75
Issue 10(45), Volume 1 | ISSN 3030-377X | 20.05.2025
SCIENCE SHINE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
TIBBIY TA’LIMDA TALABALARNING MUSTAQIL TA’LIMINI TASHKIL
ETISH: MUAMMO VA YECHIMLAR
Turdiyeva Xayriniso Aliyena
Fayziyeva Hurriyat Baxtiyor qizi
Navoiy viloyati Abu Ali Ibn Sino nomidagi Jamoat salomatligi
texnikumi o‘qituvchilari
Annotatsiya:
Ushbu maqolada tibbiy ta’lim muassasalarida talabalarning
mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etish va uni samarali amalga oshirishdagi mavjud
muammolar ko‘rib chiqilgan. Mustaqil ta’limni tashkil qilishda uchraydigan metodik,
texnik va psixologik to‘siqlar, shuningdek, ularni bartaraf etish yo‘llari, ilg‘or xorijiy
tajribalar, axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishning dolzarbligi
ilmiy asosda tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada ilg‘or tajriba va amaliy yechimlar
asosida takliflar keltirilgan.
Kalit so‘zlar:
tibbiy ta’lim, mustaqil ta’lim, klinik kompetensiyalar, raqamli
texnologiyalar, pedagogik yondashuvlar, talabalar faolligi.
Bugungi kunda tibbiyot sohasi tobora rivojlanib borayotgan, doimiy
yangilanayotgan, ilm-fanga asoslangan amaliyotga tayanadigan sohalardan biridir.
Tibbiy oliy ta’lim tizimi esa nafaqat nazariy bilimlarni, balki amaliy ko‘nikmalar,
tanqidiy fikrlash va mustaqil qaror qabul qilish salohiyatini shakllantirishi lozim. Bu
esa talabalar tomonidan mustaqil ta’limga asoslangan o‘quv faoliyatini talab qiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 6-apreldagi PQ-194-sonli
qarorida oliy ta’lim tizimini zamonaviylashtirish, sifatni oshirish va ta’limning
innovatsion shakllarini joriy etish bo‘yicha qator vazifalar belgilangan. Bu jarayonda
mustaqil ta’limning roli alohida e’tiborga loyiq.
1. Mustaqil ta’limning nazariy asoslari
Mustaqil ta’lim - bu talabalar tomonidan mustaqil ravishda ma’lumot izlash,
tahlil qilish, o‘zlashtirish va amaliyotda qo‘llashga yo‘naltirilgan faoliyat bo‘lib, u
bilimlar chuqurligini oshiradi. Bu jarayonda talabalar quyidagi kompetensiyalarni
shakllantiradi:
- Muammoli vaziyatlarni tahlil qilish;
- Klinik qarorlar qabul qilish;
- Axborot bilan ishlash va izlanish olib borish;
- Hayot davomida o‘qish (lifelong learning).
76
Issue 10(45), Volume 1 | ISSN 3030-377X | 20.05.2025
SCIENCE SHINE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
Xorijiy ta’lim tizimlarida (masalan, AQSh va Germaniya tibbiyot
universitetlarida) talabalar haftaning kamida 30% vaqtini mustaqil o‘rganish va klinik
keyslarni tahlil qilishga sarflashadi.
2. Tibbiy ta’limda mustaqil ta’limni tashkil etishdagi muammolar
a) Metodik muammolar:
Talabalarga berilayotgan topshiriqlar ko‘pincha umumiy va aniq natijaga
yo‘naltirilmagan.
Mustaqil ta’lim rejasi o‘quv dasturida tizimli joylashtirilmagan.
Baholash mezonlari noaniq bo‘lganligi sababli talabalar orasida motivatsiya
pasaygan.
b) Texnik muammolar:
Oliy o‘quv yurtlarida tibbiy simulyatorlar, interaktiv platformalar va virtual
laboratoriyalarning yetishmasligi.
Elektron kutubxonalar va ochiq ma’lumot bazalariga to‘laqonli kirish
imkoniyatining cheklanganligi.
c) Psixologik muammolar:
Ba’zi talabalar o‘z-o‘zini boshqarish, vaqtni to‘g‘ri taqsimlash va mustaqil
mas’uliyatni his qilishda qiynaladilar.
O‘qituvchi tomonidan rag‘bat va individual yondashuv yetarli emasligi.
3. Samarali yechimlar va takliflar
a) Raqamli texnologiyalardan foydalanish:
Moodle, Google Classroom, MedCram kabi platformalarni joriy qilish orqali
masofaviy mustaqil ta’limni tashkil etish;
Klinik keyslar asosida ishlab chiqilgan interaktiv testlar va virtual
simulyatsiyalarni keng joriy qilish.
b) Individual yondashuv asosida mustaqil ishlarni shakllantirish:
Har bir talabaga shaxsiy mustaqil ishlar rejasini tuzish va mentorlarga
biriktirish;
Amaliyotga yo‘naltirilgan topshiriqlar: “kasallik tarixi yozish”, “bemorni
kuzatish rejasi”, “diagnostik algoritm tuzish”.
c) Baholash va monitoring tizimini takomillashtirish:
Mustaqil ta’lim natijalarini e-portfolio orqali baholash;
Reyting ballari asosida baholash mezonlarini shaffof qilish;
Talabalar faoliyatini muntazam ravishda tahlil qilib, teskari aloqa berish.
d) Xorijiy tajribalarni integratsiya qilish:
77
Issue 10(45), Volume 1 | ISSN 3030-377X | 20.05.2025
SCIENCE SHINE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
Flipped Learning (teskari o‘qitish), PBL (Problem-based learning), CBL (Case-
based learning) metodlarini joriy etish;
Hamkor xorijiy universitetlar bilan onlayn seminar va master-klasslar o‘tkazish.
Tibbiy ta’limda mustaqil ta’limni tashkil etish nafaqat o‘quv jarayonining
takomillashuviga, balki kelajakdagi vrachlarning kasbiy salohiyati va klinik
tayyorgarligiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Mustaqil ta’limni samarali yo‘lga qo‘yish
uchun pedagogik metodlar, raqamli vositalar, psixologik yondashuvlar va baholash
mexanizmlarining uyg‘unligi muhimdir. Har bir talaba o‘zining individual
salohiyatiga mos tarzda bilim olishi uchun shart-sharoitlar yaratish zarur.
Adabiyotlar ro‘yxati:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 6-apreldagi PQ-194-sonli
qarori.
2. Hasanov B. “Tibbiy pedagogika asoslari.” – Toshkent: O‘zbekiston, 2017.
3. Harden R.M. & Laidlaw J.M. Essential Skills for a Medical Teacher. Elsevier,
2020.
4. World Federation for Medical Education (WFME) Global Standards, 2020.
5. Bukhari S.S. et al. Student-centered learning and self-directed learning in
medical education. Journal of Advances in Medical Education, 2021.
