Международная научно
-
практическая конференция
«Современные тенденции при обучении
иностранному языку в XXI веке»
304
INGLIZ TILINI
O‘
QITISHDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARNING
MUHIMLILIGI
Zohidova M.F.
Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti, Xorijiy tillar kafedrasi
muxlis8989@mail.ru
Annotatsiya.
Ushbu maqola ingliz tilini o
‘
rganish va o
‘
qitishda zamonaviy
texnologiyalardan shu jumladan, tarqatma materiallardan o
‘
rinli foydalanish va
o
‘
qituvchning o
‘
z ustida izlanishi, ma
’
suliyatni his etishi, darslarga yangiliklar
kiritishi, darsning qiziqarli va jonli bo`lishini ta
’
minlashi haqida yozilgan.
Kalit s
o‘
zlar:
tarqatma materiallar, foydalanish, qiziqarli, darslar, tushunarli.
DOLZARBLIK
Ma
’
lumki, hozirgi paytda ingliz tilini
o‘
qitishda targatma materiallar orqali
turli hil interaktiv metodlardan foydalanilmoqda. Bu esa, albatta, dars jarayonini
qiziqarli va tushunarli qilib olib borilishiga hizmat qiladi. Ilgari ingliz tilini
o‘
rgatayotganda shunchaki darslikdagi mashqlar orqali olingan bilimni
mustahkamlash bilan kifoyalanib qolar edik. Hozirgi kunda esa turli hil
multimediyalar va targatma materiallar orqali bu jarayonni yanada tushunarliroq
va qiziqarli ravishda olib borish imkoniyati mavjud.
MAQSAD
Avvalambor, tarqatma materiallar tayyorlash uchun
o‘
qituvchi
o‘
z ustida
ham ishlashi kerak b
o‘
ladi, ya
’
ni darslikda berilmagan ma
’
lumotlarni va
mashqlarni boshqa kitoblardan yoki internetdan izlanib kerakli ma
’
lumotlarni
tanlab olishi kerak b
o‘
ladi. Bu esa albatta,
o‘
rganishdagi qiziqishini yanada
orttirib boradi. Ingliz tili darslari davomida texnologiyalarni q
o‘
llashni ba
’
zi
o‘
qituvchilarning bilmasliklari va foydalanmasliklari talabalarning birmuncha
zerikishiga olib keladi. Aynan shu sababli ya
’
ni talabalarning ishtiyogini
s
o‘
ndirmaslik uchua dars davomida texnologiyalardan va hech b
o‘
lmaganda
kampyuterdan foydalanish talabaning qiziqishini ortib borishini yanada
ta
’
minlaydi. Zero,
o‘
rganuvchining yoshiga, qiziqishiga, qobiliyatiga, darslarning o
zlashtirishiga qarab tayyorlangan tarqatma materiallar albatta samara beradi.
TADQIQOT MATERIALLARI
Aksincha, biz
o‘
qituvchilar ushbu talablar asosida tarqatma materiallar
tayyorlamasak yoki bilimi yaxshi b
o‘
lmagan talabalarga murakkab s
o‘
zlar va
iboralardan iborat b
o‘
lgan videolar, q
o‘
shiqlar yoki matnlarni eshittirsak yoki
multimediya orqali namoyish qilsak, bilimi yaxshi b
o‘
lgan talabalarga esa
aksincha juda ham sodda s
o‘
zlardan iborat b
o‘
lgan targatma materiallarini
taqdim etsak talabaning tilni
o‘
rganishga b
o‘
lgan qiziqishi asta-sekin s
o‘
na
Международная научно
-
практическая конференция
«Современные тенденции при обучении
иностранному языку в XXI веке»
305
boshlaydi va darsga qiziqmay uni o zlashtirmay q
o‘
yadi. Demak, bundan kelib
chiqadiki,
o‘
qituvchi multimediyalardan shunchaki foydalanmay, unga to
g‘
ri
keladigan va talabaning bilimini oshirishga hizmat qiladigan targatma materiallar
ham tayyorlashi va undan
o‘
rinli ravishda foydalanishi kerakdir. Masalan, tinglab
tushunish darslarida audio matnlarni qoyib eshittirishning ham
o‘
ziga yarasha
qonun-qoidalari mavjud. Unda asosiy maqsad
o‘
rganuvchi eshitayotgan audio
materialni tushunib olishi va uni qiynalmasdan tahlil qila olishi muhimdir. Buning
uchun esa eng avvalo, muhitni audio materailni q
o‘
yib eshittirish uchun hozirlash,
bunda tinglovchilar osoyishta muhitni ta
’
minlashlari,
o‘
qituvchi esa qo
‘
yilayotgan
audioning sifatiga hamda ovoz kuchaytirgichlarning yaxshi ishlayotganligiga
e
’
tibor qaratishi va audioni eshittirishdan oldin va keyin bajariladigan
mashqlaning tayyor ekanligi va
o‘
rganuvchilar targatma materiallar bilan
ta
’
minlangan b
o‘
lishi lozim. Q
o‘
yilgan barcha talablar amalga oshirilgach,
o‘
qituvchi audio materialni
o‘
rganuvchilarga q
o‘
yib eshittirishni boshlashi
mumkin. Eshittiruv kamida ikki marta amalga oshiriladi, aks holda til
o‘
rganuvchilar mavzuni tushunmasliklari va audio material eshitib b
o‘
lingach
bajariladigan mashqlarni t
o‘
gri bajara olmasliklari mumkin.
TADQIQOT NATIJALARI
Shuningdek, s
o‘
zlashib va yozib
o‘
rganishda ham texnologiyadan
foydalangan holda dars
o‘
tish jarayonida multimedialardan foydalanib,
o‘
rganuvchilarga video-filmlar, roliklar namoyish qilish va uni muhokama qilish
juda samarali usul hisoblanadi. Bunda
o‘
rganuvchilarga tanish b
o‘
lgan lu
g‘
at
ishlatilishi, yangi va murakkab s
o‘
zlar ishtirok etgan b
o‘
lsa s
o‘
zlarga izoh berish,
yangi s
o‘
zlar bilan bo
g‘
liq b
o‘
lgan mashqlar bajarib olingach, video materialni
namoyish etish mumkin. Bu jarayonni amalga oshirish uchun ham albatta tinch,
shovqin b
o‘
lmagan muhit, qulay va mavzuga qiziqishayotganliklariga amin
b
o‘
lgach video materialni q
o‘
yib berishi kerak. Video tugagach
o‘
qituvchi
o‘
quvchilarning video-film haqidagi fikrlari bilan qiziqishi, mashqlar bajarishi
kerak b
o‘
ladi. Ushbu bosqichlar t
o‘
gri amalga oshirilgach, bu darslar albatta
o‘
rganuvchilarning qizigishlari va bilimlarining ortib borishiga katta hissa
q
o‘
shadi. Bundan kelib chiqadiki, darslarimizni yanada boyitish,
o‘
rganuvchilarni
qiziqtira olish, ularning bilimlarini boyitishda zamonaviy texnologiyalarning
o‘
rni
beqiyosdir. Ularni t
o‘g‘
ri va
o‘
rinli q
o‘
llay olish esa yutuqlarimizning asosiy garovi
hisoblanadi.
Albatta, ingliz tili darslarida zamonaviy texnalogiyalar kompyuter, CD yoki
DVD q
o‘
llash orqali turli hil multimediyalarni namoyish etishimiz mumkin. Bu
ta
’
lim jarayonini yanada ol
g‘
a siljishiga va
o‘
sib borayotgan yosh avlodga ingliz
tilini tezroq
o‘
rganish imkonini beradi. Bunda talaba
o‘
zida ingliz tilidagi barcha
k
o‘
nikmalarni rivojlantirish, qiziqarli materiallar orqali ham k
o‘
rib, ham eshitib
o‘
rganish imkoniyatiga ega b
o‘
ladi.
Международная научно
-
практическая конференция
«Современные тенденции при обучении
иностранному языку в XXI веке»
306
XULOSA
Ushbu multimediyalarning namoyishida ham targatma materiallardan keng
fortalanilanish talabaga berilgan video ma
’
lumotni yaxshi
o‘
zlashtirib tushunib
olish anchagina yengillik beradi. Shunday ekan, bizga ma
’
lumki, har qanday
interaktiv metodlar tarqatma materiallar orqali olib boriladi.
Hattoki, darsni
o‘
yinlar bilan olib bormoqchi b
o‘
lsak ham,
o‘
yin shartini
o
g‘
zaki tushuntirishimizga qaramay uning asosiy qismi targatma materialda
k
o‘
rsatilgan b
o‘
ladi (rasmlar jamlanmasi, krossvord turlati, savollar va h.z).
Ayniqsa, guruh b
o‘
lib ishlaganda ham tarqatma materiallar juda q
o‘
l keladi.
Bundan kelib chiqadiki, darslarni ham qiziqarli ham tushunarli qilib olib borishda,
talabalarning tilga b
o‘
lgan qiziqishini va bilimini oshirib borishda zamonaviy
texnologiyalar bilan birgalikda tarqatma materiallarning ham
o‘
rni beqiyosdir.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Axmedova O.I. “Ingliz tilini o‘
qitish va
o‘
rganishda zamonaviy
texnologiyalardan foydalanish.” Текст научной статьи по специальности
«Науки о Земле и смежные экологические науки» –
2022.
2.
Jumanova D. A, Eshonxonova M. N, Karimova K. A, “Ingiliz tilini o‘
qitishda
zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish
.” «Научный импульс»
Декабрь, 2022.
3.
Мo‘
minova F.
М. “Ingliz tilini o‘
qitishda zamonaviy inn
о
vatsion
texnologiyalaridan foydalanish.” Молодой
ученый. 2020. № 18 (308).
4.
Джалилова
Н
.
Д. “Булажак
шифокорларнинг
инглиз
тилини
узлаштириши
касбий
компетентликнинг
мухим
элементи
сифатида.”
Ўзбекистон Миллий университети
,
Хабарлари журнали. Том 3. Номер 1.
Тошкент. 2021. 145
-148.
5.
Давлетярова Н. “Тиббиёт соҳа мутахассислар учун чет тилларни
ўзлаштиришнинг ўзига хос хусусияти ва аҳамияти.”
Замонавий
тилшунослик, адабиётшунослик, таржимашунослик ва хорижий тиллар
ўқитишнинг муаммолари.
VI-
илмий
-
амалий анжумани. 2017. 97
-99.
6.
Махаметова Д. “Инглиз тили факультатив машғулотларида
талабаларнинг амалий кўникмаларини шакллантиришда лойиҳа методи.”
Ўзбекистонда
хорижий
тиллар
. 2017. 199-200.
7.
Buranova D.D. “The importance of english language learning in the
training of competitive staff in medical higher education.” Педиатрия
научно
–
практический
журнал. № 1. 2021. 264
-266.
8.
Talipova Sh.Sh. “Tutorials and methods of studying
foreign languages.”
Халқаро
илмий
журнал
–
Theoretical and applied sciences, №04(36),
Казахстан
,
г
.
Тараз
, 2016
йил
, 115-117.
9.
Абидова М, Гузачева Н. “Особенности преподавания медицинской
терминологии на занятиях по английскому языку.” Бюллетень
науки
и
практики
/ Bulletin of Science and Practice.
Т
. 6.
№5. 2020
. 434-437.
https://www.bulletennauki.com https://doi.org/10.33619/2414-2948/53
Международная научно
-
практическая конференция
«Современные тенденции при обучении
иностранному языку в XXI веке»
307
10.
Буранова
Д.Д.
“Совершенствование
профессионально
направленной методики обучения английскому языку студентов
-
медиков.”
«Тенденції та перспективи розвитку Науки і освіти в умовах глобалізації»
Переяслав ‒ 2022. 95
-100.
11.
Лутфуллаева Х.А.
«Интерактивное обучение на уроке английского
языка» // Вестник науки и образования. № 11 (65). Часть 3. Москва.
2019. 73-75.
12.
Набиева Д.Р. «Правила работы в малых группах», Научно
-
практический журнал « Наука и социум», №11 (42), 2017.
13.
Талипова Ш.Ш. «Особенности эвристического подхода в обучении»
Международный научно
-
практический журнал “Теория и практика
современной науки” Россия, N95(23) май,
2017, 795-799.
14.
Шарипова Ф.И. “Проблемы в обучении английскому языку
студентов медицинских институтов.” Педиатрия. №1, 2022. 339
-342.
15.
Буранова, Дилафруз Джамалдиновна. "ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ
МОБИЛЬНОСТЬ КАК ВАЖНЫЙ ФАКТОР ВЫСОКОКВАЛИФИЦИРОВАННОГО
УЧИТЕЛЯ ИНОСТРАННОГО ЯЗЫКА." Теория и практика современной науки
11 (2017): 38-41.
16.
Махаметова, Д., and Феруза Шарипова.
"A role of debates in problem-
based teaching english language." in Library 21.1 (2021): 49-50.
17.
Nuritdinovnailhamova,
I.,
Shorasulovnalatipova,
D.,
Atabekovnarakhimova, S., & Shavkatovnakhusainova, G. (2020). Improving the
grammatical skills of students studying english using ICT. Journal of Advanced
Research in Dynamical and Control Systems, 12(S6), 660-665.
18.
Гузачева, Н. (2020). Технология zoom как эффективный
инструмент для дистанционного обучения в преподавании английского
языка студентам медикам
. in Library, 20(4), 457-
460. извлечено от
https://inlibrary.uz/index.php/archive/article/view/20662
