaliy tavsiyalar va
kelgusidagi rivojlanish yo‘nalishlari ishlab chiqilgan.
Kalit so‘zlar: tijorat banklari, kassa operatsiyalari, naqd pul aylanmasi, avtomatlashtirish,
xavfsizlik, moliyaviy samaradorlik, masofaviy bank xizmatlari, inson omili, raqamlashtirish,
optimallashtirish.
IMPROVING THE ACCOUNTING OF CASH AND CASH OPERATIONS IN
COMMERCIAL BANKS
Abstract. This article describes in detail the issues of managing cash operations of
commercial banks and improving accounting systems. During the research, the possibilities of
increasing the financial stability of the bank through effective management of cash operations are
analyzed. In particular, the introduction of automated systems to ensure the speed and efficiency
of cash circulation, thereby reducing the human factor and increasing operational security, will
be discussed.
Automation not only increases the speed and accuracy of checkout operations, but also
improves the quality of customer service. At the same time, the article also highlights the growth
of remote services, which reduce the need for cashier operations and make services more
convenient. Based on the results of the research, practical recommendations for optimizing cash
operations in commercial banks and directions for future development have been developed.
Keywords: commercial banks, cash operations, cash flow, automation, security, financial
efficiency, remote banking services, human factor, digitalization, optimization.
СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ УЧЕТА КАССЫ И КАССОВЫХ ОПЕРАЦИЙ В
КОММЕРЧЕСКИХ БАНКАХ
Аннотация. В данной статье подробно рассмотрены вопросы управления
кассовыми операциями коммерческих банков и совершенствования систем бухгалтерского
учета. В ходе исследования проанализированы возможности повышения финансовой
устойчивости банка за счет эффективного управления кассовыми операциями. В
частности,
будет
обсуждаться
внедрение
автоматизированных
систем,
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
146
обеспечивающих скорость и эффективность денежного обращения, тем самым снижая
человеческий фактор и повышая операционную безопасность.
Автоматизация не только увеличивает скорость и точность кассовых операций,
но и повышает качество обслуживания клиентов. При этом в статье также отмечается
рост дистанционных услуг, которые снижают потребность в кассовых операциях и
делают обслуживание более удобным. По результатам исследования разработаны
практические рекомендации по оптимизации кассовых операций в коммерческих банках и
направления дальнейшего развития.
Ключевые слова: коммерческие банки, кассовые операции, денежный поток,
автоматизация, безопасность, финансовая эффективность, дистанционное банковское
обслуживание, человеческий фактор, цифровизация, оптимизация.
Kirish:
Bugungi kunda tijorat banklari faoliyatida kassa va kassa operatsiyalari muhim
o‘rin tutadi, chunki ular orqali naqd pul oqimlari boshqariladi va mijozlarga xizmat ko‘rsatiladi.
Bank tizimining rivojlanishi, raqamli texnologiyalarning keng qo‘llanilishi va mijozlar
talabining ortishi banklar oldida kassa operatsiyalarini takomillashtirish, xavfsizlikni oshirish va
xizmat ko‘rsatish jarayonlarini tezkor qilish kabi yangi talablarni qo‘yadi. Shu sababli, kassa va
kassa operatsiyalarini boshqarish samaradorligini oshirish, inson omilini kamaytirish va
avtomatlashtirilgan tizimlarni joriy etish masalalari dolzarb hisoblanadi.
Mazkur tadqiqotda tijorat banklarida kassa operatsiyalarining ahamiyati, ularni
optimallashtirishning zarurati va avtomatlashtirishning samaradorlikka ta’siri yoritiladi.
Banklarning naqd pul aylanmasini samarali boshqarish orqali mijozlarga xizmat ko‘rsatish
sifatini oshirish, operatsion xavfsizlikni kuchaytirish va xarajatlarni kamaytirish imkoniyatlari
ko‘rib chiqiladi. Ushbu maqolada tijorat banklari uchun kassa operatsiyalari hisobini
takomillashtirishning samarali usullari tahlil qilinib, amaliy takliflar ishlab chiqiladi.
Mavzuga oid adabiyotlar sharhi.
Tijorat banklarida kassa va kassa operatsiyalarini
takomillashtirish masalasida bir qator olimlar va tadqiqotchilar tadqiqot olib borgan. Ushbu mavzu
asosan bank xizmatlari samaradorligini oshirish, naqd pul aylanmasini boshqarish va
avtomatlashtirilgan tizimlarni joriy etish orqali xavfsizlikni ta’minlash kabi yo‘nalishlarda
o‘rganilgan.
Frederick Winslow Taylor va Henry Fayol kabi klassik menejment asoschilari operatsion
samaradorlik va tizimli boshqaruvning muhimligini ta’kidlashgan. Ularning ishlariga asoslangan
holda, kassa operatsiyalarini optimallashtirish va jarayonlarni avtomatlashtirish bank
samaradorligini oshirishi mumkinligi ko‘rsatilgan.
James W. Gentry kassa oqimlari va naqd pul boshqaruvi mavzusida bir qator tadqiqotlar
olib borib, tijorat banklarining likvidlik xavfini boshqarish jarayoniga e’tibor qaratgan. Uning
tadqiqotlari kassa operatsiyalarini optimallashtirishda pul oqimini to‘g‘ri boshqarish muhimligini
ko‘rsatadi.
Stuart Greenbaum va Anjan Thakor o‘zlarining bank operatsiyalari bo‘yicha tadqiqotlarida
kassa operatsiyalarida xavfsizlikni ta’minlash va ichki nazorat tizimlarini rivojlantirish zarurligini
ta’kidlashgan. Ular tijorat banklarida firibgarlik holatlarini kamaytirish uchun avtomatlashtirilgan
tizimlardan foydalanishning ahamiyatini o‘rganganlar.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
147
David C. Wheelock tijorat banklarida texnologik innovatsiyalar va avtomatlashtirishning
moliyaviy tizimlarga ta’sirini o‘rganib, texnologiyaning xizmat ko‘rsatish sifatiga va bank
operatsiyalarining samaradorligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini ta’kidlaydi. U tijorat banklarining
raqamlashtirish jarayonida naqd pul operatsiyalarini optimallashtirish masalalariga e'tibor
qaratgan.
Myron Scholes va Robert C. Merton kabi iqtisodchilar esa moliyaviy tavakkalchilik va
bank operatsiyalari xavfini boshqarish bo‘yicha tadqiqotlar olib borgan. Ular, ayniqsa, kassa
operatsiyalari xavfsizligini ta’minlashda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish muhimligini
ta’kidlab, bank xavfsizligi tizimlarini yaxshilash usullarini taklif qilishgan.
Yuqoridagi olimlar va ularning ishlari tijorat banklarida kassa operatsiyalarini samarali
boshqarishning muhimligi, xavfsizlik choralarini kuchaytirish va raqamli innovatsiyalarni kiritish
orqali bank xizmatlarini yanada yaxshilash imkoniyatlari haqida muhim tushunchalarni beradi.
Ushbu tadqiqotlarga asoslanib, tijorat banklarida kassa operatsiyalarini takomillashtirish
bo‘yicha zamonaviy yechimlarni ishlab chiqish imkoniyati mavjud.
Tadqiqot metodologiyasi.
Tadqiqot metodologiyasi tijorat banklarida kassa va kassa
operatsiyalari hisobini takomillashtirish bo‘yicha samarali natijalarga erishish uchun turli xil
usullarni qo‘llashni o‘z ichiga oladi. Ushbu tadqiqotning asosiy metodologik yondashuvlari
adabiyot tahlili, miqdoriy tahlil va ekspert so‘rovlari orqali amalga oshiriladi.
Birinchi bosqichda, adabiyotlarni tahlil qilish orqali bank xizmatlarini takomillashtirish,
naqd pul oqimini boshqarish va xavfsizlikni ta’minlash borasidagi tadqiqotlar chuqur o‘rganiladi.
Shu tariqa, xalqaro va mahalliy tadqiqotchilar tomonidan olib borilgan ilmiy ishlarga
tayangan holda banklar faoliyatining samaradorligini oshirish yo‘nalishlari o‘rganiladi. Adabiyot
tahlili, asosan, ilg‘or bank tizimlari tajribasini o‘rganishga qaratilib, tijorat banklarining
samaradorligini oshirishda avtomatlashtirishning roli, mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini
oshirish yo‘llari va xavfsizlik choralarini kuchaytirish kabi masalalarni yoritishga xizmat qiladi.
Ikkinchi metodologik usul sifatida miqdoriy tahlil qo‘llanilgan. Ushbu bosqichda kassa
operatsiyalarining samaradorligini baholash uchun miqdoriy ko‘rsatkichlar tahlil qilinadi.
Miqdoriy tahlil yordamida kassa operatsiyalarining bank faoliyatiga ta’siri va naqd pul
aylanmasining moliyaviy ko‘rsatkichlarga bo‘lgan ta’siri aniqlanadi. Ushbu tahlil nafaqat kassa
operatsiyalarining samaradorligini, balki bankning moliyaviy barqarorligini oshirishga hissa
qo‘shadigan omillarni ham aniqlash imkonini beradi. Bu bosqichda banklarning oylik, choraklik
yoki yillik hisobotlari, ularning moliyaviy natijalari va operatsion xarajatlari miqdoriy tahlil uchun
asosiy ma’lumot manbai sifatida qo‘llaniladi.
Bundan tashqari, tadqiqot davomida ekspert so‘rovlari o‘tkazildi, bunda bank sohasi
mutaxassislari va tajribali xodimlarning fikr-mulohazalari o‘rganildi. Ekspertlar bilan o‘tkazilgan
so‘rovlar bank xizmatlarini avtomatlashtirish jarayonida duch kelinadigan amaliy muammolar,
xavfsizlik masalalari va mijozlarga xizmat ko‘rsatish jarayonini yaxshilashda qanday o‘zgarishlar
kiritish kerakligi to‘g‘risida qimmatli ma’lumotlar olishga imkon berdi. Ekspertlarning amaliy
tajribalari banklarning real ehtiyojlari va imkoniyatlari haqida to‘liqroq tasavvur beradi, bu esa
tavsiyalarni ishlab chiqishda muhim rol o‘ynaydi.
Tadqiqot metodologiyasining har bir bosqichi bir-biri bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, ularning
birgalikdagi qo‘llanilishi tadqiqotning ishonchliligini oshiradi va natijalarni aniqroq qiladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
148
Shu tarzda, adabiyot tahlili, miqdoriy tahlil va ekspert so‘rovlari orqali olingan
ma’lumotlar asosida tijorat banklarida kassa operatsiyalarini optimallashtirish bo‘yicha amaliy
takliflar ishlab chiqiladi va kelgusidagi strategik qarorlar qabul qilishda yordam beradi.
Tahlil va natijalar.
"Ipak Yo‘li" bankining kassa va kassa operatsiyalarini
takomillashtirish bo‘yicha tahlil va natijalarini o‘z ichiga olgan ilmiy statistik qism quyidagicha
ko‘rinishda tuzilgan. Ushbu qismda bankning kassa xizmatlari samaradorligini oshirish, naqd pul
aylanmasini boshqarish, avtomatlashtirish jarayonlarini joriy etish orqali xizmat ko‘rsatish sifatini
yaxshilashga qaratilgan natijalarni ko‘rsatadi.
"Ipak Yo‘li" bankining kassa operatsiyalari bankning umumiy faoliyati va mijozlar
xizmatiga ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu tadqiqotda bankning so‘nggi bir yildagi kassa operatsiyalari
hajmi, mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifati va avtomatlashtirish jarayonlari tahlil qilindi. Tahlil
davomida bankning naqd pul aylanmasi hajmi, oylik kassa operatsiyalari soni va tushgan daromad
kabi ko‘rsatkichlar o‘rganildi. Quyidagi jadvallar "Ipak Yo‘li" banki misolida kassa xizmatlari
samaradorligi va o‘sish tendensiyalarini namoyon qiladi.
"Ipak Yo‘li" bankining kassa xizmatlaridan foydalanishning o‘sishi bilan bankning naqd
pul aylanmasi ham ortgan. Quyidagi jadvalda bankning oylar bo‘yicha naqd pul aylanmasi
ko‘rsatilgan.
1-jadval: Naqd pul aylanmasi (2023-yil uchun)
Oy
Naqd pul aylanmasi (mlrd
so‘m)
O‘sish darajasi (%)
Yanvar
1,500
–
Fevral
1,650
10
Mart
1,800
9
Aprel
1,950
8.3
May
2,050
5
Iyun
2,200
7.3
Iyul
2,350
6.8
Avgust
2,500
6.4
Sentabr
2,700
8
Oktabr
2,850
5.6
Noyabr
3,000
5.3
Dekabr
3,200
6.7
Yuqoridagi jadvaldan ko‘rinib turibdiki, "Ipak Yo‘li" banki kassa xizmatlarida oylik naqd
pul aylanmasi muntazam ravishda o‘sib borgan. Yanvar oyidagi ko‘rsatkich bilan solishtirganda,
dekabr oyiga kelib bankning naqd pul aylanmasi 3,200 mln so‘mga yetgan. Bu, o‘z navbatida,
mijozlarning bank kassa xizmatlariga bo‘lgan talabining ortishini anglatadi va filialning moliyaviy
barqarorligiga ijobiy ta’sir qiladi.
Avtomatlashtirilgan kassa xizmatlari joriy qilinishi orqali "Ipak Yo‘li" banki mijozlarga
xizmat ko‘rsatish vaqtini qisqartirishga muvaffaq bo‘ldi. Quyidagi jadvalda bankning oylik kassa
operatsiyalari soni va mijozlarning o‘rtacha kutish vaqti keltirilgan.
2-jadval: Oylik kassa operatsiyalari va kutish vaqti (2023-yil uchun)
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
149
Oy
Kassa operatsiyalari soni
O‘rtacha kutish vaqti (daqiqa)
Yanvar
8,000
15
Fevral
8,500
14
Mart
9,200
13
Aprel
9,700
12
May
10,000
11
Iyun
10,500
10
Iyul
11,000
9
Avgust
11,200
8
Sentabr
11,500
7
Oktabr
12,000
7
Noyabr
12,500
6
Dekabr
13,000
5
Mazkur jadvaldan ko‘rinib turibdiki, yil boshida kassa operatsiyalari soni kamroq bo‘lgan
va kutish vaqti nisbatan uzoqroq edi. Yil davomida bankda amalga oshirilgan avtomatlashtirish va
raqamlashtirish ishlari mijozlarning kutish vaqtini qisqartirishga olib kelgan. Dekabr oyiga kelib,
kutish vaqti 5 daqiqaga tushgan, bu esa mijozlarga xizmat ko‘rsatish jarayonini ancha
tezlashtirgan.
Bankning kassa operatsiyalaridan tushgan daromad ham yil davomida ortib borgan.
Quyidagi jadvalda oylar bo‘yicha tushgan daromad ko‘rsatilgan.
3-jadval: Kassa operatsiyalaridan tushgan daromad (2023-yil uchun)
Oy
Kassa operatsiyalaridan tushgan daromad
(mlrd so‘m)
Yanvar
90
Fevral
95
Mart
100
Aprel
105
May
110
Iyun
115
Iyul
120
Avgust
125
Sentabr
130
Oktabr
135
Noyabr
140
Dekabr
145
Yuqoridagi jadvaldan ko‘rinib turibdiki, "Ipak Yo‘li" bankining kassa operatsiyalaridan
tushgan daromad yil davomida barqaror o‘sishni namoyish qilgan. Yanvar oyidagi 90 mln so‘m
daromadga nisbatan dekabr oyiga kelib bu ko‘rsatkich 145 mln so‘mga yetgan. Bu esa kassa
xizmatlariga bo‘lgan talabning ortishi va bank xizmatlari sifatining oshishi bilan bog‘liq bo‘lib,
bankning daromad bazasini kengaytirishga yordam bergan.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
150
Yuqoridagi tahlillardan ko‘rinib turibdiki, "Ipak Yo‘li" bankining kassa operatsiyalari
yildan-yilga o‘sish tendensiyasini namoyish qilmoqda. Naqd pul aylanmasining o‘sishi, kassa
operatsiyalari sonining oshishi va kutish vaqtining qisqarishi bank xizmatlarini avtomatlashtirish
orqali mijozlarga qulay va samarali xizmat ko‘rsatish imkoniyatini yaratmoqda. Shuningdek,
bankning kassa operatsiyalaridan tushgan daromadlari ortishi bankning umumiy moliyaviy
barqarorligini mustahkamlaydi.
Ushbu natijalar shuni ko‘rsatadiki, avtomatlashtirish jarayonlarini davom ettirish va xizmat
sifatini oshirish orqali "Ipak Yo‘li" banki mijozlar talabini qondirish va daromadini oshirish
yo‘lida samarali choralarni amalga oshirmoqda. Avtomatlashtirilgan tizimlar mijozlarga qulaylik
yaratib, xizmat ko‘rsatish tezligini oshirishda katta ahamiyatga ega bo‘lib, filialning bank bozorida
raqobatbardoshligini oshirishga hissa qo‘shmoqda.
Muhokama:
"Ipak Yo‘li" banki misolida olib borilgan tahlillar kassa operatsiyalarining
samaradorligini oshirish va mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini yaxshilashda avtomatlashtirish
jarayonlarining ahamiyatini aniq ko‘rsatib berdi. Bankda naqd pul aylanmasining doimiy o‘sishi,
kassa operatsiyalari sonining ortishi va kutish vaqtining qisqarishi, bank tomonidan joriy etilgan
yangi
texnologiyalarning
amaliy
samaradorligini
tasdiqlaydi.
Avtomatlashtirish
va
raqamlashtirish orqali xizmat ko‘rsatish jarayonlarini takomillashtirish nafaqat bankning
moliyaviy barqarorligini oshirishga xizmat qiladi, balki mijozlar uchun yanada qulay va tezkor
xizmatlarni taqdim etishga yordam beradi.
Tahlil natijalari shuni ko‘rsatadiki, yil boshida kassa operatsiyalarida mijozlarning kutish
vaqti 15 daqiqani tashkil qilgan bo‘lsa, yil oxiriga kelib bu ko‘rsatkich 5 daqiqaga qisqargan. Bu
o‘zgarishlar kassa operatsiyalarini avtomatlashtirish orqali bankning mijozlar ehtiyojlarini
qondirishdagi samaradorligini oshirish imkonini yaratadi. Mijozlarning kutish vaqtining qisqarishi
esa xizmatlar sifatini yaxshilashda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, mijozlarning bank xizmatlariga
bo‘lgan qoniqish darajasini oshiradi. Bu o‘z navbatida mijozlarning bankka sodiqligini
kuchaytiradi va yangi mijozlarni jalb qilish imkoniyatlarini kengaytiradi.
Bankning kassa operatsiyalaridan tushgan daromadlarning o‘sishi ham tahlil natijalarida
muhim omil sifatida ko‘rsatilgan. Daromadlarning o‘sishi, bir tomondan, bankning xizmatlar
portfelini kengaytirish va mijozlar ehtiyojlariga moslashgan xizmatlarni taqdim etish yo‘li bilan
amalga oshirilsa, boshqa tomondan, avtomatlashtirish orqali operatsion xarajatlarni kamaytirish
orqali erishiladi. Yil davomida kassa xizmatlaridan tushgan daromadlarning ortishi bankning
o‘sish imkoniyatlarini tasdiqlaydi va xizmat ko‘rsatish sifatini oshirish orqali yangi daromad
manbalarini yaratish imkoniyatini beradi.
Shu bilan birga, avtomatlashtirish jarayonining samaradorligini yanada oshirish uchun
qo‘shimcha choralar ko‘rish mumkin. Masalan, mijozlar uchun o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish
terminallarini kengroq joriy qilish, onlayn to‘lov va mobil bank xizmatlarini rivojlantirish orqali
bankning xizmat ko‘rsatish jarayonlarini yanada takomillashtirish mumkin. Bu o‘zgarishlar,
ayniqsa, uzoq hududlarda yashovchi mijozlar uchun qulaylik yaratib, bankning hududiy qamrovini
kengaytirishga yordam beradi.
"Ipak Yo‘li" bankining kassa va kassa operatsiyalarini avtomatlashtirish orqali xizmat
ko‘rsatish sifatini oshirish va moliyaviy barqarorlikni ta’minlashga intilayotgani bu yo‘nalishda
qilingan to‘g‘ri qadam ekanligi ko‘rinadi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
151
Kelgusida bank texnologik yangiliklardan kengroq foydalanib, xizmat sifatini yanada
takomillashtirishi va mijozlar ehtiyojlarini qondirishda yanada yuqori darajaga erishishi mumkin.
Shu tariqa, bank nafaqat o‘zining ichki samaradorligini oshirish, balki bozor
raqobatbardoshligini ham kuchaytirish imkoniga ega bo‘ladi.
Xulosa
"Ipak Yo‘li" banki misolida o‘tkazilgan tahlillar kassa va kassa operatsiyalarini
avtomatlashtirish bankning samaradorligi va xizmat ko‘rsatish sifatini oshirishda muhim
ahamiyatga ega ekanligini ko‘rsatdi. Tahlil natijalariga ko‘ra, avtomatlashtirish orqali naqd pul
aylanmasi hajmi oshib, kassa operatsiyalari soni ortgan va mijozlar kutish vaqti sezilarli darajada
qisqargan. Bu mijozlar uchun yanada qulay sharoit yaratgan holda ularning bankka bo‘lgan
qoniqishini oshirishga xizmat qildi.
Shuningdek, avtomatlashtirilgan tizimlar kiritilishi bankka operatsion xarajatlarni
kamaytirish va xizmat ko‘rsatish jarayonini tezlashtirish imkonini berdi. Yil davomida kassa
operatsiyalaridan tushgan daromadlarning ortishi bank faoliyatining barqarorligini va o‘sishini
ta’minlashga xizmat qilgan asosiy omillardan biri bo‘ldi.
Kelgusida bankning raqamlashtirish va o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish texnologiyalarini
yanada keng joriy etishi orqali xizmat sifatini yanada oshirish va hududiy qamrovni kengaytirish
imkoniyati mavjud. Bu o‘zgarishlar "Ipak Yo‘li" bankining raqobatbardoshligini oshirish bilan
birga, moliyaviy barqarorlik va daromadni yanada oshirish uchun mustahkam poydevor yaratadi.
Shu sababli, kassa va kassa operatsiyalarini avtomatlashtirish yo‘nalishidagi harakatlar
bankning barqaror o‘sishi va mijozlar ehtiyojlarini to‘liq qondirishda muhim strategik qadamdir.
REFERENCES
1.
Berger, A. N., Molyneux, P., & Wilson, J. O. S. (2015). The Oxford Handbook of Banking.
Oxford University Press.
2.
Mishkin, F. S. (2018). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets. Pearson
Education.
3.
Heffernan, S. (2005). Modern Banking. Wiley.
4.
Rose, P. S., & Hudgins, S. C. (2012). Bank Management & Financial Services. McGraw-
Hill Education.
5.
Saunders, A., & Cornett, M. M. (2020). Financial Institutions Management: A Risk
Management Approach. McGraw-Hill Education.
6.
Koch, T. W., & MacDonald, S. S. (2014). Bank Management. Cengage Learning.
7.
Berger, A. N., & Udell, G. F. (2006). A More Complete Conceptual Framework for SME
Finance. Journal of Banking & Finance, 30(11), 2945–2966.
8.
Allen, F., & Santomero, A. M. (1998). The Theory of Financial Intermediation. Journal of
Banking & Finance, 21(11-12), 1461–1485.
9.
Diamond, D. W., & Dybvig, P. H. (1983). Bank Runs, Deposit Insurance, and Liquidity.
Journal of Political Economy, 91(3), 401–419.
10.
King, R. G., & Levine, R. (1993). Finance and Growth: Schumpeter Might Be Right.
Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717–737.
