ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2023 SJIF 2024 = 5.073/
VOLUME-2, ISSUE-12
194
RESPUBLIKADA ICHKI TURIZMNI RIVOJLANTIRISHNING O’ZIGA XOS
XUSUSIYATLARI
Kabilova Z.B.
Termiz davlat universiteti, iqtisodiyot fakulteti iqtisodiyot kafedrasi kata o’qituvchisi
Annotatsiya
Mazkur maqola O‘zbekiston Respublikasida ichki turizmni rivojlantirishning
asosiy yo‘nalishlari, uning o‘ziga xos xususiyatlari va istiqbollari haqida fikr yuritadi.
Maqolada ichki turizmning iqtisodiy, madaniy va ijtimoiy ahamiyati, uning
infratuzilmasini rivojlantirishga oid taklif va tavsiyalar ko‘rib chiqilgan. Shuningdek,
turizm sohasidagi xalqaro tajribalar va innovatsion yondashuvlardan foydalanish
imkoniyatlari tahlil qilingan.
Kalit so’zlar.
Ichki turizm, infratuzilma, iqtisodiy rivojlanish, madaniy meros,
innovatsion yondashuv, ijtimoiy ta’sir, strategik rejalashtirish.
Abstract
This article discusses the main directions of development of domestic tourism in
the Republic of Uzbekistan, its specific features and prospects. The article considers
the economic, cultural and social significance of domestic tourism, proposals and
recommendations for the development of its infrastructure. It also analyzes the
possibilities of using international experience and innovative approaches in the field of
tourism.
Keywords.
Domestic tourism, infrastructure, economic development, cultural
heritage, innovative approach, social impact, strategic planning.
KIRISH
O‘zbekistonning boy madaniy va tarixiy merosi, tabiiy resurslari ichki turizmni
rivojlantirish uchun ulkan imkoniyatlar yaratadi. Oxirgi yillarda davlat turizmni
rivojlantirishga alohida e’tibor qaratib, bu yo‘nalishda keng ko‘lamli islohotlar
o‘tkazmoqda. Ichki turizm aholining iqtisodiy faolligini oshirish, mintaqalararo
integratsiyani kuchaytirish va jamiyatda milliy g‘ururni shakllantirishda muhim rol
ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2023 SJIF 2024 = 5.073/
VOLUME-2, ISSUE-12
195
o‘ynaydi. Shu bilan birga, ichki turizm infratuzilmasini takomillashtirish, xizmatlar
sifatini oshirish va marketing strategiyalarini rivojlantirish hali ham dolzarb masala
bo‘lib qolmoqda.
O‘zbekistonning boy madaniy va tarixiy merosi, tabiiy resurslari ichki turizmni
rivojlantirish uchun ulkan imkoniyatlar yaratadi. Oxirgi yillarda davlat turizmni
rivojlantirishga alohida e’tibor qaratib, bu yo‘nalishda keng ko‘lamli islohotlar
o‘tkazmoqda. Ichki turizm aholining iqtisodiy faolligini oshirish, mintaqalararo
integratsiyani kuchaytirish va jamiyatda milliy g‘ururni shakllantirishda muhim rol
o‘ynaydi. Shu bilan birga, ichki turizm infratuzilmasini takomillashtirish, xizmatlar
sifatini oshirish va marketing strategiyalarini rivojlantirish hali ham dolzarb masala
bo‘lib qolmoqda.
Bundan tashqari, ichki turizmni rivojlantirish orqali mahalliy iqtisodiyotning
barqarorligini ta'minlash va yangi ish o'rinlari yaratish imkoniyatlari mavjud. Ushbu
maqola ichki turizmni rivojlantirishdagi mavjud muammolar va ularni hal qilish
yo‘llarini ko‘rib chiqadi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Ichki turizmni rivojlantirish bo‘yicha nazariy va amaliy tadqiqotlar ichki va
tashqi manbalar asosida tahlil qilindi. Jahon turizm tashkiloti (UNWTO)
ma’lumotlariga ko‘ra, ichki turizm global turizmning asosiy qismini tashkil etadi.
Mahalliy tadqiqotchilar (N. Karimov, Sh. Islomova) ichki turizmni rivojlantirishda
infratuzilma va kadrlar tayyorlashning ahamiyatini ta’kidlaydilar. Shuningdek,
Rossiya, Turkiya va Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlarining ichki turizmni rivojlantirish
tajribasi O‘zbekiston uchun foydali bo‘lishi mumkin.
Ushbu maqolada ichki turizmni rivojlantirishga oid ma’lumotlarni yig‘ish va
tahlil qilish uchun quyidagi usullar qo‘llanildi:
Statistik ma’lumotlarni tahlil qilish.
Mintaqaviy imkoniyatlar va muammolarni baholash.
Solishtirma tahlil orqali xalqaro tajribalarni o‘rganish.
Ekspertlar bilan intervyular asosida takliflar ishlab chiqish.
ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2023 SJIF 2024 = 5.073/
VOLUME-2, ISSUE-12
196
NATIJALAR
O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirish uchun tabiiy, tarixiy va madaniy
resurslar yetarli ekanligi aniqlandi.
Ichki turizm infratuzilmasini rivojlantirish sohasida hali hal qilinmagan
muammolar mavjud. Jumladan, transport tizimi va mehmonxona xizmatlari yetarli
darajada rivojlanmagan.
Marketing strategiyalarini takomillashtirish orqali ichki turizmni ommalashtirish
imkoniyati mavjudligi qayd etildi.
Mahalliy aholini turizm faoliyatiga jalb etish va ularni o‘qitish ichki turizmni
rivojlantirishning muhim sharti ekanligi belgilandi.
O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirish uchun tabiiy, tarixiy va madaniy
resurslar yetarli ekanligi aniqlandi.
Mintaqalar bo‘ylab turizm xizmatlarini diversifikatsiya qilish orqali aholining
turizmga qiziqishini oshirish mumkinligi qayd etildi.
Ichki turizmni rivojlantirishda barqarorlikni ta'minlash uchun ekologik
mas'uliyatni oshirish zarurligi aniqlandi.
1-jadval. Ichki turizm infratuzilmasini rivojlantirish jadvali
Ko'rsatkich
Hozirgi holat
Rivojlantirish
yo'nalishlari
Kutilayotgan
natija
Transport
infratuzilmasi
Mintaqalararo
transport tarmog‘i
cheklangan
Yo‘llarni
rekonstruksiya
qilish
va
yangi
yo‘llar qurish
Ichki
turistik
yo‘nalishlarga
kirish osonlashadi
ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2023 SJIF 2024 = 5.073/
VOLUME-2, ISSUE-12
197
Mehmonxona
xizmatlari
Turistik zonalarda
mehmonxonalar
yetarli emas
Mehmonxona
va
hostellar
qurishni
rag‘batlantirish
Turistlar
uchun
qulay
turar
joy
sharoitlari
yaratiladi
Marketing
strategiyalari
Ichki
turizmni
targ‘ib qilish sust
Mahalliy va onlayn
targ‘ibot
kampaniyalarini
kengaytirish
Ichki
turizm
bozorida ishtirokni
oshirish
Turizm xizmatlari
diversifikatsiyasi
Asosan
tarixiy
joylarga
bog‘langan
Eko-turizm, agro-
turizm
va
sog‘lomlashtirish
turizmini
rivojlantirish
Turistlar
uchun
ko‘proq
imkoniyatlar
yaratish
Kadrlar malakasini
oshirish
Yetarlicha malakali
kadrlar yo‘q
Turizm
sohasida
maxsus kurslar va
treninglarni tashkil
etish
Xizmat
sifatini
oshirish
Ekologik
barqarorlik
Tabiiy resurslardan
noto‘g‘ri
foydalanish xavfi
mavjud
Barqaror
turizm
bo‘yicha dasturlar
ishlab chiqish
Tabiiy resurslarni
saqlab qolish
XULOSA
O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirish mamlakat iqtisodiyoti uchun muhim
strategik ahamiyatga ega. Mazkur yo‘nalishda infratuzilmani rivojlantirish, marketing
faoliyatini kengaytirish va xalqaro tajribadan foydalanish zarur. Shu bilan birga, turizm
sohasida innovatsion texnologiyalarni joriy etish ichki turizmning raqobatbardoshligini
oshirishga xizmat qiladi. Mahalliy aholi ishtirokini faollashtirish esa ichki turizmning
barqaror rivojlanishini ta’minlaydi.
ISSN (E): 2181-4570 ResearchBib Impact Factor: 6,4 / 2023 SJIF 2024 = 5.073/
VOLUME-2, ISSUE-12
198
O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirish mamlakat iqtisodiyoti uchun muhim
strategik ahamiyatga ega. Mazkur yo‘nalishda infratuzilmani rivojlantirish, marketing
faoliyatini kengaytirish va xalqaro tajribadan foydalanish zarur. Shu bilan birga, turizm
sohasida innovatsion texnologiyalarni joriy etish ichki turizmning raqobatbardoshligini
oshirishga xizmat qiladi. Mahalliy aholi ishtirokini faollashtirish esa ichki turizmning
barqaror rivojlanishini ta’minlaydi.
Ichki turizmning muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun davlat va xususiy sektor
o‘rtasidagi hamkorlikni kuchaytirish, mintaqaviy turizm dasturlarini ishlab chiqish va
moliyaviy qo‘llab-quvvatlashni oshirish muhimdir. Shuningdek, ichki turizmning
milliy iqtisodiyotga qo‘shadigan hissasini oshirish uchun ta’lim va malaka oshirish
dasturlariga e’tibor qaratish lozim.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
1.
Jahon turizm tashkiloti (UNWTO). “Tourism Highlights 2023”.
2.
Karimov N., Islomova Sh. (2021). “Ichki turizm rivojlanishining iqtisodiy
asoslari”. Toshkent: Iqtisodiyot nashriyoti.
3.
O‘zbekiston Respublikasi Turizm va madaniy meros vazirligi rasmiy
sayti. (2024).
4.
UNWTO. “Innovations in Tourism Management” (2020).
5.
Rossiyada ichki turizmni rivojlantirish tajribasi. “Ekonomicheskiy analiz”
jurnali, 2022.
