60
BOSHLANG‘ICH TA’LIM YO‘NALISHI TALABALARIDA TA’LIM PLATFORMALARI
ORQALI KASBIY KOMPETENTLIKNI RIVOJLANTIRISH
Ruzimova Yulduzxon Jumanazar qizi
Urganch davlat universiteti Fizika-matematika fakulteti
“Matematik tahlil” kafedrasi o‘qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14177503
Annotatsiya.
Mazkur tezisda boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalari kasbiy
kompetentligini rivojlantirishda ta’lim platformalarining o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi.
Zamonaviy ta’lim jarayonlarida raqamli texnologiyalardan foydalanishning dolzarbligi, o‘quv
jarayonini sifatli tashkil etishda ta’lim platformalarining samaradorligi yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
kasbiy kompetentlik, ta’lim platformalari, raqamli texnologiyalar, mustaqil
ta’lim, amaliyotga yo‘naltirilgan yondashuv.
Kirish
.
Bugungi kunda ta’lim sohasida raqamli texnologiyalar va zamonaviy ta’lim
platformalaridan foydalanish ta’lim sifatini oshirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ayniqsa,
boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalarining kasbiy kompetentligini shakllantirishda ushbu
platformalarning o‘rni alohida e’tiborga loyiqdir. Zamonaviy ta’lim platformalari talabalarning
nazariy bilimlarni amaliyotga tatbiq etish qobiliyatini rivojlantirish, innovatsion yondashuvlarni
egallash va o‘z-o‘zini rivojlantirish imkoniyatlarini kengaytirishda samarali vosita bo‘lib xizmat
qilmoqda.
Shu bilan birga, ta’lim jarayonida raqamli texnologiyalarning integratsiyasi yangi uslubiy
yondashuvlarni talab qilmoqda. Boshlang‘ich ta’lim pedagoglarini tayyorlashda kasbiy
kompetentlikni rivojlantirish faqatgina nazariy bilim bilan cheklanmasdan, amaliy tajriba va
kreativ fikrlash qobiliyatini shakllantirishni ham nazarda tutadi. Mazkur tezisda ta’lim
platformalarining boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishidagi talabalarning kasbiy kompetentligini
rivojlantirishdagi ahamiyati, ulardan samarali foydalanish usullari hamda platformalarning
ta’lim jarayoniga integratsiyasi natijalarini tahlil qilishga alohida urg‘u beriladi.
Mazkur tadqiqotda boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalarida kasbiy kompetentlikni
rivojlantirishda ta’lim platformalaridan samarali foydalanishni o‘rganish maqsadida quyidagi
metodlar qo‘llanildi: Ta’lim platformalari va raqamli texnologiyalarni qo‘llashning ilmiy-nazariy
asoslari o‘rganildi. Zamonaviy tadqiqotlar va ilg‘or pedagogik yondashuvlar tahlil qilinib, ta’lim
jarayoniga moslashuvchan modellar shakllantirildi. Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalari
ishtirokida ta’lim platformalaridan foydalanish bo‘yicha maxsus treninglar o‘tkazildi. Mazkur
treninglar davomida talabalarning platformalardan foydalanish qobiliyati va bu jarayonning
ularning kasbiy bilim va ko‘nikmalariga ta’siri baholandi.
Ta’lim platformalaridan foydalanish jarayonida talabalar faoliyati kuzatilib, ularning
o‘zlashtirish darajasi va mustaqil ta’lim olish qobiliyati diagnostika qilindi. Platformalar orqali
olingan bilimlar amaliyotda qanday qo‘llanilayotganligi monitoring qilindi. Talabalar,
o‘qituvchilar va mutaxassislar bilan suhbatlar olib borildi. Ularning ta’lim platformalaridan
foydalanish bo‘yicha fikr va mulohazalari tahlil qilinib, amaliyotga oid takliflar shakllantirildi.
Tadqiqot eksperimental va nazorat guruhlari bilan o‘tkazildi. Eksperimental guruh talabalari
ta’lim platformalaridan faol foydalanish imkoniga ega bo‘lishdi, nazorat guruhi esa an’anaviy
usulda ta’lim oldi. Tadqiqot natijalari ikki guruhning bilim va ko‘nikmalari natijasida taqqoslab
chiqildi.
61
Tadqiqot natijalari asosida boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun ta’lim
platformalaridan foydalanishning samaradorligini oshirishga qaratilgan metodik tavsiyalar
ishlab chiqildi. Bu tavsiyalar kasbiy kompetentlikni rivojlantirishda platformalar imkoniyatlarini
kengroq qo‘llashga xizmat qiladi.
Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalari kasbiy kompetentligini rivojlantirishda ta’lim
platformalaridan foydalanish masalalari bo‘yicha ilmiy adabiyotlarni tahlil qilish shuni
ko‘rsatadiki, zamonaviy ta’limda raqamli texnologiyalar va platformalar muhim rol o‘ynaydi.
Tadqiqotlar bu vositalarning talabalarning o‘quv jarayonida faolligini oshirish, bilimlarni
o‘zlashtirish samaradorligini ta’minlash va ularning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishdagi
o‘rnini ta’kidlaydi.
Adabiyotlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, ta’lim platformalari talabalarning kasbiy bilimlari va
ko‘nikmalarini mustahkamlash, ularning o‘quv jarayoniga bo‘lgan qiziqishini oshirish, hamda
o‘z-o‘zini rivojlantirish qobiliyatlarini shakllantirishda samarali vosita hisoblanadi. Ushbu ilmiy
asoslar boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishida ta’lim platformalarini muvaffaqiyatli qo‘llash uchun
zarur bo‘lgan metodik tavsiyalarni ishlab chiqishda xizmat qilishi mumkin.
Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalari kasbiy kompetentligini rivojlantirishda ta’lim
platformalarining qo‘llanilishi haqida olib borilgan tadqiqot natijalari ko‘rsatdiki, zamonaviy
raqamli texnologiyalardan foydalanish nafaqat talabalarning o‘quv jarayonidagi faolligini
oshiradi, balki ularning amaliy ko‘nikmalari va ijodiy qobiliyatlarini shakllantirishga ham
yordam beradi. Ta’lim platformalarining qulayligi, ular orqali berilayotgan bilimning
moslashuvchanligi va interfaolligi, talabalarni o‘quv jarayoniga jalb qilishda yuqori
samaradorlikka ega ekanligi aniqlandi. Eksperimental tadqiqot davomida ta’lim platformalari
talabalarning mustaqil ta’lim olish imkoniyatlarini kengaytirishi kuzatildi. Xususan, Moodle va
Google Classroom platformalaridan foydalanilgan darslarda talabalarning bilimlarni mustaqil
o‘zlashtirishi, masalalarni amaliyotda qo‘llash bo‘yicha ko‘rsatkichlari nazorat guruhiga nisbatan
yuqori bo‘ldi. Bu shuni ko‘rsatadiki, ta’lim platformalarining o‘quv materialini individual sur’atda
o‘zlashtirishga imkon berishi talabalarning kasbiy bilimlarini rivojlantirishda muhim omil
hisoblanadi.
Shu bilan birga, ta’lim platformalaridan samarali foydalanishda muayyan cheklovlar ham
kuzatildi. Ayrim talabalar raqamli vositalardan foydalanishda qiyinchiliklarga duch kelgan bo‘lsa,
ayrim hollarda internet tezligi va texnik jihozlarning yetarli emasligi o‘quv jarayonini samarali
tashkil etishda to‘siq bo‘ldi. Bu kabi muammolarni hal qilish uchun ta’lim jarayonida raqamli
texnologiyalarni joriy etishda infratuzilmani mustahkamlash va o‘qituvchilarni maxsus o‘quv
kurslarida tayyorlash zarurligi qayd etildi.
Ta’lim platformalari orqali talabalarning kasbiy kompetentligini rivojlantirishda
samaradorlikni oshirish uchun quyidagilar taklif etiladi: Ta’lim platformalari orqali o‘quv
jarayonida individual yondashuvni kuchaytirish. Platformalarda nazariy bilimlarni amaliyotga
tatbiq etish imkoniyatini kengaytirish. Talabalarning raqamli savodxonligini oshirish uchun
maxsus treninglar tashkil etish.
Ushbu tadqiqot natijalari boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishidagi talabalar uchun ta’lim
platformalarining imkoniyatlarini kengroq qo‘llash va kasbiy kompetentlikni shakllantirishda
samarali usullarni ishlab chiqishga xizmat qiladi. Ta’lim platformalarining yangi texnologiyalar
bilan uyg‘unligi talabalarning ta’limga bo‘lgan qiziqishini oshirib, ularning professional
rivojlanishiga keng yo‘l ochib beradi.
62
Xulosa
.
Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi talabalari kasbiy kompetentligini rivojlantirishda ta’lim
platformalari muhim o‘rin tutishi ushbu tadqiqot natijalarida o‘z tasdig‘ini topdi. Ta’lim
platformalaridan foydalanish talabalarning nazariy bilimlarni o‘zlashtirishini yanada
tezlashtirishi, amaliy ko‘nikmalarni shakllantirishi va ularni mustaqil o‘qish va ijodiy faoliyatga
jalb etishini ko‘rsatdi. Raqamli texnologiyalarning o‘quv jarayoniga integratsiyasi zamonaviy
ta’lim tizimini rivojlantirishda samarali vosita sifatida xizmat qilishi mumkin. Ushbu tadqiqot
boshlang‘ich ta’limda ta’lim platformalarini joriy etishning istiqbolli yo‘nalishlarini aniqlash,
shuningdek, zamonaviy ta’lim jarayonida innovatsion yondashuvlarni amalga oshirish bo‘yicha
amaliy tavsiyalar ishlab chiqishda muhim manba bo‘lib xizmat qiladi. Raqamli texnologiyalarni
o‘quv jarayoniga integratsiya qilish nafaqat ta’lim sifatini oshiradi, balki kelajakdagi professional
pedagoglarni tayyorlash jarayonini yangi bosqichga olib chiqadi.
References:
1.
Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational
Goals. New York: McKay.
2.
Poskryakov, A. A. (2021). Innovatsion ta’lim texnologiyalari va ularning kasbiy
rivojlanishdagi o‘rni. Moskva: Pedagogika nashriyoti.
3.
Sabzi, E. F. (2019). Raqamli texnologiyalar yordamida o‘quvchilarda axborot
kompetentsiyasini shakllantirish. Toshkent: Yangi asr avlodi.
4.
Moodle Documentation. (2023). Using Moodle for effective online education. Moodle.org.
5.
Madraximovich, K. E. (2020). Improving the methodological training of primary school
teachers on the basis of innovative approaches.
European Journal of Research and Reflection in
Educational Sciences Vol
,
8
(7).
6.
Xudoynazarov, E. M. (2019). Didaktic possibilities of oral exercises in forning initial classes
pupils' mathematical thinking activity. Eastern European Scientific Journal, Ausgabe.
Germany
,
(1-2019), 249.
7.
Khudoynazarov, E. (2023). Boshlang ‘ich ta’limda mantiqiy fikrlashini rivojlantirishning
ahamiyati.
Молодые ученые
,
1
(13), 32-37.
