STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
207
Биографические ссылки:
1.
Комиссаров В.С.
Судебная власть и адвокатура: соотношение и взаимодействие
. //
Конституционное и муниципальное право. – 2021. – №7. – С. 12–17.
2.
Шумилов А.Н.
Права адвоката в уголовном процессе: проблемы реализации
. – М.:
Юрайт, 2020.
3.
Гусев В.И.
Роль адвокатуры в обеспечении справедливого правосудия
. // Российская
юстиция. – 2023. – №10. – С. 33–38.
4.
Абдурахманов У.К.
Адвокатура в системе правосудия Узбекистана: вызовы и
перспективы
. // Юридическая наука Узбекистана. – 2021. – №4. – С. 40–44.
5.
Туляганова Г.
Роль адвоката в судебной защите прав граждан в Узбекистане
. //
Судебно-правовая реформа: теория и практика. – 2022. – №1. – С. 18–22.
MARKAZIY OSIYODA O‘ZBEKISTONNING MUHIM KUCH MARKAZI SIFATIDA
NAMOYON BO‘LISHI: O‘ZBEKISTON-YEVROPA ITTIFOQI VA XITOY BILAN
HAMKORLIK YO‘LIDA
Shoimov Quvonchbek,
Ikromov Musulmonbek
Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti
Xalqaro munosabatlar fakulteti 1-kurs talabalari,
Turdibekova Dilnoza
JIDU Ingliz tili o‘qituvchisi
Annotatsiya:
Mazkur maqola O‘zbekistonning Markaziy Osiyoda muhim geosiyosiy kuch
sifatida namoyon bo‘lishi va Xitoy bilan hamda Yevropa Ittifoqi (YI) bilan amalga oshirilgan yangi
hamkorlik dasturlari, shartnomalari va kelishuvlarining tahliliga bag‘ishlanadi. Xitoy va Yevropa
Ittifoqi bilan 2023-2025-yillarda imzolangan shartnomalar, O‘zbekistonning iqtisodiy, siyosiy va
madaniy sohalarda qanday yangi imkoniyatlarga ega bo‘lishiga yordam beradi. Ushbu maqolada,
O‘zbekistonning rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatuvchi yangi hamkorlik dasturlari va shartnomalarining
tahlili bilan birga, kelajakdagi hamkorlik istiqbollari, imkoniyatlar va takliflar keltiriladi. Shuningdek,
O‘zbekistonning Markaziy Osiyo hududida kuchli davlat sifatida namoyon bo‘lishi uchun zarur
bo‘lgan yo‘llar tahlil etiladi.
Kalit so‘zlar
: hamkorlik dasturlari, iqtisodiy rivojlanish, siyosiy aloqalar, shartnomalar,
geosiyosat.
Kirish:
O‘zbekistonning tashqi siyosati so‘nggi yillarda sezilarli darajada rivojlanib, uni
Markaziy Osiyo mintaqasining muhim geopolitik aktoriga aylantirdi [1]. Ayniqsa, Xitoy va Yevropa
Ittifoqi bilan imzolangan shartnomalar va kelishuvlar, mamlakatning iqtisodiy va siyosiy salohiyatini
oshirishga xizmat qilmoqda. 2023-2025-yillarda imzolangan yangi shartnomalar va kelishuvlar
O‘zbekistonning mintaqada va global miqyosda ta’sirini oshirishga yordam beradi. Ushbu maqolada
O‘zbekistonning Xitoy va Yevropa Ittifoqi bilan amalga oshirilgan hamkorlik shartnomalari, ularning
maqsadlari, imzolanish sanalari, hamda O‘zbekiston uchun keltiradigan foydalari haqida to‘liq tahlil
qilinadi. O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi o‘rni va roli so‘nggi yillarda sezilarli darajada
kuchaygan. 2023-yilda O‘zbekiston, Qozog‘iston, Tojikiston va Qirg‘iziston bilan yangi siyosiy va
iqtisodiy integratsiyalashuv platformasini yaratdi. Ushbu platforma, Markaziy Osiyodagi xavfsizlik,
barqarorlik va iqtisodiy rivojlanishning muhim omillaridan biri bo‘lib, mamlakatning mintaqaviy
hamkorlikni rivojlantirishda kuchli ro‘l o‘ynashini ta’minlamoqda. Bu siyosiy yondashuv,
STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
208
O‘zbekistonni Markaziy Osiyo mintaqasida birinchi darajali siyosiy va iqtisodiy kuch markaziga
aylantirmoqda.
O‘zbekistonning kuchli davlat sifatida namoyon bo‘lishining asosiy omillari, mamlakatning
tashqi siyosatida olib borilgan keng ko‘lamli diplomatik yondashuv va global hamkorlikni
kengaytirishdagi muvaffaqiyatidir. O‘zbekiston, nafaqat Markaziy Osiyo davlatlari bilan, balki
dunyoning yirik davlatlari, jumladan, Xitoy, Yevropa Ittifoqi, AQSh va Rossiya bilan yangi tashqi
siyosat strategiyalarini amalga oshirmoqda. 2023-yilda O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasida yangi iqtisodiy
shartnoma imzolandi. Ushbu shartnoma, ikki tomonlama savdo, investitsiyalar va infratuzilma
sohalarida kelishuvlarni kengaytirishga mo‘ljallangan. Xitoy, O‘zbekistonning energetika sohasida
hamkorlikni yanada kengaytirish, qayta tiklanadigan energiya resurslarini rivojlantirishda muhim rol
o‘ynashni rejalashtirmoqda. Shu bilan birga, Xitoyning "Bir kamar, bir yo‘l" tashabbusi doirasida
amalga oshirilgan yirik infratuzilma loyihalari, O‘zbekistonni tranzit markaziga aylantirishga yordam
beradi.
O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasidagi hamkorlik 2023-yildan boshlab yangi bosqichga o‘tdi.
Xitoyning "Bir kamar, bir yo‘l" tashabbusi doirasida, ikki davlat o‘rtasidagi savdo va iqtisodiy
aloqalar kuchaytirilgan. 2023-yil 15-martda O‘zbekiston va Xitoy, yangi energiya va infratuzilma
sohasidagi hamkorlikni kengaytirish uchun 3 milliard dollar miqdorida kelishuv imzoladilar [2].
Ushbu kelishuv, O‘zbekistonning qayta tiklanadigan energiya sohasida Xitoy texnologiyalaridan
foydalanishni ko‘zda tutadi. O‘zbekiston, 2023-yilning oxiriga qadar Xitoydan 3 milliard dollar
miqdorida investitsiyalar olishi kutilmoqda. Bundan tashqari, 2024-yilning yanvarida O‘zbekiston va
Xitoy o‘rtasida yangi temir yo‘l va avtomobil yo‘llarini yangilash bo‘yicha shartnoma imzolandi.
Xitoy kompaniyalari, O‘zbekistonda 700 million dollarlik loyihalarni amalga oshirishni boshlashdi.
Bu loyihalar, O‘zbekistonning transport tizimlarini yangilash, tranzit salohiyatini oshirish va savdo
aloqalarini rivojlantirishga xizmat qilmoqda.
Yevropa Ittifoqi bilan hamkorlik, O‘zbekistonning tashqi siyosatida alohida o‘rin tutadi. 2024-
yilda Yevropa Ittifoqi, O‘zbekistonga qishloq xo‘jaligi va ekologik texnologiyalarni rivojlantirish
uchun 200 million yevro ajratdi. Yevropa Ittifoqi, shuningdek, O‘zbekistonning qishloq xo‘jaligi
mahsulotlarini Yevropa bozorlariga eksport qilishni osonlashtirish uchun, 2024-yilda yangi kelishuv
imzoladi [3]. Bu kelishuv, O‘zbekistonning ekologik toza mahsulotlarni ishlab chiqarish va eksport
qilish imkoniyatlarini kengaytiradi.2025-yilda, Yevropa Ittifoqi va O‘zbekiston o‘rtasida yangi ilmiy
va madaniy aloqalarni rivojlantirishga qaratilgan shartnoma imzolandi. Yevropa Ittifoqi,
O‘zbekistonga ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish va ta’lim tizimini mustahkamlash uchun 150 million
yevro ajratishni rejalashtirmoqda. Bu mablag‘lar, O‘zbekistonning oliy ta’lim muassasalarini
modernizatsiya qilish, ilmiy laboratoriyalarni jihozlash va ilmiy xodimlarni malaka oshirishga
yo‘naltiriladi.
Xulosa
qilib aytganda : O‘zbekistonning Markaziy Osiyoda kuchli davlat sifatida namoyon
bo‘lishi, uning tashqi siyosatida olib borilgan strategik yondashuvlarning natijasidir. Xitoy va
Yevropa Ittifoqi bilan imzolangan shartnomalar va kelishuvlar, mamlakatning iqtisodiy, siyosiy va
madaniy sohalarda yuksalishiga katta hissa qo‘shmoqda. Xitoy bilan amalga oshirilgan hamkorlik,
O‘zbekistonni energetika, infratuzilma va transport sohalarida kuchaytirishga yordam beradi,
Yevropa Ittifoqi bilan esa qishloq xo‘jaligi va ta’lim sohalarida yangi imkoniyatlarni yaratmoqda.
Shuningdek, O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi roli, uning xavfsizlik, barqarorlik va iqtisodiy
rivojlanishdagi yirik aktor sifatida tan olinishi bilan mustahkamlanmoqda. O‘zbekistonning keyingi
yillarda o‘zining xalqaro hamkorlikdagi o‘rnini yanada mustahkamlash, mintaqaviy va global
miqyosda ta’sirini oshirishga xizmat qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
209
1.
O‘zbekiston Tashqi Ishlar Vazirligi. (2023). O‘zbekistonning tashqi siyosati: yangi
yondashuvlar va istiqbollar. https://gov.uz/oz/mfa/sections/view/14455
2.
O‘zbekiston Respublikasi va Xitoy Xalq Respublikasi o‘rtasida imzolangan yangi
shartnoma. (2023). O‘zbekiston hukumati rasmiy sayti.
https://kun.uz/news/2023/05/18/ozbekiston-va-xitoy-ortasida-41-ta-hujjat-imzolandi
3.
“Yevropa Ittifoqi O‘zbekiston bilan qishloq xo‘jaligi va ekologik texnologiyalar bo‘yicha
200 million yevro ajratadi,”
Yevropa Ittifoqining O‘zbekiston bilan hamkorlik siyosati
, 2024.
Yevropa Ittifoqi va O‘zbekiston o‘rtasidagi hamkorlik shartnomasi. (2024). Yevropa
Ittifoqining O‘zbekistondagi delegatsiyasi.
https://www.eeas.europa.eu/delegations/uzbekistan/yevropa-ittifoqi-o%CA%BBzbekiston-
bilan-hamkorlikning-30-yilligini-nishonlashni-yilning-asosiy-ommaviy_uz?s=233
5.
Xitoyning 'Bir kamar, bir yo‘l' tashabbusi va uning O‘zbekistonga ta’siri,"
Xitoy Tashqi
Siyosat Institutining Tadqiqotlari
, 2023. https://www.cfcia.org.cn
6.
"O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasida yangi iqtisodiy shartnomalar imzolandi,"
O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining Rasmiy Sayti
, 2023. https://president.uz/oz/lists/view/6991
7.
“Yevropa Ittifoqi va O‘zbekiston o‘rtasidagi ilmiy aloqalar: Ta’lim va innovatsiyalar,”
Yevropa Komissiyasi
. https://www.eeas.europa.eu/uzbekistan/yevropa-ittifoqi-va-
