Barcha maqolalar - Sud tibbiyoti

Maqolalar soni: 36
  • Отравление суррогатами алкоголя как диагноз ставится, как правило, в неясных случаях, когда имеются трудности в определении причины тяжелого состояния пациента, особенно среди лиц, находящихся на улице и в общественных местах без сознания, а также страдающих алкогольной зависимостью. Следует при этом отметить, что в разделе острых отравлений наибольшее число случаев расхождения диагноза по основному заболеванию приходится именно на эту группу. Чаще всего заключительным клиническим или патологоанатомическим диагнозом является хроническая алкогольная интоксикация, закрытая черепномозговая травма, а также различные инфекционные, хирургические заболевания органов брюшной полости и пр.

    Ш Рузиев , С Жулдибаева
    83-85
    50   16
  • Черепно-мозговая травма - это повреждение черепа и головного мозга различными механическими агентами при травмах. Внезапное повреждение мозга при аварийных ситуациях приводит к необратимым процессам. Диффузное аксональное повреждение — вид черепно-мозговой травмы, возникающий в результате закрытой травмы головного мозга, с повреждением костей черепа. Черепно-мозговая травма является одним из главных причин смерти и инвалидности населения во всем мире.

    Даврон Хайдаров , А Исматов
    59
    41   12
  • По оценкам Всемирной организации здравоохранения в Европе ежегодно происходит около 80 миллионов несчастных случаев, при этом от травматических повреждений с кровопотерей погибает около 1,5 миллионов человек. По оценкам Всемирной организации здравоохранения в Европе ежегодно происходит около 80 миллионов несчастных случаев, при этом от травматических повреждений с кровопотерей погибает около 1,5 миллионов человек.

    X Buronov, S Ulmasova
    47-49
    61   15
  •  По данным статистической отчётности, смертельные отравления алкоголем и его суррогатами составляют более 55% всех отравлений. На долю смертельных отравлений суррогатами алкоголя приходится около 3-5%. Резко возросло количество отравлений органическими растворителями и техническими жидкостями, принимаемыми внутрь в качестве суррогатов алкоголя. По данным статистической отчётности, смертельные отравления алкоголем и его суррогатами составляют более 55% всех отравлений. На долю смертельных отравлений суррогатами алкоголя приходится около 3-5%. Резко возросло количество отравлений органическими растворителями и техническими жидкостями, принимаемыми внутрь в качестве суррогатов алкоголя.

    S Juldibayeva, I Ruziev
    67-68
    29   11
  • The establishment of the gestational age is one of the most important issues to be resolved in the study of fetal and newborn corpses. In forensic medical expertise and autopsy practice for diagnosis gestational age usually uses a set of fctomctric indicators, including weight and length, a number of linear parameters of the head, trunk and limbs, and the mass of organs.

    D Mansurova, Sh Ruzimetova
    17-18
    44   20
  • As part of the legal regulation of medicine, doctors and forensic medical experts arc forced to assess defects in medical care in patients who died in medical institutions from a violent cause, with adverse medical outcomes.

    N Norova, M Eliyeva, B Qarimkulova
    19-20
    36   16
  • In forensic medical practice, solving the problem of defining the concept of medical error is necessary to distinguish offenses from the so-called "permissible professional errors in medical activity." It is quite understandable that most manufacturers of medical services attribute medical errors to purely medical concepts, and therefore they say that it is impossible to bring medical workers to criminal responsibility for professional mistakes. At the same time, for many years in the works of forensic doctors and lawyers, the concept of "medical error" has been so contradictory that it did not contribute to an objective study of this phenomenon.
    D Radjabova, M Elieva
    24-25
    38   18
  • Шахси номаълум мурдаларни ва топилган склет суяк колдикларидан ёшини аниклаш суд-тиббиётда ва экспертиза масалаларида уз ах,амиятини саклаб колмокда, чунки куролли тукнашувлар, терактлар, табиий офатлар, техноген офатлар, жиноий котилликлар сони юкори даражада колмокда. Х,озирги вактда ташки параметрларни бах,олашнинг макроскопик ва морфологик усуллари етарли даражада аникликка эга эмас. Инсоннинг биологик ёшини аникрок аниклаш учун суд тиббиётида кулланиладиган усулларни купайтириш ва янги тадкикот усулларини янада ривожлантириш долзарблигини курсатади. Айни пайтда шахе айнанлигини аниклаш буйича туш суягини суд тиббий экспертизасини такомиллаштиришни урганиш нафакат суд тиббиёти, балки тиббиётнинг бошка сох,алари мутахассислари учун мух,им муаммоли масалаларидан бири х,исобланади. Баъзи усуллар бироз катта, бошкалари эса ёшни аниклашда бироз кичикрок хатоликларга эгадир. Бу эса инсоннинг биологик ёшини аникрок аниклаш учун суд тиббиётида кулланиладиган усулларни купайтириш ва янги тадкикот усулларини янада ривожлантириш долзарблигини курсатади. Айни пайтда шахе айнанлигини аниклаш буйича туш суягини суд тиббий экспертизасини такомиллаштиришни уРганиш нафакат суд тиббиёти, балки тиббиётнинг бошка сохалари мутахассислари учун мухим муаммоли масалаларидан бири хисобланади.
    М Хасанова, А Отамурадов, Т Жовбуриев
    33-34
    42   14
  • Хар хил патологик омиллар ва травматик жараёнлар натижасида буйрак функциясининг уткир бузилиши шокнинг энг мух,им белгиларидан биридир. Шунга карамасдан, буйрак структурасининг бузилиши асосида ривожланувчи шокни урганиш мух,им ахамиятга эгалигини аниклаш х,озирги даврнинг долзарб муаммоларидан биридир.
    X Якубов, К Кодиров, А Исматов
    37
    33   19
  • Диссертация мавзусининг долзарблнги ва заруриати. Бугунги кунда дунёда замонавий транспорт тизими ва катновининг ошиши, турли спорт ўйинлари, бал ан дли кд ан тўсатдан йиқилиш ёки сакраш, маиший ва ишлаб чиқариш жараёнида юз га келадиган шикастланишлар сони кун сайин ортиб бормоқда, бунинг оқибатда юзага келган жарохатлар орасида кориннинг механик шикасатланишини 2-5%ини ташкил килиб, унинг ўлим билан якунланиши барча ўлим сабаблари орасида учинчи ўринни эгаллайди. Европа да 150 000 дан ортик и неон ҳар Йили йўл-транспорт \ал о кати, баландликдан йикилиш ва бошка шикастлар туфайли вафот этади.
    Мамлакатимизда ахолига тиббнй ёрдам кўрсатиш сифатини ошириш максадида мустақиллик йилларида согликни саклаш тизимининг самарали м одел ин и татбик этиш хамда тиббиётнинг замонавий ташхисот усулларидан кенг камровли тартибда фойдаланиш, шунингдек комп юте р томографияси ва ультратовуш текширувларининг кўлланилиши эса корни ва корни орти бўшлиғи аъзоларининг тўмток жарохатларини аниклашни осонлаштирди. Ахолининг узок умр кўриши ўртача умр кўриш давомийлигига нисбатан эркаклар орасида 67 ёшдан 73,5 ёшга, аёлларда эса 75,8 ёшгача узайди’.
    Жахон суд-тиббиёти амалиётида корни ва корни орти бўшлиги аъзолари жарохатларини эксперт бахолашнинг самарали усулларидан фойдаланиш юзасидан катор илмий тадкикотлар амалга оширилиб, бу борада тирик шахсларда абдоминал шикастланишларнинг огирлик даражасини аниклашнинг асосларини ишлаб чикиш хамда даволаш тактикасини белгилаш, корни ва корин орти бўшлиги аъзолари (жигар, талок ва буйрак) шикастлаиишларининг юзага келиш мехаиизмларини ўрганиш, жигар, талок ва буйрак шикастлаиишлари механогенезни ҳисобга олган холда жарохатлар даражаси ва характерини баён этиш, жарохатлар характерининг таъсир этувчи омилларга богликлиги, жарохатланиш окибатларини клиник ва инструментал текширишнинг замонавий усулларини ишлаб чикиш, корни ва корни орти бўшлиги аъзолари жарохатлари о ки бати да юзага келган ўлимда морфологи к кўрсаткичларни аниклашнинг механизмини ишлаб чикиш, тўмток жисмлар билан содир килинган парихиматоз аъзолардаги жарохатларни аниклашда морфологи к кўрсаткичларни асослаш мухим ахамият касб этади.
    Ўзбекистон Республикасининг «Суд экспертизаси хакида»ги Қонуни, Вазирлар Махкамасининг 2011 йил 28 ноябрдаги 1652-сои «Согликни саклаш тизимини ислох килишни я и ад а чукурлаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори хамда мазкур фаолиятига тегишли бошка меъёрий-хукукий хужжатларда бел ги л ан гаи вазифаларни амалга оширишга ушбу диссертация тадкикоти муайян даражада хизмат килади.
    Тадқиқотнинг мақсадн: тўмтоқ жисмлар билан жароҳатларда қорин ва қорин орти бўшлиғи аъзолари шикастланишининг клиник-инструментал ва морфологик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
    Тадқиқотнинг илмий янгнлиги қуйидагилардан иборат:
    илк бор шикает таъсири тури, шикает олиш вазияти ва унинг юзага келиш механизмини юқори эҳтимоллик билан аниқлаш имконини берувчи жигар, талок ва буйрак жарохатларининг суд-тиббий мезонлари ишлаб чикилган;
    тирик шахсларда паренхиматоз аъзоларнинг капсула ости кон куйилишининг хажми ва жойлашувига кура эксперт баҳолаш мезонлари ишлаб чикилган;
    қорин ва қорин орти бўшлиғи аъзоларининг тўмтоқ жисмлар билан шикастлан ганда тан жароҳати оғирлик даражасининг (енгил, ўрта оғир, огир) эксперт бахолаш мезонлари асосланган;
    суд-тиббий экспертизада тўмтоқ жисмлар билан жигар, талок ва буйрак шикастланганлигини аниклашнинг эксперт баҳолашда патологик ва травматик белгиларни киёсий ташҳислашнинг механизми такомил-лаштирилган;
    жигар, талок ва буйрак тумток жисмлар билан жарохатлаганини аниклашнинг суд-тиббий экспертизасининг морфологик, визуал, клиник ва инструментал текширувлар натижалари ишончлилигини ошириш бўйича тавсиялар ишлаб чикилган.
    Хулоса
    «Корин ва қорин орти бўшлиғи аъзолари жарохатларини суд-тиббий бахолаш» мавзусидаги докторлик диссертацияси бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижасида куйидаги хулосалар такдим этилди:
    1. Текширув амалга оширилган 2004-2015 йиллар мобайнида корин ва Корин орти бушлиги аъзоларининг жарохатлари 5,1±0,2%ни ташкил килди. Мазкур ҳолатларнинг ярми (2,5%) қориннинг тўмтоқ жарохатлари бўлиб, уларнинг 60%-қорин девори жарохатлари, 34,1% и эса паренхиматоз аъзолар жарохатларидан иборат. Жабрланувчиларнинг аксарияти 16-40 ёшдаги эркаклардир (63%). Шикает турлари таркибида маиший (51,9%) ва йўлл.арика1 и ходисилири (47,6%) шикишлири кўпчиликни шшкил зтди.
    2. Шикастлар 90,9% ҳолатда алоҳида ажралган ва 9,1% ҳолатда қушма жарохат характерига эга. Оғир тан жарохатлар тирик шахслар орасида 11,8%, ўлим холатларида 97,7% дан иборат. Қориннинг тумток шикастларида паренхиматоз аъзоларнинг куп учровчи жарохатлари буйрак шикастларидир (19,4%); жигар шикастлари 7,9%ини, талок шикастлари эса 6,7%ни ташкил қилди.
    3. Йул-транспорт ходисалари (37,9-52,2%), муштлашиш ёки калтакланиш (12,6-28,7%), баландликдан йикилиш (12,6-19,1%) шикастларнинг етакчи сабабларидир. Жарохатларнинг огирлиги ва уларнинг окибатлари таъсир этувчи зарбнинг тавсифи, кучи, таъсир этиш жойи хамда таъсир этувчи юза майдонига боғлиқ.
    4. Бевосита зарба жойида якка-якка капсулаости кон куйилиши ва жигар капсуласи хамда паренхимасининг йиртилиши куринишидаги жарохатлар чегараланган юзали тумток жисм таъсири учун хос, чегараланмаган юзали жисм таъсирида майдаланиш элементлари билан куп сонли йиртилишлар кузатилди. Баландликдан йикилганда, кўпинча, капсула ости кон куйилишлари, паренхима ва богламларнинг йиртилиши, шунингдек, аъзонинг боглам аппаратидан узилиши кайд этилди. Тана тумток жисмлар билан эзилганда жигар паренхимасининг марказий ёрилиши ва эзилишлари фарк килувчи хусусиятлар хисобланади.
    5. Чегараланган юзали тумток жисм билан зарба берилганда талоқнинг жарохатланиши капсула ости кон куйилиши, аъзонинг дарвоза соҳасида капсула ва паренхиманинг чизиқли ёки юлдузсимон шаклдаги йиртилишлари куринишида ифодаланди. Кўкрак кафасининг чап ён юзаси пастки қисми ва корин сохасига берилган зарбада капсула ости кон куйилиши хамда диафрагма юзаси паренхимасининг йиртилишлари кузатилди. Чегараланмаган юзали тумток жисм таъсирида талоқнинг жарохатланиши куп сонлилиги ва унинг аъзони нафакат диафрагмал, балки висцерал юзаларида жойлашиши билан хам фарқ қилди. Фрагментация, аъзонинг майдаланиши ва томир оёкчасининг йиртилиши тананинг эзилиши, богламлар, паренхиманинг йиртилиши хамда аъзонинг емирилиши асосан баландликдан йикилганда кузатилди.
    6. Капсула ости қон куйилиши, буйрак капсуласи ва паренхимасининг ёрилиши аъзонинг дарвозасидан орка юзаси бўйича кузатиладиган буйрак жарохатлари чегараланган юзали тумток жисм билан бел сохасига зарба берилганда, ёрилишнинг аъзонинг олдинги юзасида жойлашиши эса қовурға остига зарба берилганда кайд этилди. Аъзонинг орка юзасидан олдинги юзасига ўтувчи кўплаб паренхима ёрилишлар, қисман ёки тўлиқ узилиш, аъзонинг эзилиши чегараланмаган юзали тумток жисм таъсирида юзага келди. Корин орти ва буйрак атрофи клетчаткасига куп қон куйилишлари билан аъзо туқимасига чуқур кириб борувчи капсула ости кон куйилишлари хамда дарвоза сохасида паренхиманинг ёрилишлари буйрак сиқилишларида кузатилган бўлса, баландликдан йикилганда оёкча сохасида буйракнинг қисман ажралиши билан аъзо ичига кирувчи ўчоқли капсула ости қон куйилишлари кайд этилди.
    7. Қорин ва корин орти бўшлиғи аъзоларининг жарохатларида тана жарохатига нисбатан тавсифланувчи белгиларнинг тиббий мезонлари бўлиб хисобланди: корин бўшлиғи паренхиматоз аъзоларининг эзилиши, узилиши, ва капсула оркали ёрилиши оғир тан жарохатлари ҳисобланади ва у кўшимча равишда хаётга хавф солувчи ҳолатнинг ривожланишини аниқпашни талаб қилмайди; капсулаости гематомалари, кўпинча, капсула йиртилган холатларда огир тан жарохати сифатида баҳоланди; жабрланувчининг хаётига хавф солмайдиган аъзонинг ёрилиши ва капсулаости гематомасининг хосил бўлиши билан капсуланинг бутунлиги сакланган капсула ости гематомалари жарохат окибати бўйича бахоланди.
    8. Жигар жарохатлари туфайли ўлим холати 79,7% шахсларда, буйрак жарохатлари эса 56,9% тирик шахсларда учрайди. Паренхиматоз аъзоларнинг эзилиши ва узилиши огир жарохатлар факат ўлим холати билан жабрла-нувчиларда кузатилди.
    9. Ўлим ҳолатида жароҳатланганларда қорин ва корин орти бўшлиғи аъзоларининг жарохатлари автомобил шикасти ва баландликдан йикилганда энг кўп кузатилди, тирик шахсларда эса кўпинча калтаклар кайд этилди; корин ва корин орти бўшлиғи аъзоларининг кўкрак кафаси ва бош сохаси аъзолари билан кўшилган жарохатлари нохуш окибат ривожланишининг асосий омили бўлиб хисобланади; жигар жарохатларининг, асосан, ўлим холати кайд этилган шахсларда, буйрак жарохатларининг эса кўпинча тирик шахсларда кузатилиши ўзига хосдир. Талок ва бошка паренхиматоз аъзоларнинг майдаланиш ва узилиш кўринишидаги огир жарохатлари факатгина ўлим холати кайд этилган жабрланганларда учради.

    Олег Хван
    1-73
    34   14
  • Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдроми (ГТЎС) бир ойликдан бир ёшгача бўлган болаларнинг ташки таъсирларсиз, тўсатдан рўй берадиган ўлим ҳолатлари бўлиб, бу синдромда анамнез натижалари, морфологик аутопсия ва бошқа лаборатор тадқикотлар боланинг ўлим сабаблари тўғрисида аниқ бир исботловчи маълумотлар олиш имкониятини бермайди1. Сўнгги йилларда ушбу синдромнинг турли аспектларига бағишланган кўплаб тадкиқот материалларида ГТЎС ривожланишидаги хавф омиллари, патофизиологии, генетик, эпидемиологик, иммунологик ва киёсий ташҳис масалалари ёритиб берилган2, синдром бир нечта этиологик омиллар ва кўп сонли хавф омилларини ўз ичига олиши исботланган3. Бугунги кунда Ўзбекистонда гўдаклар ўлими кўрсаткичлари бир неча мартага камайди (1991 йилдаги хар 1000 та тирик туғилган болага 34,6 дан, 2012 йилда эса ҳар 1000 та тирик туғилган болага 10,2 гача), бу жамиятдаги ижтимоий, иктисодий фаровонликни ифодаловчи асосий демографик кўрсаткичлардан бири бўлиб хисобланади. Ҳозирги вактда ГТЎС нинг 90-95% ҳолатларида ўткир нафас етишмовчилиги кўп эҳтимолли ўлим сабаби ҳисобланса, ўпка тўқимасини комплекс текширишлардан ўтказилиши ўлим сабабларининг верификация-сида муҳим аҳамиятга эга эканлиги шубҳа туғдирмайди. Ушбу тадкиқотларнинг натижалари, респиратор функция бузилиши билан боғлиқ бўлган ўлим сабабларини аниклашдаги гипо- ёки гипердиагностика масаласида эксперт хатоликларидан маълум даражада чекланишга имконият беради.
    Жаҳонда гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдромида ўпканинг структур-функционал ўзгаришларини суд-тиббий баҳолашнинг самарали тизимини шаклллантириш, синдромни ташҳислаш ва унинг олдини олиш чора-тадбирларининг юкори самарадорлигига эришишга каратилган катор илмий-тадқиқот ишлари амалга оширилмокда. Бу борада, гўдакларни тўсатдан ўлими синдромининг учраш даражаси, хавф омилларининг характери ва диагностик хатоларнинг ретроспектив тахдилини асослаш; гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдроми ва бошка верификацияланган сабаблардан вафот этган гўдакларнинг ўпка тўқимасини макро- ва микроскопик ўзгаришларини ўзига хослигини ўрганиш, уларни ўлим сабаблари юзасидан эксперт ташҳисотидаги аҳамиятини асослаш; гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдроми ва бошқа сабаблар билан вафот этган гўдакларда ўпка сурфактантининг асосий манбаларини - иккинчи типдаги альвеоляр ҳужайраларнинг сонини аниқлаш, ўпка сурфактантининг биофизик хусусиятларини баҳолаш хамда ўпка сурфактанта В тур оқсили ҳолатини иммунгистокимёвий таҳлил қилиш кабилар муҳим аҳамият касб этади.
    Бугунги кунда мамлакатимизда соғликни сақлаш тизими соҳасида олиб борилаётган ислоҳотлар аҳолининг турли қатламлари орасида касалликларни эрта ташҳислаш ва уларнинг асоратларини камайтиришга қаратилган кенг камровли дастурий тадбирларни ишлаб чиқишни тақозо қилмоқда. Шу билан бирга, оналар ва чақалоқларга тиббий хизмат кўрсатиш сифатини такомиллаштириш, гўдакларнинг тўсатдан ўлимини келтириб чикарувчи хавф омилларини эрта аниқлаш ва уларни бартараф этиш чора-тадбирларини ишлаб чикиш, гўдакларнинг тўсатдан ўлим синдромида ўпканинг структур-функционал ўзгаришларини суд-тиббий баҳолаш хамда ўлим сабабларни эрта аниклаш ва ташҳислашнинг замонавий усулларини ишлаб чиқиш ва амалиётга тадбиқ этиш бўйича соҳа мутахассислари олдида қатор муаммолар мавжуд. Ушбу муаммоларни ечишда 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлан-тиришнинг бешта устувор йўналишлари бўйича Ҳаракатлар стратегиясида белгилаб берилган аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш даражасини янги босқичга кўтариш борасидаги муҳим вазифалар, жумладан, «касалликларни ташҳислаш, самарали даволашда замонавий технологияларни қўллашни кенгайтириш орқали сифатли тиббий хизмат кўрсатиш ва аҳолининг турли қатламлари орасида ҳаёт сифатини ошириш» муайян аҳамият касб этади.
    Ўзбекистон Республикасининг 2010 йилдаги «Суд экспертизаси ҳақида»ги Қонуни, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2014 йил 19 февралдаги ПҚ-2133-сон «Соғлом бола йили» ва 2014 йил 1 августдаги ПК-2221-сон «Ўзбекистонда оналар, болалар ва ўсмирлар соғлиғини муҳофаза қилиш бўйича 2014-2018 йилларга мўлжалланган Давлат дастури» қарорлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси» ҳакидаги 4947-сон Фармони, ҳамда мазкур фаолиятга тегишли бошка меъёрий-ҳуқукий хужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишда мазкур диссертация тадкикоти муайян даражада хизмат қилади.
    Тадқиқотнинг максади ўпканинг структур ва функционал ўзига хос хусусиятларини комплекс ўрганиш оркали ўлим сабаблари ичида гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдромининг ўрни ва аҳамиятини суд-тиббий аниқлашни такомиллаштиришдан иборат.
    Тадқиқотнинг илмий янгилиги куйидагилардан иборат:
    тўсатдан ўлим синдроми билан вафот этган гўдакларнинг 58%да иккинчи типдаги альвеолоцитларнинг абсолют ва нисбий кўрсаткичлари зўраки ўлим ҳолатларига нисбатан, яъни механик асфиксия, бош мия ва куйиш жароҳатлари ҳолатларида 30%га, гўдакларнинг ногаҳон ўлимида -пневмония ва ўткир респиратор вирусли инфекцияларда 15%га камайганлиги аниқланиб, бу ўпкадаги сурфактант тизимининг структур-функционал жиҳатдан ривожланмаганлиги билан исботланган;
    тўсатдан ўлим синдроми билан вафот этган гўдакларда сурфактант тизими холатининг функционал бузилиши юзага келиши, бу сурфактант юза актив биофизик кўрсаткичларининг камайиши билан намоён бўлиши, ГТЎСда сурфактантнинг стабиллик кўрсаткичи бошка сабаблар билан вафот этган болалар билан солиштирилганда ўртача 1,7-2,7 марта камайганлиги асосланган;
    тўсатдан ўлим синдроми билан вафот этган гўдакларда 60%дан юқори холатларда сурфактант В тур оқсили экспрессиясининг камайиши, бу эса ўпка сурфактантининг сифат ўзгаришлари натижасида юзага келиши исботланган;
    ўпка сурфактант тизимидаги ўзгаришлар, уйқу вақтида болани нотўғри холатда ётиши, ҳавода кислород етишмаслиги ва бошка хавф омиллари таъсирида салбий рефлектор эффекта ривожланишига имконият туғдириши, бу эса узок давом этувчи апноэни ривожланишига ва тўсатдан ўлим ҳолатини юзага келишининг сабаби эканлиги исботланган;
    ўпка тўқимаси структур-функционал ҳолатининг тизимли таҳлили ГТЎС холатларида ташҳисни верификациялаш ва гипо- ёки гиперташҳисот кўринишидаги хатоликлар хавфини сезиларли камайтириш имкониятини берганлиги исботланган.
    Хулоса
    «Гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдромида ўпканинг структур-функционал ўзгаришларини суд-тиббий баҳолаш» мазусидаги тиббиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ишида олинган натижалар қуйидагилардан иборат:
    1. Гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдромининг учраши 2010-2012 йил-ларда ҳар 1000 нафар тирик туғилган болаларга нисбатан 0,48-0,58 тани ташкил этди. Бир ёшгача бўлган болалар ўлимининг ҳамма ҳолатлари юзасидан ўтказилган суд-тиббий экспертизанинг қарийиб тўртдан бир қисми ГТЎС билан боғликлиги аниқланди.
    2. Гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдроми 25 ёшгача бўлган оналарнинг биринчи ёки иккинчи ҳомиладорлигидан туғилган, сунъий ёки аралаш озиклантирилган, ёши 6 ойгача бўлган болаларда, тонгги соатларда, уй шароитида кузатилди. ГТЎС ҳолатларида суд-тиббий экспертиза ўтказиш алгоритми ишлаб чиқилди.
    3. Макроскопик текширувда ГТЎС нинг 85% ҳолатларида висцерал плевра остита петехиал кон куйилишлар борлиги аникланди, ЎРВИ ва пневмония ҳолатларида эса бу қон қуйилишлар фақат 25-30% да кузатилди. Микроскопик текширувда ГТЎС учун ўпкаларда майда ўчоқли кўринишдаги кучсиз катарал-дескваматив яллиғланиш белгилари хос бўлган. Аксинча, ЎРВИ ва пневмония ҳолатларида ўпкаларда сероз-йирингли ёки сероз-геморрагик кўринишидаги кўламдор яқкол бузилишлар аникланди. Ўпкалардаги патологик ўзгаришларнинг нотўғри талқин килиниши эксперт-нинг ташҳисотда учраб турадиган хатоликларига кўпрок сабаб бўлади.
    4. Гўдакларнинг тўсатдан ўлими синдромидан ўлган болаларнинг ярмидан кўпида (58%) II тур альвеоляр ҳужайраларнинг абсолют ва нисбий сонининг зўраки ўлим ҳолатларига нисбатан 30% га, гўдакларнинг ногаҳон ўлимига нисбатан 15%га камайиши аникланди. Бу ўпка сурфактант тизимининг структур-функционал ноетуклигидан далолат беради.
    5. Зўраки ўлим ҳолатлари натижасида ўлган болалар гуруҳи билан солиштирилганда, ГТЎСда сурфактантнинг турғунлик кўрсаткичлари ўртача 1,7-2,7 марта камайиши аникланди.
    6. Иммунгистокимёвий тадқиқотлар шуни кўрсатдики, ГТЎСда аксарият гўдакларда (60%) сурфактант В тур оксили экспрессиясининг камайиши аникланди, бу ўпка сурфактантининг сифат жиҳатдан ўзгаришларидан далолат беради.
    7. Ўпка сурфактант тизимидаги бузилишлар ГТЎС ривожланишида хавф омилларидан бири бўлиб ҳисобланади ва бу нокулай фонни юзага келтиради. Мазкур фонда салбий рефлектор эффектнинг ривожланиш хавфи сезиларли даражада ортади, бу эса апноэни узок вақт давом этиши ва тўсатдан ўлим юзага келишига мойиллик яратади.
    8. Ўпка тўқимасини комплекс структур-функционал текшируви, зарурат холатларда ўпка сурфактантининг иммунгистокимёвий текшируви билан бирга ГТЎС да ташҳисни верифицикациялаш имкониятини беради ва суд-тиббий экспертиза амалиётида ГТЎС нинг гипо- ва гипердиагностикаси каби хатоликлари хавфини камайтиришга имкон яратади.

    Гафур Шодиев
    1-47
    0   0