Stress omillari ta’sirida jigarda sodir bo‘ladigan fiziologik va biokimyoviy o‘zgarishlar

Jigar atrof-muhit toksinlari, ruhiy bosim va noto‘g‘ri ovqatlanish odatlari kabi turli stress omillaridan ta’sirlanadigan markaziy a’zodir. Bu stressorlar oksidlanish stressi, mitoxondriyalar faoliyatining buzilishi, yallig‘lanish va moddalar almashinuvining izdan chiqishiga olib keladigan murakkab fiziologik va biokimyoviy jarayonlarni faollashtiradi. Ruhiy zo‘riqish gormonal va asab tizimi orqali jigarga ta’sir ko‘rsatadi, noto‘g‘ri ovqatlanish esa yog‘larning to‘planishi va insulinga chidamlilikning ortishi tufayli jigar shikastlanishini kuchaytiradi. Ushbu stressorlarning birgalikdagi ta’siri MASLD va NASH kabi jigar kasalliklariga sabab bo‘ladi. Jigarning stress ta’siridagi shikastlanishini kamaytirish uchun antioksidantlarga boy ovqatlanish kabi himoya choralari muhim ahamiyatga ega.