62
BILIMLARNI TASVIRLASH USULLARI. MANTIQIY MODELLAR, TARMOQLI
SEMANTIK MODELLAR, FREYNALI MODELLAR VA MAHSULOTLI MODELLAR
Ahmadova Madina Neʻmatjon qizi
Shahrisabz Davlat Pedagogika Instituti
Nurullayeva Malika Baxtiyor qizi
Shahrisabz Davlat Pedagogika Instituti talabasi
Yaxiyaxonova Muhiba Maxmudjonovna
Shahrisabz Davlat Pedagogika Instituti kata oʻqituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14642888
Annotatsiya.
Bilimlarni tasvirlash usullari axborot texnologiyalari va sunʻiy intellekt
sohalarida juda muhim ahamiyatga ega. Ular bilimlarni samarali ifodalash, tahlil qilish va
boshqarish imkoniyatlarini oshiradi. Tadqiqot davomida har bir modelning asosiy xususiyatlari,
afzalliklari va amaliy qoʻllanilishi koʻrib chiqiladi. Mantiqiy modellar bilimlarni matematik mantiq
asosida tasvirlaydi. Bu modellar, odatda, qoidalar va mantiqiy ifodalardan foydalanib, aniq va
ravshan bilimlar yaratishga qaratilgan. Mantiqiy modellar yordamida avtomatik mantiqiy
xulosalar chiqarish imkoniyati mavjud boʻlib, bu axborot tizimlarining samaradorligini oshiradi.
Masalan, mantiqiy modellar sunʻiy intellekt sohasida qaror qabul qilish jarayonlarini
optimallashtirishda keng qoʻllaniladi. Ularning afzalliklari ichida aniq tahlil qilish imkoniyati va
murakkab maʻlumotlarni soddalashtirish xususiyatlari mavjud. Tarmoqli semantik modellar
bilimlarni tarmoq shaklida tasvirlaydi, bu esa ularning oʻzaro bogʻliqligini va munosabatlarini
koʻrsatadi. Ushbu modellar, koʻpincha, maʻlumotlar bazalari va bilim bazalarida qoʻllaniladi.
Tarmoqli semantik modellar bilimlar oʻrtasidagi bogʻlanishlarni va kontekstni yanada ravshanroq
tushunishga yordam beradi. Bu modellar maʻlumotlarni izlash va yangilash jarayonlarini
osonlashtirib, muammolarni hal qilishda qoʻshimcha qulayliklar yaratadi. Freynali modellar
bilimlarni tuzilmali tarzda tasvirlaydi va ular bilimlarni munosabatlar asosida taqdim etishga
qaratilgan. Freynalar koʻplab amaliy dasturlarda, jumladan, ekspert tizimlari va sunʻiy intellektda
qoʻllaniladi. Ushbu modellar murakkab maʻlumotlarni soddalashtirish, ularga tuzilma berish va
oson tushuniladigan shaklda taqdim etish imkoniyatini taqdim etadi. Freynali modellar
yordamida oʻrganish jarayonini tezlashtirish va maʻlumotlarni tahlil qilish samaradorligini
oshirish mumkin. Mahsulotli modellar esa bilimlarni qoidalar va ifodalar orqali tasvirlaydi. Bu
modellar bilimlarni aniq shartlar asosida xulosalar chiqarish jarayonida qoʻllaniladi. Mahsulotli
modellar koʻpincha ekspert tizimlarida ishlatiladi va murakkab muammolarni hal qilishda
samarali vosita sifatida xizmat qiladi. Ushbu modellar yordamida, masalan, tibbiyot, muhandislik
va iqtisodiyot sohalarida ekspert tizimlarini yaratish imkoniyatlari mavjud. Ushbu tadqiqot
bilimlarni tasvirlash usullarining turli sohalarda qoʻllanilishi va ularning samaradorligini
koʻrsatadi. Har bir model oʻziga xos afzalliklari bilan ajralib turadi va ularni turli kontekstlarda
qoʻllash mumkin. Bilimlarni toʻgʻri tasvirlash, axborotlarni boshqarish va qaror qabul qilish
jarayonlarida muhim rol oʻynaydi. Tadqiqot natijalari, shuningdek, kelajakda bilimlarni
boshqarish va sunʻiy intellekt sohasidagi tadqiqotlar uchun yangi yoʻnalishlarni ochishi mumkin.
Bilimlarni tasvirlash usullari axborot texnologiyalarining rivojlanishida va ilmiy izlanishlarda
muhim oʻrin egallaydi.
Kalit soʻzlar:
Bilim, tadqiqot, mantiqiy modellar, tarmoqlar, semantik modellar, freynali
modellar, tizimlar, mahsulotli modellar, samaradorlik, murakkab, model, axborot texnalogiyalar,
turli kontekstlar, ilmiy izlanishlar.
63
Kirish.
Zamonaviy axborot jamiyatida bilimlarni samarali boshqarish va ulardan foydalanish
dolzarb masalalardan biridir. Bilimlarni tasvirlash usullari, bu jarayonni optimallashtirish va
yanada samarali qilish uchun zarur vositalarni taqdim etadi. Bilimlarni tasvirlash, asosan,
axborotning tuzilishi, konteksti va oʻzaro bogʻlanishini aniq ifodalashni nazarda tutadi. Ushbu
usullar sunʻiy intellekt, maʻlumotlar bazalari, ekspert tizimlari va boshqa zamonaviy
texnologiyalarni rivojlantirishda muhim rol oʻynaydi. Mantiqiy modellar, tarmoqli semantik
modellar, freynali modellar va mahsulotli modellar – bu bilimlarni tasvirlashda eng koʻp
qoʻllaniladigan usullardir. Har bir model oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlib, muayyan vazifalarni
hal qilishda yordam beradi. Mantiqiy modellar matematik asosda qurilib, bilimlarni aniq va
ravshan ifodalash imkonini beradi. Ular koʻpincha mantiqiy xulosalar chiqarish va qaror qabul
qilish jarayonida qoʻllaniladi. Tarmoqli semantik modellar esa bilimlarni tarmoq shaklida
koʻrsatadi. Ushbu modellar, maʻlumotlar oʻrtasidagi bogʻlanishlarni va ularning oʻzaro
munosabatlarini aks ettirishda keng qoʻllaniladi. Tarmoqli semantik modellar bilimlarni izlash va
yangilash jarayonlarini osonlashtirib, maʻlumotlarni yanada tushunarli qiladi. Ushbu usullar
yordamida murakkab maʻlumotlar oson tahlil qilinadi va ularning konteksti aniqroq ifodalanadi.
Freynali modellar bilimlarni tuzilmali tarzda tasvirlaydi va ular koʻplab amaliy dasturlarda
qoʻllaniladi. Bu modellar bilimlarni oʻzaro bogʻlangan maʻlumotlar toʻplami sifatida koʻrsatadi, bu
esa bilimlarni toʻgʻri tahlil qilish va tushunishga yordam beradi. Freynalar yordamida murakkab
masalalarni hal qilish jarayoni sezilarli darajada soddalashtiriladi va tezlashtiriladi. Ushbu usul
bilimlarni oʻrganish va yangilash jarayonlarini optimallashtirishda ham foydali. Mahsulotli
modellar, oʻz navbatida, bilimlarni qoidalar va ifodalar orqali tasvirlaydi. Bu modellar shartlar
asosida xulosalar chiqarishga imkon beradi va koʻpincha ekspert tizimlarida qoʻllaniladi.
Mahsulotli modellar muayyan shartlarga asoslangan bilimlarni qoʻllashda va murakkab
vaziyatlarda qaror qabul qilishda katta yordam beradi. Ushbu tadqiqotda keltirilgan bilimlarni
tasvirlash usullari zamonaviy ilmiy izlanishlar va amaliyotlarda keng qoʻllanilmoqda. Ular
axborotni samarali boshqarish, qaror qabul qilish jarayonlarini optimallashtirish va
maʻlumotlarni oson tahlil qilishda muhim ahamiyatga ega. Har bir usulning oʻziga xos afzalliklari
va kamchiliklari mavjud boʻlib, bu ularni turli sohalarda qoʻllashda muhim rol oʻynaydi. Bilimlarni
tasvirlash usullarini tushunish va ulardan foydalanish, nafaqat akademik tadqiqotlar, balki amaliy
biznes va ilmiy muammolarni hal qilishda ham muhim ahamiyatga ega. Shu sababli, ushbu mavzu
zamonaviy tadqiqotlarning asosiy yoʻnalishlaridan biriga aylangan.
Tadqiqot davomida ilmiy adabiyotlarda keltirilgan nazariy materiallarga asoslangan
holdamantiqiy tahlil usullaridan foydalaniladi. Mavjud maʻlumotlarni tahlil qilishda tahlil va
sintez, qiyosiy tahlil kabi uslublar va yondashuvlar qoʻllanilgan. Bilimni tasvirlash usullari taʻlim
samaradorligini oshirishda muhim roʻl oʻynaydi. Quyidagi adabiyotlar va tadqiqotlar bu mavzuga
oid maʻlumotlarni taqdim etadi.
“Knowledge representation and reasoning” - Ronald J. Brachman, Hector J. Levesque.
Ushbu
kitob bilimlarni tasvirlash va ularni mantiqiy asosda qanday tahlil qilish kerakligini oʻrganadi.
Brachman va Levesque, bilimlarni ifodalashda mantiqiy modellar va xulosalar chiqarish
jarayonlari oʻrtasidagi bogʻliqlikni aniq koʻrsatadilar. Kitobda, axborotning qanday strukturasi va
ularning mantiqiy ravishda qanday tashkil etilishi kerakligi haqida koʻplab misollar keltiriladi.
Mualliflar, bilimlarni yanada samarali boshqarish uchun mantiqiy modellar yordamida qanday
yondashuvlar mavjudligini tushuntiradilar. Kitobda koʻrsatilgan mantiqiy modellar sunʻiy
64
intellekt va informatika sohalarida bilimlarni ishlab chiqish va qaror qabul qilish jarayonlarini
optimallashtirishda muhim ahamiyatga ega.
“Semantic networks in artificial intelligence” - John Sowa John Sowa tomonidan yozilgan
ushbu asar semantik tarmoqlar haqida keng maʻlumot beradi. Kitobda tarmoqli semantik
modellar, ularning qanday tuzilganligi va ularning bilimlarni tasvirlashda qanday rol oʻynashi
koʻrib chiqiladi. Sowa, bilimlar oʻrtasidagi bogʻlanishlarni va ularning maʻnosini aniqlashda
semantik tarmoqlarning samaradorligini taʻkidlaydi. Ushbu model yordamida murakkab
bilimlarni soddalashtirish va ular oʻrtasidagi oʻzaro aloqalarni yanada yaxshiroq tushunish
mumkin. Kitobda, semantik tarmoqlarning dasturiy taʻminot va maʻlumotlar bazalarida
qoʻllanilishi haqida koʻplab amaliy misollar keltirilgan. Bu asar, sunʻiy intellekt sohasida bilimlarni
boshqarish va ulardan foydalanish jarayonlarini yanada rivojlantirishga yordam beradi.
“Artificial intelligence: a modern approach” - Stuart Russell, Peter Norvig Russell tomonidan
yozilgan bu asar sunʻiy intellektning asosiy tushunchalari, usullari va ularning amaliy qoʻllanilishi
haqida keng koʻlamli maʻlumotlarni taqdim etadi. Kitobda mantiqiy modellar, mahsulotli modellar
va freynali modellar kabi bilimlarni tasvirlash usullari haqida batafsil maʻlumot berilgan.
Mualliflar, sunʻiy intellektda qaror qabul qilish jarayonlarini tushuntirish uchun bu modellarni
qanday qoʻllash kerakligini koʻrsatadilar. Ushbu asar, nafaqat nazariy jihatlarni, balki amaliyotdagi
misollarni ham oʻz ichiga oladi. Kitob, sunʻiy intellektga qiziqqanlar uchun muhim manba boʻlib,
bilimlarni tasvirlash va boshqarish jarayonlarini chuqur oʻrganishga yordam beradi.
X. M. Toʻraqulovning “Bilimlar nazariyasi va amaliyoti”
bu asari bilimlarni tasvirlash
usullarini, jumladan, tarmoqli semantik modellar va mahsulotli modellar haqida keng tushuncha
beradi. Kitobda tarmoqli semantik modellar bilimlarni qanday bogʻlash va ularga kontekst berish
orqali samarali tasvirlash imkoniyatlarini koʻrsatadi. Toʻraqulov, shuningdek, mahsulotli modellar
yordamida qanday qilib bilimlarni qoidalar asosida ifodalash va shartlar asosida xulosalar
chiqarish mumkinligini tushuntiradi. Kitobda keltirilgan amaliy misollar va tadqiqotlar
Oʻzbekistonda bilimlarni boshqarish va tahlil qilish jarayonlarida qoʻllanilishi mumkin boʻlgan
yangi yondashuvlarni ochib beradi. Bu asar, bilimlarni tasvirlash nazariyasi va amaliyoti boʻyicha
ilmiy izlanishlar olib boradigan talabalar va tadqiqotchilar uchun qimmatli qoʻllanma sifatida
xizmat qiladi.
M. Sh. Rakhimovning “Kompyuter fanlari va dasturlash asoslari” asarida kompyuter fanlari
va dasturlash asoslariga oid bilimlarni, shuningdek, bilimlarni tasvirlash usullarini koʻrib chiqadi.
Kitobda freynali modellar va ularning qanday ishlashi haqida toʻliq maʻlumot berilgan. Rakhimov,
freynali modellar yordamida bilimlarni tuzilmali ravishda ifodalash va ularning amaliyotda
qoʻllanilishi haqida koʻplab misollar keltiradi. Ushbu model yordamida murakkab muammolarni
hal qilish jarayonini soddalashtirish va tezlashtirish mumkinligini taʻkidlaydi. Kitobda keltirilgan
amaliy misollar va dasturiy taʻminotdagi qoʻllanilishi, bilimlarni boshqarish va tahlil qilish
jarayonlarida qoʻshimcha imkoniyatlar yaratadi. Ushbu asar, dasturchilar va kompyuter fanlariga
qiziqqanlar uchun muhim manba sifatida foydalanib kelinmoqda.
Mantiqiy modellar bilimlarni tasvirlashda juda muhim oʻrin tutadi. Ular matematik asosda
yaratilgan boʻlib, aniq mantiqiy qoidalar va formulalar yordamida bilimlarni ifodalashga imkon
beradi. Mantiqiy modellar orqali kompleks axborotlarni soddalashtirish va mantiqiy xulosalar
chiqarish jarayoni ancha osonlashadi. Ushbu modellar koʻpincha sunʻiy intellekt tizimlarida,
avtomatik qaror qabul qilish jarayonlarida, shuningdek, tahlil va prognoz qilishda keng
65
qoʻllaniladi. Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, mantiqiy modellar axborotni samarali ravishda
boshqarishga yordam beradi va bu jarayonlar natijasida aniqlik va ishonchlilik oshadi.
Tarmoqli semantik modellar, bilimlar oʻrtasidagi munosabatlarni ifodalashda muhim
ahamiyatga ega. Ushbu modellar maʻlumotlarni tarmoq shaklida tashkil etadi va bilimlarning
oʻzaro bogʻliqligini koʻrsatadi. Tarmoqli semantik modellar yordamida murakkab maʻlumotlar
oson tushuniladi va izlanish jarayoni samarali tashkil etiladi. Tadqiqot natijalari shuni
koʻrsatadiki, semantik tarmoqlar yordamida bilimlarni kengaytirish va yangilash jarayonlari
sezilarli darajada osonlashadi. Bu modellar, shuningdek, maʻlumotlar bazalarida maʻlumotlarni
tezda izlash va toʻplash imkoniyatini taqdim etadi, bu esa ularning amaliyotda keng qoʻllanilishini
taʻminlaydi.
Freynali modellar bilimlarni tuzilmali ravishda ifodalashda va ularning oʻzaro
bogʻlanishlarini koʻrsatishda foydali vositadir. Ushbu modellar yordamida murakkab bilimlar
toʻplamini soddalashtirish va yaxshiroq tushunish mumkin. Freynali modellar koʻplab amaliy
dasturlarda, jumladan, ekspert tizimlarida va muammolarni hal qilishda qoʻllaniladi. Tadqiqotda
shuni aniqlash mumkinki, freynali modellar yordamida bilimlarni oʻrganish jarayoni tezlashadi va
tajriba asosida yangi bilimlar hosil qilish imkoniyatlari yaratiladi. Freynalar, shuningdek,
muammo hal qilish jarayonida samaradorlikni oshiradi va maʻlumotlarni soddalashtirishga
yordam beradi.
Mahsulotli modellar, bilimlarni qoidalar asosida ifodalashda muhim rol oʻynaydi. Ushbu
modellar, bilimlarni aniq shartlar asosida tasvirlashga yordam beradi va ularning amaliyotda
qoʻllanilishi koʻplab sohalarda, xususan, ekspert tizimlarida, tibbiyotda, iqtisodiyotda va
muhandislikda keng tarqalgan. Mahsulotli modellar orqali murakkab muammolarni hal qilish
jarayonlari sezilarli darajada soddalashtiriladi va aniq natijalar olish imkoniyati oshadi.
Tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, mahsulotli modellar yordamida qaror qabul qilish jarayoni
optimallashtiriladi va axborotning ishonchliligi taʻminlanadi.
Xulosa qilib shuni aytish joizki, ushbu tadqiqot “Bilimlarni tasvirlash usullari: mantiqiy
modellar, tarmoqli semantik modellar, freynali modellar, mahsulotli modellar” mavzusida olib
borilgan boʻlib, bilimlarni tasvirlash va boshqarish jarayonida qoʻllaniladigan asosiy usullarni
tahlil qildi. Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatdiki, har bir model oʻzining xususiyatlari va qoʻllanilish
sohalari bilan birga, zamonaviy ilmiy va amaliy izlanishlarda muhim rol oʻynaydi. Mantiqiy
modellar - bu bilimlarni aniq va ravshan ifodalash imkonini beruvchi asosiy vositadir. Ular
matematik mantiqdan foydalangan holda murakkab axborotlarni soddalashtirishga yordam
beradi. Mantiqiy modellar, sunʻiy intellekt sohasida avtomatik qaror qabul qilish jarayonini
optimallashtirishda keng qoʻllaniladi. Tarmoqli semantik modellar axborotni tarmoq shaklida
tashkil etish orqali bilimlar oʻrtasidagi bogʻlanishlarni aniqlashga imkon beradi. Ushbu modellar
yordamida murakkab maʻlumotlarni yanada yaxshiroq tushunish va izlash jarayonlarini
osonlashtirish mumkin. Tarmoqli semantik modellar maʻlumotlar bazalarida keng qoʻllanilmoqda
va ularning amaliyotdagi oʻrni oshib bormoqda. Freynali modellar bilimlarni oʻzaro bogʻlangan
maʻlumotlar toʻplami sifatida tasvirlaydi. Ular yordamida murakkab bilimlarni soddalashtirish,
ularga tuzilma berish va oson tushuniladigan shaklda taqdim etish mumkin. Freynali modellar
koʻplab amaliy dasturlarda, jumladan, ekspert tizimlarida, muammolarni hal qilishda foydali
vosita sifatida xizmat qiladi. Mahsulotli modellar esa qoidalar va ifodalar orqali bilimlarni
tasvirlaydi. Bu modellar shartlar asosida xulosalar chiqarishga imkon beradi va murakkab
66
muammolarni hal qilishda samarali vosita sifatida xizmat qiladi. Ularning amaliyotda qoʻllanishi
koʻplab sohalarda, jumladan, tibbiyot va muhandislikda aniq koʻrinadi.
Taʻlim dasturlarini yangilash. Oʻzbekiston universitetlarida va ilmiy tadqiqot muassasalarida
bilimlarni tasvirlash usullari, xususan, sunʻiy intellekt va axborot texnologiyalariga oid kurslarni
kengaytirish zarur. Taʻlim dasturlarida mantiqiy, semantik va mahsulotli modellarni oʻrganishga
alohida eʻtibor qaratish kerak. Amaliy tadqiqotlar: Mavjud bilimlarni tasvirlash usullarini amaliy
tadqiqotlarda qoʻllashni kengaytirish zarur. Bu, nafaqat nazariy bilimlarni, balki amaliy
tajribalarni ham rivojlantirishga yordam beradi. Shuningdek, sohalararo tadqiqotlar olib borish,
masalan, tibbiyotda sunʻiy intellekt va mahsulotli modellarni qoʻllash mumkinligini oʻrganish
muhimdir. Tizimlar integratsiyasi. Bilimlarni tasvirlash usullarini birlashtirish va tizimlar
oʻrtasida integratsiyani rivojlantirish, ularning samaradorligini oshirishga yordam beradi.
Masalan, mantiqiy modellar va tarmoqli semantik modellarni birgalikda qoʻllash, axborotni
yanada toʻgʻri va tezkor tahlil qilish imkonini beradi.
Y
angi texnologiyalarni tadqiq qilish: Sunʻiy
intellekt va mashinada oʻrganish sohalaridagi yangi texnologiyalarni oʻrganish va ularni bilimlarni
tasvirlash usullariga integratsiyalash ham muhimdir. Bu, oʻz navbatida, axborotning yanada
samarali boshqarilishi va tahlilini taʻminlaydi. Oʻzaro
hamkorlik: Oʻzbekiston va xorijiy ilmiy
muassasalar oʻrtasida hamkorlikni rivojlantirish, yangi bilimlar va tajribalarni almashish
imkoniyatini oshiradi. Bu, oʻz navbatida, mamlakatimizda bilimlarni tasvirlash va boshqarish
sohasida yangi yondashuvlarni rivojlantirishga yordam beradi. Ushbu takliflar amalga oshirilsa,
bilimlarni tasvirlash usullari sohasida yanada yangi yutuqlarga erishish mumkin. Bilimlarni
samarali boshqarish va ulardan foydalanish jarayonlari optimallashtiriladi, bu esa oʻz navbatida,
bilimlarning jamiyatdagi oʻrnini mustahkamlashga xizmat qiladi.
References:
1.
Tanovuzov, A. (2021). Kompyuter arxitekturasi. Tashkent: IT Academy.
2.
Isakov, R. (2020). Axborot texnologiyalari. Tashkent: Innovatsion rivojlanish vazirligi.
3.
Pirov, D. (2019). Maʻlumotlar bazalari va ularning boshqaruvi. Tashkent: Fan va texnologiya.
4.
Karimov, Sh. (2018). Kompyuter tizimlari va xotira qurilmalari. Tashkent: Universitet
nashrlari.
5.
Qodirov, M. (2017). Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari. Tashkent: Oʻzbekiston
Milliy Universiteti.
6.
Maxmudjonovna, Yaxiyaxonova Muxiba. "Developing full-fledged thinking skills in
firstgraders through the perception of the “surrounding world”(using the example of a Mind
Map)." Czech Journal of Multidisciplinary Innovations 35 (2024): 31-37.
7.
Maxmudjonovna, Yaxiyaxonova Muxiba. "using vr technologies in teaching computer science
and it to first-grade students." Eurasian Journal of Mathematical Theory and Computer Sciences
4.10 (2024): 40-46.
8.
Maxmudjonovna , Y. M. (2024). Brain Activity in the Development of Imagination in First
Graders. Excellencia: International Multi-Disciplinary Journal of Education (2994-9521), 2(10),
820-826.
9.
Maxmudjonovna, Yaxiyaxonova Muhiba. "Mustaqil taʻlimni tashkil etishda ilg ʻor xorijiy
tajribalarning ahamiyati." Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social
67
sciences 1.5 (2021): 742-749.
10.
Яхияханова, Мухиба. "raqamli taʻlim muhitida boshlangʻich sinf oʻquvchilarining it
savodxonligini oshirish metodikasini takomillashtirish." Ижтимоий-гуманитар фанларнинг
долзарб муаммолари/Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук/Actual
Problems of Humanities and Social Sciences 4 (2024).
11.
Yaxiyaxonova, Muxiba. "1-sinf o „quvchilariga “Informatika va AT” fanini o „qitishda loyiha
daftaridan foydalanish.: 1-sinf o „quvchilariga “Informatika va AT” fanini o „qitishda loyiha
daftaridan foydalanish." modern problems and prospects of applied mathematics 1.01 (2024).
12.
Ashirova, Mavluda, and Muxiba Yaxiyaxonova. "raqamli iqtisodiyot davrida kriptovalyuta va
bitkoin." Международная конференция академических наук. Vol. 3. No. 4. 2024.
13.
Jalilova, Sevinch, Marjona Yusupova, and Muxiba Yaxiyaxonova. "kundalik hayotimizda
raqamli texnologiyalar." Прикладные науки в современном мире: проблемы и решения 3.3
(2024): 13-17.
14.
Xurramova, Sarvinoz, Marjona Yusupova, Muxiba Yaxiyaxonova. "oliy taʻlim tizimida bulutli
texnologiyalarning imkoniyatlari." Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya: nazariy va
amaliy tadqiqotlar 3.3 (2024): 36-38.
15.
Eshonqulova, Maftuna, and Muxiba Yaxiyaxonova. "Raqamli va ijtimoiy media marketing va
uning imkoniyatlari." Молодые ученые 2.11 (2024): 34-39.
16.
Yusupova, Marjona, Komila Raximova, and Muxiba Yaxiyaxonova. "Oliy ta‟ lim tizimida
innovatsion texnologiyalardan foydalanish: Oliy ta‟ lim tizimida innovatsion texnologiyalardan
foydalanish." modern problems and prospects of applied mathematics 1.01 (2024).
17.
Yaxiyaxonova, Muhiba, and Marjona Yusupova. "oliy taʻlim muassasalarida “informatika va
at” fanlaridan mustaqil taʻlimni tashkil etishda raqamli texnologiyalaridan foydalanish."
International Scientific and Practical Conference on Algorithms and Current Problems of
Programming. 2023.
18.
Raxmatov, SherqoʻZi Olimovich. "masofaviy taʻlim dasturlarining taʻlim tizimida afzalliklari
va amaliy ahamiyati (moodle, scorm, tutor dasturlari misolida)." Oriental renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences 1.11 (2021): 1263-1270.
19.
ShukurulloFayzullo o‘g‘li, Aliqulov. "TA ‘LIMDA MULTIMEDIYA TEXNOLOGIYALARINI QO
‘LLASH."
PEDAGOGS
50.2 (2024): 51-55.
20.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, Barchin Ro‘ziqulova, and Laziza Inatillayeva. "BOSHLANG ‘ICH
TA’LIMDA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARIDAN
FOYDALANISH
USULLARI
VA
AFZALLIKLARI."
Педагогика и психология в современном мире: теоретические и
практические исследования
3.10 (2024): 39-41.
21.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, Jasmina Murodulloyeva, and Umida Nurmaxmatova. "YASHIL
IQTISODIYOT VA YO ‘NALISHLARI BO ‘YICHA TA’LIM DASTURLARINI RIVOJLANTIRISH
MEXANIZMLARI."
Models and methods in modern science
3.5 (2024): 44-49.
22.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, and Temurbek Zarifov. "GLOBAL TARMOQ QURISHDA TARMOQ
QURILMALARIDAN FOYDALANISH VA TARMOQ TOPOLOGIYALARINING O’RNI."
Science and
innovation in the education system
3.5 (2024): 50-60.
23.
Raxmatov Sherqo'zi Akbar Kodirov. “Ta'lim jarayonida bulutli texnalogiyalardan
foydalanishning samaradorligi” Pedagogis Internatsianal researcg ISSN:281-4027_SJIF:4.995.
68
2023/5/15
24.
F Qodirov. Aholiga tibbiy xizmatlar ko'rsatishning rivojlanishini iqtisodiy-matematik
modellashtirish. Scienceweb academic papers collection . 2023/1/1.
25.
F Qodirov. Zamonaviy to'lov tizimlari tahlili va elektron pul birliklari. Scienceweb academic
papers collection. 2023/1/1.
26.
Ergash o'g'li, Qodirov Farrux. "Аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш соҳасининг келгуси
ҳолатини башоратлаш."
Сервис” илмий-амалий журнал
(2022): 56-59.
