ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2024 SJIF 2024 = 5.073/Volume-3, Issue-2
40
NERV SISTEMASIGA OID KASALLIKLARNI ZAMONAVIY USULLARDA
BARTARAF ETISH
Boyqulov To‘rabek Temirovich
Musurmonova Charos
Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Tibbiyot fakulteti
Annotatsiya:
Ushbu maqolada nerv tizimiga oid kasalliklarni o‘rganish va ularni
zamonaviy diagnostika va davolash usullari yordamida bartaraf etish masalalari tahlil
qilinadi. Hozirgi kunda asab tizimining buzilishi bilan bog‘liq kasalliklarning tarqalishi
oshib borayotgani sababli ularni erta aniqlash va samarali davolash muhim ahamiyat kasb
etmoqda. Tadqiqotda neyroximik tahlillar, neyroximoya texnologiyalari, sun’iy intellekt
yordamida diagnostika qilish va neyroreabilitatsiya kabi zamonaviy yondashuvlar ko‘rib
chiqilgan. Ushbu usullar yordamida bemorlarning sog‘lig‘ini tiklashda muvaffaqiyatga
erishish mumkinligi isbotlangan.
Kalit so‘zlar:
Nerv tizimi kasalliklari, Zamonaviy diagnostika, Neyroximoya,
Neyroreabilitatsiya, Sun’iy intellect, Neyroximik tahlil, Asab tizimi davolash.
Asosiy Qism:
1. Nerv tizimi kasalliklari va ularning sabablari: Nerv tizimi inson
organizmida asosiy boshqaruvchi va muvofiqlashtiruvchi rolni o‘ynaydi. Ushbu tizimning
buzilishi turli kasalliklarni keltirib chiqaradi, jumladan. Neyrodegenerativ kasalliklar:
Altsgeymer, Parkinson kasalligi va boshqa xotira va harakat funksiyalariga ta’sir qiluvchi
kasalliklar. Markaziy nerv tizimi kasalliklari: Insult, skleroz va epilepsiya kabi kasalliklar.
Periferik asab tizimi buzilishlari: Diabetik neyropatiya va boshqa asab tolalari bilan
bog‘liq muammolar. Psixik kasalliklar: Depressiya, shizofreniya va boshqa psixologik
buzilishlar. Bu kasalliklarning asosiy sabablari ichida genetik omillar, atrof-muhit ta’siri,
jarohatlar, stress va noto‘g‘ri hayot tarzi borligi aniqlangan.
ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2024 SJIF 2024 = 5.073/Volume-3, Issue-2
41
2. Zamonaviy diagnostika usullari: Nerv tizimi kasalliklarini aniqlashda yangi
texnologiyalar muhim o‘rin tutadi. Magnet-rezonans tomografiya (MRT): Asab
to‘qimalarining holatini aniqlashda qo‘llaniladi. Kompyuter tomografiyasi (KT): Insult
yoki o‘simtalarni aniqlash uchun ishlatiladi. Elektroensefalografiya (EEG): Miya
faoliyatini o‘rganish va epilepsiya diagnostikasida qo‘llaniladi. Genetik testlar:
Neyrodegenerativ kasalliklarning oldindan aniqlanishi uchun ishlatiladi. Sun’iy intellekt
(AI) yordamida diagnostika: Neyron tarmoqlar va AI algoritmlari yordamida kasalliklarni
avtomatik ravishda aniqlash va prognoz qilish.
3. Davolashning zamonaviy usullari: Bugungi kunda nerv tizimi kasalliklarini davolashda
innovatsion usullar qo‘llanilmoqda. Neyroximoya terapiyasi: Dori vositalarini aniq asab
to‘qimalariga
yetkazish
orqali
samaradorlikni
oshirish.
Neyroreabilitatsiya
texnologiyalari: Robot yordamida fizioterapiya, virtual haqiqat (VR) orqali psixologik
tiklash jarayonlari. Biologik terapiya: Kamonoterapiya yoki hujayra terapiyasi yordamida
neyronlar regeneratsiyasi. Elektrostimulyatsiya: Miya va asab tolalarining elektr
impulslari bilan stimulyatsiyasi. Sun’iy intellekt yordamida terapiya: Davolash
jarayonlarini avtomatlashtirish va individual rejalar tuzish.
4. Profilaktika va muhim yondashuvlar: Nerv tizimi kasalliklarini oldini olishda quyidagi
tadbirlar muhim ahamiyatga ega. To‘g‘ri ovqatlanish va jismoniy faollikni ta’minlash.
Stressni boshqarish va yetarli miqdorda uyqu olish. Ko‘p miqdorda o‘qish va miya
faoliyatini rag‘batlantiruvchi mashg‘ulotlar bilan shug‘ullanish. Toksik moddalardan
saqlanish (spirtli ichimliklar, tamaki). Bu usullar orqali nerv tizimi kasalliklarini erta
aniqlash va davolashning samaradorligini oshirish mumkin. Agar boshqa bo‘limlarni
to‘ldirish kerak bo‘lsa, aytishingiz mumkin.
Xulosa: Nerv tizimi kasalliklari global sog‘liqni saqlash tizimi uchun jiddiy muammo
hisoblanadi. Ushbu kasalliklarni samarali boshqarish uchun zamonaviy diagnostika va
davolash usullarini qo‘llash juda muhim. Innovatsion texnologiyalar, jumladan sun’iy
intellekt, neyroximoya terapiyasi va neyroreabilitatsiya usullari kasalliklarni erta aniqlash
va bemorlarning hayot sifatini yaxshilash imkonini beradi. Shuningdek, profilaktik
choralar, masalan, sog‘lom turmush tarzi, stressni boshqarish va muntazam tibbiy
ko‘riklar, nerv tizimi buzilishlarining oldini olishda muhim rol o‘ynaydi. Kelajakda ushbu
ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2024 SJIF 2024 = 5.073/Volume-3, Issue-2
42
usullarning yanada rivojlanishi va amaliyotga keng joriy etilishi ushbu sohadagi
muammolarni samarali hal etishga yordam beradi.
References:
1. Smith, G., & Brown, A. (2020). Advances in Neurological Diagnostics and Treatment.
Springer.
2. Johnson, L., & Wang, Y. (2019). "AI in Neurology: Emerging Trends and
Applications." Journal of Medical Innovations, 45(3), 123-136.
3. Miller, T., et al. (2021). Neurorehabilitation Technologies and Applications. Oxford
University Press.
4. World Health Organization. (2022). "Global Burden of Neurological Disorders."
Retrieved from www.who.int.
5. Zhang, X., & Lee, J. (2020). "Nanotechnology in Neurotherapy." International Journal
of Biomedical Science, 38(4), 567-580.
