Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
19-to’plam 1-son may 2025
62
TO’QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT KORXONALARI UCHUN
ZAMONAVIY KADRLAR TAYYORLASHNING AMALIY YECHIMLARI
Magistrant Salimov Temurbek Normurod o’g’li
Toshkent To’qimachilik va yengil sanoati instituti
Magistrant Jumadullayeva Muyassar Abdrazak qizi
Toshkent davlat transport universiteti
Annotatsiya: Ushbu maqolada to‘qimachilik va yengil sanoat korxonalarida
yuqori malakali kadrlar tayyorlash masalasi xalqaro tajriba va amaliyot asosida
tahlil etilgan. Dual ta’lim tizimi, uzluksiz kasbiy rivojlanish, texnoparklar va
raqamli texnologiyalar orqali kadrlar salohiyatini oshirish bo‘yicha yechimlar
ko‘rib chiqilgan. Dunyo va O‘zbekiston statistikasi asosida mavjud holat va
istiqbollar yoritilgan.
1-rasm. Dual ta’lim va An’anaviy tizim taqqoslanishi
Kalit so‘zlar: to‘qimachilik sanoati, kadrlar siyosati, dual ta’lim, xalqaro
standartlar, innovatsion ta’lim, raqamli texnologiyalar
Аннотация: В данной статье проанализированы вопросы подготовки
высококвалифицированных кадров в предприятиях текстильной и легкой
промышленности на основе международного опыта и практики.
Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
19-to’plam 1-son may 2025
63
Рассмотрены решения по повышению кадрового потенциала через систему
дуального обучения, непрерывное профессиональное развитие, технопарки и
цифровые технологии. На основе статистических данных мира и
Узбекистана освещены текущее состояние и перспективы.
Ключевые слова: текстильная промышленность, кадровая политика,
дуальное образование, международные стандарты, инновационное
образование, цифровые технологии.
Annotation: This article analyzes the issue of training highly qualified
personnel in textile and light industry enterprises based on international experience
and practice. Solutions aimed at enhancing human resource potential through the
dual education system, continuous professional development, technoparks, and
digital technologies are examined. The current situation and future prospects are
highlighted based on global and Uzbekistan statistics.
Keywords: textile industry, personnel policy, dual education, international
standards, innovative education, digital technologies.
1. Kirish
To‘qimachilik va yengil sanoat butun dunyo bo‘ylab eng yirik ishchi kuchini
band qilgan tarmoqlardan biri hisoblanadi. Xalqaro Mehnat Tashkiloti (ILO)
ma’lumotlariga ko‘ra, bu sohada 2023-yilda dunyo bo‘yicha 300 milliondan ortiq
odam faoliyat yuritgan. Ushbu tarmoqning muvaffaqiyati bevosita malakali
mutaxassislar bilan ta’minlanish darajasiga bog‘liq.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-iyundagi PQ–289-
sonli qaroriga ko‘ra, 2030-yilgacha yengil sanoat eksport hajmini 10 milliard AQSh
dollariga yetkazish rejalashtirilmoqda. Biroq, bu maqsadga erishish uchun
raqobatbardosh, texnologik savodxon kadrlar muhim ahamiyat kasb etadi.
2. Jahon tajribasi: ilg‘or yondashuvlar va natijalar
2.1 Dual ta’lim tizimi
Germaniya va Shveysariya tajribasi shuni ko‘rsatadiki, sanoat uchun kadrlar
tayyorlashda dual ta’lim modeli eng samarali hisoblanadi. Ushbu tizimda ta’lim
Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
19-to’plam 1-son may 2025
64
jarayonining 60% amaliyotga, 40% nazariyaga ajratiladi.
Ko‘rsatkich
Dual
tizim
ishtirokchilari (%)
An’anaviy tizim
ishtirokchilari (%)
Ishga joylashish
darajasi
92%
68%
Ish beruvchilar
tomonidan baho
4.7/5
3.9/5
Yillik
o‘sish
sur’ati
5.2%
2.1%
3. O‘zbekiston sharoitida mavjud holat
3.1 Mehnat bozori va ta’lim o‘rtasidagi tafovut
2-rasm. O‘zbekistonda kadrlar yetishmovchiligi (%)
O‘zbekiston yengil sanoatida 2023-yilda 500 mingdan ortiq ishchi faoliyat
yuritgan bo‘lsa, ularning 42 foizi tegishli texnik bilim va ko‘nikmalarga ega emasligi
aniqlangan (UzStat, 2023).
Mutaxassislik
yo‘nalishi
Talab
mavjud (nafar)
Mavjud
kadrlar (nafar)
Tafovut
(%)
Tikuv
mashina operatori
35,000
22,000
-37.1%
Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
19-to’plam 1-son may 2025
65
Dizaynerlar
10,000
4,500
-55%
Texnolog-
muhandislar
8,000
3,900
-51.3%
4. Amaliy yechimlar va istiqbollar
4.1 Ta’lim-sanoat integratsiyasini kuchaytirish
- Har bir yirik korxonaga kamida bitta texnikum biriktirish (klaster modeli).
- Amaliyot o‘tashning majburiy tizimini yaratish (180–360 soatgacha).
4.2 Raqamli texnologiyalarni joriy etish
- AR/VR asosida tikuv mashinalari, bo‘yash texnologiyalarini o‘rganish
imkonini
beruvchi
simulyatorlar.
- Onlayn o‘quv platformalari (Coursera, Udemy asosida lokal platformalar).
4.3 Ustozlik tizimini rivojlantirish
- Har bir ishlab chiqarish ustasiga 3 nafar o‘quvchi biriktirish.
- Tajribali mutaxassislarni darslarga jalb qilish uchun subsidiya tizimi.
Taklif etilayotgan yechimlarning kutilayotgan ta’siri (2026-yilgacha
prognoz):
Ko‘rsatkich
Hozirgi holat (2025)
Kutilayotgan
natija
(2026)
Kadrlar
yetishmovchiligi
40%
15%
Ishga
joylashish
darajasi
54%
80%
O‘rta texnik malakali
kadrlar
120,000
180,000
Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
19-to’plam 1-son may 2025
66
3-rasm. 2025–2026 yillardagi prognoz ko‘rsatkichlari
5. Xulosa
To‘qimachilik va yengil sanoat rivojlanishida zamonaviy kadrlar tayyorlash
hal qiluvchi omil sifatida namoyon bo‘lmoqda. Dual ta’lim tizimini kengaytirish,
raqamli texnologiyalarni joriy etish va xalqaro standartlarga mos o‘quv dasturlar
orqali O‘zbekistonda malakali kadrlar salohiyatini oshirish mumkin. Bu esa nafaqat
ichki bozor, balki global raqobatda ham barqaror o‘sishga xizmat qiladi.
ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1.
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ–289-sonli qarori, 2022-yil 28-
iyun.
2.
2. Xalqaro Mehnat Tashkiloti (ILO) hisobotlari, 2023-yil. www.ilo.org
3.
3. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi – UzStat, www.stat.uz,
2023-yil ma’lumotlari.
4.
4. OECD (2022). Skills Outlook Report.
5.
5. GIZ (2021). Dual Vocational Education and Training – German Experience.
6.
6. Uzbekistan Textile and Garment Industry Association (UzTextile), 2023-yil
statistik ma’lumotlari.
7.
7. UNESCO (2022). Technical and Vocational Education and Training (TVET)
Global Monitoring.
Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
19-to’plam 1-son may 2025
67
8.
8. Coursera va Udemy platformalarining o‘quv resurslari bo‘yicha umumiy
ma’lumotlar.
9.
9. Innovatsion rivojlanish vazirligi axborot xizmati, 2023.
10.
10. Shveysariya Ta’lim Markazi (Swisscontact), 2022-yil dasturlari bo‘yicha
hisobotlar.
