№ 4 (2021) Kardiorespirator tadqiqotlar jurnali

Статьи

• 

  YURAK QON TOMIR KASALLIKLARIDA OVOZ TEXNOLOGIYASI

  Daria Hemmerling, Benedetta Signorelli, Voytsex Vojakovski, Mixal Tendera, Tomaş Jadchik

  9-12

  102   36

  • Batafsil o'qish
• 

  KOMORBID HOLATLARDA O'TKIR MIOKARD INFARKTI BO'LGAN BEMORLARDA SALBIY OQIBATLARGA OLIB KELADIGAN XAVF OMILLARI Zamonaviy dunyoda yurak-qon tomir kasalliklari (YQTK) global tibbiy va ijtimoiy muammo bo'lib qolmoqda. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti ekspertlarining prognozlariga ko'ra, yurak-qon tomir kasalliklari va ulardan o'limning yanada oshishi kutilmoqda, bu demografik vaziyatning o'zgarishi, aholining qarishi va ko'plab xavf omillarini kuchayishi bilan bog'liq bo'lishi mumkin. zamonaviy turmush tarzi bilan bog'liq omillar. Tibbiyot rivojlanishining hozirgi bosqichi "bitta surunkali kasallik" davridan "polimorbid tibbiyot" davriga o'tishni anglatadi. 20-asrda dalillarga asoslangan tibbiyot asosan individual kasalliklarni tashxislash va davolashga qaratilgan bo'lib, polimorbid bemorlarga juda kam tadqiqotlar bag'ishlangan. Haqiqiy klinik amaliyotda ko'pchilik bemorlarda asosiy ob'ekt sifatida bir nechta surunkali kasalliklar aniqlanadi. Bu qarama- qarshilik dalillarga asoslangan tibbiyot va haqiqiy amaliyot o'rtasida yuzaga keladi. Haqiqatan ham, surunkali kasalliklarga chalingan bemorlarning yarmidan ko'pi polimorbiddir. Xavf omillarini, MI ning klinik xususiyatlari va kechishini va nihoyat, mehnatga layoqatli yoshdagi erkaklar va ayollarning birgalikdagi kasalliklarini batafsil o'rganish nafaqat ushbu yosh guruhidagi bemorlarni davolashning optimal taktikasini aniqlanadi, balki birlamchi davolash va ikkilamchi profilaktika dasturlari samaradorligi oshadi

  Ozod Murotqobilov, Eleonora Tashkenbaуeva, Zarina Nasirova

  13-17

  105   25

  • Batafsil o'qish
• 

  ORTIQCHA VAZN ARTERIAL GIPERTENZIYA PAYDO BO`LISHIGA OLIB KELUVCHI SABABLARDAN BIRI Hozirgi vaqtda dunyoning aksariyat mamlakatlarida metabolik xavf omillariga katta ahamiyat berilmoqda, chunki metabolik sindrom (MS) rivojlanishining kuchayishi tendensiyasi mavjud. Arterial gipertenziya (AG) metabolik kasalliklar bilan og'rigan bemorlar orasida eng ko`p tarqalgan xavf omili bo'lib, yurak-qon tomir kasalliklari asoratlari xavfini oshiradi. Qorin bo'shlig'idagi semirish, arterial gipertenziya (AG), dislipidemiya va insulin qarshiligi kabi quyidagi xavf omillarini birlashtirgan metabolik sindrom yurak-qon tomir kasalliklari va falokatlarning bashoratchisi hisoblanadi. Simptomlar majmuasining 17 ta yurak-qon tomir kasalliklarini (YQTK) rivojlanish ehtimolini oshiradigan mexanizmlar faqat qisman tushuniladi. Buning sabablaridan biri elastiklikning yo'qolishi va endotelial disfunktsiyaning (ED) rivojlanishi bilan namoyon bo'ladigan katta tomirlardagi erta o'zgarishlar bo'lishi mumkin. Shunday qilib, metabolik sindrom (MS) yurak-qon tomir kasalliklarining rivojlanishi uchun eng muhim xavf omillarining kombinatsiyasi hisoblanadi: buzilgan uglevod almashinuvi, semizlik, dislipidemiya va arterial gipertenziya (AG). Metabolik sindromning haqiqiy sindrom majmuasimi yoki alohida-alohida emas, balki birgalikda ko'proq uchraydigan xavf omillarining kombinatsiyasi ekanligi haqida hali ham kelishmovchiliklar mavjud.

  Zarina Nasirova, Safarov Jonibek, Nizomiddin Xalilov

  18-21

  84   23

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDA RETSIDIVLANUVCHI BRONXOOBSTRUKTIV SINDROM VA BRONXIAL ASTMANING EPIDEMIOLOGIK JIHATLARI Zamonaviy sharoitda bronxial astma (BA) - nafas olish tizimining surunkali yallig'lanishiga asoslangan turli yoshdagi davrlarda klinik ko'rinishlarning o'zgarmasligini namoyish etadigan turli xil kasallikdir. Bronxial astmaning geterogenligini hisobga olsak kasallik fenotiplari tushunchasining paydo bo'lishiga olib keldi. "Fenotip" atamasi kasallikning klinik xususiyatlarini tasvirlash uchun ishlatiladi, fenotipik xususiyatlar klinik, biokimyoviy, immunologik va boshqa o'lchovli parametrlarni, organizmning har qanday xususiyatlari yoki belgilarni o'z ichaga oladi, fenotiplarning namoyon bo'lishi genotip va atrof-muhit ta'siri natijasida namoyon bo'ladi. Natijada bronxologik sindrom va bronxial astma tarqalishining natijasi yosh bolalarda bronxial astmani tekshirish va bronxoobstruksiya fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi yo'qligi bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Shunday qilib, respirator bronxoobstruktiv sindromini rivojlantirishi uchun eng muhim xavf omillarini aniqlash, ularni boshqarish imkonini beradi, respirator bronxoobstruktiv sindromini bronxial astmaga transformatsiya bo'lishini oldindan aytish imkonini beradi va individual davolashni tanlash, tadqiqotchilar va bronxoobstruktiv fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi uchun muhim vazifaga aylandi.

  Nurali Shavazi , M Atayeva, J G'aybullayev, Sh Xabibullayev, B Hakimov

  22-25

  80   23

  • Batafsil o'qish
• 

  MIOKARDIT BILAN KASALLANGAN BOLALARDA SHIFOXONADAN TASHQARI PNEVMONIYANING ETIOLOGIK TUZILISHI Shifoxonadan tashqari pnevmoniya bolalar kasalliklari va o'limlari tarkibida birinchi o'rinlardan birini egallaydi va zamonaviy pediatriya yutuqlariga qaramay, hali ham jiddiy bolalar kasalliklari qatoriga kiradi. Pnevmoniya asosan uch yoshdan etti yoshgacha bo'lgan bolalarda uchraydi (yiliga 1000 bolaga 20-40 ta). Bir qator mahalliy mualliflarning fikriga ko'ra, bu patogenlar spektrining o'zgarishi va antibiotiklarga qarshilikning shakllanishi bilan bog'liq. Davolashning samaradorligini nazorat qilish va ayniqsa, boshlang'ich terapiyani tayinlash uchun shifokorga patogenlarning zamonaviy spektrini va uning o'zgarishlarini boshqarishga imkon beradigan uzoq muddatli istiqbolli kuzatuvlar zarur.

  Gulnoza Karjavova, Maksim Lim, Manzura O‘runova

  26-30

  72   23

  • Batafsil o'qish
• 

  MIOKARD INFARKTI O`TKAZGAN YURAK ISHEMIK KASLLIGI BOR BEMORLARDA TRIMETAZIDINNING KOMBINIRLANGAN TERAPIYASI Tekshiruv va davolash usullarining doimiy takomillashtirilishiga qaramay, yurak-qon tomir kasalliklaridan o'lim darajasi yuqoriligicha qolmoqda va shuning uchun yurak ishemik kasalligi bilan og'rigan bemorlarni davolashning yangi yondashuvlarini izlash va ishlab chiqish davom etmoqda. O‘zbekiston aholisi o‘rtasida olib borilgan epidemiologik tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, 40 yoshdan oshgan aholining 26% dan ortig‘i miya insultlari, o‘tkir miokard infarkti, yurak yetishmovchiligining sababi bo‘lgan arterial gipertenziya (AG); taxminan 11% yurak ishemik kasalligining turli shakllaridan aziyat chekadi. O‘zbekistonda har yili 8000 ga yaqin o‘tkir miokard infarkti qayd etiladi, bemorlarning 60 foizga yaqini kasalxonaga yotqizishdan oldingi bosqichda vafot etadi. Shuning uchun bu nafaqat klinik, balki ilmiy tibbiyotda ham dolzarb muammodir. Metabolik dorilarning klinik amaliyotda paydo bo'lishi kardiologiyada ajoyib voqea bo'ldi.

  Nigina Kobilova

  31-33

  70   32

  • Batafsil o'qish
• 

  ME'DA VA O'N IKKI BARMOQ ICHAK YARA KASALLIKLARIDA SUYAKLAR MINERAL ZICHLIGINING BUZILISHI Bir qator olimlar, me'da va o’n ikki barmoq ichak kasallilarida mineral zichlikning kamayishi antisekretor va sitoprotektor dorilar hisobiga OP kelib chiqishi adabiyotlarda qisman yoritilgan. Biroq, kislotaga bog’liq me'da - ichak kasalliklarida, ya'ni me'da va o’n ikki barmoq ichakning surunkali kasalliklarida suyaklar mineral zichligining buzilishi deyarli ko’rsatilmagan. Shu sababli, bu izlanishimizda, me'da - ichakning kislota va HP - infeksiyaga bog’liq kasalliklari, ya'ni surunkali gastrit va yara kasalliklari suyaklar mineral zichligining kamayishida muhim xavfli omillar ekanligini aniqlashga harakat qildik. Va bu kasalliklarda suyak to’qimasida rivojlanadigan asoratlarning oldini olish hamda davolash metodikalarini ishlab chiqishni o’z oldimizga maqsad qilib qo’ydik.

  Feruz Nazarov, Abdugaffor Xolto`raev

  34-37

  59   31

  • Batafsil o'qish
• 

  SURUNKALI YURAK YETISHMOVCHILIGIDA NEGIZIDA BUYRAK YETISHMOVCHILIGIDA SHAKLLANISHI Surunkali yurak yetishmovchiligi (SYuYe) yurak-qon tomir tizimining eng keng tarqalgan va prognostik jihatdan noqulay patologiyalaridan biri, shuningdek, kasalxonaga yotqizishning eng keng tarqalgan sabablaridan biridir. SYuYe holatlarining katta foizi aholining nogironligiga olib kelganligi sababli, optimal davolanishni izlash va hayot sifatini yaxshilash muhimdir.

  Nigora Pirmatova, Sayyora Mullaeva

  38-40

  62   29

  • Batafsil o'qish
• 

  β2-ADRENORESEPTOR GENI POLIMORF VARIANTLARINING BRONXIAL ASTMA BILAN ASSOSIASIYALARINI O'RGANISH Bronxial astma (BA) keng tarqalganligi, doimiy nogironlik, bemorning hayot sifati va o'lim darajasining pasayishi tufayli zamonaviy tibbiyotning eng dolzarb muammolaridan biri bo'lib qolmoqda. Bronxial astma bilan og'rigan bemorlarda IL-4 va IgE ishlab chiqarish darajasining β2-adrenoreseptor geni Gln27Glu polimorfizmiga bog'liqligini o'rganish maqsadida o'zbek millatiga mansub 130 nafar shaxsni PСR texnologiyasi yordamida genotiplash amalga oshirildi. Tadqiqotlarimiz natijalariga ko'ra, Gln27Glu polimorfizmi bilan induktor tsitokinlarining aktivligi o'rtasida o'zaro aloqa aniqlanmadi. BA bilan og'rigan bemorlarda va ayniqsa, kasallikning allergik formasi bo'lgan kasallarda β2-adrenoreseptor genining Gln27Gln genotipi IgE giperproduktsiyasi bilan bog'liq.

  Xusan Turdibekov, Eleonora Tashkenbaуeva, Rustam Yorbayev, Gulirano Jo'raboyeva

  41-44

  78   26

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDA O'TKIR BRONXO-OBSTRUKTIV SINDROMNING NOINVAZIV TERAPIYASI Bolalardagi bronxial obstruktsiya sindromi keng tarqalgan patologik holatdir. Leykotrienlar ishtirokida nafas yo'llarining shilliq qavatining allergik yallig'lanishi, bronxial obstruktsiyada ushbu sindromning rivojlanishiga olib keladi. Biz RSHTYoIM SF shoshilinch pediatriya va bolalar reanimatsiyasi bo'limlariga yotqizilgan bronxo-obstruktiv sindromli 6 oylikdan 3 yoshgacha bo'lgan 120 nafar bolani tekshirdik. 1-guruhga an'anaviy terapiyani olgan 60 nafar bemor kirdi; bemorlar mukolitik terapiya sifatida ambroksolni qabul qildilar. II guruhi kuniga 2 marta ml dozada dekosan bilan nebulayzer ingalyatsiyalarini olgan 60 nafar bemordan iborat edi. Dekosan preparati yordamida leykotrien retseptorlarini blokirovka qilish, shu jumladan chaqaloqlarda terapevtik ta'sirga ega ekanligi aniqlandi. Preparat yahshi so’riladi, bronxospazmning oldini olishga qodir va ba'zi klinik holatlarda glyukokortikoidlarga alternativa sifatida foydalanish mumkin.

  Dilshoda Tursunkulova

  45-47

  79   43

  • Batafsil o'qish
• 

  YURAK-QON-TOMIR KASALLIKLARI BOR VA KORONAVIRUS INFEKTSIYASI O`RTA KECHAYOTGAN BEMORLARDA COVID-19 STATSIONARDAN JAVOB BERILGANDAN 1 VA 3 OYDAN SO`NG KLINIK NAMOYON BO`LISHI Maqsad: O‘rtacha og‘ir koronavirus infeksiyasi bilan kasalxonaga yotqizilgan yurak-qon tomir kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarda COVID- 19 klinik ko‘rinishidagi dinamik o‘zgarishlarni 1 va 3 oydan keyin o‘rganish. Material va usullar: tadqiqotga yurak-qon tomir tizimi kasalliklari bilan kasallangan, koronavirus infeksiyasi bilan kasalxonaga yotqizilgan 88 nafar bemor ishtirok etdi. 1 va 3 oydan keyin 72 respondent tadqiqotni davom ettirdi. Anamnez olindi, kasallikning klinik ko'rinishlari haqida batafsil suhbat o'tkazildi va Mini-ruhiy davlat ekspertizasi ruhiy holatni baholash shkalasi yakunlandi. Natijalar: javob berilgandan keyin 1 oy o'tgach, yo'tal, nafas qisilishi, ko'krak qafasidagi tiqilishi kabi nafas olish tizimining shikastlanish belgilari bo'lgan bemorlar sonining kamayishi kuzatiladi, 1 va 3 oydan keyin esa jismoniy mashqlar bardoshliligining pasayishi - 80,5 da. % ga nisbatan 69, 5% (kasalxona bosqichida 95,5% dan), umumiy holsizlik va ortiqcha terlash - 1 oydan keyin 69,5% va mos ravishda 38,9% va 50,0% - 3 oydan keyin. 1 oydan so'ng bemorlarning 38,9 foizi sezilarli, ilgari aniqlanmagan soch to'kilishini qayd etdi. Kasalxona bosqichida nevrologik simptomlarning ko'pligiga e'tibor qaratiladi, shu jumladan bosh aylanishi, og'riq qoldiruvchi vositalar va steroid bo'lmagan yallig'lanishga qarshi dorilar bilan bartaraf etilmaydigan kuchli bosh og'rig'i, letargiya, joy va vaqtda disorientatsiya, ba'zi hollarda hatto. gallyutsinatsiyalar. Ba'zi alomatlar 1 va 3 oydan keyin ham saqlanib qoladi: bemorlarning 55,5% 1 oydan keyin va 36,0% 3 oydan keyin xotiraning pasayishini qayd etishadi, respondentlarning 36% va 8,3% ular hali ham qo'rquv va xavotir hissi borligini aytishadi. COVID-19 kasalligi paytida uyqu muammolari haqida xabar bergan bemorlarning 63, 9 va 38,9 foizi mos ravishda 1 oy va 3 oydan keyin ham saqlanib qoladi. Ba'zi respondentlar o'tgan oylarda noxush hodisalarni boshdan kechirdilar: qon bosimining kun davomida ko'tarilishi va pasayishi epizodlari (36,0% ga nisbatan 50,0%), gipertenziv inqiroz (14,0% ga nisbatan 2,8%) shaklida qon bosimining beqarorligi. Xulosa: javob berilgandan keyin 1 oy o'tgach, nafas olish tizimining klinik ko'rinishlari tabiiy ravishda kamayadi, lekin ilgari nafas olishda qiyinchiliklar, charchoq, beqaror yurish, soch to'kilishi, ortiqcha terlashni qayd qilmagan bemorlarda jismoniy mashqlar paytida nafas qisilishi kabi yangi alomatlar paydo bo'ladi. Javob berishdan keyin uch oy ichida bosh miya shikastlanishining alomatlari uyqu buzilishi, xotira yo'qolishi shaklida saqlanib qoladi. 38,9% va 69,5% mos ravishda zaiflik va jismoniy mashqlar tolerantligining pasayishini qayd etadi, 50,0% esa ortiqcha terlashda davom etadi.

  A Tyapayeva, E Naumova, O Semenova , Yu Bulaeva

  48-54

  227   25

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDAGI BRONXO-OBSTRUKTIV SINDROMNI KOMPLEKS DAVOLASHDA NATRIY GIALURONAT PREPARATI BILAN INGALATSIYADAN FOYDALANISH SAMARADORLIGI Obstruktiv bronxitni davolash turli yosh davrlarida bronxial obstruktsiya shakllanishining patogenezini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak. O'tkir respirator kasalliklarda bronxial obstruktsiyani davolashning asosiy yo'nalishlari bronxodilatator, bronxlarning drenajlash funktsiyasini yaxshilash va yallig'lanishga qarshi terapiyani o'z ichiga oladi. Ingalatsiya burun va burun bo’shliqlari kasalliklari uchun ham ko'rsatma bo'ladi. Giperosmotik ta'siri bilan burun shilliq qavatining shishishini kamaytiradi va burun yo'llarida to'plangan sekretsiyalarni suyultiradi, shu bilan burun orqali nafasni osonlashtiradi. Gialuron kislotasi, namlantiruvchi va tiklovchi ta'siridan tashqari, allergik rinit kabi kasalliklarda profilaktik ta'sir ko'rsatadigan shilliq qavatiga antigenlarning (allergen va mikroorganizmlar) yopishishini oldini oladi.

  N Shavazi , Sh Xusainova, D Tursunqulova , B Tursunova , D Karimova

  55-58

  380   28

  • Batafsil o'qish
• 

  MIOKARD INFARKTI BO'LGAN BEMORLARDA ENTROPIYA VA YURAK RITMI BUZILISHI Jiddiy asoratlarni va to'satdan o'limning o'z vaqtida oldini olish juda muhim ahamiyatga ega bo'lsa-da, ularni qabul qilgan bemorlarda yurak ritmini kuzatish zarurati umum e'tirof etiladi. Biz 34 yoshdan 62 yoshgacha bo'lgan 48 nafar bemorni katta o'choqli miokard infarkti bilan tekshirdik, ularning davomiyligi 32 kishida 1,5-4 oy, 16 kishida 1 yoshdan 4 yoshgacha bo'lgan. Kasallikning eng tez-tez namoyon bo'lishi 33 bemorda tashxis qo'yilgan I-III funktsional sinflar (FS) stenokardiya xurujlari edi. 6 bemorda dimlangan yurak yetishmovchiligi belgilari aniqlandi; yurak aritmiyalari, asosan standart EKGda qayd etilgan ekstrasistolik aritmiya ko'rinishida, 7 holatda qayd etilgan. Barcha bemorlarga rejalashtirilgan dori terapiyasi o'tkazildi, bu 3 ta holatda samarasiz bo'ldi. Shunday qilib, tadqiqot natijalari miokardning vegetativ ta'minoti va elektr barqarorligi nuqtai nazaridan MI dan keyin bemorlarning sezilarli geterogenligini ko'rsatadi.

  Zarrina Xaydarova

  59-62

  74   35

  • Batafsil o'qish
• 

  YOSH ERKAKLARDA STENOKARDIYNING BEQAROR VARIANTLARI RIVOJLANISHIDA IL-1β 3953 C/T GENINING SITOKIN STATUSIGA BOG’LIQ HOLDA O’RNI Ushbu tadqiqotda yallig'lanishga qarshi sitokin IL-1β ko'rsatkichlariga qarab, yosh erkaklarda beqaror stenokardiya (BS) rivojlanishida IL-1b 3953 C/T genining genetik polimorfizmining roli o'rganildi. Tadqiqot ob'ektlari sifatida 2018-2020 yillar davomida RShTYoIM Samarqand filialining 1 va 2-sonli shoshilinch terapiya, somatik reanimatsiya bo'limlarida yotqizilgan BS bilan kasallangan 130 nafar bemorlar tashkil etdi. Yoshiga qarab, bemorlar 2 guruhga bo'lingan: 1-asosiy guruhga 70 nafar (18 yoshdan 44 yoshgacha) yosh bemor kirdi. 2-qiyosiy guruhga 60 nafar keksa bemorlar (60 yoshdan 74 yoshgacha) kirdi. Natijalarga ko'ra, IL-1b 3953 C/T (rs1143634) genining C/T va T/T genotiplari bo'lgan yosh va keksa bemorlarda C/C genotipiga ega bemorlar qaraganda yallig'lanishga qarshi IL-1β ko'rsatkichlari yuqori bo'lganligi aniqlandi.

  Farida XASANJANOVA, Eleonora TASHKENBAEVA, Dilrabo HAYDAROVA

  63-66

  131   29

  • Batafsil o'qish
• 

  ERTA REVMATOID ARTRITI BO'LGAN BEMORLARDA SURUNKALI YURAK YETISHMOVCHILIGI Revmatoid artrit – etiologiyasi noma'lum murakkab autoimmun patogenezli eroziv-destruktiv poliartrit tipida kichik bo'g'imlarning zararlanishi ustunligi bilan kechuvchi biriktiruvchi to'qimaning tizimli yallig'lanish kasalligi. Kasallik ko'p hollarda erta nogironlikka olib keladi (70%). Kasallik tufayli o'limning asosiy sabablari infeksion asoratlar va buyrak yetishmovchiligidir. Revmatoid artrit butun dunyoda keng tarqalgan va barcha etnik guruhlar bu kasallikka moyil. Surunkali yurak yetishmovchiligi ba'zi kasalliklarda klinik sindrom bo'lib, nafas qisishi, jismoniy faoliyatning pasayishi, charchoq, shish asosiy xarakterli belgilar hisoblanadi. Organizm yumshoq to’qimalarida suyuqlik to'planishi bilan birga kechadi.

  Munira Khusainova

  67-69

  88   27

  • Batafsil o'qish