№ 3 (2020) Gepato-gastroeterologik tadqiqotlar jurnali

Мақолалар

• 

  TURLI ETIOLOGIYALI DIAREYASI BO'LGAN YOSH BOLALARDA ENTEROFURILNI QO'LLASH Turli xil etiologiyali diareya bilan kasallangan 6 oylikdan 3 yoshgacha bo'lgan 18 bolani ko'rikdan o'tkazildi.Yosh bolalarda diareya sababi turli xil patogen bakteriyalar, mikroblar va viruslar ekanligi aniqlandi; keng spektrli antibiotiklar, ayrim oziq-ovqat mahsulotlariga individual allergik reaktsiya; oshqozonning buzilishi, ingichka ichakdagi fermentatik etishmovchilik. Enterofurildan foydalanish boshqa dorilar bilan taqqoslaganda ancha tez terapevtik ta'sirga ega ekanligi aniqlandi.

  Hikmatullo Turaev , Ra'no Nuralieva , Olim Siddikov

  40-42

  125   17

  • Batafsil o'qish
• 

  СЕМИЗ БОЛАЛАРДА ГЕПАТОБИЛИАР ТИЗИМ ЗАРАРЛАНИШИ Ушбу мақолада семизликда жигар томонидан кузатиладиган ўзгаришлар жигарнинг алкоголсиз ёғли гепатози кўриниши доирасида келтириб ўтилган. Бу шарҳ ушбу ҳолатнинг ривожланиши патогенезини ва морфологик хусусиятларини, клиник кўринишидаги ўзига хос хусусиятларни, ҳамда диагностикасининг инвазив ва ноинвазив усулларини ўз ичига олади.

  Дилафруз Тураева, Лиля Гарифулина

  77-81

  110   21

  • Batafsil o'qish
• 

  CЕМИЗЛИКДА БОЛАЛАРДА БУЙРАКЛАР ЗАРАРЛАНИШИ Ушбу маколада семизлиги бор болаларда буйракнинг морфологияси ва функциялари ҳақида сӯз юритилади. Буйраклар фаолиятига таьсир қилувчи, кўплаб патогенетик омилларнинг таьсири ва ўзаро боғлиқлиги муҳокама қилинади. Болаларда учрайдиган семизликда буйрак зарарланиши диагностикасида буйрак патологиясининг эрта биомаркерлари яьни, липид, углевод алмашинуви кўрсаткичлари, инсулинрезистентлик, кон зардобидаги лептин ва адипонектин миқдорини аниқлашдан фойдаланиш истиқболли эрта ташхис қўйиш учун жуда муҳим жиҳат саналади.

  Наргиза Гойибова

  72-76

  45   9

  • Batafsil o'qish
• 

  БОЛАЛАР ВА ЎСМИРЛАРДА СЕМИЗЛИК ВА Д ВИТАМИНИ ДЕФИЦИТИ Ушбу маколада, болаларда витамин Д етишмовчилиги, унинг семизлик ва бошқа соматик патологиялар ривожланишида тутган ўрни ҳақида ёритилган. Болалар ва ўсмирларда витамин Д дефицити тарқалиш даражаси ҳақида маълумотлар, семиз болаларда витамин Д етишмовчилиги ривожланишининг хавф омиллари ва патогенези. Шу билан биргаликда витамин Д коррекциясининг, семизликда ва бошқа моддалар алмашинуви бузилишида, ўтказилиш усуллари кўрсатилган.

  Максуда Ашурова

  66-71

  114   27

  • Batafsil o'qish
• 

  HAQQONIY OVQATLANISH HOLATINI O’RGANISH NATIJALARI – SURUNKALI JIGAR KASALLIKLARI BILAN OG’RIGAN BEMORLAR MISOLIDA Sog’lom ovqatlanish inson salomatligi uchun muhim bo’lib, haqqoniy ovqatlanishni o’rganish kasalliklarni kelib chiqishi va ularning рrofilaktikasida muhimdir. Jami 125 ta surunkali jigar kasalliklari (surunkali geрatit - 47 ta, jigar sirrozi - 78 ta) bor bemorlarda JSST tomonidan tavsiya etilgan so’rovnoma asosida o’rganildi. Natijalar bemorlarning ovqatlanish jarayonida hayvon yog’ini, go’sht mahsulotlarini ko’р iste’mol qilishi, sut mahsulotlari va vitaminga boy bo’lgan ho’l meva va sabzavotlarni kam iste’mol etilishi, ayniqsa, surunkali geрatit bilan og’rigan bemorlarga ko’ra jigar sirrozi bilan og’rigan bemorlarda ko’рroq aniqlandi. Ushbu ko’rsatkichlarni diagnostik ahamiyati mavjud va ularga mos dietoteraрiya tavsiyasi ishlab chiqiladi.

  Nodira Shamuratova

  63-65

  81   18

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDAGI DORI - DARMONLARDAN ZAHARLANISH VA ULARNING OLDINI OLISH Ilmiy ishimizdin maqsad-bolalarda uchraydigan oʼtkir zaharlanishning sabablari ularning oldini olish chora-tadbirlarni ishlab chiqish. Kasallikning kelib chiqishida televediniyada dori darmonlarning reklamalarni koʼpayishi, shularni eshitib onalarning oʼzlaricha bolalarni davolashlari, apteka xodimlarining tavsiyalari bilan davolashlari, ota-onalarning bolalar oldida dori darmonlarni qabul qilishlari dori-darmonlardan zaharlanishlarning koʼpayishiga olib kelganini aniqladik. Bularning hammasi bu kasallikning oldini olish naqadar katta ahamiyatga ekanligini koʼrsatayapti. Shuning uchun shifoxonalarning bolalar boʼlimida, sogʼliqni saqlashning birlamchi zvenolarida, bolalar bogʼchalarida, yaslilarda yosh onalarning maktabini tashkil qilish u yerda onalarning oʼziga vrach nazoratisiz bolalarning davolashlarning ogʼir oqibatlarga kelishi, uy sharoitida bunday kasallarga birinchi yordam koʼrsatish haqida fikr yuritiladi.

  Nurali Shavazi , Mardonqul Rustamov , Maksim Lim, Muxiba Ataeva , Nurali Daniyarov

  59-62

  153   36

  • Batafsil o'qish
• 

  TASIRLANGAN ICHAK SINDROMI TERAPIYASINI OPTIMALLASHTIRISH Tasirlangan ichak sindromi bo'lgan 60 nafar bola 2 guruhga bo'lingan holda kuzatildi: I guruh (30 bola) prebiyotik Dyufalak va nordonsutli aralashmalari, II guruh (30 bola) - an'anaviy terapiya va moslashtirilgan yangi aralashmalar. Kabziyat va ichak disbiyozi bilan tasirlangan ichak sindromi uchun Dyufalak va nordonsutli aralashmalarining samaradorligi ko'rsatilgan.

  Nurali Shavazi , Baxora Zakirova , Kamola Azimova , Maksim Lim, Marina Ibragimova

  54-58

  134   16

  • Batafsil o'qish
• 

  CHOV CHURRALARINI MODIFITSIRLANGAN USULDA PLASTIKA QILISH Chov churralari dunyodagi eng keng tarqalgan churralar qatoriga kiradi. Ular erkaklar orasida ayollarga qaraganda 10 yoki undan ko'p marta ko`proq aniqlanadi,. Tadqiqotning maqsadi: chov kanalning ikkala devorini mustahkamlash texnologiyasini takomillashtirish orqali chov churralarni jarrohlik davolash samaradorligini oshirish. Materiallar va tadqiqot usullari. Tadqiqot Samarqand davlat tibbiyot instituti klinikasining jarrohlik bo'limida chov churra uchun hernioalloplastika qilingan 47 nafar bemorni jarrohlik davolash natijalariga asoslangan. Tadqiqot natijalari. 14 nafar (29,8%) holatda o'tkazilgan 47 ta hernioalloplastika (asosiy guruh), biz chov churralar modifikatsiyalangan hernioalloplastika usulidan foydalandik. Ushbu bemorlarda an'anaviy teri kesimidan so'ng tashqi qiyshiq qorin mushaklari aponevrozi kesilgan. Yuqori darajada ajratilgan va churra sumkasini olib tashlagan. Keyin spermatik simni butun uzunligi bo'ylab ajratib turing. Chov kanalning ichki ochilish qismida ko'ndalang fastsiya paydo bo'ldi. 10 × 15 santimetrli payvandlash individual xususiyatlarni hisobga olgan holda operatsiya davomida ochildi. Xulosa. Travmani kamaytirish va aralashish vaqtini qisqartirishga qaratilgan chov kanalni rekonstruksiya qilishning taqdim etilgan texnikasi keng amaliyotda qo'llanilishi mumkin.

  Sherali Usarov , Salim Davlatov , Kosim Raxmanov

  49-53

  83   26

  • Batafsil o'qish
• 

  ПОРТАЛ ГИПЕРТЕНЗИЯ АСОРАТИ КИЗИЛУНГАЧ КЕНГАЙГАН ВАРИКОЗ ВЕНАЛАРИНИ ЭНДОСКОПИК ТУГУНЛАШ НАТИЖАЛАРИ Мақолада қизилўнгачнинг варикоз томирларидан қон кетаётган 294 беморни эндоскопик боглашнинг даволаш натижалари таҳлил қилинган. Портал гипертензия синдромининг патогенези ва уларни даволашга замонавий ёндашувлар курсатилган. Варикоз кенгайган кизилунгач веналаридан кон кетиш вактида эндоскопик боглашларни кенг амалга ошириш ва Сенкстакен-Блекмор обтуратор зондларидан минимал даражада фойдаланиш кўрсатилган. Гемостатик терапияни амалга оширишда мақсадли ва кўпкомпонентли ендашув ва портал қон оқимидаги босимни пасайтириш бўйича тавсиялар курсатиб утилган. Узок вактли эндоскопик назорат ва даволаш талабларини жорий этиш, биринчи босқичдан 1 - 3 ва 6 ой ўтгач такрорий боглашлар сеансларини жориш этиш курсатилган.

  Shuhrat O`roqov, O`tkir Abidov , Avaz Haydarov

  43-48

  147   53

  • Batafsil o'qish
• 

  ЎЗБЕК ПОПУЛЯЦИЯСИДАГИ БОЛАЛАРДА РЕФРАКТЕР КЕЧУВЧИ ЦЕЛИАКИЯНИ ДАВОЛАШДА ЭВОЛЮЦИОН ЁНДАШУВ Целиакия билан оғриган 14 ёшгача 200 нафар бола текширилди. Касаллик ташхиси болалар гастроэнтерологларининг Европа Ассоциацияси (1999) критерийлари асосида ташхисланди. Улардан 162 нафарида (81 %) типик шакли, 38 нафарида (19 %) атипик шакли аниқланган ва 21,5% холатда касаллик рефракер кўринишида кечаган. Болалар терапия турига қараб гуруҳларга тақсимланди: 1-гуруҳ – базавий терапия олган 47 нафар бола (даволаш курси - 10 кун); 2-гуруҳ – қўшимча равишда 0,01 г экдистен олган 30 нафар бола (1 мг/кг/сут. дан, 1 ой); 3- гуруҳ – базавий терапияга қўшимча равишда рухли антиоксикапс олган 37 нафар бола (20 мг/сут. 1 ой); 4-гуруҳ – қўшимча равишда эндистен ва рухли антиоксикапс олган 28 нафар бола (1 ой). Даволаш самарадорлиги динамикада – 3, 6 ва 12 ойдан кейин баҳоланди. Олинган натижалар шуни кўрсатдики, касалликнинг атипик шаклида ва рефрактер кечишида базисли терапия замирида экдистен ва рухли антиоксикапснинг биргаликда қўлланилиши унинг клиник кечишига самарали таъсир кўрсатади, структур-функционал ўзгаришлар даражасини камайтиради, касаллик оқибатларини яхшилаб, давомийлигини ярим йилгача кискартиради. Барқарор клиник ремиссияга эга бўлиш учун модифицирланган даво курсни дифференцланган холда такрорлаш зарур.

  Зулфия Абдужабарова

  5-8

  102   17

  • Batafsil o'qish
• 

  JIGAR SIRROZIDA PORTAL GIPERTENZIYANING ULTRATOVUSH TEKSHIRUVI Bizning tadqiqotimiz diffuz jigar kasalligi bilan og'rigan bemorlarni ultratovushli doppler tekshiruvi natijalariga asoslangan. Jigar sirrozi va unga hamroh bo'lgan portal gipertenziyasini aniqlashga imkon beradigan ultratovush belgilarining shartsiz va shartli turlari aniqlandi. Barcha guruhdagi bemorlarda ultratovush tekshiruvining asosiy parametrlarining qiymatlari tahlil qilindi, bu jigar sirrozidagi strukturaviy va gemodinamik o'zgarishlarni aks ettiradi. Tomirlarni ultratovush tekshiruvi patologik jarayonlarning rivojlanishining turli bosqichlarida jigar sirrozi bilan og'rigan bemorlarda portal gipertenziya rivojlanish dinamikasini kuzatishga imkon beradi. Portal gipertenziyasi erta boshlangan bemorlarda jigar sirrozi diagnostikasi qiyin bo'lgan va portal gipertenziya va gipertoniya sindromi rivojlangan bemorlarda o'ta tashxis qo'yadi.

  Gulshod Mardieva , Parvina Obloberdieva

  36-39

  100   30

  • Batafsil o'qish
• 

  OSHQOZON VA 12-BARMOQLI ICHAK YARA KASALLIGINING RIVOJLANISHIDA ZAMONAVIY QARASHLAR Oshqozon va o'n ikki barmoqli ichakning yarasi hozirgi kunda jamiyatimizning muhim tibbiy va ijtimoiy muammolaridan biri bo'lib, bu kasallikning keng tarqalishi, klinik xususiyatlari, erta namoyon bo'lish va nogironlikning yuqori xavfi, hayot uchun xavfli asoratlar ehtimoli, davolanish samaradorligining pasayishi va sifati buzilganligi bilan bog'liq. Zamonaviy tushunchalarga ko'ra, oshqozon yarasi kasalligi ekzogen va endogen omillarning o'zaro ta'siri natijasida yuzaga keladigan surunkali takroriy polietiologik kasallikdir. Biroq, ushbu kasallikning rivojlanishida ichki omillar etakchilik qilmoqda, ya'ni: irsiy moyillik, asab va endokrin tizimlarning ta’siri.

  Dilrabo Mamatkulova, Nafisa Turayeva , Gulnoza Rustamova

  32-35

  78   17

  • Batafsil o'qish
• 

  ТУҒМА ЮРАК НУҚСОНИ БИЛАН ТУҒИЛГАН ЧАҚАЛОҚЛАРДА МАРКАЗИЙ АСАБ ТИЗИМИ ТОМОНИДАН ЗАРАРЛАНИШЛАРНИНГ КЛИНИК-ИНСТРУМЕНТАЛ ЖИҲАТДАН НАМОЁН БЎЛИШИ Тадқиқотнинг мақсади янги туғилган чақалоқларда туғма юрак нуқсонлари эпидемиологияси ва ушбу тоифадаги беморларда марказий асаб тизими шикастланишининг клиник ва инструментал хусусиятларини ўрганиш эди. Туғма юрак нуқсони касалликларида қоринчалараро нуқсони етакчи ўрин эгаллаши аниқланди, кам ҳолларда бўлмачалараро нуқсони ва Фалло тетрадаси эгаллайди. Туғма юрак нуқсони бор болаларда марказий асаб тизимига зарар етказишнинг гипоксик табиати, гипоксик – геморрагик касалликка қараганда кўпроқ учрайди.

  Вячеслав Лим

  28-31

  75   24

  • Batafsil o'qish
• 

  SEMIZLIGI BOR BALALAR VA O`SMIRLARDA YURAK QON TOMIR TIZIMI Semizligi bor 60 nafar bola va o'smir tekshirildi. Miyokardiyal gipertrofiyaning rivojlanishiga tana og'irligi, qon bosimi, vazokonstriksiya jarayonlari, shuningdek insulinga chidamlilik, giperurikemiya va aterogen dislipidemiya ta'sir ko'rsatishi aniqlandi. Ba'zi bolalarda metabolik sindrom ko`zatilib, bu kelajakda yuzaga kelishi mumkin bo`lgan erta asoratlar va nogironlikning oldini olish uchun ushbu holatni vaqtida davolashni talab qiladi.

  Lilya Garifulina, Zilola Xolmurodova

  24-27

  106   36

  • Batafsil o'qish
• 

  АЛКОГОЛЛИ ВА ВИРУСЛИ ГЕПАТИТ УЧУН БАЪЗИ ЛАБОРАТОРИЯ КЎРСАТКИЧЛАРИНИ ТАҚҚОСЛАШ ТАҲЛИЛИ Ушбу мақолада жигар фаолиятининг алкoголли ва вирусли гепатит касалликларидаги биокимёвий кўрсаткичлари, шунингдек вирусли гепатит маркерлари ҳақида маълумотлар бор. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, дунёда 2 миллиардга яқин одам алкоголли ичимликлар истеъмол қилади. Шунинг учун алкоголли гепатитни вирусли гепатитдан фарқлаш муҳим аҳамиятга эга.

  Шоҳида Бердиярова , Наргиза Юсупова

  20-23

  74   19

  • Batafsil o'qish
• 

  ХОРАЗМ ВИЛОЯТИНИНГАЙРИМ ШИФОХОНАЛАРИДА ЖИГАР ЦИРРОЗИ БИЛАН ДАВОЛАНГАН БЕМОРЛАРДА ҚЎЛЛАНИЛГАН ГЕПАТОПРОТЕКТОРЛАРНИНГ ФАРМАКОЭПИДЕМИЯЛОГИЯСИ Хоразм вилоятининг айрим тибиёт муасасаларида жигар циррози билан даволанган 239 нафар беморнинг касаллик тарихи ретроспектив тарзда фармакоэпидемиологик усуллар бўйича ўрганилди. Ўрганиш мақсадида анкетага Ўзбекистоннинг амалий тиббиётида кенг ишлатилаётган 38 номдаги гепатопротектор киритилди. Қўлга киритилган натижалар асосида маълум бўлдики, Хоразм вилояти тиббиёт бирлашмаларида жигар циррози фармакотерапияси патологик жараённинг ифодаланганлигига нисбатан адекват ва жаҳонда тан олинган гастроэнтрологлар уюшмаси кўрсатмаларига мос тарзда амалга оширилган. Жигар циррозини даволлашда шифокорлар гепатопротекторларни алоҳида ёки комбинирланган шаклда қўллаганлар.

  Юлдуз Бекчанова

  16-19

  57   17

  • Batafsil o'qish
• 

  БОЛАЛАРДА СУРУНКАЛИ ПИЕЛОНЕФРИТНИ ТУРЛИ ШАКЛЛАРИДА ЦИТОКИНЛАР СТАТУСИНИ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Назарий ва амалий нефрологиянинг ютуқларига қарамай, сўнгги йилларда болаларда буйрак касаллиги юқори ўсиш тенденцияси билан ажралиб туради ва жиддий тиббий ва ижтимоий муаммони англатади. Тадқиқот мақсади. Сурункали пиелонефрит билан касалланган болаларда цитокинли статус ҳолатини ўрганиш. Тадқиқот объекти ва усуллари. Иш 4 ёшдан 15 ёшгача бўлган 177 беморни (улардан 105 нафари рецидивланувчи, 72 нафари яширин СП беморлар) клиник тадқиқотлар асосида олиб борилмоқда. Натижалар ва муҳокамалар. Цитокинларнинг қон зардобидаги концентрациясини ўрганишда сурункали жараённинг кучайиши билан яллиғланишга қарши TNF-a ва INF-ᵧ нинг сезиларли ўсиши аниқланди. Яллиғланишга қарши IL-4 миқдорининг беш мартадан кўпроқ ошиши TNF-a ва INF-ᵧ концентрациясининг ортиши фонида юз берди. Хулоса. СП билан оғриган беморларда сийдик миқдорида фақат TNF-a даражасида рСП фаол фазасидан (P <0,05) фарқ қилади, бу зардобдаги концентрацияга хам хосдир.

  Наргиза Ахмеджанова , Исмоил Ахмеджанов, Норкул Рузикулов , Аблокул Ахматов

  12-15

  53   18

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDA OBSTRUKTIV BRONXIT: ICHAK MIKROEKOLOGIYASINING KLINIK XUSUSIYATLARIGA BOG’LIQLIGI O’tkir obstruktiv bronxit bo’lgan 52 ta bemor bola ko’rikdan o’tkazildi. Ichak mikroflorasi standart usuli yordamida o’rganildi. Bolalardagi o’tkir obstruktiv bronxitning og’irlik daraja simptomlari ichak mikrobiatasining ko’rsatkichlari bilan bog’liqligi ko’rsatilgan. Ichak mikraflorasining disbiotik buzulishlari, organizmning sensibilizatsiyasi va bronxoobstruktiyani kuchaytirilganini aks ettiradi.

  Kamola Azimova , Nurali Shavazi , Baxora Zakirova , Gulnoza Kardjavova

  9-11

  122   35

  • Batafsil o'qish