“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
62
PURIN DISMETABOLIZMI BO‘LGAN BOLALARDA INTERSTITSIAL
NEFRITNING KLINIK VA LABORATORIYA XUSUSIYATLARI
Turayeva Nazira Yuldoshevna
Samarqand davlat tibbiyot universiteti 2-son Pediatriya kafedrasi assistenti
Samarqand, O'zbekiston
Annotatsiya. Tadqiqotning maqsadi.
Giperurikemiya va giperurikozuriya
fonida rivojlangan bolalarda interstitsial nefrit kursining klinik va laboratoriya
xususiyatlarini o'rganish.
Materiallar va usullar.
Dismetabolik genezning interstitsial nefriti tashxisi
qo'yilgan 82 bemor urikozuriya fonida 1 ml siydik uchun 1 mg dan ortiq siydik
kislotasi bilan tekshirildi. Bemorlarning metabolik holati genealogik tahlil, skrining
testlari va miqdoriy biokimyoviy tadqiqotlarni o'z ichiga olgan maxsus dastur
bo'yicha baholandi. Asosiy biokimyoviy marker sifatida urikemiya (>320mkmol/l)
va urikozuriya darajasi aniqlandi.
Natijalar.
Qiyosiy
tahlil
shuni
ko'rsatdiki,
mavjud
diagnostika
qiyinchiliklarini anamnestik, klinik va laboratoriya ma'lumotlarini sinchkovlik bilan
taqqoslash va nefropatiyaning urikozurik genezisi tashxisini o'z vaqtida aniqlash
orqali
bartaraf
etish
mumkin.
Dismetabolik
interstitsial
nefrit
bilan,
glomerulonefritdan farqli o'laroq, kasallikning ochilishida ekstrarenal belgilar
yo'qligi, glomerulyar filtratsiya va buyraklarning azotni ajratish funktsiyasi
buzilmasligi aniqlandi. Tashxis qon tomirida ekstrarenal patologiyaning xarakterli
spektri, giperurikemiya (\u003e 0,310 mmol/l) va urikozuriya (\u003e 1,0 mg siydik
kislotasi b1ml siydik) mavjudligi bilan tasdiqlanadi. Ushbu kasallik uchun eng
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
63
informatsion-bu erta yoshda debyut qilish, izolyatsiya qilingan siydik sindromi
mavjudligida ekstrarenal belgilarning yo'qligi.
Kalit so'zlar:
bolalar, giperurikemiya, giperurikozuriya, interstitsial nefrit.
Dolzarbligi.
Ilmiy taraqqiyot va texnologiyalarning takomillashtirilishi
pediatriya fani va amaliyotining metabolik pediatriya, ekologik pediatriya kabi
yangi yo'nalishlarining paydo bo'lishiga olib keldi. So'nggi yillarda bolalik davrida
buyrak patologiyasining ko'payishi kuzatilmoqda [4,10]. So'nggi o'n yilliklarda
buyrak kasalliklarining nozologik tuzilishining o'ziga xos xususiyati dismetabolik
nefropatiya [4] chastotasining sezilarli darajada oshishi bo'lib, ularning siydik tizimi
organlari kasalliklari (OMS) orasida ulushi, turli mualliflarning fikriga ko'ra, 29 dan
40% gacha [14].
Metabolik kasalliklar fonida rivojlangan pielonefritning kursi va tuzatuvchi
terapiyasining xususiyatlari o'rganilmoqda [5,14]. Dismetabolik nefropatiyalar
orasida eng ko'p o'rganilgani oksalat-kaltsiy kristalluriyasi bilan dismetabolik
nefropatiya deb ataladi, bu oilaviy beqarorlik sitomembrani bilan poligenik meros
qilib olingan ko'p organli membranopatiya bo'lib chiqdi [1,13]. Tubulointerstitsial
buyrak to'qimalarining ekologik jihatdan aniqlangan lezyonlari dismetabolik
nefropatiya [6] sifatida ham namoyon bo'ladi, bu bir qator fermentlar, xususan purin
almashinuvi uchun mas'ul bo'lganlar tomonidan mutant ta'sirini aniqlash bilan
bog'liq [8].
So'nggi
yillarda
dismetabolik
surunkali
interstitsial
nefritlar
tadqiqotchilarning e'tiborini tortmoqda, ular orasida urat nefropatiyalari alohida o'rin
tutadi [5]. Umumiy bolalar populyatsiyasida uratik nefropatiya darajasi-4,2%,
hisobga olingan buyrak patologiyasi orasida-9,9% [14]. Uratik nefropatiyalarning
namoyon bo'lishi va kursining yosh xususiyatlari o'rganilmoqda [17,18,19].
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
64
O'sayotgan organizmda purin metabolizmining intensivligi tufayli bolalarda
siydik kislotasining (MK) haddan tashqari ko'payishi natijasida kelib chiqadigan
patologik sindromlar tashxis qo'yilgandan ko'ra tez-tez uchraydi.
Ushbu ishning maqsadi
giperurikozuriya bilan giperurikemiya fonida
bolalarda rivojlangan interstitsial nefritning klinik va laboratoriya xususiyatlarini
o'rganishdir.
Materiallar va usullar.
2 yoshdan 14 yoshgacha bo'lgan uraturiya fonida
interstitsial nefrit bilan og'rigan 82 bemor kuzatilgan.
Bemorlarning metabolik holati genealogik tahlil, skrining testlari va miqdoriy
biokimyoviy tadqiqotlarni o'z ichiga olgan ko'p bosqichli maxsus dastur bo'yicha
o'tkazilgan bir nechta tadqiqotlar natijalariga ko'ra baholandi. Buzilgan purin
almashinuvining asosiy biokimyoviy belgisi sifatida Myuller-Seyfertga ko'ra
urikemiya va urikozuriya darajasi, Gopkins usuli bilan siydik bilan kunlik siydik
chiqarilishi [12], N. V. Dmitrevaga ko'ra oksalatlar [2] aniqlandi. O'zbekistonning
iqlim sharoitida metabolik kelib chiqishi nefropatiyasi bo'lgan bolalarda
buyraklarning funktsional holatini yorituvchi ishlarning yo'qligi sababli biz
buyraklarning qisman funksiyalarini miqdoriy jihatdan tavsiflovchi ko'rsatkichlar
majmuasidan foydalandik: glomerulyar funktsiya van Slayke tomonidan endogen
kreatinin klirensi, Zimnitskiy namunasi bo'yicha naycha funktsiyalari, OMK-I C-0i
apparatida kriyoskopik usul yordamida siydik osmolyarligi bilan baholandi, ammiak
va titrlanadigan kislotalar I. Todorov tavsifida [12].
Maxsus tadqiqotlardan tashqari, umumiy klinik tadqiqotlar va ekskretor
urogrammalarning rentgenoplanimetriyasi ma'lumotlari ham hisobga olingan.
Giperurikemiya qon zardobidagi siydik kislotasi darajasi 320 MK mol/l dan yuqori,
giperurikozuriya-siydik bilan 1 ml siydik uchun 1 mg dan ortiq chiqarilganda ko'rib
chiqildi [11].
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
65
Tadqiqot natijalari va muhokamasi.
Uraturiya fonida interstitsial nefritning
(in) namoyon bo'lish sharoitlarini qiyosiy retrospektiv tahlil qilish shuni ko'rsatadiki,
kasallikning klinik diagnostikasining murakkabligi kasallikning rivojlanishining
dastlabki bosqichlarida ularning etarli darajada o'rganilmaganligi bilan izohlanadi.
82 nafar boladan 37 nafari o'tkir va surunkali glomerulonefrit (45,1%), 24 nafari
o'tkir pielonefrit (29,3%) va 21 nafari siydik yo'llarining takroriy infektsiyasi
(25,6%) tashxisi bilan yuborilgan, 1 oydan 2 yoshgacha bo'lgan bemorlarning 80
foizi doimiy ta'sir ko'rsatmasdan tashxis qo'yilgan umumiy qabul qilingan
davolanishni olgan. Ushbu holatlarda uzoq muddatli, ba'zan o'jar davolanish ijobiy
natijalar bo'lmagan taqdirda turli xil yon ta'sirlarning asossiz xavfini keltirib
chiqaradi. Shu bilan birga, qiyosiy tahlil shuni ko'rsatadiki, klinik va umumiy qabul
qilingan laboratoriya ma'lumotlarini to'g'ri talqin qilish bilan metabolik genezis
buyrak lezyonlarini o'z vaqtida tashxislash mumkin.
Siydik sindromi birinchi marta 3 yoshgacha bo'lgan 42 bolada (51,2%), 27
yoshda (32,9%) 4-7 yoshda va 8 yoshdan keyin 13 bolada (15,8%) o'tkir respirator
virusli infektsiyalar, pnevmoniya va oshqozon-ichak kasalliklari fonida aniqlangan.
boshqa sababga ko'ra tekshiruv paytida tasodifan aniqlangan. 8 bolada (9,8%)
enurez, 21 bolada qorin sindromi (25,6%) kuzatilgan. Jismoniy rivojlanishdagi
bolalar tengdoshlaridan orqada qolishmadi, kasal bolalarning farovonligi qoniqarli
bo'lib qoldi, bolalar faol. Barcha bolalarda gematuriya leykotsituriyadan ustun
bo'lgan, 12 bolada vaqtinchalik makrogematuriya qayd etilgan. Yuzning o'rtacha
pastozligi, asosan ertalab 18 bolada (20,5%) sodir bo'lgan.
Yuqumli patologiyadan keyingi interval bu erda xarakterli emas (14,6%),
DPA, aslo, qoldiq azot, endogen kreatinin klirensi (p \ u003e 0,05) o'zgarmagan.
Uraturiya bilan og'rigan bolalarning ekstrarenal patologiyasining "oilaviy portreti"
xarakterlidir: kattalar (ota-onalar va boshqa qarindoshlar) orasida urolitiyoz va
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
66
xolelitiyoz, podagra, gipertoniya, semirish, diabet va sibslar orasida asab-artrit
diatezi, biliar patologiya. Shunday qilib, dismetabolik interstitsial nefrit bilan, hn
dan farqli o'laroq, kasallik debyutida, glomerulyar filtratsiya, buyraklarning azotni
ajratish funktsiyasi, yallig'lanish jarayonining o'ziga xos bo'lmagan ko'rsatkichlari
ta'sir qilmaydi, bu shubhasiz diagnostik ahamiyatga ega.
Nefritik jarayon faolligi belgilari bo'lmagan uratik nefropatiya bilan og'rigan
bemorlarda buyraklarning filtrlash va osmoregulyatsiya funktsiyasi o'zgarmaydi (p
\ u003e 0,5). Shu bilan birga, ammiakning siydik bilan chiqarilishi sezilarli darajada
kamayadi (kuniga 33,6±1,76 mmol., P<0,001) va titrlanadigan kislotalar
darajasining oshishi(0,74±0,08 mmol/kun., P<0,05). Urat nefropati bilan og'rigan
bemorlarda oksaluriya darajasi bir vaqtning o'zida oshadi (kuniga 0,66±0,05 mmol.,
kuniga 0,38±0,06 mmol., P<0,05) oksalatlarning chiqarilgan kreatininga nisbati
(p<0,001), fosfaturiya va kalsiyuriya darajasi (P<0,05). Interstitsial nefritning
kuchayishi va pielonefritning qatlamlanishi buyraklarning qisman funktsiyalari
buzilishining sezilarli darajada kuchayishiga olib keladi.
Shunday qilib,ushbu guruhda buyraklarning filtrlash funktsiyasining sezilarli
darajada pasayishi (mos ravishda 92,0±10,4 va 60,4±5,6 ml/min 1, 73m2) qayd
etilgan (p<0,005), siydik osmolyarligi (p<0,05) va buyraklarning ammoniyogenetik
funktsiyasi (mos ravishda 33,6±1,76 va 24,7±1,76 mmol/kun., P<0,05). Titrlangan
kislotalar darajasi biroz oshadi, urikozuriya, oksal-,kaltsiy-,fosfaturiya (p<0,05)
darajasidan sezilarli darajada oshadi. Uratlarning kreatininga nisbati 1,92±0,38 ni
tashkil qiladi, normasi 0,85±0,08, (p<0,05). Shuning uchun, uratik nefropatiya bilan
og'rigan bemorlarda, glomerulonefrit bilan og'rigan bemorlardan farqli o'laroq,
rivojlanishning dastlabki bosqichlarida buyrak tubulalarining gomeostatik
funktsiyalari, osmoregulyatsion va ammonioatsidogenetik funktsiyalari buzilgan.
Shunday qilib, interstitsial nefritning klinik ko'rinishlarining kamligiga qaramay,
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
67
oila tarixini, buyraklarning qisman funktsiyalarining xususiyatlarini sinchkovlik
bilan baholash erta tashxis qo'yish va differentsial terapiya o'tkazishga imkon beradi.
Xulosalar.
1. Dismetabolik interstitsial nefrit erta yoshda namoyon bo'lishi,
izolyatsiya qilingan siydik sindromi mavjud bo'lganda ekstrarenal simptomlarning
yo'qligi bilan tavsiflanadi. 2. Uraturiya fonida interstitsial nefrit buyrak tubula
tizimining gomeostatik funktsiyalarining erta buzilishi bilan tavsiflanadi. 3.
Dismetabolik interstitsial nefritni tashxislash uchun eng informatsion buyrak
osmoregulyatsion va ammonio-atsidogenetik funktsiyalarining holati.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Batirbekovich, K. R., Sabrievna, V. A., & Alamovich, K. A. (2022).
Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Journal
of Humanities and Social Sciences, 8, 19-22.
2.
Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , A. A. (2022).
OPTIMIZATION OF THERAPY OF ALCOHOL WITHDRAWAL SYNDROME
IN PATIENTS WITH SUB- DEPRESSION. Евразийский журнал медицинских
и естественных наук, 2(5), 189–192.
3.
Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , . A. A. (2022).
AFFECTIVE DISORDERS AS A WEIGHTENING FACTOR IN ALCOHOL
DEPENDENCE
THERAPY
.
Евразийский журнал медицинских и
естественных наук, 2(5), 193–196.
4.
Telmanovna, X. S., & Batirbekovich, X. R. (2023). Psychopharmacotherapy
of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Research Bulletin, 16, 179-182.
5.
N. Turaeva (2023). CLINICAL-LABORATORY FEATURES OF
INTERSTITIAL
NEPHRITIS
IN
CHILDREN
WITH
PURINE
DYSMETABOLISM. Science and innovation, 2 (D12), 135-140. doi:
10.5281/zenodo.10324931
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
68
6.
N. Turaeva (2023). ANTIOXIDANT THERAPY IN PATIENTS WITH
CHRONIC NEPHROTIC GLOMERULONEPHRITIS. Science and innovation, 2
(D12), 131-134. doi: 10.5281/zenodo.10324779
7.
Меликова Дилшодахон Уктам Кизи, Ахмеджанова Наргиза Исмаиловна,
Тураева Назира Юлдашевна, Юлдашев Ботир Ахматович, & Абдурасулов
Фозил Пардаевич (2020). Клинические особенности течения хронического
пиелонефрита у детей на фоне анемического синдрома. Достижения науки и
образования, (1 (55)), 66-69.
8.
Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства
при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал
проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184–186.
9.
Раджабов Хикмат Тошевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева
Алие
Сабриевна
(2020).
КЛИНИКО-ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ
И
НЕЙРОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ НЕПСИХОТИЧЕСКИХ
ПСИХИЧЕСКИХ РАССТРОЙСТВ У ЛИЦ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА.
Вестник науки и образования, (23-3 (101)), 75-78.
10.
Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021).
ДЕПРЕССИЯ
И
ТРЕВОГА
У
БОЛЬНЫХ
АЛКОГОЛИЗМОМ,
ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и
образования, (17-2 (120)), 134-137.
11.
Тураева
Назира
Юлдашевна
(2020).
Клинико-лабораторные
особенности течения дисметаболической нефропатии у детей с нарушением
пуринового обмена. Достижения науки и образования, (5 (59)), 86-88.
12.
Тураева, Н., & Абдукадырова, Н. (2022). Оптимизация терапии
хронического гломерулонефрита у детей. Журнал вестник врача, 1(2), 118–
120.
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
69
13.
Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, Тураев Бобир
Темирпулатови, & Тураев Толиб Махмуджонович (2019). Аффективные
расстройства у больных алкогольной зависимостью как фактор риска развития
суицидального поведения. Достижения науки и образования, (11 (52)), 96-98.
14.
Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Али Сабриевна (2020).
Особенности развития и течения аффективных расстройств при сахарном
диабете. Достижения науки и образования, (5 (59)), 62-64.
15.
Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, &
Абдуразакова Робия Шералиевна (2020). Особенности возникновения и
течения психоорганических расстройств при сахарном диабете. Достижения
науки и образования, (7 (61)), 31-33.
16.
Хаятов, Р., & Велиляева, А. (2022). Влияние тревожно-депрессивных
расстройств на тяжесть течения и качество жизни у больных сахарным
диабетом
2
типа.
Журнал
вестник
врача,
1(4),
99–102.
https://doi.org/10.38095/2181-466X-2020974-98-101
17.
Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев O., & Курбанов, А. (2022).
Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и
личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача,
https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107
18. Каршиев Зиядулло Хазратович, Хаятов Рустам Батырбекович, Шерматов
Озод Норбекович, Раджабов Хикмат Тошевич, & Рузиева Диана Джамаловна
(2021). АФФЕКТИВНЫЕ РАССТРОЙСТВА КАК ОТЯГОЩАЮЩИЙ
ФАКТОР В ТЕРАПИИ АЛКОГОЛЬНОЙ ЗАВИСИМОСТИ. Вестник науки и
образования, (5-2 (108)), 21-24.
19. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев O., & Курбанов, А. (2022). Особенности
коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
70
изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104–108.
https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107
20. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при
употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы
биологии
и
медицины,
(2
(87),
184–186.
извлечено
от
https://inlibrary.uz/index.php/problems_biology/article/view/3568
21. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021).
ДЕПРЕССИЯ
И
ТРЕВОГА
У
БОЛЬНЫХ
АЛКОГОЛИЗМОМ,
ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и
образования, (17-2 (120)), 134-137.
22. Хаятов, Р., & Абдуразакова, Р. (2023). Аффективные расстройства, как
отягощающий фактор в терапии алкогольной зависимости . Журнал
биомедицины
и
практики,
1(3/1),
396–399.
извлечено
от
https://inlibrary.uz/index.php/biomedicine/article/view/18375
23. Мардиев, О. ., & Хаятов, Р. (2023). КОМОРБИДНОСТЬ ДЕПРЕССИНЫХ
РАССТРОЙСТВ И САХАРНОГО ДИАБЕТА 2-го ТИПА НА КАЧЕСТВО
ЖИЗНИ БОЛЬНЫХ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА.
Евразийский журнал
медицинских и естественных наук
,
3
(8), 19–24. извлечено от
academy.uz/index.php/EJMNS/article/view/19616
24. Николаев Егор Евгеньевич, Орлов Федор Витальевич, Николаев Евгений
Львович, Велиляева Алие Сабриевна, & Хаятов Рустам Батырбекович (2023).
ФЕНОМЕН СИМУЛИРОВАНИЯ СУДОРОЖНЫХ ПРИСТУПОВ ПРИ
ЭПИЛЕПСИИ: КЛИНИЧЕСКИЙ СЛУЧАЙ. Acta Medica Eurasica, (3), 102-115.
doi: 10.47026/2413-4864-2023-3-102-115
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
71
25. Criteria For Rehabilitation Of Patients With Consequences Cranio-Brain Injury.
(2022).
Journal
of
Pharmaceutical
Negative
Results
,
8188-
https://doi.org/10.47750/pnr.2022.13.S09.958
26. Хаятов, Р. Б., & Велиляева, А. С. НЕЙРОПСИХОЛОГИЧЕСКОЕ
ИССЛЕДОВАНИЕ БОЛЬНЫХ С РАССЕЯННЫМ СКЛЕРОЗОМ. ДОКТОР
АХБОРОТНОМАСИ ВЕСТНИК ВРАЧА DOCTOR’S HERALD, 44.
27. Мардиев Отабек Аслиддинович, Кубаев Рустам Мурадиллаевич, Хаятов
Рустам Батырбекович, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). ТЕЧЕНИЕ
ТРЕВОЖНЫХ РАССТРОЙСТВ У БОЛЬНЫХ САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ 2
ТИПА. Вестник науки и образования, (2-2 (105)), 72-75.
28. Велиляева, А., Бердиева, Н., Очилов, У., & Хаятов, Р. (2015). Психические
нарушения при эпилепсии. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (83)),
168-171.
29. Депрессия и тревога у больных алкоголизмом, осложненным никотиновой
зависимостью / Х. Т. Раджабов, А. У. Тургунбаев, Р. М. Кубаев, Р. Б. Хаятов //
Вестник науки и образования. – 2021. – № 17-2(120). – С. 134-137. – EDN
GSEZVQ.
30. Turaeva, N. Y., & Yuldashev, B. A. (2018). KLINIKO-LABORATORNYE
POKAZATELI INTERSTITsIAL'NOY PATOLOGII POChEK U DETEY V
STRUKTURE
DISMETABOLIChESKIKh
NEFROPATIY.
Молодежный
инновационный вестник, 7(S1), 99-100.
31. Тураева, Н. Ю. Клинико-лабораторные показатели интерстициальной
патологии почек у детей в структуре дисметаболических нефропатий / Н. Ю.
Тураева, Б. А. Юлдашев // Молодежный инновационный вестник. – 2018. – Т.
7, № S1. – С. 99-100. – EDN YXJTTA.
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
72
32. Turaeva Nazira Yuldashevna, & Mamatkulova Feruza Khamidovna. (2024).
PREMORBIDE FEATURES OF INTERSTITIAL NEPHRITIS CURRENT IN
CHILDREN WITH PURINE DYSMETABOLISM (CLINICAL-LABORATORY
ASPECTS). Multidisciplinary Journal of Science and Technology, 4(6), 201–205.
Retrieved from https://mjstjournal.com/index.php/mjst/article/view/1584
33. Turaeva , N., & Ruzikulov , N. (2024). CLINICAL-LABORATORY
INDICATORS OF INTERSTITIAL KIDNEY PATHOLOGY IN CHILDREN IN
THE STRUCTURE OF DYSMETABOLIC NEPHROPATHY. Multidisciplinary
Journal of Science and Technology, 4(6), 211–214. Retrieved from
https://mjstjournal.com/index.php/mjst/article/view/1586
34. Turaeva , N., & Ergashev , A. (2024). FEATURES OF ANTIOXIDANT
THERAPY
IN
PATIENTS
WITH
CHRONIC
NEPHROTIC
GLOMERULONEPHRITIS. Multidisciplinary Journal of Science and Technology,
4(6),
206–210.
Retrieved
from
https://mjstjournal.com/index.php/mjst/article/view/1585
35. Мардиев Отабек Аслиддинович, Кубаев Рустам Мурадиллаевич, Хаятов
Рустам Батырбекович, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). ТЕЧЕНИЕ
ТРЕВОЖНЫХ РАССТРОЙСТВ У БОЛЬНЫХ САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ 2
ТИПА. Вестник науки и образования, (2-2 (105)), 72-75.
36. ХАЯТОВ, Р., & ШАМСИКУЛОВА, С. ПСИХОФАРМАКОТЕРАПИЯ
ДЕПРЕССИВНЫХ РАССТРОЙСТВ ПРИ АЛКОГОЛИЗМЕ. ББК 5+ 28я43 П
781, 129.
37. Хаятов, Р. Б., & Рахматова, Ф. У. ПСИХОФАРМАКОТЕРАПИЯ
АФФЕКТИВНЫХ РАССТРОЙСТВ В СТРУКТУРЕ АЛКОГОЛЬНОЙ
ЗАВИСИМОСТИ. Редакционная коллегия выпуска, 440.
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 7, 2024. JULY
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
73
38. Azizovna, S. S., Almasovich, R. A., Ulugbekovna, R. F., Aslamovna, N. A., &
Batirbekovich, H. R. (2024). PSYCHOLOGICAL FEATURES OF THE
FORMATION OF COMMUNICATION SKILLS AMONG STUDENTS OF
MEDICAL UNIVERSITIES. Yangi O'zbekistonda Tabiiy va Ijtimoiy-gumanitar
fanlar respublika ilmiy amaliy konferensiyasi, 2(1), 107-115.
