SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
14
QURILISH MAHSULOTLARI RAQOBATBARDOSHLIGINI OSHIRISH
YO‘LLARI
M.Siddiqov
Jizzax politexnika instituti dotsenti
B.Qo‘ng‘irov
Kibersport fakulteti 511-21 guruh talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.15826487
Annotatsiya.
Ushbu
maqolada
qurilish
mahsulotlarining
raqobatbardoshligini
oshirish
masalalari
yoritilgan.
Mahsulot
raqobatbardoshligining asosiy omillari sifat, narx, innovatsionlik, ekologik
xavfsizlik va logistika tizimi kabi jihatlar orqali tahlil qilingan. Shuningdek,
O‘zbekiston qurilish sanoatining hozirgi holati, mavjud muammolar va ularni
bartaraf etish yo‘llari o‘rganilgan. Muallif tomonidan qurilish mahsulotlari
raqobatbardoshligini oshirish bo‘yicha bir qator taklif va tavsiyalar ilgari
surilgan.
Kalit so‘zlar:
raqobatbardoshlik, qurilish mahsulotlari, mahsulot sifati,
innovatsiya, eksport, mahalliylashtirish, ekologik xavfsizlik
Annotation.
This article discusses the issues of enhancing the
competitiveness of construction products. Key factors such as product quality,
price, innovation, environmental safety, and logistics are analyzed in relation to
competitiveness. The current state of Uzbekistan's construction industry,
existing problems, and possible solutions are also explored. The author presents
several proposals and recommendations aimed at improving the
competitiveness of locally produced construction materials.
Key words:
competitiveness, construction products, product quality,
innovation, export, localization, environmental safety
Bozor iqtisodiyoti sharoitida raqobatbardoshlik har qanday mahsulot yoki
xizmatning muvaffaqiyatli faoliyat yuritishida hal qiluvchi omillardan biri
hisoblanadi. Xususan, qurilish sanoatida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar
sifat, narx, xizmat ko‘rsatish tezligi, innovatsion yechimlarga asoslanganligi va
ekologik talablarga muvofiqligi bilan ajralib turishi lozim. Bugungi kunda
O‘zbekiston iqtisodiyotining rivojlanishida qurilish sohasi muhim rol o‘ynab,
uning mahsulotlari mamlakat infratuzilmasining zamonaviylashuvi va fuqarolar
turmush darajasining oshishida katta ahamiyat kasb etmoqda. Shu sababli,
qurilish mahsulotlarining raqobatbardoshligini oshirish dolzarb masalalardan
biri hisoblanadi.
Qurilish mahsulotlarining raqobatbardoshligini belgilovchi asosiy
omillar
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
15
Qurilish mahsulotlarining raqobatbardoshligini belgilovchi omillar
quyidagilardan iborat:
1.
Mahsulot sifati
– Qurilish materiallari mustahkamligi, chidamliligi,
texnikaviy-me’yoriy hujjatlarga muvofiqligi bilan aniqlanadi.
2.
Narx va tannarx
– Mahsulotning bozorga chiqish narxi
raqobatchilar narxiga nisbatan mos yoki past bo‘lsa, bu uni afzal qiladi.
3.
Innovatsionlik
– Yangi texnologiyalar asosida ishlab chiqarilgan
mahsulotlar bozor ehtiyojlariga tez javob beradi.
4.
Ekologik xavfsizlik
– Ekologik toza va energiyani tejovchi
mahsulotlar bugungi kun talabi hisoblanadi.
5.
Logistika va yetkazib berish tizimi
– Mahsulotlarning o‘z vaqtida,
sifatli yetkazilishi mijozlar ishonchini oshiradi.
O‘zbekistonda qurilish mahsulotlari raqobatbardoshligining hozirgi
holati
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining sohaga oid farmon va qarorlari
asosida qurilish sanoatida keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Biroq,
ayrim muammolar mavjud:
Ichki bozorda import materiallarga qaramlik;
Mahalliy ishlab chiqaruvchilarning texnologik jihatdan eskirgan
liniyalarda ishlashi;
Sertifikatlash va standartlashtirish tizimining ba’zi hollarda yetarlicha
samarasizligi;
Mahsulotlar sifati va assortimentining cheklanganligi.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, qurilish materiallari sanoatining yalpi
sanoatdagi ulushi yildan-yilga oshmoqda, biroq eksport hajmi nisbatan sust. Bu
esa raqobatbardoshlikning past darajasini ko‘rsatadi.
Qurilish mahsulotlari raqobatbardoshligini oshirish yo‘llari
Mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirish uchun quyidagi strategik
yo‘nalishlar muhim ahamiyatga ega:
1.
Innovatsion texnologiyalarni joriy etish
. Mahalliy korxonalarda
energiya tejamkor, ekologik toza texnologiyalar asosida yangi mahsulotlarni
ishlab chiqarishni kengaytirish zarur.
2.
Mahsulot sifati ustidan nazoratni kuchaytirish
. Sertifikatlash va
texnik
nazorat
tizimlarini
xalqaro
standartlarga
moslashtirish
raqobatbardoshlikni oshiradi.
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
16
3.
Kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish
. Qurilish materiallari ishlab
chiqaruvchi kichik korxonalarni qo‘llab-quvvatlash orqali mahalliylashtirish
darajasini oshirish mumkin.
4.
Eksport salohiyatini oshirish
. Tashqi bozorlar talabini o‘rganish,
mahsulotlarni xalqaro talablarga moslashtirish orqali eksport geografiyasini
kengaytirish muhim.
5.
Ilmiy-tadqiqot ishlariga e’tiborni kuchaytirish
. Ilmiy muassasalar
va ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi hamkorlik orqali innovatsion mahsulotlarni
yaratish imkoniyati paydo bo‘ladi.
6.
Bozor tahlili va marketing strategiyalarini takomillashtirish
.
Mijozlar ehtiyojlarini chuqur o‘rganish, reklama va brend siyosatini kuchaytirish
orqali raqobat ustunligini qo‘lga kiritish mumkin.
Xulosa qilib aytganda, qurilish mahsulotlari raqobatbardoshligini oshirish
iqtisodiy barqarorlik va eksport salohiyatini oshirishning muhim omillaridan
biridir. Yuqorida keltirilgan takliflar amaliyotga tatbiq etilsa, mahalliy qurilish
sanoati jadal rivojlanadi, ichki bozorni import o‘rnini bosuvchi mahsulotlar bilan
to‘ldirish, tashqi bozorda esa milliy mahsulotlar pozitsiyasini mustahkamlash
imkonini beradi
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Qurilish materiallari sanoatini
rivojlantirish to‘g‘risida”gi qarorlari.
2.
“Qurilish materiallari bozori va uning istiqbollari” – Respublika ilmiy-
texnik jurnali, 2024.
3.
Karimov B., Rahmonov A. – Qurilish iqtisodiyoti. O‘quv qo‘llanma. – T.:
Iqtisodiyot, 2023.
4.
www.stat.uz – O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi rasmiy
sayti.
5.
www.mineconomy.uz – Iqtisodiyot va moliya vazirligining rasmiy
ma’lumotlari.
