№ 1 (2021) Kardiorespirator tadqiqotlar jurnali

Статьи

• 

  YURАK EXINOKOKKOZINI DIАGNOSTIKАSI VА XIRURGIK DАVOLАSH MUАMMOLАRI Ushbu maqolada 73 yurak exinokokkozi bilan operatsiya bo’lgan bemorlar operatsiyasi natijalari muhokama qilingan. Bemorlar 2 guruhga bo’lingan: 1 chi guruhga faqat yurak exinokokkozi bor bemorlar kiritilgan; 2 chi guruhga qo’shma yurak va nishon organlar exinokokkozi bilan og’rigan bemorlar kiritilgan. Operatsiyadan keyingi o’lim ko’rsatkichi 6,8% tashkil qildi. Аnafilaktik shok 4,3% holda kuzatildi. Nofatal asoratlar ichida yurak ritmining buzilishi ko'proq uchradi. Agar gepatokardial, kardio-pulmonal va perikardio-pulmonal exinokokkoz bilan yurak zararlanishi kuzatilsa, bir vaqtning o'zida bir bosqichli ketma-ket jarrohlik aralashuvi tavsiya etiladi.

  Xayrulla Buranov

  61-66

  81   24

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDA OBSTRUKTIV O'PKA KASALLIGI PAYDO BO'LISHINING ZAMONAVIY QARASHLARI Obstruktiv o'pka kasalligi (OO’K) odatda adabiyotda 40 yoshdan oshgan kattalardagi chekishga bog'liq zararning ko'pligi uchun dalil sifatida keltirilgan. Faol uzoq muddatli chekish bilan bevosita va eksklyuziv bog'liqliksiz, bolalar va o'spirinlarda surunkali obstruktiv o'pka kasalliklari o'pka tuzilishi va faoliyati yomonlashishi bilan rivojlanib, o'pka qon oqimining doimiy (qat'iy) yoki davriy (vaqtinchalik) obstruktsiyasini keltirib chiqarishi yallig'lanish va nafas yo'llarining infektsiyasini keltirib chiqaradigan genetik o'zgarishlar va atrof-muhit o'zgarishi bilan bogliq.Shifokor erta va to'g'ri tashxis qo'yish uchun xavf omillari va qo'shma kasalliklarni bilish, davolanishga rioya qilishni, buyurilgan dorilarning to'g'ri ishlatilishini va ularning nojo'ya ta'sirlarini qat'iy tadqiqotlar asosida aniqlashi kerak.

  Nurali Shavazi , Alisher Allanazarov , Muxiba Ataeva , Javlon Gaybullaev

  40-43

  95   23

  • Batafsil o'qish
• 

  AMERIKA REVMATOLOGLAR KOLLEGIYASI 2020 (ACR) MATERIALLARI ASOSIDA PODAGRA BILAN OG`RIGAN BEMORLARNI SUSAYTIRUVCHI TERAPIYANI RATSIONAL OLIB BORISH STRATEGIYASI Adabiyotlar tahlilida amerikalik revmatologlar kollegiyasi (American Colleague of Rheumatologists, ACR) 2020 yilda yangilangan ko'rsatmalarini hisobga olgan holda podagra bilan og'rigan bemorlarni davolashga e'tibor qaratiladi, unga ko'ra kolxitsin, steroid bo'lmagan yallig'lanishga qarshi dorilar (YaQD) yoki glyukokortikoidlar bilan davolash uchun tavsiya etiladi. artikulyar sindrom. Urat susaytiruvchi terapiya (UST) tofusi bo'lgan barcha bemorlarga, qo'shma shikastlanishning rentgenologik dalillari yoki podagra tez-tez avj olishi bilan kechganda berilishi kerak. Birinchi qator tnlov preparat allopurinol hisoblanadi, shu jumladan, surunkali buyrak kasalligi (SBK) bilan og'rigan bemorlar uchun, boshlang'ich dozada (≤100 mg/kun va undan pastroq), so'ngra zardobdagi siydik kislotasi (ZSK) darajalari nazorati ostida dozani titrlash va uning <6 mg/dL (<360 mmol/L)gacha kamayishigacha davolashni davom ettirish. Uratni pasaytirish terapiyasini kamida 3- 6 oy davom etadigan profilaktik yallig'lanishga qarshi terapiya fonida o'tkazish tavsiya etiladi. Adabiyotlar tahlilining maqsadi - podagrani urat tushiruvchi dorilar bilan davolash to'g'risida qaror qabul qiladigan turli mutaxassislik shifokorlariga ZSK past darajasiga erishish zarurligi, bo`g`im sindromning yana avj olishi va qo'shma kasalliklarning asoratlarini oldini olishni yetkazish.

  Vladimir Tsurko, Tatyana Zagolnikova , Natalya Konyshko , Tatyana Morozova

  33-39

  92   32

  • Batafsil o'qish
• 

  YURAKNING ISHEMIK KASALLIGI BO'LGAN BEMORLARDA METABOLIZM SINDROMINING OLDINI OLISH Yurak ishemik kasalligi (YuIK) zamonaviy dunyoda o'limning eng keng tarqalgan sabablaridan biridir [1]. Tadqiqotda zichligi past lipoproteidlar, ochlikdagi plazmadagi glyukoza yuqori bo`lishi, yuqori qon bosimi va yuqori triglitseridlar darajasi yurak ishemik kasalligi uchun eng yuqori xavf omillari sifatida qayd etilgan [10]. Yuqorida keltirilgan dalillarga asoslanib, yurak ishsemik kasalligi bo'lgan bemorlarda metabolik sindrom va uning tarkibiy qismlarini tashxislash kasallikning oldini olish va davolash taktikasiga ta'sir qilishi mumkin [20, 21]. Shuning uchun ushbu tadqiqot metabolik sindromning tarqalishini va uning individual tarkibiy qismlarini koronar arteriya kasalligi bo'lgan bemorlarda elekton koronar angiografiya o'tkazganligini o'rganishga qaratilgan.

  Eleonora Tashkenbaуeva, Gulnora Abdieva, Dilrabo Xaydarova, Maqsud Saidov

  85-88

  170   32

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLАLАRDА SHIFOXONАGА BOGʼLIK BOʼLMАGАN ZOTILJАMNING CHOʼZILUVCHАN KECHISIINING KLINIK- LАBORАTOR YONDАSHUVLАRINI DIАGNOSTIKАSINI TАKOMILLАSHTIRISH Bolalarda yondosh kasalliklar asosida shifoxonaga bogʼliq boʼlmagan zotiljamning klinik belgilarini oʼziga xos boʼlgan xususiyatlarini aniqlash. 1 yoshdan 15 yoshgacha boʼlgan shifoxonaga bogʼliq boʼlmagan zotiljam bilan kasallangan 120 ta bolalar tekshirildi. Barcha bolalar RIPIАTM MZ RUz pulmonologiya boʼlimida davolangan. Аnamnestik maʼlumotlarga koʼra, shifoxonaga bogʼliq boʼlmagan zotiljam bilan kasallangan bolalar guruhida 66,5% nasliy somatik kasalliklar aniqlangan, ulardan 37,0% bronxoʼpka patologiyalari aniqlangan. 37.5% onalar homiladorlik davrida oʼtkir respirator kasalliklarni oʼtkazgan.

  Dono Tadjixanova

  82-84

  66   18

  • Batafsil o'qish
• 

  SHOSHILINCH TIBBIY YORDAMDA YOSH BEMORLARDA MIOKARD INFARKTINING KLINIK VA DIAGNOSTIK XUSUSIYATLARI Biz miokard infarkti bilan kasallangan (45 yoshgacha) yosh bemorlarning 40 ta kasallik tarixini tahlil qildik. Eng keng tarqalgan xavf omillari semirishning buzilishi, lipid metabolizmi, chekish ekanligi aniqlandi. Yosh bemorlarning yarmidan ko'pida anamnezda yurak tomirlari kasalligi bo'lmagan. Kursning asosiy varianti anginal, shikastlanish chuqurligi bo'yicha - katta fokal. Bemorlarning asoratlari va o'lim sababi aniqlandi.

  Nigina Samadova, Eleonora Tashkenbaeva, Gulbahor Madjidova, Moxinabonu Yusupova, Sarvinoz Boltakulova

  78-81

  124   24

  • Batafsil o'qish
• 

  GIJJA INVAZIYASI KUZATILGAN BOLALARDA O’PKA SILINING KECHISH XUSUSIYATLARI Bolalar va o’smirlar sil kasalligining rivojlanishiga eng ko’p moyil bo’lishadi, ayniqsa, ularda yo’ldosh kasalliklar kuzatilganda, bu ham gumoral, ham hujayraviy immunitetning pasayishiga olib keladi. Ushbu yo’ldosh kasalliklardan biri bu gijja invaziyasidir. Organizmning gijja invaziyasi bilan immunologik reaktivligining pasayishi isbotlangan, bu esa o’z navbatida turli infeksiyalarni, shu jumladan sil kasalligini qo’shilishiga yordam beradi. Ishning maqsadi Samarqand viloyati ftiziatriya va pulmonologiya markazida davolanayotgan gijja invaziyasi kuzatilgan bolalarda birlamchi sil kasalligining klinik kechishining o’ziga xosligini bemorlarning kasallik tarixini va arxiv kasallik tarixini o’rganish. Gelmintozning eng keng tarqalgan turi gimenolepidoz - 40%, enterobioz - 33%, kamroq - lyamblioz (22%) va askaridoz (5%). Birlamchi sil kasalligi bilan kasallangan bemorlarda gijja invaziyasi kuzatilganda intoksikasiya va bronx-o’pka tizimining zararlanish belgilari aniqlanadi. Gijja invaziyasining mavjudligi o’pka sili bilan kasallangan bemorlarning davolanishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi, shuning uchun davolash choralari har ikkala kasallikning kechishiga ham to’g’ri kelishi kerak.

  Nargiza Mamatova, Abduvaliy Ashurov, Baxrombek Abduhakimov

  74-77

  87   24

  • Batafsil o'qish
• 

  SEMIZLIK BILAN KASALLANGAN BOLALARDA QONDAGI LIPID SPEKTRI KO’RSATKICHLARI METABOLIK SINDROM XAVF OMILI SIFATIDA Metabolik sindromli bolalarda quyidagi koʼrsatkichlarni koʼpayishi aniqlandi: umumiy xolesterin, triglitseridlar, lipoproteidlarning pasayishi. Semirib ketgan bolalarda qonning lipid spektridagi oʼzgarishlarining insulin qarshiligi bilan bogʼliqligi aniqlandi. Tadqiqot maqsadi: semiz bolalarda lipid spektrining xususiyatlarini o'rganish va metabolik sindrom rivojlanishining oldini olishning oqilona usullarini ishlab chiqish. Materiallar va usullar: normal tana vazniga ega va semiz bolalarda qonning lipid spektri parametrlarining qiyosiy tahlili o'tkazildi. Tadqiqotlar ikki guruhda o'tkazildi: 1 - asosiy guruh - 48 ta, kuzatuv va 2 - nazorat guruhi - 18 ta. Xulosa: bolalarda semirish insulin rezistentligi va bu erda tasvirlangan eterogen kombinatsiyalangan dislipidemiyaning yuqori tarqalishi bilan chambarchas bog'liq. Semiz bolalar orasida qonning lipid spektridagi o'zgarishlarning og'irligi ortiqcha tana vaznidan ko'ra ko'proq semirish xususiyatiga bog'liq.

  Guldona Makhpieva, Nigora Azizova, Furqat Shamsiyev

  70-73

  98   21

  • Batafsil o'qish
• 

  JIGAR SIRROSI KASALLIGIDA YURAKNING SISTOLIK VA DIASTOLIK DISFUNKTSIYASINING AHAMIYATI Yurak qon tomir tizimi zararlanishi yurak mushagidagi metabolitik tipdagi buzilishlar bilan kechadi va "sirrotik kardiopatiya" ("miokard distrofiyasi") sifatida tavsiflanadi. Chap qorincha gipertrofiyasi, va miokard distrofiyasi (sirrotik kardiomiopatiya) yurak zararlanishini asosini tashkil etadi, bu esa yurakning qisqaruvchanlik, sistolik va diastolik funktsiyaning buzilishiga olib keladi. Chap qorinchaning oxirgi sistolik o`lchami, oxirgi diastolik o`lchami, oxirgi sistolik hajm va oxirgi diastolik hajm (OSO`, JDO`, OSH, ODH) kabi ko`rsatkichlarining statistik ishonchli kattaliklarda ortishi xos bo`ldi. Chap qorinchaning oxirgi sistolik va diastolik o`lchami, oxirgi sistolik va diastolik hajm kabi ko`rsatkichlar yurak mushagining ahamiyatli darajadagi zararlanishi va qon aylanishining chuqur o`zgarishi belgilari hisoblanadi. jigar sirrozi bilan kasallangan bemorlarda maqsadli ravishda klinik, rentengenologik, EKG va ExoKG tekshiruvlarini o`tkazish 85% holatlarda yurak zararlanishini aniqlashga imkon tug`diradi. Chap qorincha gipertrofiyasi va miokardiodistrofiya - yurak zararlanishlari asosini tashkil etuvchi ko`rsatkich hisoblanadi. Bu esa o`z navbatida, miokard qisqaruvchanlik, sistolik va diastolik funktsiyasining pasayishiga sabab bo`ladi. Yurak zararlanishi, tabiiyki, surunkali qon aylanishi buzilishlariga olib keladi, portal gipertenziya darajasini oshiradi, jigar yetishmovchiligi darajasini kuchaytiradi, gepatorenal sindromning asosiy sabablaridan bo`lib qoladi va bemorlarning umumiy ahvolini yanada og`irlashuviga olib keladi.

  Худоер Гаффоров , Nigora Vafoyeva

  67-69

  104   19

  • Batafsil o'qish
• 

  KORONАR VА UYQU АRTERIYALАRINING QOʼSHMА АTEROSKLEROZIDА ENDOVАSKULYAR АMАLIYOTLАR Yurak-qon tomir kasalliklari dunyo o'limi statistikasi orasida yetakchilik qilmoqda. Ularning paydo bo'lish ehtimolini oshiradigan turli xil xavf omillari orasida multifokal ateroskleroz muammosi bugungi kunda eng dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Odatda qabul qilingan holatlarning yarmidan ko'pida yurak-qon tomir tizimi kasalliklaridan bemorlarning o'limining sababi bir vaqtning o'zida koronar va uyqu arteriyalarga zarar yetkazishi hisoblanadi. Hozirgi vaqtda uyqu va koronar qon tomirlari bir vaqtning o'zida revaskulyarizatsiya qilish zarurati tug'ilganda (ayniqsa, ishlayotgan yurakda operatsiya qilish imkoniyati bo'lmaganida) ushbu arteriyalarini stentlash teng alternativ deb qaralishi mumkin. Miokard revaskularizatsiyasi texnikasining turli xil kombinatsiyalari (AKSH/endovaskulyar aralashuv) va uyqu arteriyalar (IKA va KEAE stentlashi) har bir bemorga individual yondashishni rivojlantirishga imkon beradi. Shu bilan birga, koronar va uyqu arteriyalarining multifokal aterosklerozi bo'lgan bemorlarni davolashda uyqu va koronar arteriyalarni stentlash rolini aniqlash uchun katta ko'p markazli randomizatsiyalangan sinovlar talab qilinadi.

  Saidamir Jafarov, Guzal Mullabayeva, Ravshan Sunnatov

  9-13

  84   18

  • Batafsil o'qish
• 

  YURAK VA NISHON A`ZOLARINING ORGANLARNING EXINOKOKKOZINING XIRURGIK DAVOLASH Ushbu ilmiy maqolada yurak exinokokkozi bilan operatsiya bo’lgan 56 bemorning operatsiyalarni va morfologik tekshiruvlarini natijasi keltirilgan. Bemorlar ikki guruhga bo’lingan. 1-guruhga – faqat yurak exinokokkozi bilan og’rigan 25 bemor kiritilgan; 2-guruhga – yurak va nishon – organlar (o’pka va jigar) qo’shilib kelgan exinokokkozi bilan og’rigan 31 bemor kiritilgan. ExoKG va MSKT asosiy diagnostika uslubi bo’lib xizmat qiladi. Bemorlar 64,2% holda sun’iy qon aylanish sharoitida operatsiya qilinadi. Operatsiyadan keying o’lim ko’rsatkichi 8,9% tashkil etadi. Perforatsiya va anafilaktik shok 3.5% holatda kuzatildi. O’limga olib kelmagan asoratlar ichida ko’pincha yurak ritmining buzilishi kuzatiladi.

  Xayrulla Buranov

  57-60

  97   17

  • Batafsil o'qish
• 

  SURUNKALI KORONAR SINDROMLI BEMORLARNI STENTLASHDAN KEYINGI KOMPLEKS TIBBIY REABILITASIYASINING BA’ZI ASPEKTLARI Surunkali koronar sindromni davolashda zamonaviy tibbiyot yutuqlari, xususan, yuqori tibbiy texnologiyalardan foydalanish ushbu toifadagi bemorlarni kompleks tibbiy reabilitatsiya qilishni yanada puxta o'rganish va klinik amaliyotga joriy etishni taqozo etdi. Tadqiqot maqsadi: koronar arteriya (KA) stentlash o'tkazilgan surunkali koronar sindrom (SKS) bo'lgan bemorlarga miokardin o'simlik preparati qo'shilishi bilan kompleks tibbiy reabilitatsiya samaradorligini o'rganish. Materiallar va usullar: stabil zo`riqish stenokardiya (SS) bo'lgan SKS bilan og'rigan, KA stentlash (40) o'tkazilgan va standart terapiya olgan bemorlar tekshirildi. Bemorlar 2 guruhga bo'lingan: 1-guruhga (20 bemor) qo'shimcha ravishda miyokardin o'simlik preparati berilgan (APOLLO PHARM MED, O'zbekiston), 2-guruhga faqat standart davolash berilgan. Xulosa: Kardial reabilitatsiya - bu SKS ning oldini olish va davolashning muhim usuli, sog'likni yaxshilash va hayot sifatini yaxshilash omili. Miokardin qo'shilishi bilan stentdan o'tgan SKS bilan kasallangan bemorlarni kompleks yurak reabilitatsiyasi ushbu toifadagi bemorlarni davolash samaradorligini va xavfsizligini oshiradi.

  Baxrom Alyavi , Akbar Abdullaev, Jamol Uzokov , Dilbar Dalimova , Narina Raimkulova , Dildora Karimova, Shuhrat Azizov , Sherzod Isxakov

  51-56

  144   19

  • Batafsil o'qish
• 

  BOLALARDA ORTIQCHA TANA VAZNI VA SEMIZLIK FONIDA PNEVMONIYA SHAKLLANISHIDA YALLIG’LANISH MARKERLARI O’RNI Pnevmoniya 5 yoshgacha bo'lgan bolalar, ayniqsa rivojlanayotgan mamlakatlarda o'lim va kasallanishning asosiy sabablaridan biridir. Semizlik pnevmoniya bilan kasalxonaga yotqizilgan bolalar orasida eng keng tarqalgan sog'liqni saqlash muammosi va klinik jihatdan murakkablashtiradigan xavf omilidir. Tadqiqot maqsadi: ortiqcha tana vazni va semirish fonida pnevmoniya bo'lgan bolalarda yallig'lanish markerlarini o'rganish. Materiallar va usullar: 5 yoshgacha bo'lgan ortiqcha vazn va semirish fonida pnevmoniya bilan kasallangan bolalar (62) tekshirildi. Bemorlar 3 guruhga bo'lindi: 1-guruhga (24) pnevmoniya va ortiqcha tana vaznli bolalar, 2-guruhga pnevmoniya va semizlik bilan kasallangan bolalar (26), 3-guruhga pnevmoniya bilan og'rigan (12) normal vazn va bo'y ko'rsatkichlari bo’lgan bolalar kiritilgan. Xulosa: bolalikdagi semirish pastki nafas yo'llari infektsiyalari bilan kasallangan pediatrik bemorlar orasida og'irlik va kasallikning mustaqil xavf omilidir. Bu semirishning oldini olish bolalar populyatsiyasi uchun naqadar muhimligini namoyish etadi.

  Nigora Aliyeva, Dilfuza Turdyieva , Shahlo Aripdjanova, Barno Abrorova

  47-50

  82   33

  • Batafsil o'qish
• 

  YURAK ISHEMIK KASALLIGINI TEMIR TANQISLIK ANEMIYASI TURLI OG’IRLIK DARAJALARI FONIDA KECHISH XUSUSIYATLARI VA TUZALISH IMKONIYATLARI Hozirgi vaqtda komorbidlik ya’ni bir yoki bir nechta kasalliklarni birgalikda kelishi dolzarb muammolardan biridir. Xususan biz yurak ishemik kasalligi (YUIK) stabil zo’riqish stenokardiya va anemiyaning turli og‘irlik darajalari haqida aytib o‘tamiz. Biz YUIK va turli og‘irlik darajasidagi anemiyasi bor bo‘lgan 30 ta bemorga 3 valentli temir preparati Sufer (Yuriya-farm Ukraina) 5 ml vena ichiga 5 kun mobaynida standart terapiya asosida quyamiz. Gemoglobin miqdorini normal ko‘rsatkichlarga kelishi, koronar qon tomirlarda qon aylanishni oshiradi va yurak mushaklarini kislorodga bo’lgan talabini qondiradi. Bu esa yurakni nasos sifatida samarali ishlashi uchun zarur bo‘lgan energiya muvozatini ta’minlaydi va jismoniy zo‘riqishlarga chidamlilikni oshiradi. Ayni paytda stabil zo’riqish stenokardiya va anemiyaning turli og‘irlikdagi darajalarini birgalikda kelishi komorbidlikni davolash va profilaktikasi dolzarb muammolardan biri hisoblanadi.YUIKni davolashda, aynan bizning hududda standart davolashga qo’shimcha ravishda unga hamroh bo‘lgan kasalliklarni davolash va muvozanatga keltirish ulkan natijalarni beradi

  Irina Agababyan, Yulduz Ismoilova, Shaxboza Sadikova

  44-46

  101   19

  • Batafsil o'qish
• 

  АTEROSKLEROZ RIVOJLАNISHIDА YALLIGʼLАNISHNING MOLEKULYAR MEXАNIZMLАRNING ZАMONАVIY TUSHUNCHАLАRI VА АHАMIYATI Yalligʼlanish aterosklerozning rivojlanishida yetakchi omillaridan biri bo’lib hisoblanadi, ushbu omillarni oʼrganish aterosklerozning hozirgi holatini hamda uni bashorat qilishda juda zarur asosdir. Soʼnggi 20 yil davomida olib borilgan tadqiqot maʼlumotlari, aterosklerozning rivojlanishida C-reaktiv oqsili, interleykinlar 1,-6,-8,-1,-10,12, oʼsma nekroz omillarining muhim roli isbotlandi. Аterosklerotik pilakcha beqarorligi, toʼsatdan oʼlim xavfini baholashda, oʼtkir koronar hodisani rivojlanishi va uning asoratlarini baholashda ushbu omillar muhim oʼrin egallaydi. Koʼpgina tadqiqotlar natijasi tizimli yalligʼlanish, oksidlanish stressi va metabolik sindrom oʼrtasidagi ajralmas aloqalarni koʼrsatdi, bu esa hozirgi kunda aterosklerozning boshlanishida va rivojlanishining asosiy sabablaridan biri bo`lib hisoblanadi. Аterosklerozda tizimli yalligʼlanish boshlanishining xilma xilligi, yalligʼlanish omillarini va ularning aterosklerozga hamroh bo’lgan an’anaviy metabolik kasalliklar bilan oʼzaro bogʼliklikni oʼrganish zarurligini koʼrsatadi.

  Zarina Xaybullina, Nodir Sharapov, Saodat Abdullaeva

  25-32

  105   25

  • Batafsil o'qish
• 

  SURUKALI OBSTRUKTIV O'PKA KASALLIGI VA YURAKNING ISHEMIK KASALLIGI RIVOJLANISH MEXANIZMNING XUSUSIYATLARI Bugungi kunga kelib, yallig'lanishning asosiy belgisi sifatida C-reaktiv oqsilning roli ateroskleroz misolida eng yaxshi o`rganilgan. Uning fraktsiyalaridan biri qon tomirlar va miokardga zarar yetkazadigan komplement tizimini faollashtirishga qodir ekanligi aniqlandi. U turli xil patogen mexanizmlar: neytrofillarni stimulyatsiya qilish, agregatsiya qilish va degranulyatsiya qilish, tromb hosil bo'lishiga yordam beradigan to'qima faktori va prokoagulyantlarni ishlab chiqarishni ko'paytirish orqali ishlaydi. Ko'pincha, C-reaktiv oqsil ligandlarga bog'langanidan keyin komplementni faollashtirishi mumkin, ular lipoproteinlar ham bo'lishi mumkin. O’pkaning surunkali obstruktiv kasalligida (O’SOK) tizimli yallig'lanishning roli ayniqsa muhimdir. Turli xil sitokinlar: interleykin-1, o'sma nekroz omili (TNF) va boshqalar - endotelial hujayralarning tuzilishi va funktsiyasini o'zgartirishi ko'rsatilgan. Tizimli yallig'lanish belgisi sifatida qaraladigan C-reaktiv oqsilning ko'payishi va endoteliyga bog'liq endotelial vazodilatatsiyaning buzilishi, shuningdek, TNF, yopishqoq molekulalarning ekspression buzilishi va O’SOK bilan kasallangan bemorlarda endotelial disfunktsiyaning rivojlanishi o'rtasida bog'liqlik o'rnatildi. Ma'lumki, O’SOK nafaqat C-reaktiv oqsil darajasining, balki yallig’lanish sitokinlarning kuchayishi bosqichida ham, remissiya bosqichida ham o'sishi bilan tavsiflanadi. Ularning sintezi periferik qonda leykotsitlarning harakatga kelishini va faollashishini keltirib chiqaradi, bu esa o'z navbatida aterosklerotik pilakchalarining yorilishi, vazokonstriktsiya va tromb hosil bo'lishiga, shuningdek, yurak tomirlari kasalligining kuchayishiga olib kelishi mumkin.

  Eleonora Tashkenbaуeva, Zarina Nasirova, Maqsud Saidov, Sarvinoz Boltaqulova

  20-24

  147   21

  • Batafsil o'qish
• 

  COVID-19 YURAK-QON TOMIR KASALLIKLARINING XUSUSIYATLARI SARS yoki MERSning eng keng tarqalgan kasalliklaridan biri bu yurak-qon tomir kasalliklari. Yurak-qon tomir kasalliklari - bu SARS yoki MERS bilan kasallangan bemorlarda kuzatiladigan keng tarqalgan qo'shma kasallik (ularning tarqalishi mos ravishda 10% va 30%). COVID-19 bemorlarining klinik xususiyatlari haqida bir qator ma'ruzalarda shunga o'xshash natijalar tasvirlangan. Xitoydan kelgan dastlabki xabarlarda kardiovaskulyar kasallik va gipertoniya hamda diabet kabi xavf omillari COVID-19 bemorlarida mavjud bo'lgan umumiy holatlar ekanligi, ammo har bir tadqiqotda qo'llanilgan yurak-qon tomir kasalliklarining ta'rifi noaniq bo'lganligi ko'rsatilgan. Uxanda СOVID-19 kasalxonasiga yotqizilgan 41 nafar bemorning 2020 yil 2-yanvargacha bo'lgan dastlabki xabarida har qanday qo'shma kasallikning tarqalishi 32% ni tashkil etdi va eng ko'p uchraydigan asosiy holat qandli diabet (20%), gipertoniya (15%) va boshqa yurak qon-tomir kassalliklariga to’g’ri keladi (15%).

  Zarina Nasirova, Zuxriddin Po'latov, Xusan Aliqulov , Mamura Usmonova, Xurshida Aliqulova

  14-19

  132   20

  • Batafsil o'qish