ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
355
O’ZBEKISTON IQTISODIY RIVOJLANISHIDA YASHIL IQTISODIYOTNING
ROLI VA AHAMIYATI
Shakarov Allayor Baratovich
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti,dotsent
O’ralboyeva Ruxshona Vafo qizi
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.17574954
Annotatsiya.
Ushbu maqolada, Oʻzbekistonning iqtisodiy rivojlanishida yashil iqtisodiyot
modeliga oʻtishning nazariy-amaliy ahamiyatini tahlil qilishdan iborat. Tadqiqotda
mamlakatning barqaror oʻsishini taʼminlash, energiya samaradorligini oshirish va resurslardan
foydalanishda ekologik xavfsizlikni taʼminlashga qaratilgan strategik hujjatlar (PQ-4477, PF-
158) asosida amalga oshirilayotgan islohotlar yoritib berilgan.
Kalit so’zlar:
Yashil Iqtisodiyot, barqaror rivojlanish, qayta tiklanuvchi energiya
manbalari, energiya samaradorligi, suv resurslari, iqlim oʻzgarishlari, Oʻzbekiston – 2030
strategiyasi.
Astract.
This article analyzes the theoretical and practical significance of transitioning to
a green economy model in the economic development of Uzbekistan. The research highlights the
reforms implemented on the basis of strategic documents (PQ-4477, PF-158) aimed at ensuring
the country’s sustainable growth, increasing energy efficiency, and guaranteeing environmental
safety in the use of resources.
Key words:
Green Economy, sustainable development, renewable energy sources, energy
efficiency, water resources, climate change, Uzbekistan – 2030 strategy.
Аннотация.
В данной статье анализируется теоретическое и практическое
значение перехода к модели «зелёной экономики» в экономическом развитии Узбекистана.
В исследовании освещены реформы, реализуемые на основе стратегических документов
(ПП-4477, УП-158), направленные на обеспечение устойчивого роста страны, повышение
энергоэффективности и обеспечение экологической безопасности при использовании
ресурсов.
Ключевые слова:
Зелёная экономика, устойчивое развитие, возобновляемые
источники энергии, энергоэффективность, водные ресурсы, изменение климата,
стратегия Узбекистан – 2030.
Kirish.
Hozirgi kunda, global iqlim oʻzgarishlari va qazilma yoqilgʻilar zaxiralarining kamayishi
sharoitida, Oʻzbekiston Respublikasi uchun barqaror iqtisodiy rivojlanishni taʼminlash muhim
vazifadir. Mamlakatning energetika sohasidagi yuqori resurs isteʼmoli va suv resurslariga
boʻlgan yuqori talabi inobatga olinsa, yashil iqtisodiyot modeliga oʻtish bugungi kunning
strategik zaruratiga aylanmoqda. Yashil iqtisodiyot BMT Atrof-muhit Dasturiga (UNEP) koʻra,
atrof-muhitga taʼsirni kamaytirgan holda, iqtisodiy oʻsishni taʼminlovchi tizim sifatida
taʼriflanadi [5].
Ushbu maqolaning maqsadi Oʻzbekistonning yashil iqtisodiyotga oʻtish strategiyasini,
ustuvor yoʻnalishlarini va kutilayotgan iqtisodiy-ijtimoiy natijalarini tahlil qilishdan iborat.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
356
Oʻzbekistonning Yashil Iqtisodiyot Strategiyasi.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 4-oktabrdagi PQ-4477-son qarori bilan
tasdiqlangan "2019–2030-yillar davrida Oʻzbekiston Respublikasining yashil iqtisodiyotga oʻtish
strategiyasi" ushbu transformatsiyaning huquqiy va institutsional asosini yaratdi
1
. Strategiyaning
asosiy maqsadi 2030-yilga borib issiqxona gazlarining YaIM birligiga nisbatan solishtirma
ajratmalarini 2010-yildagi darajadan 35 foizga qisqartirishdir [2].
Ustuvor yoʻnalishlar va iqtisodiy transformatsiya.
3.1. Energiya xavfsizligi va qayta tiklanuvchi manbalar.
Yashil iqtisodiyotning asosiy komponenti energiya samaradorligini oshirish va energetika
balansini diversifikatsiya qilishdan iborat. "Oʻzbekiston – 2030" strategiyasiga koʻra, 2030-yilga
kelib qayta tiklanuvchi energiya manbalarining umumiy quvvatini 25 ming megavattga yetkazish
va ularning jami isteʼmoldagi ulushini 40 foizga koʻtarish belgilangan [3].
Amaliy misol: Samarqand viloyati Nurobod tumanida barpo etilayotgan 500 MVt
quvvatga ega yirik fotoelektr stansiyasi ushbu maqsadlarga erishish yoʻlidagi muhim qadam
boʻlib, u mintaqaviy energiya taʼminotini barqarorlashtirishga xizmat qiladi.
3.2. Resurs samaradorligi va suvdan oqilona foydalanish.
Qishloq xoʻjaligi sohasida suv isteʼmolining yuqoriligi resurs tanqisligini keltirib
chiqarmoqda. Strategiya doirasida 1 million gektargacha ekin maydonlarida suv tejovchi
sugʻorish texnologiyalarini (tomchilatib, yomgʻirlatib sugʻorish) joriy etish nazarda tutilgan. Bu
chora-tadbirlar suvdan foydalanish samaradorligini oshirishga va Orolboʻyi mintaqasining
ekologik barqarorligiga hissa qoʻshadi.
3.3. Yashil ish oʻrinlari va ijtimoiy barqarorlik.
Yashil iqtisodiyot yangi sanoat sohalari, jumladan, QTE (qayta tiklanuvchi energiya),
chiqindilarni qayta ishlash va ekoturizm kabi tarmoqlarda inklyuziv "yashil ish oʻrinlari" yaratish
orqali ijtimoiy farovonlikni oshirish salohiyatiga ega[4].
Xulosa.
Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatadiki, yashil iqtisodiyot modeli Oʻzbekiston
Respublikasining 2030-yilgacha barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishi uchun nafaqat
ekologik, balki chuqur iqtisodiy zarurat hisoblanadi. Mamlakatning energetika sohasidagi yuqori
energiya isteʼmoli (energiya intensivligi) va anʼanaviy resurslarga qaramligi, global
raqobatbardoshlikni cheklayotgan asosiy omillardandir.
Strategik yondashuv (PQ-4477 va PF-158) doirasida QTE ulushini 40 foizga yetkazish va
suv tejovchi texnologiyalarni joriy etish orqali energiya mustaqilligi oshadi, iqlim oʻzgarishi
xavflari yumshatiladi va resurslardan oqilona foydalanish hisobiga iqtisodiyotning umumiy
samaradorligi oshadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
1.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-4477-son qarori. “2019–2030-yillar davrida
Oʻzbekiston Respublikasining “yashil” iqtisodiyotga oʻtish strategiyasini tasdiqlash
toʻgʻrisida.” (2019-yil 4-oktabr).
1
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-4477-son qarori. “2019–2030-yillar davrida Oʻzbekiston
Respublikasining “yashil” iqtisodiyotga oʻtish strategiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida.” (2019-yil 4-oktabr).
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
357
2.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-436-son qarori. “2030-yilgacha Oʻzbekiston
Respublikasining “yashil” iqtisodiyotga oʻtishiga qaratilgan islohotlar samaradorligini
oshirish boʻyicha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”. (2022-yil 2-dekabr).
3.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PF-158-son Farmoni. “Oʻzbekiston – 2030”
strategiyasi toʻgʻrisida. (2023-yil 11-sentabr).
4.
Jahon banki hisoboti. Towards a Greener Economy in Uzbekistan. (Oʻzbekiston yashil
iqtisodiyot sari) Washington D.C., 2022.
5.
UNEP (BMT Atrof-muhit Dasturi). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable
Development and Poverty Eradication. Geneva, 2011.
