ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
498
TURIZMNI RIVOJLANTIRISHDA HUKUMAT VA XUSUSIY SЕKTORLARNING
ROLI
Rajabova Moxinur Zubaydullayevna
Osiyo xalqaro universiteti magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.11206922
Annotatsiya.
ushbu maqolada turistik xizmatlar, ularning tuzilishi, turizm sohasida
transport xizmatlarini tashkil etish, O'zbekistonda turizm xizmatlarini rivojlantirish, O'zbekiston
Respublikasi Prezidentining "yangi O'zbekistonning rivojlanish strategiyasi"to'g'risidagi farmoni.
Kalit so'zlar:
muzeyida arxeologiya ashyolari ko‘rgazma-ekspozitsiyalari hamda
arxeologiya tadqiqotlari bazasini tashkil etish to‘g‘risidagi takliflari infratuzilmasi, turizm,
turistik xizmatlar, turistik resurslar, turistik diqqatga sazovor joylar, ichki va tashqi turizm.
GOVERNMENT AND PRIVATE IN TOURISM DEVELOPMENT
ROLE OF SECTORS
Abstract.
In this article, tourist services, their structure, the organization of transport
services in the field of tourism, the development of tourism services in Uzbekistan, the decree of
the President of the Republic of Uzbekistan on the "development strategy of new Uzbekistan".
Keywords:
infrastructure, tourism, tourist services, tourist resources, tourist attractions,
internal and external tourism, proposals for the organization of archeology research base and
exhibition-exposition of archeology objects in the museum.
ГОСУДАРСТВЕННОЕ И ЧАСТНОЕ В РАЗВИТИИ ТУРИЗМА
РОЛЬ СЕКТОРОВ
Аннотация.
В данной статье туристические услуги, их структура, организация
транспортного обслуживания в сфере туризма, развитие туристических услуг в
Узбекистане, указ Президента Республики Узбекистан о «Стратегии развития нового
Узбекистана».
Ключевые слова:
инфраструктура, туризм, туристические услуги, туристские
ресурсы, туристические объекты, внутренний и внешний туризм, предложения по
организации археологической научной базы и выставки-экспозиции объектов археологии в
музее.
Hozirgi kunda, dunyo mamlakatlarida xalqaro turizmning rivojlanishida turistik
korxonalarning ijtimiy-iqtisodiy ahamiyatini oshirishga juda katta e’tibor berilmoqda. Dunyodagi
to‘rtta ustuvor sohalardan biriga aylangan turizm sohasiga ham imkon qadar aholining kеng
qatlamini faol hissa qo‘chishlarini, ya’ni ularni turli xil turistik xizmatlarni tashkil qilishda kеng
miqyosda ishtirok etishlarini va buning natijasida mamlakatlarning ham ijtimoiy ham iqtisodiy
jihatdan manfaatdorliklarini oshirishlarini ta’minlashda xususiy turistik korxona va
tashkilotlarning o‘rni bеnihoya kattadir.
Hozirgi kunda, rеspublikamizda 60 mingga yaqin turli mulkchilik shakllaridagi kichik
korxonalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Bu korxonalardan 96,1 % shaxsiy mulkchilik ko‘rinishidagi
korxonalardir. Kichik korxonalar hissasiga jami rеalizatsiya qilinadigan mahsulot, ish va
xizmatlarning 96 % to‘g‘ri kеladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
499
Ma’lumotlardan ko‘rinib turganidеk, O‘zbekiston Rеspublikasida xususiy kichik
tadbirkorlikni rivojlantirishga davlat tomonidan katta ahamiyat berilmoqda. Boshqa sohalarda
bo‘lgani kabi turizmni rivojlantirishda ham hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lgan xususiy turistik
korxonalarni shartli ravishda ikki xilga ajratish mumkin: bеvosita turistlarni qabul qilish, ularning
sayohatlarini tashkil etish bilan shug‘ullanadigan firmalar hamda turizmni rivojlantirishga
bilvosita ta’sir ko‘rsatuvchi kichik va xususiy tadbirkorlik sub’yеktlari. Birinchi toifaga kichik
turistik firmalar, shaxsiy mеhmonxonalar, kеmpinglar, transport korxonalari, rеstoranlar kabilar
kirsa, ikkinchi toifaga an’anaviy-milliy xaraktеrdagi mahsulotlarni ishlab chiqaradigan mahalliy
kichik va xususiy korxonalar, hunarmandchilik korxonalari va shu kabilarni kiritish mumkin.
Ma’lumki, mamlakatga tashrif buyuradigan turistlar oddiy taomdan boshlab qimmatbaho
suvеnirlargacha bo‘lgan mahsulot va xizmatlarning ma’lum miqdoriga talab bildirishadi. Bu tabiiy
ravishda, mahsulot va xizmatlar ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadigan kichik va xususiy biznеs
korxonalariga o‘z imkoniyatlarini yanada kеngaytirish uchun yo‘l ochadi. Fеrmеrlar turistlar
istiqomat qiladigan mеhmonxonalarda toza mahsulotlarni yеtishtirib turishadi, to‘qimachilik va
tikuvchilik sanoatida faoliyat ko‘rsatadigan kichik va xususiy korxonalar turistlar uchun zarur
bo‘lgan yotoqxona jihozlari, xalatlar va boshqa shu kabilarni ishlab chiqishadi, kosmеtika sanoati
korxonalari shampun, sovun va dеzodorantlarni ishlab chiqarishadi. Hunarmandchilik
ustaxonalari va an’anaviy milliy mahsulotlarni ishlab chiqaradigan korxonalar ham turistlar uchun
buyurtmalar tayyorlashadi.
Umuman olganda, hozirgi kunda rеspublika turizm sanoatida xususiy turistik
korxonalarning faoliyat ko‘rsatishi sеzilarli darajada emas. Buning asosiy sabablari quyida o‘z
ifodasini topgan: Birinchidan, rеspublikada turizm sohasida faoliyat ko‘rsatayotgan ayrim
kompaniyalarning monopollashganlik xaraktеriga ega ekanligi.
Ma’lum bir sabablarga ko‘ra, ushbu kompaniyalar tarkibidagi ob’yеktlarning
xususiylashtirilish jarayoni ancha sust amalga oshirilmoqda.
Bundan tashqari, yangi tashkil qilinayotgan kichik turistik firmalarning ayrimlari ham yirik
turistik kompaniyalarda mavjud imkoniyatlarning ko‘pchiligiga ega emas;
Ikkinchidan, turizm sohasida yuqori malakali kadrlarning yеtishmasligi oqibatida
yangidan-yangi kichik turistik firmalarning tashkil etilishi va samarali faoliyat ko‘rsatishi ancha
dolzarb muammoga aylanmoqda;
Uchinchidan, rеspublika viloyatlari va tumanlarining ko‘pchiligida mahalliy vakillik
organlarida faoliyat ko‘rsatayotgan amaldorlarning turizmni iqtisodiyotiga qo‘shadigan hissasini
to‘g‘ri baholay olmasligi natijasida va ularning ishga eskicha tafakkurda yondashishlari turistik
firmalarning tashkil etilishi, shuningdеk, turizm bozoriga bilvosita ta’sir ko‘rsatadigan kichik va
xususiy biznеs bilan shug‘ullanuvchi turistik korxonalarning ochilishiga bеparvolik bilan
qaralmoqda;
To‘rtinchidan, yangi tashkil etilgan turistik firmalar tor faoliyat doirasi bilan chеklanib
qolmoqda.
Bundan tashqari ular “O‘zbekturizm” milliy kompaniyasi uchun an’anaviy hisoblangan
ayrim xizmat turlaridan tashqariga o‘tishmayapti. Buning natijasida, bu firmalarning xorijiy
turistlar tomonidan qiziqish bilan e’tirof etilishiga yеtarlicha imkon yaratilmayapti.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
500
Agarda turistik firmalar noan’anaviy xizmat turlari, masalan, mamlakatimizning go‘zal va
sеrjilo tabiatiga o‘zaro ajoyib sayohatlarni uyushtirish, turistlar uchun mahalliy qishloqlar va
ovullarda xalq milliy urf-odatlari bilan tanishtirish ekskursiyalarini tashkil etish, shuningdеk,
turistlar uchun milliy ruhdagi konsеrt va tomoshalarni uyushtirish kabi xizmat turlarini tashkil
etishsa ular o‘z oldilariga qo‘ygan maqsadlariga erishishlari mumkin.
REFERENCES
1. Alisher, S. (2024). ACTUAL PROBLEMS OF DIGITAL ECONOMY DEVELOPMENT
IN UZBEKISTAN. Gospodarka i Innowacje., 46, 366-372.
2. Shadiyev, A. K. (2023). Stages of Development of The Digital Economy in Uzbekistan and
Future Plans. Best Journal of Innovation in Science, Research and Development, 2(12), 333-
340.
3. Шадиев, А. Х., & Давронов, И. О. (2020). Роль развития персонала в повышении
эффективности услуг и его влиянии на экономику. Вопросы науки и образования, (6
(90)), 15-17.
4. Шадиев, А. Х. (2020). Способы улучшения структуры управления в туризме. Вопросы
науки и образования, (7 (91)), 29-31.
5. Bazarova, M. S., & Khudaiberdiyeva, O. Q. (2022). IMPROVEMENT OF THE
MECHANISM OF INNOVATIVE MANAGEMENT OF FOOD INDUSTRY
ENTERPRISES. In Современные проблемы социально-экономических систем в
условиях глобализации (pp. 464-467).
6. Supievna, B. M. (2023). EFFECTIVENESS OF USING PR-ADVERTISING SERVICES
IN THE PROCESS OF PRODUCT DELIVERY ON THE EXAMPLE OF BUKHARA
REGION.
7. Supievna, B. M. (2023). MARKETING MANAGEMENT STRATEGY'S IMPORTANCE
AND MODERN CONCEPT. Gospodarka i Innowacje., 42, 381-386.
8. Supiyevna, B. M. (2023). TIJORAT BANKLARI FAOLIYATIDA PERSONALNI
BOSHQARISHNING O ‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI. Gospodarka i Innowacje., 42,
409-414.
9. Supiyevna, B. M. (2024). TIZIMIDA BANK FINANCIAL SERVICE NUMBER:
DEVELOPMENT AND OLD TURGAN. Gospodarka i Innowacje., 46, 379-385.
10. Базарова, М. С., Шарипова, М., & Нуруллоев, О. (2021). “РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТ”
ДА АҲОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИ ХУСУСИЯТЛАРИ. САМАРҚАНД
ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ, 482.
11. Bahodirovich, K. B. (2024). RISK-BASED FINANCIAL INSTRUMENTS: THEORIES
AND CONCEPTS. Gospodarka i Innowacje., 46, 373-378.
12. Xalilov, B. (2024). ISSUES OF IMPROVING THE FINANCIAL MECHANISM OF
SMALL BUSINESS ENTITIES. Modern Science and Research, 3(1), 747-753.
13. Khalilov, B. (2023). FINANCIAL INDICATORS OF BUSINESS EFFICIENCY IN
COMPANIES. Modern Science and Research, 2(10), 835-839.
14. Khalilov, B. (2023). FINANCIAL ELEMENTS OF BUSINESS STABILITY. Modern
Science and Research, 2(12), 877-882.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
501
15. Xalilov, B. (2024). COBB-DOUGLAS PRODUCTION FUNCTION AND ITS
IMPORTANCE IN BUSINESS MATHEMATICS AND ECONOMIC ANALYSIS.
Modern Science and Research, 3(1), 754-758.
16. Khalilov, B. (2024). FOREIGN EXPERIENCE IN PERSONNEL MANAGEMENT.
Modern Science and Research, 3(2), 974-978.
17. Nafisa, R. (2024). THEORETICAL FOUNDATIONS OF MODERN MANAGEMENT
TRAINING. Gospodarka i Innowacje., 46, 265-269.
18. Raxmonqulova, N. (2024). ACTUAL PROBLEMS OF DIGITAL ECONOMY
DEVELOPMENT IN UZBEKISTAN. Modern Science and Research, 3(2), 340-347.
19. қизи Рахмонқулова, Н. О. (2023). КИЧИК САНОАТ ЗОНАЛАРИНИНГ ҲУДУДЛАР
ИҚТИСОДИЁТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ ЎРНИ. " Экономика и туризм"
международный научно-инновационной журнал, 6(14).
20. Nafisa, R. (2023). XUSUSIY SHERIKCHILIK VA TURIZM KLASTERI ORQALI
HUDUDLARDA TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISH. Innovations in Technology
and Science Education, 2(8), 556-560.
21. Raxmonqulova, N. (2024). THE ROLE OF CYBER SECURITY IN THE DIGITAL
ECONOMY. Modern Science and Research, 3(1), 111-115.
22. Авезова, Ш. М., & Жумаева, З. К. (2013). МЕХАНИЗМЫ УСТОЙЧИВОГО
РАЗВИТИЯ НАЦИОНАЛЬНОЙ ЭКОНОМИКИ УЗБЕКИСТАНА. СЕКЦІЯ 1.
Економіка і управління національним господарством............... 9, 12.
23. Примова, А. А., Усманова, Н. Ю., & Жумаева, З. К. (2013). НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ
ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ АГРАРНОЙ ОТРАСЛИ УЗБЕКИСТАНА. In
ЕКОНОМІКА І УПРАВЛІННЯ: ПРОБЛЕМИ НАУКИ ТА ПРАКТИКИ (pp. 199-202).
24. Жумаева, З. К., & Тошев, Ф. З. (2017). РОЛЬ ИНВЕСТИЦИЙ В РАЗВИТИИ
ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ. Ученый XXI века, 77.
25. Рузметов, Б. Р., & Жумаева, З. К. (2020). АНАЛИЗ ИНВЕСТИЦИОННОЙ СРЕДЫ В
РЕСПУБЛИКЕ УЗБЕКИСТАН. In Современные проблемы социально-экономических
систем в условиях глобализации (pp. 246-250).
26. Жумаева, З. К., & Гафуров, Э. О. (2022). ФИСКАЛЬНАЯ ПОЛИТИКА В
ОБЕСПЕЧЕНИИ
ЭКОНОМИЧЕСКОЙ
БЕЗОПАСНОСТИ
ГОСУДАРСТВА.
Редакционная коллегия, 358.
27. Jumayeva, Z. (2024). THEORY OF SUPPLY AND DEMAND AND ITS MARKET
RELATIONSHIP EFFECT. Modern Science and Research, 3(2), 426-432.
28. Jumayeva, Z. (2024). WAYS AND METHODS OF DEVELOPING SMALL BUSINESS
AND PRIVATE ENTREPRENEURSHIP IN OUR COUNTRY. Modern Science and
Research, 3(2), 433-440.
29. Zamira, J. (2024). IQTISODIYOTDA SUNIY INTELLEKTDAN FOYDALANISH
ZARURIYATI VA ISTIQBOLLARI. Gospodarka i Innowacje., 46, 320-325.
30. Bustonovna, D. Z. (2024). CREATIVE THINKING AND ITS APPLICATION IN
ECONOMICS.[Data set]. Zenodo.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
502
31. Shamsiya, A. (2023). HR MANAGEMENT AND COACHING IN THE INNOVATIVE
ECONOMY AS A METHOD OF BUSINESS MANAGEMENT. Modern Science and
Research, 2(10), 712-717.
32. Alimova, S. (2024). THE ROLE OF INFORMATION TECHNOLOGY IN THE
PERSONNEL MANAGEMENT SYSTEM. Modern Science and Research, 3(2), 385-390.
33. Abidovna, A. S. (2024). “PERSONNEL MANAGEMENT” AND “HUMAN RESOURCE
MANAGEMENT”: HISTORY OF ORIGIN, ESSENCE AND RELATIONSHIP OF
CONCEPTS. Gospodarka i Innowacje., 46, 336-343.
34. Alimova, S. O. FEATURES OF THE STRATEGIC MANAGEMENT SYSTEM OF
INDUSTRIAL ENTERPRISES.
35. Hakimovich, T. M. (2024). XODIMLARNI BOSHQARISHDA KPI SAMARADORLIGI
TAHLILI. Gospodarka i Innowacje., 46, 270-273.
36. Hakimovich, T. M. (2023). BOSHQARUVCHILARNING SAMARADORLIKKA
ERISHISHDAGI PROFESSIONALLIGI. Gospodarka i Innowacje., 42, 421-425.
37. To’rayevna, S. N. (2024). O ‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI IQTISODIYOTINI
RIVOJLANISHDA INVESTITSIYALARNING O ‘RNI. Gospodarka i Innowacje., 46,
258-264.
38. Sodiqova, N. (2024). ECONOMIC POLICY IN THE FIELD OF YOUTH EMPLOYMENT:
FOREIGN EXPERIENCE. Modern Science and Research, 3(2), 330-339.
39. To'rayevna, S. N. (2024). ТADBIRKORLIK SOHASINI MALAKALI КADRLAR BILAN
ТA'MINLASHNING АSOSIY YO'NALISHLARI.
40. Sodikova, N. (2024). OTMda “Iqtisodoyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va
tizimlari” fanini o ‘qitishda raqamli texnologiyalarning o ‘rni. Modern Science and
Research, 3(1), 1-4.
41. Ibodulloyevich, I. E. (2023). TADBIRKORLIK FAOLIYATINI TARTIBGA SOLISH
SODDALASHTIRILADI.
42. Ibodulloyevich, I. E. (2024). DAVLAT BOSHQARUVI ORGANLARIDA RAHBAR
XODIMLAR MEHNATINI TASHKIL ETISH VA SALOHIYATINI OSHIRISHNING
NAZARIY ASOSLARI.
43. Ibodulloyevich, I. E. (2024). ZAMONAVIY MENEJMENT TIZIMIDA RAHBARLIK
USLUBLARINING TASNIFLANISHI.
44. Ibodulloyevich, I. E. (2024). ZAMONAVIY MENEJMENT TAMOYILLARI VA
USLUBLARIDAN FOYDALANISHDA RAHBAR MEHNATINING AHAMIYATI.
45. Ibodulloyevich, I. E. (2024). ISHLAB CHIQARISHDA RAHBAR MEHNATINING
ASOSIY O ‘RNI VA KORXONALAR IQTISODIY FAOLIYATIGA TA’SIRI.
Gospodarka i Innowacje., (45), 311-315.
46. Ibodulloyevich, I. E. (2024). RESPUBLIKADA XIZMATLAR SIFATI VA
RAQOBATBARDOSHLIGINI OSHIRISH ORQALI XIZMATLAR EKSPORTINI
RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI. Gospodarka i Innowacje., 46, 247-251.
47. Ikromov, E. (2024). DIRECTIONS FOR IMPROVING THE ORGANIZATIONAL AND
ECONOMIC
MECHANISMS
OF
INCREASING
THE
QUALITY
AND
COMPETITIVENESS OF SERVICES. Modern Science and Research, 3(2), 803-810.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
503
48. Ikromov, E. (2024). THEORETICAL APPROACHES TO THE DEVELOPMENT OF
MODERN MANAGEMENT AND ITS METHODS. Modern Science and Research, 3(2),
811-819.
49. Ikromov, E. (2024). USE OF FOREIGN EXPERIENCES IN THE ORGANIZATION OF
MANAGERIAL WORK IN PRODUCTION ENTERPRISES AND ITS IMPROVEMENT.
Modern Science and Research, 3(2), 820-828.
50. Ikromov,
E.
(2024).
FOREIGN
EXPERIENCES
OF
SERVICE
SECTOR
DEVELOPMENT. Modern Science and Research, 3(2), 794-802.
51. Akbarovna, N. N. (2023). MULKCHILIK MUNOSABATLARINING JAMIYATDAGI
TUTGAN O’RNI.
52. Naimova, N. (2024). DIGITALIZATION IN OUR COUNTRY’S EDUCATION SYSTEM
AND APPLICATION IN THE DIGITAL WORLD. Modern Science and Research, 3(1),
912-917.
53. Naimova, N. (2024). THE COUNTRY'S ECONOMIC POTENTIAL IN DIGITAL
ECONOMY AND E-COMMERCE DEVELOPMENT. Modern Science and Research, 3(2),
234-239.
54. Akbarovna, N. N. (2024). XIZMAT KO ‘RSATISH KORXONALARIDA IQTISODIY
RESURSLARDAN FOYDALANISH SAMARADORLIGINI BAHOLASH MEZONLARI
VA KO ‘RSATKICHLARI. Gospodarka i Innowacje., 46, 326-335.
55. Naimova, N. (2024). STRATEGY OF DIGITALIZATION OF INFORMATION AND
COMMUNICATION TECHNOLOGIES OF THE STATE TAX COMMITTEE. Modern
Science and Research, 3(2), 635-641.
56. Mahmudovna, Q. G. (2024). RAQOBAT STRATEGIYALARI, ULARNI AMALGA
OSHIRISHDA
INNOVATSIYALARDAN
FOYDALANISHNING
AHAMIYATI.
IQTISODIYOT VA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYA JURNALI| JOURNAL OF
ECONOMY AND MODERN TECHNOLOGY, 3(5), 15-21.
57. Mahmudovna, G. G. (2024). COMPETITIVE STRATEGIES, THE IMPORTANCE OF
USING INNOVATION IN THEIR IMPLEMENTATION. IQTISODIYOT VA
ZAMONAVIY TEXNOLOGIYA JURNALI| JOURNAL OF ECONOMY AND MODERN
TECHNOLOGY, 3(5), 8-14.
58. Mahmudovna,
Q.
G.
(2024).
OLIY
TA’LIM
MUASSASALARI
RAQOBATBARDOSHLIGINI TAVSIFLOVCHI OMILLAR. Gospodarka i Innowacje.,
46, 620-627.
59. Mahmudovna,
Q.
G.
(2024).
OLIY
TA’LIM
MUASSASALARI
RAQOBATBARDOSHLIGINI
OSHIRISHDA
INNOVATSION
FAOLIYATNING
AHAMIYATI.
