Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Journal home page:
https://inscience.uz/index.php/socinov/index
Methodological characteristics of integrated lessons in
primary education
Laylo AKHMEDOVA
1
Profi University
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Article history:
Received June 2025
Received in revised form
15 July 2025
Accepted 15 July 2025
Available online
25 August 2025
The article examines the significance of integrated learning
at the primary education level on a scientific basis. It has been
determined that the concept of integration manifests itself in
the harmonious interplay of educational content, methods, and
means. The development of students' cognitive and emotional-
volitional potential through interdisciplinary connections,
ecological and humanistic approaches is identified as a crucial
direction. Furthermore, using the subject "The World Around
Us" as an example, its role in fostering ecological awareness and
moral-aesthetic values is analyzed. Pedagogical objectives have
been established based on a system of methodological and
didactic approaches to enhance the effectiveness of integrated
education. It has been revealed that integrative lessons play a
vital role in stimulating students' thinking, ensuring
interdisciplinary continuity, and developing knowledge related
to real-life situations.
2181-
1415/©
2025 in Science LLC.
https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-
This is an open access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)
Keywords:
integrated education,
primary education,
interdisciplinary
connections,
didactic approach,
environmental awareness,
pedagogical innovations.
Boshlang‘ich ta’limda
integratsiyalashgan darslarning
metodik xususiyatlari
ANNOTATSIYA
Kalit so‘zlar
:
integratsiyalashgan ta’lim,
boshlang‘ich ta’lim,
fanlararo bog‘liqlik,
didaktik yondashuv,
ekologik ong,
pedagogik innovatsiyalar.
Maqolada
integratsiyalashgan ta’limning boshlang‘ich ta’lim
bosqichidagi ahamiyati ilmiy asosda ko‘rib chiqilgan.
Integratsiya konsepsiyasi ta’lim mazmuni, metodlari va
vositalarining o‘zaro uyg‘unligida namoyon bo‘lishi aniqlangan.
Fanlararo bog‘liqlik, ekologik v
a insonparvar yondashuvlar
orqali o‘quvchilarning kognitiv va hissiy
-irodaviy salohiyatini
rivojlantirish
dolzarb
yo‘nalish
sifatida
baholangan.
1
PhD, Acting Associate Professor, Profi University, Tashkent, Uzbekistan. E-mail: laylosaidova93@gmail.com
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
4 (2025) / ISSN 2181-1415
37
Shuningdek, “Atrofimizdagi olam” fani misolida ekologik ong va
axloqiy-estetik qadriyatlarni shakllantirishdagi roli tahlil
qilingan. Integratsiyalashgan ta’lim samaradorligini oshirish
uchun metodik va didaktik yondashuvlar tizimi asosida
pedagogik vazifalar belgilangan. Ma’lum bo‘lishicha, integrativ
darslar o‘quvchilar tafakkurini faollashtirish, fanlararo
uzviy
likni ta’minlash hamda real hayot bilan bog‘liq bilimlarni
shakllantirishda muhim o‘rin egallaydi.
Методические особенности интегрированных уроков
в начальном образовании
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова:
интегрированное
обучение
,
начальное образование,
межпредметные связи,
дидактический подход,
экологическое сознание,
педагогические
инновации.
В статье на научной основе рассматривается значимость
интегрированного
обучения
на
этапе
начального
образования. Выявлено, что концепция интеграции
проявляется во взаимной гармонии содержания, методов и
средств обучения. Развитие когнитивного и эмоционально
-
волевого потенциала учащихся посредством межпредметных
связей, экологического и гуманистического подходов
оценивается как актуальное направление. Также на примере
предмета «Окружающий нас мир»
проанализирована его
роль в формировании экологического сознания и
нравственно
-
эстетических ценностей. Для повышения
эффективности интегрированного образования определены
педагогические задачи на основе системы
методических и
дидактических подходов. Установлено, что интегративные
уроки играют важную роль в активизации мышления
учащихся, обеспечении межпредметной преемственности и
формировании знаний, связанных с реальной жизнью.
XX asrning oxirlariga kelib, ta
’lim tizimi rivojlanishining asosiy uch yo‘nalishi –
integratsiyalash, ekologiyalashtirish va insonparvarlashtirish kabi konseptual
yo‘nalishlar shakllandi hamda izchil ishlab chiqila boshlandi. Bugungi
kunda ta
’
lim
mazmunini yangilash va metodologik jihatdan takomillashtirish jarayonida ayniqsa
bilimlarning integratsiyalashuvi dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Integratsiya jarayoni
nafaqat ta
’
limning mazmuniy jihatlarini, balki didaktik va metodik tashkil etilish
tamoyillarini ham qamrab olmoqda. Hozirgi davr pedagogik yondashuvlarida maktab
fanlari o
‘
rtasidagi fanlararo aloqalar, shuningdek, kasb-hunar ta
’
limida umumta
’
lim va
maxsus fanlar o
‘
rtasidagi bog
‘
liqliklar tizimli o
‘
rganilib, ularning amaliyotga joriy etilishi
ustuvor yo
‘
nalishlardan biri bo
‘
lib qolmoqda. Shu bilan birga, tabiatshunoslik va
jamiyatshunoslik fanlarining integratsiyalashuvi nazariy jihatdan asoslanmoqda.
Ayniqsa, boshlang
‘
ich ta
’
lim bosqichida integrativ yondashuvning o
‘
ziga xos didaktik
xususiyatlari chuqur tahlil qilinmoqda [3].
Boshlang‘ich maktabdagi ta’lim jarayoni butun ta’lim tizimining poydevori sifatida
alohida o‘rin tutadi. O‘rta va yuqori bosqichlardagi o‘quv
-tarbiya samaradorligi aynan
shu bosqichda yaratilgan asosning puxtalig
iga bevosita bog‘liqdir. Boshlang‘ich
maktabning rivojlantiruvchi ta’lim konsepsiyasi asosida tashkil etilishi kichik maktab
yoshidagi o‘quvchilarning aqliy, hissiy va irodaviy salohiyatini har tomonlama
rivojlantirish zaruratini kun tartibiga olib chiqmoqda [1].
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
4 (2025) / ISSN 2181-1415
38
Mazkur bosqichda integrativ yondashuvga asoslangan ta’lim mazmuni, metodlari
va vositalari nafaqat bilim berish, balki tarbiyaviy ta’sirchanlik jihatidan ham muhim
ahamiyat kasb etadi. Ayniqsa, ijobiy hissiy muhitning shakllanishi o‘
quvchilarning
o‘zlashtirish darajasi va shaxsiy kamolotiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun
integratsiyalashgan ta’lim jarayoni faqatgina aqliy rivojlanishni emas, balki hissiy
-
irodaviy tarbiyani ham muvozanatli tarzda ta’minlashi zarur.
Tabiat va
jamiyat o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar rivojlanishining hozirgi
bosqichida asosiy vazifalardan biri
–
inson va uni qurshab turgan muhit o‘rtasidagi
axloqiy-estetik aloqalarni anglash orqali shaxsda atrof-
muhitga nisbatan mas’uliyatli,
qadriyatli yondashu
vni shakllantirishdan iborat. Insonni yangicha tafakkur va ko‘p qirrali
dunyoqarash asosida tarbiyalash, uni tinchliksevar, ekologik madaniyatga ega bo‘lgan,
tabiat bilan uyg‘un yashashga tayyor shaxs sifatida shakllantirish bugungi kun ta’limi
oldida turgan dolzarb maqsadlardandir [4].
Ayniqsa, boshlang‘ich ta’lim bosqichida “inson –
tabiat hukmdori” degan
biryoqlama qarashlardan voz kechib, o‘quvchilarning ongiga “tabiat bilan uyg‘unlikda
yashash”, “tabiatni asrash –
kelajak avlodga hurmat” kabi hayotiy t
amoyillarni singdirish
muhim ahamiyat kasb etadi. Shu nuqtai nazardan, “Atrofimizdagi olam” o‘quv sohasi
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida ekologik ong va axloqiy
-estetik qadriyatlarni
shakllantirishga xizmat qiluvchi asosiy vositaga aylangan.
1997-yil 29-a
vgustda qabul qilingan “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonun va Kadrlar
tayyorlash milliy dasturi asosida boshlang‘ich ta’lim tizimini modernizatsiya qilish
jarayoni boshlab berildi. Ana shu hujjatlar ijrosi doirasida 1998-
yilda boshlang‘ich ta’lim
davlat standarti
ga “Atrofimizdagi olam” ta’lim sohasi kiritildi, bu esa o‘zida tabiiy
-ilmiy
va gumanitar bilimlar uyg‘unligini mujassamlashtirdi. Mazkur o‘zgarish amaliyotda
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini o‘qitishda integrativ yondashuvni nazariy jihatdan
anglash, ta’lim mazmunini bir butun tizim sifatida ko‘rish, integratsiyaning maqsad va
vazifalarini chuqur tahlil qilish hamda hozirgi bosqichda pedagogik integratsiyani
samarali amalga oshirish mexanizmlarini tushunish zaruratini vujudga keltirdi [1].
Davlat ta’lim standarti (DATN) asosida ta’lim tizimiga
innovatsion texnologiyalarni
joriy etish va tizimli-faoliyatli yondashuvni
asosiy metodologik yo‘nalish sifatida
belgilash ta’limning yangi paradigmasini shakllantirdi. Aynan o‘qitishning faoliyatga
yo‘naltirilgan tabiati –
DATNning yangi avlod standartlarini avvalgi ta’lim
yondashuvlaridan ajratib turadigan muhim farqlovchi xususiyatdir. An’anaviy “bilim–
ko‘nikma–malaka” modeli asta
-
sekin o‘z o‘rnini
shaxsiy rivojlanish, tafakkur va ijtimoiy
moslashu
vga qaratilgan natijaviy ta’limga
bo‘shatmoqda.
Bugungi kunda asosiy e’tibor o‘quvchini mustaqil fikrlaydigan, faol, ijtimoiy
mas’uliyatli va hayotiy muammolarni hal qila oladigan shaxs sifatida shakllantirishga
qaratilgan. Shu bois maktab ta’limining mazm
uni, metodlari va tashkil etish shakllari
yangicha talqin etilmoqda. Pedagog-novatorlar, mualliflik maktablari, shuningdek
hamkorlik pedagogikasi
yondashuvlari chuqur o‘rganilmoqda va amaliyotga tatbiq
etilmoqda. Zamonaviy pedagog har bir darsni bola shaxsiyatini rivojlantirish, tarbiyaviy
va kognitiv imkoniyatlarini kengaytirishga xizmat qiladigan pedagogik vosita sifatida
ko‘radi va shu yo‘nalishda o‘z faoliyatini doimiy ravishda takomillashtirib boradi [7].
Zamonaviy jamiyatda informatsion texnologiyalarning jadal rivojlanishi va axborot
oqimining keskin ortib borayotgani ta’lim tizimi oldiga
yangicha modellashtirilgan
o‘qitish strategiyalarini ishlab chiqish
zaruratini qo‘ymoqda. Ayniqsa, bilimlar
integratsiyasiga asoslangan ta’lim texnologiyalari bu bor
ada dolzarb metodik yondashuv
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
4 (2025) / ISSN 2181-1415
39
sifatida e’tirof etilmoqda. Amaliy kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki, o‘quvchilar dars
davomida turli fanlar doirasida mustaqil ravishda olgan bilimlarini uzviy bog‘lay olmaydi,
ularni bir butun dunyoqarashga aylantirishda qiynaladi [9].
Bu holat o‘quvchilarda inson tafakkurining asosiy intellektual komponentlari –
taqqoslash, tahlil qilish, sintez va tasniflash kabi kognitiv faoliyat elementlarining
yetarlicha shakllanmaganligini ko‘rsatadi. Shunday ekan, integratsiyalashgan ta’l
im
nafaqat bilimlarni ko‘p fanlar bo‘yicha uzviy bog‘lashga, balki o‘quvchilarning analitik
fikrlash, mantiqiy umumlashtirish va muammoli vaziyatlarni mustaqil hal qilish
ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qilishi lozim [8].
Yuqorida keltirilgan muammo
larni bartaraf etish va integratsiyalashgan ta’lim
samaradorligini oshirish uchun quyidagi pedagogik vazifalar dolzarb hisoblanadi:
1.
O‘quvchilarning hodisalar va dalillarni tarixiy va tabiiy jarayonlar kontekstida
o‘zlashtirishiga yordam berish hamda ularni
dunyoni yaxlit, uzviy manzarada tasavvur
qila oladigan shaxs sifatida shakllantirish.
2.
Maktab fanlari o‘rtasidagi mavzu, mazmun va metodologik uzilishlarni bartaraf
etish orqali bilimlarning fragmentarligini kamaytirish va o‘quv dasturlarining uzviyligini
ta’minlash.
3.
O‘quvchilarda fanga nisbatan chuqur qiziqish uyg‘otish, uni turli kontekstlarda
o‘rganishga bo‘lgan ichki motivatsiyani kuchaytirish.
4.
Ta’lim jarayonini real hayot bilan bog‘lash, bilimlarning amaliy qo‘llanilish
imkoniyatlarini kengaytirish orq
ali o‘quvchilarda faol hayotiy pozitsiyani shakllantirish [11].
Zamonaviy maktab ta’limida fanlararo uzviylik va bilimlar integratsiyasi orqali
o‘quvchilarning puxta, tizimli va keng qamrovli dunyoqarashini shakllantirish dolzarb
vazifalardan biri hisoblanadi. Ushbu masalalarni hal etishda integrativ yondashuv asosiy
metodik vosita sifatida e’tirof etilmoqda. Integratsiya ta’lim mazmunini sifatan yangi
bosqichga olib chiqib, fanlararo aloqalarni chuqurlashtirish, ularning o‘zaro uyg‘unligini
ta’minlash va mavjud didaktik kamchiliklarni bartaraf etishda muhim o‘rin tutadi.
Fanlararo bog‘liqliklar asosida shakllantirilgan yaxlit o‘quv vaziyatlari integratsiyaning
asosiy bog‘lovchi bo‘g‘ini bo‘lib xizmat qiladi [6].
Integratsiyalashgan ta’limning pirovard maqsa
di
–
o‘quvchi ongida fanlarni bir
-
biridan ajralgan holda emas, balki yagona bilimlar tizimi sifatida qabul qilish imkonini
beruvchi butunlikdagi dunyo manzarasini shakllantirishdan iboratdir. Mazkur g‘oya
o‘zining psixologik
-pedagogik asosini klassik didaktikada ham topgan. Jumladan, K.D.
Ushinskiy fanlararo bog‘liqlikning didaktik ahamiyatiga chuqur baho berib, quyidagicha
ta’kidlagan: “Qaysi fan bo‘lishidan qat’i nazar, ular yetkazadigan bilim va g‘oyalar dunyo
va uning hayoti haqidagi yorqin va iloji boricha keng qamrovli qarashga uzviy ravishda
qurilishi lozim.”
O‘qituvchini integratsiyalashgan darsga tayyorlash jarayoni bosqichma
-bosqich
yondashuvni talab etadi. Bu jarayon birinchi navbatda
o‘quv dasturining mazmunini
chuqur o‘zlashtirish
bilan boshlanadi, chunki darsda integratsiyalashayotgan fanlarning
mazmuniy asoslari aniq tushunilishi lozim [4].
Keyingi muhim bosqich
–
turli fanlar mazmunida mavjud bo‘lgan umumiylik va
o‘xshashliklarni aniqlashdan iborat bo‘lib, bu o‘zaro bog‘liqlikni didaktik jihat
dan
asoslashga xizmat qiladi. Shuningdek, integratsiyaga jalb etiladigan fanlar sonini aniqlash
(odatda 2
–
3 ta fan) hamda
asosiy fan yoki teng ahamiyatga ega bo‘lgan fanlar majmuasini
belgilash
zarur. Bu yondashuv o‘quv jarayonining mazmuniy va metodik uyg‘unligini
ta’minlaydi, hamda darsning samaradorligini oshiradi [12].
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
4 (2025) / ISSN 2181-1415
40
Dars rejasini tuzish jarayonida o‘qituvchi tomonidan darsning metodikasini
oldindan chuqur va puxta rejalashtirish muhim ahamiyatga ega. Unda o‘quv materiali
mazmunining hajmi va chuqurligi, uni bayon etish ketma-ketligi, shuningdek dars
davomida qo‘llaniladigan texnik vositalar va resurslar oldindan aniqlab olinadi.
Ta’lim materialining tanlanishi esa fan mazmunining butun hajmini emas, balki
aynan dars vazifalarini amalga
oshirish uchun zarur bo‘lgan asosiy tushuncha va faktlarni
qamrab olishi lozim. Mazmunning
lo‘nda, aniqligi
va
dars maqsadiga yo‘naltirilganligi
o‘quvchilarda bilimni samarali o‘zlashtirishga zamin yaratadi.
Integratsiyalashgan darslar zamonaviy pedagogikaning kompleks yondashuviga
asoslangan bo‘lib, ular muayyan didaktik talablarga javob berishi lozim. Bunday darslar,
avvalo, o‘quvchilarga
keng qamrovli va tizimli bilimlarni shakllantirishga xizmat qilishi
zarur [14].
Shuningdek, integratsiyalashgan ta’lim
o‘quvchilarda bilimga nisbatan ichki
qiziqish va motivatsiyani shakllantirish
, o‘rganilayotgan materialga faol va ongli
munosabatni rivojlantirishga xizmat qilishi kerak. Bu orqali o‘quvchilarning
analitik
fikrlash, solishtirish va muammoli vaziyatlarni hal qilish kabi intellektual faoliyat turlari
faollashadi, natijada o‘quv jarayonining sifat ko‘rsatkichlari oshadi [11].
Integratsiyalashgan darslarning tuzilmasi qat’iy andozaga ega bo‘lmay, u sinfning
o‘ziga xos xususiyatlari, o‘quvchilarning umumiy bili
m darajasi, intellektual rivojlanish
holati hamda o‘quv faoliyatiga bo‘lgan munosabatiga bevosita bog‘liq holda shakllanadi.
Shu sababli, bunday darslar uchun bir xil, standart tuzilma
ni qo‘llash maqsadga muvofiq
emas [5].
Ta’limda integratsiya qo‘
llanilganda dars tuzilmasi moslashuvchan va
o‘zgaruvchan
bo‘lishi, pedagogik vazifa hamda fanlararo aloqaning tabiati bilan
belgilanishi lozim. Taklif etilayotgan tuzilmalar asosan umumiy, tavsifiy xarakterga ega
bo‘lib
, ularni konkret dars turi va mavzuga muvofiq holda moslashtirish talab etiladi.
Rasm 1. Integratsiyalashgan darslarning turlari.
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
4 (2025) / ISSN 2181-1415
41
Amaliy tajriba shuni ko‘rsatadiki, integratsiyalashgan darslarni tashkil etishda
ayrim fanlar o‘rtasidagi mazmuniy va metodik yaqinlik ularni o‘zaro uyg‘unlash
tirish
uchun mustahkam asos yaratadi. Quyidagi fanlar o‘rtasidagi integratsiya samarali dars
dizaynini ta’minlashi mumkin:
✓
Atrof-muhit
–
Tasviriy san’at: tabiat manzaralari, fasllar, hayvonot va o‘simliklar
dunyosini estetik ifodalash orqali ekologik ongni shakllantirish.
✓
Adabiy o‘qish –
Tasviriy san’at
: badiiy matnlar asosida obrazlarni tasavvur qilish
va ularni grafik ifodalash orqali estetik did va tafakkurni rivojlantirish.
✓
Musiqa
–
Tasviriy san’at
: musiqiy asarlardagi kayfiyatni rang va shakl orqali
ifodalash orqali emotsional-estetik integratsiyaga erishish.
✓
Musiqa san’ati –
Adabiy o‘qish
: badiiy matnlardagi ritm va ohang elementlarini
musiqiy ifoda bilan uyg‘unlashtirish orqali hissiy dunyoni boyitish.
✓
Adabiy o‘qish –
Matematika: matnlardagi
sonli ma’lumotlar, ketma
-ketliklar va
mantiqiy bog‘liqliklarni matematik asosda tahlil qilish orqali analitik tafakkurni
faollashtirish.
✓
Atrof-muhit
–
Matematika: ekologik jarayonlar, miqdoriy tahlillar va
statistikalar asosida matematik fikrlashni shakllantirish.
✓
Adabiy o‘qish –
Atrof-muhit
: matnlar orqali tabiatga, inson va muhit o‘rtasidagi
munosabatlarga axloqiy-estetik munosabatni shakllantirish [3].
Integratsiyalashgan yoki an’anaviy darslarni samarali tashkil etishda bir qator
didaktik va metodik omillarni hisobga olish muhim ahamiyat kasb etadi. Avvalo, dars
davomida ko‘rgazmali qurollar, didaktik materiallar va texnik vositalardan maqsadga
muvofiq va samarali foydalanish, o‘quvchilarning mavzuni to‘liq anglashiga va faol
ishtirok etishiga xizmat qiladi.
Shuningdek, ta’limning faol shakl va usullarini qo‘llash, tabaqalashtirilgan
yondashuvni amalga oshirish, o‘quvchilarning individual imkoniyatlari va qiziqishlarini
hisobga olgan holda dars samaradorligini oshiradi. Fikrlash faoliyatini ongli tashkil etish,
hamkorlik va ijodkorlik muhitini yaratish, darsda o‘quvchi shaxsining rivojlanishiga
zamin yaratadi.
Har bir darsda aniq didaktik vazifalar bo‘lishi lozim bo‘lib, bu vazifalar darsning
maqsadi va turiga bevosita bog‘liq holda belgilanadi. Shu bilan
birga, dars jarayonida
o‘quvchilarning o‘z
-
o‘zini nazorat qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish, mustaqil fikrlash va
o‘z javoblari uchun mas’uliyatni his etishga yo‘naltirilishi zarur. Ta’lim jarayonida dars
nafaqat bilim beruvchi, balki tarbiyaviy ahamiya
tga ega bo‘lgan omil sifatida ham
qaralishi lozim [13].
Integratsiyalashgan ta’lim jarayoni fanlararo yondashuvga asoslangan bo‘lib, unda
o‘quvchilarning bilimini chuqurlashtirish va tizimlashtirishga xizmat qiluvchi turli
uslubiy yondashuvlar uyg‘unlashti
riladi. Turli fanlar tutashgan nuqtalarda
mos o‘qitish
va o‘rganish metodlarining birgalikda qo‘llanilishi
ta’lim samaradorligini oshiradi va
o‘quvchilar tafakkurini faollashtiradi.
Bunday darslarda
ma’ruza, suhbat, tushuntirish
, mustaqil ishlarni tashkil etish,
kuzatish,
tajriba o‘tkazish
, qiyosiy tahlil, hamda umumlashtirish kabi metodlar kompleks
ravishda qo‘llaniladi. Bu uslublarning integratsiyasi o‘quvchilarda nafaqat bilim, balki
analitik
fikrlash,
mantiqiy bog‘liqliklarni anglash
, hamda ijodiy yondashuv
ko‘nikmalarining
shakllanishiga xizmat qiladi.
Darsga tayyorgarlik jarayonida o‘qituvchi o‘z rejalashtirayotgan darsini xuddi
tashqi kuzatuvchi nuqtayi nazaridan tahlil qilishi muhim. Bunday yondashuv darsning
mazmuni, metodikasi va tashkiliy
tuzilmasini tanqidiy ko‘z bilan baholash imkonini
beradi [9].
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Issue
–
6
№
4 (2025) / ISSN 2181-1415
42
Ushbu maqsadda tuziladigan tahliliy kuzatuv jadvali
o‘qituvchiga dars jarayonini
puxta rejalashtirish, darsning kuchli tomonlarini aniqlash, shuningdek, ehtimoliy zaif
jihatlarni oldindan ko‘ra
bilish va ularni bartaraf etish choralarini belgilash imkonini
beradi. Bu esa, o‘z navbatida, ta’lim sifatini oshirishga xizmat qiladi.
XULOSA
Integratsiyalashgan ta’lim zamonaviy pedagogikaning ustuvor yo‘nalishlaridan biri
sifatida
boshlang‘ich ta’lim tizimida alohida ahamiyat kasb etayotgani aniqlanmoqda.
Fanlararo bog‘liqlik asosida tashkil etilgan ta’lim jarayoni o‘quvchilarda puxta, tizimli va
keng qamrovli dunyoqarashni shakllantirishga xizmat qiladi. Tadqiqotlar shuni
ko‘rsatmo
qdaki, integratsiyalashgan yondashuv nafaqat bilim berish, balki
o‘quvchilarning mustaqil fikrlashi, muammoli vaziyatlarni hal etish, ekologik madaniyat
va axloqiy-estetik qadriyatlarni anglash salohiyatini rivojlantiradi. Shu sababli, darslarni
rejalashtirishda integratsiyaga asoslangan metodlar, mos fanlararo mazmun va
zamonaviy pedagogik yondashuvlar uyg‘unligiga e’tibor qaratish ta’lim sifati va
samaradorligini oshirishda muhim omil hisoblanadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Aldashev, I. T., Otaxonov, N. A., & Raxmatov, O. (2021). Boshlangich talim
jarayonini axborotlashtirish omillari.
Экономика и социум
, (2-1 (81)), 42-44.
2.
Bocoş, M., & Chiş, V. (Eds.). (2013).
An Integrated Approach to Curricular
Contents: Particular Features for Primary Schools
. Cambridge Scholars Publishing.
3.
Haytbayeva, S. (2024). TA'LIM MAZMUNINI TAKOMILLASHTIRISHDA XALQARO
BAHOLASH TADQIQOTLARINI JORIY ETISH MASALALARI.
Nordic_Press
,
1
(0001).
4.
Арипов, М. А., & Арипова, Н. М. (2017). Особенности интегрированного
обучения в начальной малокомплектной школе.
Известия Дагестанского
государственного педагогического университета. Психолого
-
педагогические науки
,
11
(2), 32-37.
5.
Бахарева, Л. Н. (1991). Интеграция учебных занятий в начальной школе на
краеведческой основе.
Начальная школа
, (8), 48
–
51.
6.
Бахарева, Л. Н. (1991). Интеграция учебных занятий в начальной школе.
Начальная школа
, (8), 48
–
51.
7.
Дик, Ю. И., Пинский, А. А., & Усанов, В. В. (1987). Интеграция учебных
предметов.
Советская педагогика
, (9), 42
–
47.
8.
Зверев, И. Д.,
& Максимова, В. Н. (1977).
Межпредметные связи в
современной школе
. Москва: Педагогика.
9.
Колягин, Ю. М. (1989). Об интеграции обучения и воспитания в начальной
школе.
Начальная школа
, (3), 52
–
53.
10.
Колягин, Ю. М. (1989). Об интеграции обучения и воспитания в
начальной школе.
Начальная школа
, (3), 52
–
53.
11.
Колягин, Ю. М., & Алексеенко, О. Л. (1990). Интеграция школьного
обучения.
Начальная школа
, (9), 28.
12.
Кузнецова, Н. Е., & Шаталов, М. А. (1998).
Проблемное обучение на основе
межпредметной интеграции
.
Санкт
-
Петербург: Образование.
13.
Остонова, М. А. (2020). Особенности построения и проведения
интегрированного урока в начальной школе.
Достижения науки и образования
,
(2 (56)), 22-24.
14.
Соколова, С. Г. (2017). Особенности организации интегрированных
уроков в начальной школе.
Вестник Чувашского государственного педагогического
университета им. ИЯ Яковлева
, (3-1 (95)), 166-172.
