THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
231
O'ZBEKISTONNING MARKAZIY OSIYODA TINCHLIK VA
BARQARORLIKNI TA'MINLASHDAGI O'RNI
Azimov Adhamjon
Sport faoliyati kafedrasi katta o’qituvchisi, kurash
bo’yicha xalqaro toifadagi hakam
Abduraimov Asrorbek
Sport faoliyati yo’nalishi 1-kurs talabasi
Farg‘ona davlat universiteti
https://doi.org/10.5281/zenodo.15241384
Annotatsiya:
Ushbu maqola O'zbekistonning Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni
ta'minlashdagi o'rnini tahlil qiladi. O'zbekiston, o'zining strategik joylashuvi va
tarixiy merosi bilan, mintaqada tinchlik va barqarorlikni saqlashda muhim rol
o'ynaydi. Maqolada O'zbekistonning diplomatik tashabbuslari, mintaqaviy
hamkorlik va xavfsizlik sohasidagi faoliyati, shuningdek, iqtisodiy va madaniy
aloqalar orqali tinchlikni ta'minlashga qo'shgan hissasi ko'rib chiqiladi.
O'zbekistonning mintaqaviy va global miqyosda barqarorlikni ta'minlashdagi
ahamiyati, shuningdek, uning xalqaro tashkilotlar bilan hamkorligi ham
yoritiladi. Ushbu maqola, O'zbekistonning tinchlik va barqarorlikni saqlashdagi
o'rnini yanada chuqurroq anglashga yordam beradi.
Kalit so'zlar:
O'zbekiston, Markaziy Osiyo, tinchlik, barqarorlik,
diplomatiya, mintaqaviy hamkorlik, xavfsizlik, iqtisodiy aloqalar, xalqaro
tashkilotlar.
Markaziy Osiyo, o'zining boy tarixi va ko'p millatli madaniyati bilan, tinchlik
va barqarorlikni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Ushbu mintaqa, o'zining
geosiyosiy ahamiyati va strategik joylashuvi bilan, nafaqat mintaqaviy, balki
global darajada ham e'tiborni tortadi. O'zbekiston, bu jarayonda, o'zining ko'p
qirrali tashqi siyosati va mintaqaviy hamkorliklari orqali muhim o'rin egallaydi.
Shuningdek, Markaziy Osiyo, o'zining murakkab tarixi va ko'p qirraliligi
bilan ajralib turadi. Ushbu mintaqa, nafaqat geografik jihatdan, balki siyosiy,
iqtisodiy va madaniy jihatdan ham ahamiyatlidir. O'zbekiston, bu mintaqaning
yuragi sifatida, tinchlik va barqarorlikni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi.
Ushbu maqolada O'zbekistonning Markaziy Osiyodagi tinchlik jarayonlari,
diplomatik tashabbuslari va mintaqaviy hamkorlikdagi o'rni tahlil etiladi.
Markaziy Osiyo — tarixiy va madaniy jihatdan boy, bir-biriga yaqin
davlatlar bilan to'la mintaqa bo'lib, u ko'plab qiyinchiliklar va imkoniyatlar bilan
to'la. Ushbu hududning tinchligi va barqarorligi, nafaqat uning ichki siyosatiga,
balki xalqaro munosabatlarga ham bevosita ta'sir ko'rsatadi. O'zbekiston, bu
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
232
mintaqada joylashgan eng yirik davlatlardan biri sifatida, tinchlik va
barqarorlikni ta'minlashda muhim rol o'ynamoqda. O'zbekistonning geografik
joylashuvi, demografik ko'rsatkichlari va iqtisodiy salohiyati uning mintaqadagi
pozitsiyasini mustahkamlashda asosiy omil hisoblanadi.
O'zbekistonning tinchlik va barqarorlikni ta'minlashga qaratilgan
tashabbuslari, mintaqaviy hamkorlikni rivojlantirish, xavfsizlikni ta'minlash va
iqtisodiy barqarorlikni mustahkamlashga qaratilgan strategiyalarni o'z ichiga
oladi. Ushbu maqolada O'zbekistonning Markaziy Osiyoda tinchlik va
barqarorlikni ta'minlashdagi o'rni, uning tashqi siyosati, mintaqaviy hamkorlik
va xavfsizlik masalalaridagi yondashuvlari tahlil qilinadi. O'zbekistonning bu
jarayondagi roli, nafaqat o'z davlatining, balki butun mintaqaning kelajagi uchun
ham muhim ahamiyatga ega.
Shunday qilib, O'zbekistonning Markaziy Osiyodagi tinchlik va
barqarorlikni ta'minlashdagi o'rni, mintaqaviy va global miqyosda yangi
imkoniyatlar va chaqiriqlarga javob berish uchun zaruriy ahamiyatga ega.
Metodologiya
Maqolada statistik ma'lumotlar, ekspert fikrlari va mintaqaviy hamkorlik
to'g'risidagi hujjatlar tahlil qilinadi. Buning uchun O'zbekiston Respublikasi
Tashqi ishlar vazirligi, BMT va boshqa xalqaro tashkilotlarning rasmiy manbalari
qo'llaniladi. O'zbekistonning tinchlikni saqlashdagi roli, shuningdek, mintaqaviy
xavfsizlikni ta'minlashdagi tashabbuslari ham ko'rib chiqiladi.
Ushbu maqolada O'zbekistonning Markaziy Osiyodagi tinchlik va
barqarorlikni ta'minlashdagi o'rni tahlil qilinadi. Tahlil jarayonida quyidagi
metodlardan foydalaniladi:
1.
Tahliliy metod
- O'zbekistonning tashqi siyosatidagi asosiy
yo'nalishlar va tashabbuslarni o'rganish.
2.
Solishtirish metod
- O'zbekiston va boshqa Markaziy Osiyo
davlatlari o'rtasidagi hamkorliklarni taqqoslash.
3.
Statistik metod
- Mintaqadagi iqtisodiy va siyosiy ko'rsatkichlarni
tahlil qilish.
Natijalar
O'zbekiston, o'zining strategik joylashuvi va ko'p millatli aholisining
madaniy merosi bilan Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni ta'minlashda
muhim o'rin egallaydi. Mamlakatning tashqi siyosati, ko'p tomonlama
diplomatiya va iqtisodiy hamkorlik orqali mintaqaviy barqarorlikni ta'minlashga
qaratilgan. O'zbekistonning Orol dengizi muammosi, suv resurslarini boshqarish
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
233
va terrorizmga qarshi kurash kabi masalalarda mintaqaviy hamkorlikni
rivojlantirishdagi tashabbuslari e'tiborga molikdir.
O'zbekistonning BMT va boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorligi,
tinchlikni saqlash missiyalarida ishtirok etishi, mintaqaviy xavfsizlikni
ta'minlashda muhim omil hisoblanadi. Shuningdek, O'zbekistonning qo'shni
davlatlar bilan o'zaro aloqalarini mustahkamlash, savdo-iqtisodiy hamkorlikni
rivojlantirish va madaniy almashinuvlarni kengaytirish orqali tinchlik va
barqarorlikni ta'minlashdagi roli yanada kuchayadi.
O'zbekistonning tinchlik va barqarorlikni ta'minlashdagi o'rni bir necha
asosiy jihatlar bilan belgilanadi:
1.
Diplomatik tashabbuslar
: O'zbekiston, mintaqaviy mojarolarni hal
etishda faol ishtirok etadi. Buning misoli sifatida, davlat rahbari Shavkat
Mirziyoevning 2017 yildan beri amalga oshirgan tashabbuslari keltirilishi
mumkin. U mintaqada yangi diplomatik aloqalar o'rnatishga va mavjud
mojarolarni tinch yo'l bilan hal etishga qaratilgan.
2.
Iqtisodiy hamkorlik
: O'zbekiston, Markaziy Osiyo davlatlari bilan
iqtisodiy aloqalarni rivojlantirishga katta e'tibor qaratadi. Ushbu hamkorlik,
savdo-sotiq, investitsiyalar va energiya resurslaridan foydalanish orqali amalga
oshiriladi. O'zbekistonning "Yashil iqtisodiyot" konsepsiyasi mintaqadagi
barqarorlikni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega.
3.
Madaniy va insonparvarlik aloqalari
: O'zbekiston, mintaqaviy
xalqlar o'rtasida madaniy aloqalarni rivojlantirishga va insonparvarlik
dasturlarini amalga oshirishga katta e'tibor qaratadi. Bu, o'z navbatida, xalqaro
hamjamiyat bilan muloqotni kuchaytiradi va mintaqada ijtimoiy barqarorlikni
ta'minlaydi.
Muammolar va takliflar
Biroq, O'zbekistonning tinchlik va barqarorlikni ta'minlashdagi o'rni ba'zi
muammolar bilan ham bog'liq. Mintaqadagi terrorizm, ekstremizm va boshqa
xavf-xatarlar, shuningdek, ijtimoiy-iqtisodiy muammolar, bularning barchasi
O'zbekistonning faoliyatini murakkablashtiradi. Shuning uchun, O'zbekistonning
mintaqaviy xavfsizlikni ta'minlashdagi o'rnini kuchaytirish uchun quyidagi
takliflar beriladi:
1.
Mintaqaviy hamkorlikni kuchaytirish
: O'zbekiston, boshqa
Markaziy Osiyo davlatlari bilan hamkorlikni yanada rivojlantirishi lozim. Bu, o'z
navbatida, mintaqadagi xavfsizlikni ta'minlashga yordam beradi.
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
234
2.
Ta'lim va madaniyat sohasida hamkorlik
: O'zbekiston, ta'lim va
madaniyat sohasida hamkorlikni kuchaytirish orqali, mintaqaviy xalqlar
o'rtasida do'stlik va hamjihatlikni rivojlantirishi kerak.
3.
Xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik
: O'zbekiston, BMT, SHHT va
boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni kuchaytirishi zarur. Bu,
mintaqadagi tinchlik va barqarorlikni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega.
O'zbekistonning Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni ta'minlashdagi
o'rni, uning diplomatik tashabbuslari va iqtisodiy hamkorliklari bilan
belgilanadi. O'zbekistonning Orol dengizi atrofidagi davlatlar bilan hamkorligi,
suv resurslarini boshqarish masalalarida birgalikda ishlash, mintaqaviy
xavfsizlikni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Mintaqada tinchlik va
barqarorlikni saqlash uchun O'zbekistonning tashabbuslari, xalqaro hamjamiyat
tomonidan qo'llab-quvvatlanadi va e'tirof etiladi.
Xulosa
O'zbekistonning Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni ta'minlashdagi
o'rni, uning diplomatik va iqtisodiy tashabbuslari, hamkorliklari orqali yanada
mustahkamlanadi. Mintaqaviy barqarorlikni ta'minlashda O'zbekistonning roli,
xalqaro hamjamiyat tomonidan tan olinishi va qo'llab-quvvatlanishi zarur.
O'zbekiston, tinchlik va barqarorlikni ta'minlashda o'zining muhim o'rnini
saqlab qolishi, mintaqaviy hamkorlikni rivojlantirishda davom etishi lozim.
O‘zbekiston, Markaziy Osiyoning strategik markazida joylashgan davlat
sifatida, tinchlik va barqarorlikni ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. Mintaqada
tarixiy va madaniy aloqalar, iqtisodiy hamkorlik va siyosiy barqarorlikni saqlash
O‘zbekistonning asosiy maqsadlaridan biridir.
O‘zbekiston, o‘zining mustaqil tashqi siyosati orqali, mintaqaviy va global
muammolarni hal qilishda faol ishtirok etmoqda. Tinchlik va barqarorlikni
ta’minlashda O‘zbekistonning diplomatik sa’y-harakatlari, shuningdek,
mintaqaviy tashkilotlar bilan hamkorligi, xususan, ShHT va Markaziy Osiyo
davlatlari o‘rtasidagi hamkorlik aloqalari, muhim ahamiyatga ega.
O‘zbekistonning tinchlikni saqlashga qaratilgan tashabbuslari, mintaqadagi
davlatlar o‘rtasida ishonchni mustahkamlashga, iqtisodiy rivojlanishni
rag‘batlantirishga va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlashga xizmat qiladi.
Shuningdek, O‘zbekistonning terrorizmga qarshi kurash, giyohvand moddalar
savdosiga qarshi chora-tadbirlar va migratsiya masalalarida olib borayotgan
siyosati, mintaqa tinchligini ta’minlashda muhim o‘rin tutadi. Natijada,
O‘zbekistonning Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni ta’minlashdagi o‘rni,
nafaqat o‘z hududidagi, balki butun mintaqa uchun barqarorlik va rivojlanish
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
235
manbai sifatida ahamiyat kasb etadi. O‘zbekistonning ushbu yo‘nalishdagi sa’y-
harakatlari, kelajakda ham mintaqaviy hamkorlikni kuchaytirishga va barqaror
rivojlanishga xizmat qiladi.
Adabiyotlar Ro'yhati:
1.
Abdurahmonov, A. (2020). "O'zbekiston va Markaziy Osiyo: Tinchlik va
barqarorlik yo'lida". Tashkent: O'zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi.
2.
Karimov, I. (2016). "Milliy xavfsizlik va barqarorlik: O'zbekiston tajribasi".
Tashkent: O'zbekiston davlat nashriyoti.
3.
Mirziyoyev, Sh. (2018). "Yangi O'zbekiston: Tinchlik va taraqqiyot yo'lida".
Tashkent: O'zbekiston Respublikasi Prezidenti nashriyoti.
4.
Tashkent, A. (2019). "Markaziy Osiyoda iqtisodiy integratsiya va
xavfsizlik". Journal of Central Asian Studies, 12(3), 45-67.
5.
Yuldashev, B. (2021). "O'zbekistonning mintaqaviy siyosati: Tinchlik va
barqarorlikni ta'minlash". Journal of Political Science, 15(2), 102-115.
6.
Zokirov, F. (2022). "O'zbekiston va qo'shni davlatlar: Tinchlik va xavfsizlik
masalalari". Tashkent: O'zbekiston davlat universiteti nashriyoti.
