Universal International Scientific Journal
110
O‘rinboyeva Sevara Jamshidjon qizi
Guliston davlat universiteti 3-bosqich talabasi
Uzbekistan
https://orcid.org/0009-0005-4235-9120
Annotatsiya:
Ushbu maqolada sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining hozirgi rivojlanishi va
kelajagi haqidagi istiqbollar tahlil qilingan. Maqola sun’iy intellektning dastlabki rivojlanish bosqichlaridan
tortib, bugungi kunda ko‘plab sohalarda, jumladan tibbiyot, moliya, avtomobilsozlik va ta’limda
qo‘llanilishiga qadar kengayadigan imkoniyatlarini muhokama qiladi. Kelajakda sun’iy intellektning
iqtisodiy o‘sish, ish o‘rinlarini yaratish va xavfsizlikka doir ta’siri haqida ham so‘z boradi. Shuningdek,
O‘zbekistonning raqamli iqtisodiyotga o‘tishi va sun’iy intellekt texnologiyalarini rivojlantirishdagi
istiqbollarini ko‘rib chiqadi.
Kalit so‘zlar:
sun’iy intellekt (SI), raqamli transformatsiya, mashinani o‘rganish (ML), chuqur
o‘rganish (DL), tabiiy tilni qayta ishlash (NLP), avtonom tizimlar, robototexnika, O‘zbekistonning raqamli
iqtisodiyoti, inson huquqlari va etika, sun’iy intellekt va iqtisodiyot.
Аннотация:
В данной статье анализируется современное развитие и будущие перспективы
технологий искусственного интеллекта (ИИ). В статье обсуждается потенциал искусственного
Universal Xalqaro Ilmiy Jurnal
Jurnalning bosh sahifasi:
SUN’IY INTELLEKT VA UNING KELAJAGI – SUN’IY INTELLEKTNING HOZIRGI VA
KELAJAKDAGI RIVOJLANISH
Universal International Scientific
Year: 2025 Issue: 2 Volume: 1
Published: 21.01.2025
International indexes
Universal International Scientific Journal
111
интеллекта от ранних этапов его развития до его широкого использования сегодня во многих
областях, включая медицину, финансы, автомобилестроение и образование. Будущее влияние
искусственного интеллекта на экономический рост, создание рабочих мест и безопасность также
будет обсуждаться. Также рассматриваются перспективы перехода Узбекистана к цифровой
экономике и развития технологий искусственного интеллекта.
Ключевые слова:
искусственный интеллект (СИ), цифровая трансформация, машинное
обучение (МО), глубокое обучение (ГО), обработка естественного языка (НЛП), автономные
системы, робототехника, цифровая экономика Узбекистана, права и этика человека, искусственный
интеллект и экономика.
Abstract:
This article analyzes the current development and prospects for the future of artificial
intelligence (AI) technologies. The article discusses the expanding capabilities of AI, from its early stages
of development to its current use in many areas, including medicine, finance, automotive, and education. It
also discusses the future impact of AI on economic growth, job creation, and security. It also examines
Uzbekistan’s transition to a digital economy and the prospects for the development of AI technologies.
Keywords:
artificial intelligence (AI), digital transformation, machine learning (ML), deep learning
(DL), natural language processing (NLP), autonomous systems, robotics, Uzbekistan’s digital economy,
human rights and ethics, artificial intelligence and economics.
Language:
Uzbek
Citation:
Orinboyeva , S. (2025). ARTIFICIAL INTELLIGENCE AND ITS FUTURE – PRESENT
AND FUTURE DEVELOPMENT OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE. Universal International Scientific
Journal, 2(1), 110–113. Retrieved from
https://universaljurnal.uz/index.php/jurnal/article/view/1413
Doi:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14718859
Sun’iy intellekt (SI)
— bu kompyuter
tizimlari va dasturlarining inson aqlini
taqlid qilishga qaratilgan ilmiy soha. 20-
asrning o‘rtalarida paydo bo‘lgan SI,
bugungi kunda hayotimizning ajralmas
qismiga aylangan. Bugungi kunda sun’iy
intellektning
rivojlanishi
nafaqat
texnologiya, balki ijtimoiy va iqtisodiy
sohalarda ham katta o‘zgarishlarga olib
kelmoqda. Ushbu maqolada sun’iy
intellektning hozirgi rivojlanishiga va
kelajakdagi istiqbollariga umumiy tahlil
qilinadi.
Sun’iy intellektning hozirgi
rivojlanishi.
Sun’iy intellektning bugungi kunidagi
asosiy
yutuqlari
quyidagi
sohalarda
ko‘rinadi:
1.Mashinani o‘rganish va chuqur
o‘rganish: Mashinani o‘rganish (ML) va
chuqur o‘rganish (DL) texnologiyalari
sun’iy intellektning rivojlanishida asosiy
Universal International Scientific Journal
11
2
o‘rin tutadi. Ushbu algoritmlar yordamida
kompyuterlar
katta
ma’lumotlar
to‘plamlaridan o‘rganib, o‘z xulosa va
qarorlarini mustaqil ravishda qabul qila
olishadi. Bugungi kunda bu texnologiyalar
avtomobilsozlikda,
moliya
sohasida,
tibbiyotda va hatto san’atda ham
qo‘llanilmoqda.
2.Tabiiy tilni qayta ishlash (NLP):
Sun’iy intellektning boshqa bir muhim
yo‘nalishi tabiiy tilni qayta ishlashdir. Bu
texnologiya kompyuterlarga inson tilini
tushunish va unga javob berish imkonini
beradi.
NLP
yordamida
ovozli
yordamchilar, avtomatik tarjimonlar va
chatbotlar rivojlanmoqda.
3.Robototexnika va avtonom tizimlar:
SI texnologiyalari robototexnika sohasida
ham katta yutuqlarni amalga oshirmoqda.
Avtonom transport vositalari, ishlab
chiqarish liniyasida ishlaydigan robotlar,
hatto tibbiy operatsiyalarni bajaradigan
robotlar sun’iy intellekt yordamida
samarali ishlamoqda.
Sun’iy intellektning kelajak
istiqbollari
Sun’iy intellektning kelajagi bugungi
kundagi rivojlanishlardan ancha tez va
keng ko‘lamli bo‘lishi kutilmoqda. Ba’zi
istiqbollarni keltirib o‘tamiz:
1. Ish o‘rinlari va iqtisodiyot: Sun’iy
intellektning
rivojlanishi
ba’zi
ish
o‘rinlarini avtomatlashtirishga olib kelishi
mumkin. Biroq, bu jarayon yangi, yuqori
malakali ish o‘rinlarining yaratishiga
imkon beradi. Sun’iy intellekt, ayniqsa,
xizmatlar sohasida, tibbiyotda va ilmiy
izlanishlarda yangiliklarni olib keladi.
2.Etika va inson huquqlari: Sun’iy
intellektning keng qo‘llanilishi bilan birga,
uning etika va xavfsizlikka doir masalalari
ham dolzarb bo‘lib qolmoqda. SI
tizimlarining inson huquqlariga ta’siri,
ularning shaxsiy ma’lumotlarga kirish
imkoniyati, va qarorlar qabul qilish
jarayonidagi shaffoflik muammolari keng
muhokama qilinmoqda.
3.Sun’iy
intellekt
va
yangi
texnologiyalar:
Sun’iy
intellektning
keyingi bosqichi kvant kompyuterlar,
biologik kompyuterlar va boshqa ilg‘or
texnologiyalar bilan integratsiyalashadi.
Bu yangi texnologiyalar yordamida SI
yanada
samarali
va
tezkor
ishlash
imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Sun’iy intellektning kelajagi va
O‘zbekiston
O‘zbekistonda sun’iy intellektning
rivojlanishi,
ayniqsa,
raqamli
iqtisodiyotning o‘sishi bilan birga amalga
oshirilmoqda.
Hozirgi
kunda
O‘zbekistonda quyidagi yo‘nalishlarda
ishlar olib borilmoqda:
1.
Raqamli
transformatsiya:
O‘zbekiston
hukumati
raqamli
iqtisodiyotga o‘tish yo‘lida ko‘plab
dasturlarni amalga oshirmoqda. Sun’iy
intellekt texnologiyalarini rivojlantirish
orqali
O‘zbekiston
iqtisodiyoti
samaradorligini oshirish, tibbiyot, ta’lim
va davlat boshqaruvida innovatsiyalarni
joriy etish mumkin.
2.
Ta’lim
va
innovatsiyalar:
O‘zbekistonda sun’iy intellektga oid ta’lim
Universal International Scientific Journal
11
3
tizimini takomillashtirish va yangi avlodni
tayyorlash uchun ko‘plab universitetlar va
ilmiy
tadqiqot
institutlari
faoliyat
yuritmoqda. Bu bilan yosh avlodni
zamonaviy texnologiyalarni tushunishga
va
ulardan
samarali
foydalanishga
o‘rgatish ko‘zda tutilmoqda.
3.
Iqtisodiy rivojlanish: Sun’iy
intellekt
texnologiyalarining
O‘zbekistonga joriy etilishi iqtisodiy
o‘sishga turtki bo‘lishi mumkin. Bu,
ayniqsa, ishlab chiqarish, agrar sektorda
samaradorlikni oshirish, logistika va
xizmat ko‘rsatish sohalarida o‘z ifodasini
topadi.
Xulosa:
Sun’iy
intellekt
texnologiyalari
jahon
miqyosida
tez
rivojlanib bormoqda va kelajakda ko‘plab
sohalarda inson hayotini o‘zgartirishga olib
kelishi mumkin. O‘zbekiston ham bu
rivojlanish jarayoniga qo‘shilib, sun’iy
intellektni rivojlantirish uchun kerakli
infratuzilma
va
ta’lim
tizimlarini
yaratishga qaratilgan islohotlarni amalga
oshirmoqda. Sun’iy intellektning kelajagi
nafaqat ilm-fan va texnologiya, balki
jamiyat va iqtisodiyot uchun ham katta
ahamiyatga ega bo‘ladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.Shavkatov, A. (2021). “Sun’iy intellekt texnologiyalarining rivojlanishi”. Toshkent:
O‘zbekiston yozuvchilar uyushmasi.
2.Rasimov, M. (2020). “Raqamli iqtisodiyot va sun’iy intellect”. Tashkent University
Press.
3.National Institute of Standards and Technology (NIST) (2023). “Artificial
Intelligence: Current Applications and Future Trends”. www.nist.gov
4.Djurayev.I.R, Usmonov.A.I, Nurmuhammedov.S.H, Rayimov.U.M (2024). “Sun’iy
intellektning yaratilishi va kelajakdagi ahamiyati”. O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar
va ilmiy tadqiqotlar jurnali.
5.O‘zbekiston Respublikasi raqamli rivojlanish vazirligi (2023). “O‘zbekistonda
raqamli transformatsiya: strategiyalar va istiqbollar”.
6. Jalilova.M “Sun’iy intellekt va uning kelajagi”. Yosh olimlar ilmiy-amaliy
konferensiyasi
7. https://ict.xabar.uz/uz/startap/suniy-intellektning-eng-yaxshi-texnologiyalari
8. J.Sh.Bekqulov, I.Ibragimov (QARSHI-2023 ). Sun’iy intellekt asoslari fanidan
ma’ruzalar matni
