I СЪЕЗД
детских анестезиологов
-
реаниматологов
Республики Узбекистан с международным участием
113
BOLALAR NAFAS Y
O‘
LLARIDA YOT JISM TIQILGANDA ERTA
BRONXOSKOPIYANING
O‘
RNI
Sharipov I.L., Goyibov S.S., Akramov B.R.
Samarqand davlat tibbiyot universiteti, Samarqand,
O‘
zbekiston
Dolzarbligi.
Bolalar y
o‘
tali ota-onalarni isitmadan kam b
o‘
lmagan darajada
q
o‘
rqitadigan, eng keng tarqalgan simptomlardan biridir. Bunday y
o‘
talning aniq
sababini aniqlashga yordam berish uchun, albatta, pediatrga murojaat qilish
lozim. Odatda y
o‘
talning haqiqiy sababi tomoq shilliq qavatning shishishi, bal
g‘
am
yoki begona narsaning paydo b
o‘
lishi kabi tirnash xususiyati beruvchi omillardan
xalos b
o‘
lishga urinish orqali yuzaga keladi.
Yosh bolalarda yot jism nafas y
o‘
liga tushganda
o‘
tkir nafas etishmovchilik,
o
g‘
ir patologik holatlarni, ayrim holatlarda esa
o‘
lim holatini keltirib chiqarishi
mumkin. Nafas y
o‘
lidagi yot jismni borligini diagnostikasi va shoshilinch olib
tashlash bolalar pulmonolgiyasi va reanimatologiyasi muammolari bulib
qolmoqda.
Tadqiqot maqsadi.
Bolalar nafas y
o‘
llariga yot jism tushganida vaktli
bronxoskopiya utkazishni samaradorligini baxolash.
Material va usullar.
Samarqand viloyat k
o‘
p tarmoqli bolalar tibbiy
markazining reanimatsiya va pulmonologiya b
o‘
limiga 2020
–
2023-yillarda nafas
y
o‘
lida yot jism diagnozi bilan 70 bemorlar murojaat etgan. Bemorlarni yoshi
1-3 yoshgacha 67%, 3-5yoshgacha 18%, 5 yoshdan katalar 15% ni tashkil etgan.
Barcha bemorlar anamnezidan so
g‘
lom holat fonida
o‘
tkir nafas etishmovchilik,
k
o‘
karib qolish, xurujsimon y
o‘
talni paydo b
o‘
lishi bilan boshlangan. Nafas y
o‘
liga
yot jism tushganidan s
o‘
ng 10 (14,3%) bemor 1chi soatda,42 (60%) bemor
2-3 sutkada,18 (25,7%) bemorlar 5 sutkaga murojaat etgan.Kech murojaat etgan
bemorlar esa nafas y
o‘
lida yot jism borligidan bexabar holda dorilar, siroplar,
tabletkalar qabul qilib yurgan.tana xaroratini yukori bulishi va yutal kuchaygani
tufayli tibbiy markazga murojaat etganlar. Qabul b
o‘
limida murojaat etgan
bemorlarni tekshirib, umumiy ahvoli va klinik belgilariga qarab 60,1%
pulmonologiya, 39,9 % reanimatsiya b
o‘
limiga yotkizilgan. Barcha bemorlarda
tekshirishlar
o‘
tkazilib umumiy vena ichi anesteziya va SNO fonida diagnostik-
davolash maqsadida bronxoskopiya muolajasi
o‘
tkazilgan. Nafas y
o‘
lidan yot jism
51 bemorlardan olingan b
o‘
lib, shulardan 25% neorganiq moddalar (ruchka
kopqo
g‘
i, knopka, mayda mixcha, tu
g‘
ma, munchoq),75% bemorlardan organiq
moddalar (er yon
g‘
oqi, qovun-tarvuz donaki, gilos, n
o‘
xat, mayiz) olingan.
Natija va muhokama.
Bemorlarni barchasi tibbiy markazda
bronxopulmonal asoratlar bilan murojaat etganini aniqlanib, auskultativ usul
bilan aniqlanganda zararlangan
o‘
pkada susaygan nafas, rentgenogrammada esa
o‘
pka soyasida pnevmonik infiltratsiya, atelektaz belgilari, diafragma gumbazini
distopiyasi,qabur
g‘
alarni nosimetrik joylashganini aniqlanib, 1 kunning
o‘
zida
I СЪЕЗД
детских анестезиологов
-
реаниматологов
Республики Узбекистан с международным участием
114
shoshilinch bronxoskopiya muolajasi
o‘
tkazilgan. Muolajadan so
‘
ng bemor
bolalarni ahvolini birdaniga ijobiy
o‘
zgargani, tana haroaratni tezda tushishi,
xurujsimon y
o‘
talni yuqolishi, sianozlarni yuqolgani va nafas olish faoliyatini tez
orada yaxshilanganligi aniqlandi. Yot jism nafas y
o‘
lidan olingandan sung
yali
g‘
langan joyni mahalliy davolash maksadida antibiotik + 20 ml 0,9% natriy
xlor eritmasi bilan bronxolavaj 1 marta, dekosan eritmasi + 0,9% natriy xlor
eritmasi bilan ingalyasiya kuniga 3 marta
o‘
tkazilgan. Bemorlarn ahvoli
yaxshilangandan s
o‘
ng 3-4 kunga uy sharoitiga kuzatish uchun javob berilgan.
Xulosa.
Shunday qilib bolalar nafas y
o‘
lidagi yot jismni diagnostikasida
aniq kasallik anamnezini yi
g‘
ish, chuqur tekshirish, rentgenografik va
bronxoskopik usullardan foydalanish yaxshi samara beradi. Shoshilinch yordam
sifatida tez orada diagnostik-davolash bronxoskopiya muolajasini
o‘
tkazib yot
jismni olib tashlash har xil yaliglanish asoratlaridan bolani qutqarib tezda
so
g‘
ayishiga sabab b
o‘
ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Сатвалдиева, Э., Ашурова, Г. З., Хайдаров, М. Б., & Маматкулов, И.
(2021). Ранняя диагностика и интенсивная терапия бактериальной
деструкции легких у детей. in Library, 21(3), 248
-257.
