ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 9
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
211
MARKETING KÓRKEM ÓNER HÁM MÁDENIYATINIŃ ÁMELIY ÁHMIYETI
Kamila Sadikova
Ózbekstan mámleketlik kórkem óner
hám mádeniyat instituti Nókis filiali 2-basqish magistranti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.14061624
Annotaciya. Bul maqalada kórkem óner hám mádeniyat tarawindaǵi marketing
máseleleri, oniń waziypasi hám tarawdi rawajlandiriwdaǵi xizmeti haqqinda toqtalip ótiledi.
Sonday-aq, zamanagóy kórkem ónerdegi báseki hám marketingti rawajlandiriw usillari berilgen.
Gilt sózler: marketing, kórkem óner, mádeniyat, ónim, reklama.
MARKETING THE PRACTICAL SIGNIFICANCE OF ART AND CULTURE
Abstract. This article discusses the issues of marketing in the field of art and culture, its
role and contribution to the development of the industry. At the same time, the debate in modern
art and methods of developing marketing are given.
Keywords: marketing, art, culture, production, advertising.
ПРАКТИЧЕСКАЯ ЗНАЧИМОСТЬ ИСКУССТВА И КУЛЬТУРЫ МАРКЕТИНГА.
Аннотация. В данной статье рассматриваются вопросы маркетинга в сфере
искусства и культуры, его роль и услуги в развитии этой сферы. Одновременно приводятся
методы развития дискуссии и маркетинга в современном искусстве.
Ключевые слова: маркетинг, искусство, культура, урожай, реклама.
Mádeniyat shólkemleri zamanagóy jámiyette zárúrli orın tutıp atır. Olardıń iskerligi
usınılıp atırǵan dóretpelerdiń mazmunı arqalı, olardı jaratıw hám qarıydarǵa usınıwdıń arnawlı bir
formaları hám usıllarınan paydalanıw arqalı, usınıs kólemi hám tutınıw túri arqalı mádeniyat
jaǵdayın sáwlelendiredi.
Mádeniyat hám kórkem óner tarawı - bul materiallıq emes, bálki, bárinen burın, ruwxıy
islep shıǵarıw tarawı. Onıń ónimleri adamlardıń materiallıq emes, bálki intellektuallıq, estetik hám
ruwxıy mútajliklerin qandiradi, sebebi hár qanday pikir júritetuǵın adam ushın bul qádiriyatlar
materiallıq mútajliklerden kem emes.
Kolber birinshi ret kórkem óner hám mádeniyat salasında marketing máselesin kóterdi, bul
tarawda isleytuǵın barlıq shólkemler mádeniy ónimler óndirisin aytıp ótdi.
Házirde bul shólkemlerdiń barlıǵı bazar báseki hám marketing quralları sıyaqlı túsiniklerge
dus kelip atır [1, 20-bet].
ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 9
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
212
Mádeniyat hám kórkem ónerdegi marketing dástúriy marketingtan ayrıqsha bolıp
esaplanıw, ayriqsha ayrıqshalıqlarǵa iye. Parqı marketing iskerliginiń dástúriy taypalarına
basqasha jantasıwda bolıp tabıladı. Dástúriy bazarlarda maqset mútajliklerdi qandırıw arqalı payda
aldılarr maqsetli qarıydarlar, mádeniyat hám kórkem óner salasında, maqset estetik hám kórkem
mútajliklerdi qandırıw bolıp tabıladı. Shólkemler mádeniyatlar dóretiwshilik ushın sharayat
jaratadı jáne onıń nátiyjelerin ámelge asıradı. Maqsetli qarıydarlar málim mádeniy xızmetler
yamasa olar ushın aqsha tólew arqalı alıwları múmkin bolǵan qádiriyatlar paydasına tańlaw etedii.
Kórkem ónim maqsetli auditoriya arasında bazar izertlewleri nátiyjelerine kóre emes, bálki
onıń zárúrli qásiyetleri hám sapa qásiyetlerinen kelip shıqqan halda bayan etiledi, bul haqqındaǵı
maǵlıwmatlar informaciya kanalları arqalı qarıydarlarǵa uzatıladı.
Marketing qospasınıń tómendegi strukturalıq bólimleri hám mádeniyat salasındaǵı
marketing iskerligine tásir etiwshi eń zárúrli faktorlar ámeldegi:
Ónim -
mádeniyat mákemelerinde túrli ónimler ónim wazıypasın atqaradı. Maqsetine
muwapıq tiykarinan kórsetiletuǵın xızmetler. Mısalı, muzey ushın tiykarǵı xızmetler kórgezbe
iskerligi, sonıń menen birge, bilimlendiriw jumıslar bolıp tabıladı. Qosımsha xızmetler de úlken
áhmiyetke iye. Olardı kafelar, bufetlar, muzey dúkanları jumısı, sonıń menen birge, túrli ilajlar -
ziyapatlar, ushırasıwlar, kontsertlar, tamashalar ótkeriw menen ańlatıw múmkin.
Qarıydar-
mádeniyat tarawı insannıń ruwxıy rawajlanıwına bolǵan mútajliklerin
qandiradi, sol sebepli bul erda túrli qatlamlar qarıydar retinde isleydi.
Bahalar siyasatı
-Mádeniy shólkemniń bahalar siyasatı áwele onıń iskerliginiń social
maqsetleri menen belgilenedi. Solay etip, baha dárejesi arnawlı bir xızmettiń potencial qarıydar
ushın bar ekenligine baylanıslı.. Bul jaǵdayda bahalar derlik mudamı bazar sharayatında bolǵan
bahalardan tómenlew boladı, geyde bolsa ulıwma bolmaydı.
Ónimdi úgit-násiyatlaw
.
Mádeniyat salasında ónim reklama, tuwrıdan-tuwrı marketing hám jámiyetshilik
baylanısları arqalı úgit násiyat etiledi. Reklama hám tuwrıdan-tuwrı marketing dáramattı
kóbeytiwge qaratılǵan bolıp, bul bolsa tolıq emes shólkem iskerligin dawam ettiriw ushın zárúr
bolǵan aqshalardı toltırıw ushın qollanıladı. Jámiyetshilik baylanısları diqqat-itibardı asırıwǵa
qaratılǵan.
Mádeniyat salasında xızmetkerler retinde iri shólkemlerde arnawlı islengen marketing,
rawajlanıw hám jámiyetshilik menen baylanıslar bólimleriniń xızmetkerleri iskerlik kórsetedi.
Kishi mádeniyat mákemelerinde olar ádetde birden-bir xızmetke birlestirilgen yamasa
olardıń funksiyaları basqa ishki strukturalarǵa berilgen.
ResearchBib IF-2023: 11.01, ISSN: 3030-3753, Valume 1 Issue 9
ISSN: 3030-3753. VOLUME 1, ISSUE 2
213
Sırtqı marketing agentlikleri menen shártnama tiykarında islew, olardıń kóbirek
múmkinshilikleri hám joqarı sapalı jumıs menen baylanıslı bolsa-da, turaqlı emes hám joqarı
qárejetler menen ajralıp turadı.
Mádeniyat salasında marketingtiń qalıs principlerın ajıratıp kóriw múmkin.
Birinshiden
, maqsetli qarıydarlardıń sorawlarınan kelip shıqqan halda social-mádeniy
xızmetler bazarına báǵdarlaw zárúr.
Ekinshiden
, social-mádeniy bazarǵa maqsetli tásir kórsetiw kerek, anıq kórkem óner
ónimlerine emes, bálki olardıń túrlerine talaptı qáliplestiriw, xalıq arasında qızıǵıwshılıqtı jaratıw.
Úshinshiden
, mádeniyat salasındaǵı shólkemlerdiń iskerligin maqsetli qarıydarlar menen
aktual maydanshalar hám kommunikatsiya formalarında óz-ara sheriklik etiwge báǵdarlaw kerek.
Tórtinshiden
, maqsetli auditoriyalardıń abzallıqlarına hám zamannıń aktual
tendentsiyalarına juwap beretuǵın kórkem ónimlerdi islep shıǵıw hám usınıw talap etiledi.
Mádeniyat salasındaǵı marketing túrli social toparlar arasındaǵı mútajliklerdegi pariqti da
esapqa alıwı kerek. Atap aytqanda, adamnıń tálim dárejesi qanshelli joqarı bolsa, ol sonshelli
kóbirek ádebiyat, teatr, súwret, opera sıyaqlı kórkem óner túrlerine qızıǵadı, sonıń menen birge,
mádeniy qádiriyatlardı ózlestiriw hám jeke mádeniy dárejesin asırıwǵa bolǵan umtılıwı asadı.
Mádeniyat hám kórkem óner salasında marketingti qóllaw tek ǵana kórkem ónimlerdiń
sapasın asırıwǵa járdem beredi, bálki xalıqtıń mútajliklerine kóbirek juwap beriw ushın turaqlı
túrde rawajlanadı.
REFERENCES
1.
Kolber F. Marketing kul'turi i iskusstv. / Per. s angl. L. Mashalova; Pod. Redaktsiey k. n. M.
Naymark.- SPb.: Izdatel' Vasin. A. I., 2008.- 256 s.
2.
U.Ǵ.Zunnunova, T.R.Fayziev Art marketing, oqiw qollanba, Tashkent “Kamalak”, 2009-jil
3.
Morozov V.Y. Osnovi marketinga, “Dashkov i K” 2006
4.
Qosimova M.S., Ergashxojaeva Sh.J., Abduxalilova L.T, Muxitdinova U.S., Yuldashev
M.M. Strategik marketing.- T Oqituvchi, 2004.
5.
www.mf.uz
